سنـد ملي توسعه استان گلستان
الف ـ اصلي‌ترين قابليت‌هاي توسعه:
1ـ موقعيت مناسب جغـرافيايي در زمـينه دسترسي به كريـدورهاي بين‌الملـلي حمل ونقل (شمال و جنوب) و بازارهاي آسياي ميانه و ارتباط با استانهاي خراسان، مازندران، سمنان و هم مرز با كشور تركمنستان.
2ـ وجود تنوع اقليمي، اكولوژيكي و خاك جهت توسعه فعاليتهاي كشاورزي و تنوع محصولات آن به ويژه گندم، گياهان داروئي، پنبه، دانه‌هاي روغني، باغي، دام و طيور و نوغانداري.
3ـ وجود توان توسعه صنايع تبديلي و بسته‌بندي بخش كشاورزي (زراعي، باغي، شيلاتي، دام و طيور و سلولزي).
4ـ بزرگترين مركز استحصال خاويار و صيد ماهيان خاوياري كشور.
5 ـ برخورداري از اكوسيستم‌هاي منحصر به فرد خليج گرگان، تالابهاي بين‌المللي و پارك ملي گلستان.
6 ـ امكان استفاده از ظرفيت‌هاي آب و خاك براي توسعه آبزي‌پروري.
7ـ امكان توسعه فعاليتهاي بازرگاني، فرهنگي، هنري و ورزشي با كشورهاي آسياي ميانه.
8 ـ برخورداري از مراتع اراضي مستعد و حاصل‌خيز جنگل‌هاي صنعتي، تجاري و زراعت چوب.
9ـ برخورداري از مراكز عمده تحقيقاتي و تخصصي علوم كشاورزي (استقرار مركز تحقيقات پنبه كشور در استان ـ مركز تحقيقات شيلات).
10ـ مركز پرورش و توليد نژادهاي اصيل اسب و توان صادرات آنها.
11ـ برخورداري ازتنوع اقليمي و قابليت‌هاي برجسته و متعدد طبيعي گردشگري (جلگه، دشت،كوهستان، دريا، سواحل و ... ) نظير پارك ملي گلستان، جزيره آشوراده، تالابهاي بين‌المللي، آبشارها، پارك‌هاي جنگلي، منطقه جهان نما و مركزيت ورزش‌هاي سواركاري و كبدي در كشور.
12ـ برخورداري از آثار تاريخي، فرهنگي و مذهبي نظير ميل تاريخي گنبد، ديوار دفاعي گرگان، امامزاده يحيي ابن زيد و خالد نبي و وجود مفاخر فرهنگي همچون: ميرداماد، مير فندرسكي، حكيم سيد اسماعيل جرجاني، فخرالدين اسعد گرگاني و مختوم قلي فراغي.
13ـ وجود ذخاير فراوان معدني نظير ذغال سنگ آزاد شهر، راميان و مينودشت، سنگ آهك كلاله مارن چناران و صدف كوهي رو باز گنبد و كلاله .
14ـ وجود سنت ديرپاي بافت فرش و صنايع دستي تركمن، گليم، جاجيم و ابريشم بافي در سطح روستاهاي استان.
15ـ توان تبادل انرژي با كشـورهاي آسيـاي ميـانه، برخـورداري از شبـكه‌هـاي حمل و نقل جاده‌اي، ريلي و دريايي و هوايي.
16ـ امكان و توسعه و بهره‌برداري از منابع آب (سطحي و زيرزميني).
17ـ وجود زمينه‌هاي مساعد علمي و فني وحرفـه‌اي در بخش‌هاي دولتي و غيردولتي در سطوح مختلف آموزشي (عالي و متوسطه) و نوع ارائه (رسمي و غير رسمي).
18ـ وجود زمينه‌هاي مساعد آموزش عالي علوم اسلامي براي كشورهاي اسلامي و آسياي ميانه.
19 ـ وجود زمينه‌هاي مساعد مشاركت گسترده مردمي در فعاليتهاي اقتصادي و اجتماعي در چارچوب نهادهاي مدني و NGO به ويژه جوانان و بانوان.
20ـ وجود تنوع قومي، مذهبي و فرهنگي.
21ـ امكان احداث صنايع پتروشيمي و صنايع وابسته به گاز به لحاظ عبور خط لوله سراسري گاز (سرخس، نكا، آستارا و خط لوله كشور تركمنستان).
22ـ وجود زمينه‌هاي قانوني براي توسعه ورزش، نگرش مثبت جامعه به فعاليتهاي ورزشي،گرايش بخش خصوصي و تشكل‌‌هاي داوطلب غيردولتي (NGO) به سرمايه‌گذاري و خدمات‌رساني در توسعه ورزش.
ب ـ عمده‌ترين تنگناها و محدوديت‌هاي توسعه:
1ـ توسعه نيافتگي بخش صنعت در همه زمينه‌ها به ويژه كمبود صنايع تبديلي و تكميلي كشاورزي.
2ـ كمبود تاسيسات و زير ساخت‌هاي مهار و ذخيره آبهاي سطحي و پايين بودن راندمان آبياري.
3ـ كمبود تأسيسات و زيرساخت‌هاي گردشگري.
4ـ غالب بودن شيوه سنتي توليد كشاورزي و دام و طيور در سطح استان.
5 ـ بالا بودن ضريب وقوع بلاياي طبيعي از جمله سيل، رانش زمين، بالا آمدن آب دريا، زلزله، آتش‌سوزي جنگل‌ها و خشكسالي.
6 ـ پايين بودن شاخص‌هاي توسعه انساني استان.
7ـ توسعه نيافتگي بخش بزرگي از استان در نواحي شمالي و پراكندگي و كم‌جمعيت بودن نقاط روستايي آن.
8 ـ محدوديت‌هاي طبيعي (اقليم خشك، خاك شور قليايي و كمبود فزاينده منابع آب) در بخش شمالي استان.
9ـ افزايش سرعت تفكيك اراضي كشاورزي در سال‌هاي اخير.
10ـ حسـاس بودن شرايط زيست محيطي استان و خطر گسترش نواحي نيمه‌بياباني و بياباني.
11ـ افزايش هزينـه‌هاي خدمات عمـومي دولت در پي توسعـه و تبـديل بي‌رويـه سازمان‌هاي زراعي به روستاهاي كم جمعيت و پراكنده.
12ـ كمبود زير بناها و زير ساخت‌هاي متناسب با توسعه استان به ويژه در بخش‌هاي شبكه حمل و نقل (زميني، هوايي و دريايي)، جمع‌آوري و دفن زباله و آب شرب سالم روستايي استان.
13ـ وابستگي شديد منابع مالي بخش ورزش به درآمدهاي عمومي.
ج ـ مسائل اساسي استان
1ـ كمبود مخازن ذخيره آب آشاميدني سالم در شهرهاي استان به ويژه شهر گرگان و فرسودگي شبكه‌هاي آب رساني شهري و روستايي.
2ـ استفاده بي‌رويه از منابع آب زيرزميني و پايين افتادن سطح سفره آب زيرزميني.
3ـ آلـودگي آبهاي سطـحي و زيـرزميـني و نفـوذ فاضـلاب شهـري و روستــايـي به سفره‌هاي آب زيرزميني.
4ـ ضعف توان اداري، فني و اجرايي و توزيع نامناسب نيروهاي انساني ماهر و متخصص در استان.
5 ـ تغيير كاربري نامناسب اراضي كشاورزي و بهره‌برداري بي‌رويه از منابع طبيعي.
6 ـ عدم تعادل ظرفيت مراتع و دام.
7ـ فقدان تجهيزات پيشرفته مهار و كنترل آتش‌سوزي به‌ويژه در عرصه‌هاي جنگلي استان.
8 ـ وجود بيماريهاي خاص نظير سرطان مري.
9 ـ بروز ناهنجاري‌هاي اجتماعي ناشي از تفاوت‌ها و تعارضات خرده فرهنگ‌هاي موجود و استفاده ابزاري از آن در استان.
10ـ ضعف بنيان‌هاي سرمايه‌گذاري كلان دولتي و خصوصي و حاشيه‌اي شدن استان در فرايند توسعه.
11ـ بي‌بهره ماندن از سرمايه‌گذاري و حمايت مالي دولتي در سال‌هاي گذشته (اعطاي ارز ارزان قيمت).
12ـ كمبود امكانات، تجهيزات و فضاهاي بهداشتي و درماني، آموزشي، فرهنگي، ورزشي و اجتماعي استان.
13ـ فقدان نظام شناسايي استعدادهاي ورزشي.
د ـ اهداف بلندمدت توسعه:
با توجه به قابليت‌ها، تنگناها و مسائل موجود، توسعه استان برپايه بخش‌هاي كشاورزي، گردشگري و صنعت بـا استفاده حداكثر از قابليت‌هاي توسعه صنعتي با رويكرد صنايع تبديلي و تكميلي كشاورزي و فـعاليت بازرگاني خارجي استوار خواهد بود. از اين رو اهداف بلند مدت توسعه استان عبارتند از:
1ـ توسعه و تقويت فعاليتهاي بخش كشاورزي و گسترش فعاليتهاي صنعتي.
2ـ تامين آب مورد نياز بخش كشاورزي و افزايش بازدهي روش‌هاي آبياري.
3ـ بهينه‌سازي الگوي مصرف آب، تامين آب مورد‌نياز شرب (نقاط جمعيتي) و صنعت از آبهاي سطحي استان.
4ـ توسعه و گسترش زير ساخت‌هاي صنعت و گردشگري استان.
5 ـ توسعه و گسترش زير ساخت‌ها و زير بناهاي شبكه جاده‌اي، ريلي و هوايي.
6 ـ ارتقاء سطـح ارتبـاطات و مبادلات بازرگـاني، فرهنـگي، ورزشي و هـنري با كشورهاي آسياي ميانه.
7ـ ارتقاء شاخص‌هاي توسعه انساني و افزايش مشاركت نيروهاي محلي در مديريت توسعه.
8 ـ اعتلاء معرفت ديني، ارزشهاي فرهنگي و ويژگي‌هاي هويتي استان و ارتقاء سطح هنر و فرهنگ عمومي و ايجاد تعامل و همگرايي فرهنگي.
9ـ احياء بنادر تجاري و توسعه شبكه و تاسيسات زيربنايي با توجه به موقعيت ارتباطي استان.
10ـ افزايش ظرفيت‌هاي آموزش عالي متناسب با قابليت‌هاي توسعه استان.
11ـ حفاظت، احياء، توسعه و بهره‌برداري از قابليت‌هاي زيست‌محيطي و منابع طبيعي در راستاي توسعه پايدار (با تاكيد بر اكوسيستم‌هاي ويژه استان).
12ـ صيانت از جنگل‌ها و مراتع و ساماندهي سواحل دريا، رودخانه‌ها و حوضه‌هاي آبخيز استان.
13ـ ايجاد تعادل و توازن در توسعه با تاكيد بر ارتقاء شاخص‌هاي توسعه يافتگي در نواحي شمالي استان.
14ـ افزايش ظرفيت بهره‌برداري مطلوب و كارا از معادن ذغال سنگ و صدف در استان.
15ـ ارتقاء توان خدمات برتر مراكز عمده جمعيتي در استان با تاكيد بر شهرهاي گرگان و گنبد.
16ـ افزايش ايمني و مقاوم‌سازي مراكز زيست و فعاليت در مقابل بلاياي طبيعي‌با اولويت مناطق سيل‌خيز و زلزله‌خيز.
17ـ افزايش بهره‌مندي نقاط جمعيتي از سيستم جمع‌آوري و دفع فاضلاب.
18ـ توسعه اشتغال و سرمايه‌گذاري در بخش صنعت به ويژه صنايع تبديلي، تكميلي و پاك.
19 ـ توسعه فعاليتهاي مرتبط با ورزش همگاني و قهرماني .
20ـ نهادينه‌سازي بهره‌وري و افزايش آن در بخش‌هاي اقتصادي و عوامل توليد.
21ـ ارتقاء نقش ورزش در تأمين سلامت جسمي و روحي و تقويت توانمنديهاي افراد و گروههاي اجتماعي.
22ـ دستيابي به هدف‌هاي توسعه هزاره (M.D.G) در استان.
23ـ توانمندسازي بخش تعاوني براي ايفاي فعاليتهاي گسترده و اداره بنگاه‌هاي اقتصادي بزرگ.
24ـ توسعه نقش و جايگاه زنان در سطوح تصميم‌سازي و تصميم‌گيري استان.
هـ ـ راهبردهاي بلندمدت:
1ـ گسترش كشت‌هاي تخصصي و داراي مزيت نسبي متناسب با شرايط اقليمي استان با تاكيد بر ارتقاي مهارت‌هاي فني كشاورزي.
2ـ توسعه مكانيزاسيون كشاورزي و يكپارچه‌سازي اراضي و جلوگيري از تفكيك آنها.
3ـ ساماندهي شبكه تهيه، توزيع و نگهداري نهاده‌ها و فرآورده‌هاي كشاورزي.
4ـ توسعه و بهبود دامداريهاي نيمه صنعتي و صنعتي.
5 ـ مهار و ذخيره‌سازي آبهاي سطحي، افزايش ظرفيت توليد برق ـ آبي و انتقال آب و بهبود روش‌هاي آبياري و تأمين آب مورد نياز شرب، محيط زيست و كشاورزي.
6 ـ افزايش توان حفظ و پايش امكانات و تجهيزات مراكز خدمات و جمعيت استان.
7ـ تقويت فني، اعتباري و علمي آموزشكده‌هاي عالي فني و حرفه‌اي وابسته به وزارت آموزش و پرورش و وزارت كار و گسترش مراكز خصوصي آموزش فني و حرفه‌اي با تاكيد بر .ICT
8 ـ تقويت‌وتجهيز شبكه بازرگاني و بازارچه مرزي‌استان با اولويت بازرگاني‌خارجي و توسعه مراكز قرنطينه‌اي.
9ـ تقويت و تجهيزمركزاستان به خدمات برتر با عملكرد فرامنطقه‌اي و شهرگنبد با عملكرد منطقه‌اي.
10ـ گسترش امكانات و تاسيسات زيربنايي و خدماتي (زيربنايي، اجتماعي و فرهنگي) در مراكز زيست و فعاليت با تاكيد بر نواحي شمالي استان.
11ـ گسترش ظرفيت‌هاي بندري، ارتقاء توان محورهاي زميني و هوايي.
12ـ توسعه صنايع فرآوري مواد معدني استان با تاكيد بر ملاحظات زيست محيطي.
13ـ توسعه صنايع استان با تاكيد بر صنايع تبديلي و تكميلي بخش كشاورزي (زراعت، شيلات، دام وطيور و سلولزي)، صنايع غذايي و دارويي، نساجي و پوشاك، شيميايي، صنايع ادوات و نهاده‌هاي كشاورزي و صنايع‌قطعات خودرو، صنايع الكترونيك و پاك و سازگار با محيط زيست با تكنولوژي برتر (HT).
14ـ توسعه و تجهيز شهرك‌ها و نواحي صنعتي.
15ـ جذب‌سرمايه‌گذاري‌هاي بخش غيردولتي (سرمايه‌گذاري داخلي و خارجي) در فعاليتهاي محوري استان.
16ـ مهار سيلاب و كاهش اثرات خشكسالي استان.
17ـ ساماندهي سواحل دريا و رودخانه‌ها و اعمال مديريت يكپارچه در اختصاص كاربري‌هاي مناسب توسعه استان.
18ـ ايجاد زيرساخت‌هاي مناسب گردشگري و بسترسازي براي مشاركت بخش خصوصي جهت سرمايه‌گذاري در اين بخش و ايجاد قطب‌هاي تفريحي و سياحتي و تبديل استان گلستان از گذرگاه گردشگران زيارتي و سياحتي به مقصد گردشگران و حفظ و احياء آثار فرهنگي و تاريخي.
19ـ استفاده از ظرفيت‌هاي فرهنگي كنوني، كهن و باستاني استان با مشاركت نهادهاي غيردولتي و تبادل لازم با كشورهاي آسياي ميانه به ويژه تركمنستان.
20ـ توزيع متعادل نيروي انساني متخصص و تقويت و توسعه امكانات و خدمات بهداشتي، درماني و آموزشي در سطح استان و افزايش سطح آگاهيهاي عمومي براي مهار و كاهش ناهنجاري‌هاي اجتماعي.
21ـ تقويت كيفي نظام فني و اجرايي، كارشناسي و مديريتي استان.
22ـ توسعه‌‌امكانات‌وتجهيزات لازم براي اشاعه ورزش‌هاي داراي پتانسيل بالاي قهرماني ملي و بين‌المللي (مانند ورزش‌هاي بومي ـ محلي، اسبدواني، دو و ميداني، كبدي، بسكتبال، كشتي، واليبال و رزمي).
23ـ استفاده از مشاركت جنگل‌نشينان و جوامع محلي در حفاظت، احياء و توسعه و بهره‌برداري اصولي از جنگل‌ها و مراتع و ساماندهي خروج دام از جنگل.
24ـ حفظ و توسعه ذخاير ماهيان خاوياري و استخواني از طريق تكثير و رهاسازي در دريا.
25 ـ ايجاد سازوكارهاي لازم و حمايت از افزايش بهره‌وري در بخش‌هاي اقتصادي و عوامل توليد.
26 ـ گسترش ورزش‌هاي پرورشي، همگاني، تفريحي، قهرماني و حرفه‌اي در استان.
27ـ ريشه‌كني فقر شديد و گرسنگي و بهره‌مندي همگاني از مواهب توسعه اقتصادي و اجتماعي.
28ـ دستيابي همگاني به آموزش ابتدايي و ترويج و بهبود برابري جنسيتي و توانمندسازي زنان.
29ـ كاهش مرگ و مير مادران و كودكان.
30ـ مبارزه با بيماريهاي عمده (ايدز / H.I.V، سل، مالاريا و ...).
31ـ حمايت مؤثر از تشكيل و توسعه تعاوني‌ها و ايجاد و گسترش شهرك‌ها و مجتمع‌هاي تعاوني.
32ـ بسترسازي براي افزايش مشاركت اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و سياسي زنان در روند توسعه استان.
33ـ نهادينه‌كردن رويكرد مديريت عرضه و تقاضا و افزايش سطح آگاهي عمومي در مديريت بهينه مصرف آب.
34ـ ايجـاد زمينـه‌هاي لازم براي جلب مشاركت مردمي و بخش خصـوصي در بهره‌برداري و مديريت آب.
35ـ گسترش پوشش بيمه‌هاي اجتماعي و كاهش تلفات انساني در اثر حوادث.
شاخص‌هاي هدف كمّي در برنامه چهارم
