معاهده بينالمللي منابع ژنتيكي گياهي براي غذا و كشاورزي
(مصوب سوم نوامبر 2001 برابر 1380/8/12)
مقدمه
طرفهاي متعاهد؛
با اعتقاد به اين كه منابع ژنتيكي گياهي براي غذا و كشاورزي ماهيت خاصي دارند و خصوصيات و مسائل خاص آنها نيازمند راهكارهاي ويژه ميباشد؛
با نگراني از فرسايش مداوم اين منابع؛
با توجه به اين كه منابه ژنتيكي گياهي براي غذا و كشاورزي نگراني مشترك همه كشورها است و در همه كشورها به ميزان زيادي بستگي به منابع ژنتيكي گياهي براي غذا و كشاورزي دارد كه مبدأ آنها جاي ديگري است؛
با قبول اين كه حفاظت، اكتشاف، جمعآوري، شناسائي، ارزيابي و ثبت منابع ژنتيكي گياهي براي غذا و كشاورزي در نيل به اهداف اعلاميه رم در مورد امنيت جهاني غذائي و برنامه اقدام اجلاس جهاني غذا و براي دستيابي به توسعه پايدار كشاورزي براي نسل حاضر و نسل آينده، امري حياتي است و اين كه توان كشورهاي در حال توسعه و كشورهاي با اقتصاد گذرا براي به عهده گرفتن اين چنين مسؤوليتهائي نيازمند تقويت فوري ميباشد؛
با توجه به اين كه « برنامه اقدام جهاني براي حفاظت و استفاده پايدار از منابع ژنتيكي گياهي براي غذا و كشاورزي» چارچوب مورد توافق بينالمللي براي اينگونه فعاليتها است؛
همچنين با قبول اين كه منابع ژنتيكي گياهي براي غذا و كشاورزي، ماده اوليه و ضروري اصلاح گياهان زراعي از طريق انتخاب كشاورزان، اصلاح كلاسيك نباتات يا فناوري زيستي نوين ميباشد و در سازگاري با تغييرات غيرقابل پيشبيني زيستمحيطي و نيازهاي آتي بشر ضروري است؛
با تأييد اين كه نقش كشاورزان در گذشته، حال و آينده در تمام مناطق جهان بهويژه در مراكز پيدايش و تنوع، در زمينه حفاظت، اصلاح و در دسترس قرار دادن اين منابع، اساس حقوق كشاورزان ميباشد؛
همچنين با تأكيد بر حقوق شناخته شده در اين معاهده براي حفظ، استفاده، تبادل و فروش بذر و ديگر مواد تكثيرشونده توليد شده توسط كشاورزان و مشاركت در اتخاذ تصميم و تسهيم منصفانه و عادلانه منافع حاصل از بهرهبرداري از منابع ژنتيكي گياهي براي غذا و كشاورزي، اساس تحقق حقوق كشاورزان و نيز ارتقاء حقوق كشاورزان در سطح ملي و بينالمللي ميباشد؛
با تشخيص اين كه اين معاهده و ديگر موافقتنامههاي بينالمللي مربوط به اين معاهده، بايستي از نظر امنيت غذايي و كشاورزي پايدار مؤيد همديگر باشند؛
با قبول اين كه هيچ چيزي در اين معاهده نبايد به گونهاي تفسير شود كه بهمعني تغيير تعهدات و حقوق طرفهاي متعاهد به موجب ساير موافقتنامههاي بينالمللي باشد؛
با درك اين كه منظور از عبارت فوق اين نيست كه سلسله مراتبي بين اين معاهده و ديگر موافقتنامههاي بينالمللي ايجاد كند؛
با آگاهي از اين كه مسأله مديريت منابع ژنتيكي گياهي براي غذا و كشاورزي نقطه تلاقي كشاورزي، محيط زيست و تجارت ميباشد و با اعتقاد بر اين كه بايستي بين اين بخشها همافزايي وجود داشته باشد؛
با آگاهي از مسؤوليت خود در قبال نسلهاي گذشته و آينده براي حفاظت از تنوع جهاني منابع ژنتيكي گياهي براي غذا و كشاورزي؛
با تشخيص اين كه كشورها در اعمال حقوق حاكميتي خود بر منابع ژنتيكي گياهي خود براي غذا و كشاورزي ميتوانند به صورت متقابل از ايجاد نظام چندجانبه مؤثر براي دسترسي آسان به تعداد مشخص و توافق شدهاي از اين منابع و تسهيم منصفانه و عادلانه منافع حاصل از بهرهبرداري آنها منتفع گردند؛
با تمايل به انعقاد موافقتنامهاي بينالمللي به موجب ماده (14) اساسنامه فائو، در چارچوب سازمان خوار و بار و كشاورزي سازمان ملل متحد كه از اين پس فائو (FAO) ناميده ميشود.
به شرح زير توافق نمودهاند:
