سنـد ملي توسعه استان سمنان
الف ـ اصلي‌ترين قابليت‌هاي توسعه:
1ـ همجواري با استانهاي بزرگ و مركز كشور و برخورداري از شبكه‌هاي ارتباطي بين منطقه‌اي مناسب (محور دوبانده تهران ـ گرمسارـ سمنان ـ دامغان ـ شاهرود و راه آهن دوخطه تهران ـ مشهد) و دسترسي نسبتاً سريع به منطقه شهري تهران.
2 ـ استقرار درمسيركريدور حمل ونقل بين‌المللي شرقي ـ غربي ، شمالي ـ جنوبي.
3 ـ برخورداري از ذخائر غني و متنوع معدني.
4ـ وجود بسترهاي لازم توسعه صنعتي و اراضي بلامعارض براي توسعه و استقرار صنايع بزرگ و پذيرش جمعيت و فعاليت از استانهاي همجوار.
5 ـ وجود بسترهاي مناسب اقتصادي ـ اجتماعي، فرهنگي و آموزشي براي جذب سرمايه‌گذاري‌هاي داخلي و خارجي.
6 ـ برخورداري ازشبكه‌هاي انتقال انرژي.
7ـ برخورداري از سازمان فضايي متعادل در زمينه استقرار جمعيت و فعاليت در محور توسعه غرب ـ شرق استان.
8 ـ برخورداري از مراكز آموزش عالي، فني و حرفه‌اي، شبكه بهداشتي ـ درماني و خدمات اجتماعي و فرهنگي.
9ـ برخورداري از تنوع اقليمي، ذخائر طبيعي و زيست محيطي و حيات وحش و وجود نادرترين گونه‌هاي گياهي، جانوري جهان و جاذبه‌هاي طبيعي، كوهستاني و كوير مركزي و تاريخي (جاده ابريشم و...) به عنوان قابليت توسعه فعاليتهاي گردشگري.
10ـ همجواري باحوزه آبريز شمالي.
11ـ امكان توسعه سطح زيركشت محصولات متنوع باغي، گلخانه‌اي و صنعت دام و طيور به لحاظ تنوع اقليمي و وجود اراضي بلامعارض.
12ـ برخورداري از سطح بالاي باسوادي در کشور و سرمايه انساني متخصص و ماهر.
13ـ برخورداري از وسعت زياد مناطق حفاظت‌شده زيست محيطي کشور براي ايجاد مراکز پژوهشي و تحقيقاتي ملي زيست محيطي و ژنتيک.
14ـ برخورداري از پوشش شبکه مخابراتي و قرارگرفتن در کريدور بين‌المللي فيبر نوري.
15ـ دسترسي به بازار مصرف عمده تهران جهت تأمين کالا و خدمات مورد نياز پايتخت.
16ـ توانايـي به كارگيـري انرژي‌هـاي نو و تجديدپـذير براي تأمـين بـرق (انرژي خورشيدي)
17ـ وجود زمينه‌هاي قانوني براي توسعه ورزش، نگرش مثبت جامعه به‌فعاليت‌هاي ورزشي،گرايش بخش خصوصي و تشكل‌هاي داوطلب غيردولتي (NGO) به‌سرمايه‌گذاري و خدمات‌رساني در توسعه ورزش.
ب ـ عمده‌ترين تنگناها و محدوديت‌هاي توسعه
1ـ محدوديت منابع آبي وكيفيت نامناسب آبهاي سطحي و زيرزميني.
2ـ كمبود نزولات آسماني، دوره خشكسالي طولاني و پراكنش نامناسب زماني و مكاني بارشها و عدم وجود رودخانه‌هاي دائمي و افت سطح آبهاي زيرزميني.
3 ـ تهديد و هجوم كوير، پيش روي بيابان و عدم توازن و پراكنش جمعيت در پهنه جنوبي استان.
4 ـ ناكافي بودن جاذبه‌هاي لازم براي نگهداشت نيروي متخصص انساني.
5 ـ كمبود تأسيسات رفاهي، فرهنگي، هنري، ورزشي، امكانات فراغتي و قدمت فضاهاي درماني موجود.
6 ـ كمبود تأسيسات و تجهيزات گردشگري و مراكز اقامتي.
7 ـ غير استاندارد بودن مشخصات راههاي اصلي و ترانزيتي در محورهاي مذكور.
8 ـ ترافيك و تصادفات روزافزون راههاي اصلي و ترانزيتي استان.
9 ـ رشد فزايندة تخليه روستاهاي كوچك.
10ـ وابستگي شديد منابع مالي بخش ورزش به درآمدهاي عمومي.
ج ـ مسائل اساسي استان
1ـ كاهش ذخائر منابع آبي به ويژه افت سطح آبهاي زيرزميني و عدم بهره‌برداري مطلوب از اين منابع.
2ـ تكميل نبودن زنجيره‌هاي توليد درصنايع فرآوري موادمعدني و كشاورزي استان.
3ـ آسيب‌پذيري شديد سكونتگاههاي شهري و روستايي درمقابل سوانح طبيعي و تخليه روستاها.
4ـ آماده نبودن زيرساخت‌هاي شهري براي پذيرش سرريز جمعيت استانهاي همجوار.
5 ـ تخريب مراتع استان ناشي ازعوامل قهري طبيعي و انساني.
6 ـ واگرايي در واحدهاي تقسيماتي و عدم ارتقاء متوازن سطح تقسيمات كشوري در استان.
7ـ وجود ضايعات مالي و جاني ناشي از بالابودن آمار تصادفات به دليل فقدان استانداردهاي لازم و ترافيك بالا در محورهاي مواصلاتي اصلي استان.
8 ـ گستردگي كوير در پهنه استان و امکان تردد اشرار و عوامل ضد امنيتي.
9 ـ عدم پوشش كامل صدا و سيماي سراسري و استاني در پهنة استان.
10ـ فقدان نظام شناسايي استعدادهاي ورزشي.
د ـ هدفهاي بلندمدت توسعه
با توجه به قابليت‌ها و تنگناها، توسعه استان بر پايه بخش‌هاي صنعت، معدن، كشاورزي، گردشگري، خدمات برتر با تأكيد برآموزش عالي استوار خواهد بود. از اين رو اهداف بلندمدت استان عبارتنداز:
1ـ توسعه صنعتي با توجه به موقعيت مناسب منطقه و همجواري با قطب صنعتي تهران.
2 ـ توسعه، ارتقاء و بهره‌برداري حداكثر از ظرفيت‌هاي موجود معدني.
3ـ تأمين آب لازم براي حفظ و توسعه مراكز زيست و فعاليت با اولويت آب شرب، محيط زيست، صنعت و كشاورزي و درحد بهره‌برداري متعادل از سفره‌هاي آب زيرزميني.
4ـ حفظ قابليت آبدهي سفره‌هاي آبهاي زيرزميني با تأكيد بردشت‌هاي با بيلان منفي.
5 ـ توسعه بخش گردشگري با تأكيد بر اكوتوريسم و حفاظت از ميراث تاريخي و طبيعي استان.
6 ـ توسعه كمي و كيفي مراكز آموزش فني و حرفه‌اي و مهارتي و عالي در جهت تأمين نيازهاي استان و پذيرش ظرفيت آموزش عالي از استانهاي همجوار.
7ـ ارتقاء كيفيت وكميت خدمات برتر و زيرساخت‌هاي شهري در شهرهاي اصلي استان با تأكيد بر منطقه‌هاي شهري سمنان و شاهرود در راستاي تمركززدايي از تهران و پذيرش جمعيت و فعاليت‌ها از استانهاي همجوار. (خراسان، مازندران، گلستان)
8 ـ تقويت گمرك و توسعه خدمات بازرگاني.
9ـ ارتقاء سطح توانمنديهاي محيطي و حفاظت از منابع طبيعي براي توسعه پايدار استان.
10ـ توسعه فعاليتهاي كشاورزي خاص در راستاي استفاده بهينه از آب‌وخاك موجود.
11ـ توسعه و ارتقاء مشخصات محورهاي ارتباطي استان با مناطق شمال وجنوب كشور.
12ـ ارتقاء جايگاه استان در توليد و انتقال انواع انرژي در سطوح ملي (گاز، برق، ذغال سنگ، انرژي خورشيدي).
13ـ پذيرش نقش پشتيباني امنيتي مركز كشور با تقويت نهادهاي ذيربط.
14ـ ايجاد و توسعه مراكز تحقيقاتي در امور كويرشناسي، فن‌آوري، معدن، صنايع الكترونيك و انرژي‌هاي غيرفسيلي.
15ـ توسعه و ارتقاء زيرساخت‌هاي فرهنگي و ورزشي.
16ـ توسعه و عمران در روستاها و ارتقاء سطح خدمات روستايي و افزايش درآمد روستائيان.
17ـ توسعه خدمات پستي و مخابراتي.
18ـ گسترش كامل پوشش برنامه‌هاي سراسري شبكه‌ها و صدا و سيماي استاني در سطح استان.
19 ـ متوازن نمودن تقسيمات كشوري در سطح استان.
20ـ ايمن‌سازي شهرها و روستاها و استقرار نظام بحران براي مقابله با حوادث.
21ـ توسعه قضايي براي كاهش ميزان جرايم درسطح استان
22ـ اعتلاي معرفت ديني، ارزشهاي فرهنگي و ويژگي‌هاي هويتي استان.
23ـ نهادينه‌سازي بهره‌وري و افزايش آن در بخش‌هاي اقتصادي و عوامل توليد.
24ـ ارتقاء نقش ورزش در تأمين سلامت جسمي و روحي و تقويت توانمنديهاي افراد و گروههاي اجتماعي.
25ـ دستيابي به هدفهاي توسعه هزاره (M.D.G) در استان.
26ـ توانمندسازي بخش تعاوني براي ايفاي فعاليتهاي گسترده و اداره بنگاه‌هاي اقتصادي بزرگ.
27ـ توسعه نقش و جايگاه زنان در سطوح تصميم‌سازي و تصميم‌گيري استان.
هـ ـ راهبردهاي بلندمدت
1ـ توسعه‌صنايع شيميايي، الكترونيك، غذايي و دارويي و كاني غيرفلزي با تأكيد بر شكل‌گيري خوشه‌هاي صنعتي.
2 ـ توسعه صنايع ماشين‌سازي و خودرو سازي و قطعه سازي.
3ـ نوسازي نرم‌افزاري و سخت‌افزاري صنايع و معادن و بهبود تكنولوژي استخراج مواد معدني.
4 ـ توسعه واحدهاي صنعتي كوچك با تأكيد بر پيوند با صنايع بزرگ و مادر.
5 ـ توسعه مراكز پژوهشي و تحقـيقاتي و بكارگـيري يافتـه‌هاي آنها درفعاليـتهاي محوري استان.
6 ـ بسترسازي مناسب براي جلب سرمايه‌هاي خارجي.
7ـ بهره‌گيري مناسب ازجاذبه‌هاي فرهنگي، طبيعي، تاريخي وحيات وحش براي توسعه صنعت گردشگري در استان.
8 ـ ارتقاء توان خدمات درماني دركليه رشته‌ها و در سطوح تخصصي و فوق‌تخصصي جهت كاهش مهاجرت جمعيت متقاضي به مركز.
9ـ‌گسـترش مراكزآموزش عـالي جـهت تمـركززدايي دورهـاي كارشنـاسي از دانشگاه‌هاي تهران.
10ـ گسترش خدمـات بازرگانـي نويـن با تأكيد برخدمات گـمركي، بانـكي، بيمـه، حمل ونقل بين‌المللي كالا.
11ـ استقرار بخشي از خدمات زيرساخت‌هاي شهري در 4 شهر اصلي استان.
12ـ انتقال آب ازحوزه‌هاي همجوارشمالي به استان.
13ـ كنترل وذخيره‌سازي آبهاي سطحي وتغذيه مصنوعي سفره‌هاي زيرزميني.
14ـ تأكيد بر رعـايت ضوابـط و اسـتانداردهاي زيست محيـطي درشكل گيري فعاليتهاي اقتصادي وعمراني در جهت توسعه پايدار.
15ـ حفظ واحياء پوشش مرتعي وجنگلي وجلوگيري ازپيشروي كوير.
16ـ توسعه‌كشت پسته‌و زيتون در نواحي مياني و جنوبي، گردو در شمال، فعاليتهاي متمركز دام و طيور و كشت گلخانه‌اي در سطح استان.
17ـ اصلاح ساختار نظام بهره‌برداري و مديريت اراضي كشاورزي.
18ـ بالابردن راندمان آبياري به منظورتوسعه فعاليتهاي جديد بخش کشاورزي در استان و ممانعت از توسعه فعاليتهاي كشاورزي با آب بري زياد.
19ـ توسعه و تجهيز شبكه حمل ونقل ريلي (كالاومسافر).
20ـ ارتقاء ظرفيت شبكه‌هاي ارتباطي با استانهاي همجوار.
21ـ استفاده از موقعيت جغرافيايي استان در برقراري ارتباطات (ريلي و جاده‌اي) شمالي و جنوبي کشور و تمرکززدايي ارتباطي ازتهران.
22ـ ارتقاء سطح مشاركت زنان در ابعاد اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و ورزشي.
23 ـ گسترش امكانات فرهنگي و ورزشي در مراكز جمعيتي شهر و روستا با گرايش خاص بانوان.
24ـ بسترسازي مناسب و تقويت بنيان‌هاي فرهنگي، اجتماعي، امنيتي و نظامي در مقابله با حوادث غير مترقبه.
25ـ گسترش مراكز آموزش عالي علوم پزشكي در مقاطع تحصيلي دكتراي تخصصي و فوق تخصصي.
26ـ توسعه آموزشهاي مهارتي متناسب با مزيت‌هاي نسبي استان.
27ـ توسعه صنايع بسته بندي و فرآوري محصولات دامي و كشاورزي عمده استان.
28ـ تقويت توان توليد و انتقال انرژي در استان.
29ـ ارتقاء و گسترش شبكه‌هاي پستي و مخابراتي و توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات.
30ـ تقويت تأسيسات و تجهيزات حفاظتي و امدادي شهرها و روستاها و سازماندهي عوامل، تحت نظر مديريت شهري.
31ـ ارتقاء تعادلهاي منطقه‌اي و تغيير سطوح تقسيمات كشوري.
32 ـ گسترش پوشش برنامه‌هاي صدا و سيما در سطح استان.
33ـ ساماندهي روستاها در زمينه فعاليتهاي اقتصادي، ايجاد تحول در نظام توليد، گسترش فعاليتهاي خدماتي و عمراني در روستا و ايجاد زمينه‌هاي اشتغال و درآمد بيشتر در روستاهاي كوچك.
34ـ فراهم نمودن امكانات و شرايط مناسب براي اعمال مديريت بهينه منابع و مصارف آب.
35ـ ارتقاء كيفي خدمات قضايي و استقرار واحدهاي قضايي همگام با تقسيمات كشوري و ايجاد شوراهاي حل اختلاف.
36ـ سازماندهي کوچ و حمايت از اسکان عشاير داوطلب.
37ـ افزايش سهم ملي فرآورده‌هاي دامي، طيور و آبزيان در استان.
38ـ تقويت و استقرار نيروهاي مسلح در سطح استان متناسب با اندازه و نوع تهديدات و شرايط جغرافيايي.
39ـ استفاده ار انرژي خورشيدي براي توليد برق.
40ـ ايجاد سازوكارهاي لازم و حمايت از افزايش بهره‌وري در بخش‌هاي اقتصادي و عوامل توليد.
41ـ گسترش ورزش‌هاي پرورشي، همگاني، تفريحي، قهرماني و حرفه‌اي در استان.
42ـ ريشه‌كني فقر شديد و گرسنگي و بهره‌مندي همگاني از مواهب توسعه اقتصادي و اجتماعي.
43ـ دستيابي همگاني به آموزش ابتدايي و ترويج و بهبود برابري جنسيتي و توانمندسازي زنان.
44ـ كاهش مرگ و مير مادران و كودكان.
45ـ مبارزه با بيماري‌هاي عمده (ايدز / H.I.V، سل، مالاريا و ...).
46ـ حمايت مؤثر از تشكيل و توسعه تعاوني‌ها و ايجاد و گسترش شهرك‌ها و مجتمع‌هاي تعاوني.
47ـ بسترسازي براي افزايش مشاركت اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و سياسي زنان در روند توسعه استان.
48ـ نهادينه‌كردن رويكرد مديريت عرضه و تقاضا و افزايش سطح آگاهي عمومي درمديريت بهينه مصرف آب.
49ـ ايجاد زمينه‌هاي لازم براي جلب مشاركت مردمي و بخش خصوصي در بهره‌برداري و مديريت آب.
50 ـ گسترش پوشش بيمه‌هاي اجتماعي و كاهش تلفات انساني در اثر حوادث.
شاخص‌هاي هدف كمّي در برنامه چهارم
