سنـد ملي توسعه استان هرمزگان
الف ـ اصليترين قابليتهاي توسعه
1ـ موقعيت حساس استان به دليل گسترش مناسب آن در نوار ساحلي خليج فارس و درياي عمان، بويژه استقرار مركز استان در يكي از حساسترين نواحي خليج فارس و نزديكي به تنگه استراتژيك هرمز و دسترسي به آبهاي بينالمللي.
2ـ برخورداري از چهارده جزيره بزرگ و كوچك با پراكنش مطلوب، قابليتهاي متفاوت، كاركردهاي گوناگون تجاري، شيلاتي، صنعتي، نظامي، توريستي و نفتي.
3ـ برخورداري از منابع غني و تنوع زيستي در اكوسيستمهاي ساحلي و تنوع آب و هوايي همراه با تنوع پوشش گياهي و وجود جنگلهاي خليج عماني، جنگلهاي مانگرو و مجموعهاي از ذخاير ارزشمند گياهي و جانوري.
4ـ نزديكي با كشورهاي ساحلي خليج فارس و پيوند تاريخي، فرهنگي، اقتصادي و روابط گسترده پولي و مالي و مبادله كالا و فرهنگ با كشورهاي مذكور.
5 ـ وجود ذخاير عظيم گاز و ساير معادن و منابع با ارزش اقتصادي و زمينهساز توسعه صنايع مرتبط با آن.
6 ـ برخورداري از شرايط اقليمي ويژه و مطلوب براي توليد محصولات صيفي در زمستان و توانائي توليد محصولات با ارزش صادراتي و گسترش كشت گلخانهاي.
7ـ همجواري با منطقه پارس جنوبي و استفاده از اين قابليت براي ايجاد و توسعه پالايشگاهها، صنايع و خدمات پشتيبان در نوار ساحلي و غرب استان.
8 ـ امكان ايجاد و گسترش مركز توسعه بازرگاني به دليل محوريت و نقش برتر اين بخش و مزيت نسبي توسعه به دليل تاسيسات عظيم بندري و شبكههاي ترابري هوايي، دريايي، زميني و ريلي با عملكرد ملي و فراملي.
9ـ برخورداري از ذخاير آبزيان بويژه امكانات گسترش و توسعه طرحهاي پرورش ميگو و ماهي در قفس و گونههاي برداشت نشده ميكتوفيده و كمتر برداشت شده ساردين و توسعه صيد صنعتي.
10 ـ حجم قابل توجه از روان آبها و منابع سطحي آب و منابع توسعه خاك.
11ـ برخورداري از جاذبههـاي گردشگري به دليل دسترسي به سـواحل، بنـادر و جزاير زيبا و اكوسيستم ويژه ساحلي و دريايي مانند جنگلهاي حرا و ظرفيتهاي اقامتي نسبتاً خوب همراه با صنايع دستي و هنرهاي بومي جذاب و امكانات استفاده از ورزشها و تفريحات آبي.
12ـ نيروگاه عظيم 1200 مگاواتي موجود و نيروگاه در دست ساخت 1000 مگاواتي سرخون.
13ـ وجـود مناطق آزاد تجـاري و صنعتي در كيش و قشـم و مناطق ويژه اقتصـادي بندر شهيد رجايي، كشتيسازي و معادن و فلزات و امكان استفاده از سرمايهگذاري خارجي در آن مناطق.
14ـ وجود منابع قابل توجه پس اندازهاي مردمي نزد بانكهاي استان.
15ـ استقرار مجموعهاي از صنايع و زير ساختهاي بزرگ مانند پالايشگاه نفت و گاز، سيمان، آلومينيوم، فولاد به عنوان زمينهساز توسعه صنعتي استان.
16ـ وجود زمينههاي قانوني براي توسعه ورزش، نگرش مثبت جامعه به فعاليتهاي ورزشي،گرايش بخش خصوصي و تشكلهاي داوطلب غيردولتي (NGO) به سرمايهگذاري و خدماترساني در توسعه ورزش.
ب ـ عمدهترين تنگناها و محدوديتهاي توسعه استان
1ـ نازل بودن ميزان بارندگي همراه با رژيم نامناسب و توزيع زماني نامطلوب و كمبود منابع آب بويژه كمبود آب شيرين كه در نتيجه آن امكان تجديد حيات طبيعي جنگل و مرتع و بازگشت به تعادل طبيعي دشوار ميباشد.
2ـ گستردگي و تعدد گنبدها و تشكيلات نمكي و شوركننده همراه با قليائيت و شوري خـاك كه بخش عظيمي از منـابع آب و خاك استـان را شور و غيرقابل استفـاده كرده است.
3ـ مخاطرات ناشي از سوانح طبيعي هجوم شنهاي روان و بيابانزايي همراه با گرايش منفي در توليد مراتع و كمبود سرمايهگذاري در جهت صيانت از جنگلها و مراتع، آب و خاك و تامين سوخت روستايي.
4ـ استمرار خشكسالي سالهاي گذشته و پيامدهاي منفي آن در كشاورزي، عمران شهري و روستائي.
5 ـ وجود شرايط آب و هوايي نامناسب كه موجب استهلاك شديد سرمايه ثابت و ماشينآلات نسبت به ساير مناطق كشور شود.
6 ـ وابستگي شديد منابع مالي بخش ورزش به درآمدهاي عمومي.
ج ـ مسائل اساسي توسعه استان
1ـ بالا بـودن بار آلـودگي نفتي در محيـط زيست دريـايي منطـقه و خسـارت وارده به منابع آبزيان.
2ـ فقدان سرمايهگذاريهاي لازم و كافي بويژه در مناطق شرقي، غربي و شمالي استان از سوي دولت در زمينه ايجاد تاسيسات زير بنائي و زير ساختها و مراكز قرنطينهاي و كمبود آنها در نوار ساحلي و جزاير.
3ـ ضعف جدي استان در برخورداري از سنتها و نهادهاي كار فرمايي بويژه در بخش صنعت و خدمات مولد و سرمايهگذاري مشاورهاي و پيمانكاري بخش خصوصي نزد جمعيت بومي استان.
4ـ بحران آب و تداوم خشكسالي و هزينههاي بالاي توليد و تامين آب.
5 ـ عدم برخورداري استان از شبكههاي راههاي مناسب و سريع درون استاني و بين منطقهاي.
6 ـ فقر فرهنگي و پايين بودن شاخصهاي توسعه انساني در مقايسه با ميانگين ملي و فقدان نيروي كارآمد، ماهر و متخصص بومي و بطور كلي ضعف مهارتهاي فني و حرفهاي.
7ـ پراكنش مراكز زيست و فعاليت همراه با عدم تعادلهاي دروني در توسعه منطقه، كمي جمعيت، ساختارهاي بسته اجتماعي، فرهنگي، سنتي بودن و غيراقتصادي بودن شيوههاي توليد روستايي.
8 ـ تقابل اشكال مدرن و سنتي زيست و فعاليت در همه وجوه اجتماعي و اقتصادي.
9ـ كمبود جاذبههاي كافي براي سرمايهگذاري بخش خصوصي و فقدان سياستهاي مناسب تشويقي همراه با بالا بودن مخاطرات و هزينههاي سرمايهگذاري.
10ـ فقدان مراكز شهري و خدماتي قوي و توسعهيافته عرضهكننده خدمات برتر مطلوب و وابستگي به مراكز و كانونهاي رقيب شهري در داخل و خارج منطقه و بطور كلي ضعف شديد هرمزگان.
11ـ نرخ بيكاري بالاتر از ميانگين ملي كه با جواني جمعيت تشديد ميگردد.
12ـ قاچاق كالا، اعتياد و گستردگي بخش غير رسمي.
13ـ فقدان نظام شناسايي استعدادهاي ورزشي.
د ـ هدفهاي بلند مدت توسعه استان
با توجه به قابليتها و تنگناهاي موجود، محورهاي توسعه استان برپايه بخشهاي بازرگاني و كشاورزي با تأكيد بر شيلات و صنعت و گردشگري خواهد بود. بدين ترتيب اهداف بلند مدت توسعه استان عبارتند از:
1ـ ايجاد تعادل و توازن درون استاني و تجديد نظر در ساختار فضايي فعاليتهاي اقتصادي استان و تأكيد بر استمرار سياست تقويت و تجهيز شبكههاي زيربنايي در نواحي توسعه نيافته شمال، نوار ساحلي و جزاير توسط دولت.
2ـ افزايش سهم و نقش استان در فعاليتهاي اقتصادي ملي و فراملي با بهرهگيري از موقعيتهاي خاص جغرافياي سياسي و اقتصادي استان، بويژه كانونهاي شهري بندرعباس، قشم و كيش و نوار ساحلي.
3ـ توسعه فعاليتهاي گردشگري با توجه به نوار ساحلي و جزاير و مناطق آزاد كيش و قشم.
4ـ تقويت بخش رسمي اقتصادي استان در تقابل با فعاليتهاي بخش غيررسمي و كاهش پديده قاچاق كالا.
5 ـ ايجاد توازن و تعادل در نظام سلسله مراتب خدماترساني جوامع شهري و روستايي استان و شتاب بخشيدن به روند كنوني توسعه شهرهاي كوچك.
6 ـ ارتقاء شاخصهاي توسعه انساني تا حد دستيابي به ميانگينهاي ملي، توانمندسازي نيروهاي محلي، گسترش تبادلات فرهنگي استان با سطح ملي و اعتلاي معرفت ديني، ارزشهاي فرهنگي و ويژگيهاي هويتي و بهبود و غناء بيشتر هنر و فرهنگ استان.
7ـ حفاظت و ارتقاي سطح توانمنديهاي محيطي و ايجاد شرايط مناسب براي توسعه پايدار استان، حفظ محيط زيست، بهرهبرداري عقلايي از منابع و گسترش مشاركتهاي مردمي در اين زمينه.
8 ـ ارتقاء كاركردها و عملكردهاي بخش كشاورزي با تأكيد بر افزايش بهرهوري فعاليتهاي مختلف كشاورزي.
9ـ تأمين آب و مهار روان آبهاي سطحي.
10ـ نهادينهسازي بهرهوري و افزايش آن در بخشهاي اقتصادي و عوامل توليد.
11ـ ارتقاء نقش ورزش در تأمين سلامت جسمي و روحي و تقويت توانمنديهاي افراد و گروههاي اجتماعي.
12ـ دستيابي به هدفهاي توسعه هزاره (M.D.G) در استان.
13ـ توانمندسازي بخش تعاوني براي ايفاي فعاليتهاي گسترده و اداره بنگاههاي اقتصادي بزرگ.
14ـ توسعه نقش و جايگاه زنان در سطوح تصميمسازي و تصميمگيري استان.
هـ ـ راهبردهاي بلند مدت توسعه استان:
1ـ ايجاد شرايط و فرصتهاي مناسب براي سرمايهگذاران بخشهاي خصوصي و عمومي غيردولتي بر اساس اولويتهاي زير:
ـ گسترش خدمات بازرگاني نوين با تأكيد بر خدمات بانكي، بيمه، حمل و نقل، مراكز قرنطينهاي و ترانزيت كالا.
ـ توسعه فعاليتهاي صنعتي با گرايش به توليد كالاهاي صادراتي و خدمات مرتبط، به ويژه توسعه صنايع انرژيبر، شيميايي، متالورژي، تبديلي و تكميلي كشاورزي، شيلات، صنايع دريايي، معدني، پوشاك و صنايع پايين دستي مس و پتروشيمي و نفت و گاز.
ـ ايجـاد ظرفيتهاي جـديـد و فرآوري محصـولات در زير بخشهاي شيـلات، آبزيپروري، محصولات جاليزي و كشتهاي خارج از فصل، دام و باغداري.
ـ گسترش تأسيسات و تجهيزات گردشگري در نوار ساحلي و كانونها و عرصههاي گردشگري.
ـ ايجاد و گستـرش خدمات تخصصـي و برتر با تأكيد بر توسعه IT و خدمات پشتيبان توليد.
2 ـ تعادل بخشي و ايجاد پايداري در سازمان فضايي مراكز زيست و فعاليت توسط بخش دولتي با اولويت نواحي شرقي و غربي استان در زمينههاي گسترش شبكههاي ارتباطي سريع درون استاني و بين منطقهاي، طرحهاي تامين و انتقال آب به مراكز زيست و فعاليت و حفظ و احياي منابع طبيعي استان.
3ـ حمايت از نهادهاي كار آفرين و جلب سرمايههاي خارجي با تأكيد بر كارآفرينان محلي و سرمايههاي بومي مستقر در كشورهاي حاشيه خليج فارس.
4ـ گسترش روند شهرنشيني و بازنگري در نظام خدماترساني به مراكز زيست و فعاليت استان بر اساس اولويتهاي زير:
ـ ساماندهي مجدد ساختار اقتصادي، كالبدي منطقه شهري بندرعباس با رويكرد مركز خدمات برتر منطقهاي درحوزه ساحلي جنوب كشور.
ـ شناسايي و تقويت كانونهاي جمعيتي مستعد براي توسعه شهري با اولويت مراكز شهري موجود در نوار ساحلي.
ـ توسعه و عمران نواحي روستايي استان با اولويت مراكز و مجموعههاي روستايي داراي قابليت توسعه.
ـ توسعه عمران جزاير استان متناسب با نقش و عملكرد آنها در ابعاد ملي و استاني و قابليتهاي بالقوه توسعه آنها مبتني بر نتايج طرحهاي مطالعاتي از قبيل طرح جامع گردشگري، آمايش نوار ساحلي و جزاير و طرحهاي توسعه نواحي خاص.
ـ تكميل و استقرار جامع مراكز بهداشتي و درماني روستايي و خانههاي بهداشت در چارچوب طرح گسترش شبكه استان.
5 ـ بازنگري در نقش و عملكرد مناطق آزاد و مناطق ويژه اقتصادي استان با رويكرد خدمـات هاب بنـدرعباس ـ قشم، توسـعه خدمـات برتر، فنـاوريهاي نـوين، سوخترساني به كشتيها، ذخيرهسازي نفت و همساز كردن محيطهاي پيرامون با اين مناطق.
6 ـ ايجاد بسترها و زمينههاي مناسب و شفافسازي قوانين و مقررات مرتبط با جذب سرمايههاي بومي و غيربومي در امر توسعه استان.
7ـ ارتقاي سطح دانش و افزايش اختيارات مديران محلي و حمايت از نهادهاي مدني و صنفي غيردولتي در جهت تمركززدايي در مديريت و تقويت مشاركت مردم در فرآيند توسعه استان.
8 ـ ايجاد زمينههاي مناسب براي جذب و نگهداشت نيروي انساني كارآمد و متخصص با اولويت جذب نيروهاي بومي بويژه در بخشهاي خدمات برتر استان.
9ـ ارتقاي شاخصهاي توسعه انساني استان با تأكيد بر سطح سواد و فرهنگ عمومي، بهداشت و درمان و افزايش نرخ مشاركت زنان و جوانان.
10ـ ايجاد بسترهاي لازم براي توسعه فرهنگ و هنر بومي و تقويت و گسترش مناسبات فرهنگي استان با سطح ملي و كشورهاي حاشيه خليج فارس.
11ـ اعمال مديريت يكپارچه بر منابع طبيعي و محيط زيست استان با تأكيد بر حفاظت از اكوسيستمهاي ويژه نوار ساحلي و رعايت تعادل در بهرهبرداري از عرصههاي مرتعي و منابع دريايي.
12ـ تخصيص بخشي از عوايد و منابع حاصله از فعاليتهاي ترانزيت كالا، مبني بر تبادلات تجاري،گمركات، جرايم قاچاق كالا به خزانه استان و هدايت آن به امر توسعه زيربناها و زير ساختها.
13ـ ايجاد سازوكارهاي لازم و حمايت از افزايش بهرهوري در بخشهاي اقتصادي و عوامل توليد.
14ـ گسترش ورزشهاي پرورشي، همگاني، تفريحي، قهرماني و حرفهاي در استان.
15ـ ريشهكني فقر شديد و گرسنگي و بهرهمندي همگاني از مواهب توسعه اقتصادي و اجتماعي.
16ـ دستـيابي همـگاني به آموزش ابـتدايي و ترويـج و بهـبود برابـري جنسيتي و توانمندسازي زنان.
17ـ كاهش مرگ ومير مادران و كودكان.
18ـ مبارزه با بيماري هاي عمده (ايدز / H.I.V، سل ،مالاريا و ...).
19ـ حمايت مؤثر از تشكيل و توسعه تعاونيها و ايجاد و گسترش شهركها و مجتمعهاي تعاوني.
20ـ بسترسازي براي افزايش مشاركت اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و سياسي زنان در روند توسعه استان.
21ـ نهادينهكردن رويكرد مديريت عرضه و تقاضا و افزايش سطح آگاهي عمومي در مديريت بهينه مصرف آب.
22ـ ايجاد زمينههاي لازم براي جلب مشاركت مردمي و بخش خصوصي در بهرهبرداري و مديريت آب.
23ـ گسترش پوشش بيمههاي اجتماعي و كاهش تلفات انساني در اثر حوادث.
شاخصهاي هدف كمّي در برنامه چهارم