سنـد ملي توسعه استان خراسان شمالي

الف ـ اصلي‌ترين قابليت‌هاي توسعه:
1ـ استقرار در محور ارتباطي شرقي و غربي و در مسير ترانزيتي كشور با آسياي‌ميانه.
2ـ شرايط اقليمي مساعد و برخورداري بالنسبه مناسب از نزولات آسماني.
3ـ وجود دشتها و اراضي مستعد كشاورزي براي توليد انواع محصولات باغي، زراعي.
4ـ برخورداري از پوشش گياهي مناسب و جنگلهاي ناحيه ايران ـ توران.
5 ـ برخورداري از منابع آب سطحي و قابليت ذخيره‌سازي بمنظور توسعه بخش كشاورزي، صنعت و شرب.
6 ـ برخورداري از توانايي‌هاي ممتاز استان در توليـدات دام و فرآوردهاي دامي و پرورش طيور و آبزي‌پروي.
7ـ برخورداري از صنايع نسبتاً بزرگ نظير پتروشيمي، فولاد، سيمان و بستر مناسب براي توسعه فعاليتهاي صنعتي.
8 ـ وجود منابع و ذخاير معدني.
9ـ استقرار در محور زيارتي و گردشگري مشهد مقدس با شمال و غرب كشور.
10ـ برخورداري از جاذبه‌هاي گردشگري و تفرجگاهي طبيعي در محورهاي مختلف استان.
11ـ وجود پيشينه تاريخي، فرهنگ غني و مفاخر مذهبي، علمي در استان.
12ـ وجود فضاي اجتماعي و اقتصادي مناسب و مرز مشترك امن جهت جذب سرمايه‌هاي خصوصي (داخلي و خارجي) و توسعه فعاليتهاي اقتصادي، بازرگاني باكشورهاي آسياي ميانه.
13ـ بهره‌مندي از صنايع دستي بويژه پشتي و جاجيم.
14ـ امكان پرورش اسب اصيل تركمني و توسعه آن به منظور صادرات.
15ـ وجود زمينه‌هاي قانوني براي توسعه ورزش، نگرش مثبت جامعه به فعاليتهاي ورزشي، گرايش بخش خصوصي و تشكل‌‌هاي داوطلب غيردولتي (NGO) به سرمايه‌گذاري و خدمات‌رساني در توسعه ورزش.
ب ـ عمده‌ترين تنگناها و محدوديت‌هاي توسعه:
1ـ واقع شدن استان در مسيركمربند و گسل زلزله‌خيز كشور و سيل‌خيز بودن استان.
2ـ ضعف شبكه‌هاي زيربنايي اعم از راه و ارتباطات و انرژي.
3ـ ضعف خدمات و تاسيسات شهري.
4ـ عدم تعادل دام و مرتع.
5 ـ ضعف زيرساختهاي بازرگاني نوين.
6 ـ كمبود تأسيسات رفاهي و امكانات فراغتي و گردشگري و ورزشي و فرهنگي و هنري.
7ـ ضعف شبكه آموزش عالي و مراكز فني و حرفه‌اي در استان.
8 ـ وابستگي شديد منابع مالي بخش ورزش به درآمدهاي عمومي.
ج ـ مسائل اساسي استان
1ـ آسيب‌پذيري شديد مراكز زيست و فعاليت در مقابل سوانح طبيعي.
2ـ ناكافي و نامناسب بودن آب شرب بهداشتي.
3ـ سنتي بودن كشاورزي و پائين بودن نرخ بهره‌وري در آن و تخريب مراتع، ‌جنگل‌ها و اراضي كشاورزي.
4ـ عدم استفاده صحيح از منابع آبي استان در بخش كشاورزي.
5 ـ عدم تعادل و توازن در سطح توسعه يافتگي استان و شكاف بين نواحي مختلف آن.
6 ـ وجود بيكاري بويژه بيكاري پنهان و بيكاري فصلي.
7ـ رشد بي‌رويه مهاجرت روستا به شهر.
8 ـ ضعف عوامل توليد و نهاد‌هاي پشتيباني‌كننده و مؤسسات خصوصي ارائه كننده خدمات مشاوره‌‌اي، فني، مديريت و ....
9ـ عدم تناسب نهادهاي پولي و مالي و ساز و كارهاي مرتبط با نيازمنديهاي كارآفريني در سطح استان.
10ـ ناكافي بودن جاذبه‌هاي لازم براي نگهداشت نيروي انساني ماهر و متخصص.
11ـ فقدان نظام شناسايي استعدادهاي ورزشي.
12ـ كمبود صنايع تبديلي، ‌تكميلي و نگهداري محصولات كشاورزي.
د ـ هدف‌هاي بلندمدت توسعه :
با توجه به قابليتها وتنگناهاي موجود، توسعه استان بر پايه توسعه بخش كشاورزي، صنعت و استفاده از قابليتهاي گردشگري و بازرگاني استوار خواهد بود و بر اين اساس اهداف بلند مدت توسعه استان عبارتند از:
1ـ توسعه و تجهيز شبكه‌هاي زيربنايي و زيرساختها، متناسب با نياز استان.
2ـ ايجاد تعادل و توازن درون استاني و رفع محروميت از مناطق حاشيه‌اي و مرزي.
3ـ نوين سازي ساختار بخش كشاورزي در كليه زيربخشها.
4ـ افزايش نقش صنعت در فعاليتهاي اقتصادي استان.
5 ـ تأمين آب شرب مناسب.
6 ـ توسعه بهره‌برداري از معادن استان.
7ـ افزايش ضريب امنيتي نقاط زيست و فعاليت در مقابله با حوادث غيرمترقبه.
8 ـ حفظ و بهره‌برداري مناسب از منابع پايه با رعايت ملاحظات زيست محيطي و حفظ ذخاير ژنتيك دامي و گياهي.
9ـ گسترش فعاليتها و خدمات بازرگاني در استان و ايجاد پيوند توليد وتجارت.
10ـ ارتقاء كيفيت وكميت خدمات، تاسيسات، تجهيزات و زيرساختهاي شهري.
11ـ توسعه بخش گردشگري با تاكيد بر بهره‌گيري مناسب از مواهب طبيعي و تاريخي ـ فرهنگي استان.
12ـ ايجاد اشتغال مولد و پايدار و كاهش نرخ بيكاري.
13ـ توسعه كمي وكيفي مراكز آموزش عالي، فني ـ حرفه‌اي و علمي ـ كاربردي.
14ـ توانمندسازي جمعيت روستايي و تنوع بخشي به فعاليتهاي اقتصاد روستايي.
15ـ گسترش دانش و مهارت و توسعه سرمايه‌هاي انساني.
16ـ افزايش نقش بخش‌هاي خصوصي (داخلي وخارجي) و تعاوني در سرمايه‌گذاري فعاليتهاي اقتصادي استان.
17ـ اعتلاء معرفت ديني، ارزشهاي فرهنگي و ويژگي‌هاي هويتي استان.
18ـ نهادينه‌سازي بهره‌وري و افزايش آن در بخش‌هاي اقتصادي و عوامل توليد.
19ـ ارتقاء نقش ورزش در تأمين سلامت جسمي و روحي و تقويت توانمنديهاي افراد و گروه‌هاي اجتماعي.
20ـ دستيابي به هدف‌هاي توسعه هزاره (M.D.G) در استان.
21ـ توانمندسازي بخش تعاوني براي ايفاي فعاليت‌هاي گسترده و اداره بنگاه‌هاي اقتصادي بزرگ.
22ـ توسعه نقش و جايگاه زنان در سطوح تصميم‌سازي و تصميم‌گيري استان.
هـ ـ راهبردهاي بلندمدت:
1ـ افزايش سطح مكانيزاسيون در فعاليتهاي كشاورزي و ترويج روشهاي جديد آبياري.
2ـ گسترش زيربخش زراعت با تاكيد بر محصولاتي نظير غلات، نباتات علوفه‌اي و حبوبات و متناسب با ظرفيت منابع آب در استان و برنامه‌هاي مديريت منابع آب حوضه آبريز.
3ـ تاكيد بر توسعه و گسترش صنايع با اولويت صنايع تبديلي، غذائي، نساجي، عمومي، شيميايي، پتروشيمي، ذوب فلزات، كاني‌هاي غيرفلزي و شكل‌گيري خوشه‌هاي صنعتي در ارتباط با استانهاي مجاور.
4ـ توسعه شهركها و نواحي صنعتي با رعايت استانداردهاي زيست محيطي.
5 ـ توسعه صنايع مرتبط با ذخاير معدني موجود بويژه معادن بوكسيت و سيليكات.
6 ـ ايجاد و تكميل شبكه‌هاي حمل و نقل اعم از هوايي، جاده‌اي و ريلي و تكميل و تجهيز شبكه‌هاي حامل انرژي.
7ـ آبرساني به شهرهاي استان با اولويت بجنورد، شيروان و اسفراين.
8 ـ حفظ و گسترش جنگلها و احياء مراتع استان و ايجاد تعادل دام و مرتع و گسترش فعاليت‌هاي آبخيزداري.
9ـ توسعه دامپروريهاي صنعتي و پرورش طيور و آبزيان و توسعه باغات در اراضي شيب‌دار.
10ـ ارتقاء كيفيت توليدات و بسترسازي براي حضور فعالتر استان در بازارهاي داخلي و خارجي بويژه براي كشورهاي آسياي ميانه.
11ـ تقويت شهر بجنورد به عنوان مركز ارائه خدمات برتر در استان با تأكيد بر خدمات درماني ـ تخصصي خدمات گردشگري، خدمات بازرگاني، خدمات مالي، مشاوره‌اي، فني و مهندسي و پذيرش برخي از وظايف و نقشهاي منطقه‌اي مشهد در محدوده استان.
12ـ توسعـه زيرساختهاي گردشگري و تجهيز كانونهـاي سيـاحتي، تفريحـي در عرصه‌هاي گردشگري استان.
13ـ حفظ، بهسازي و احياء فضاهاي تاريخي، مذهبي و فرهنگي.
14ـ تقويت و تجهيز تأسيسات و خدمات شهري در مركز و ساير شهرهاي استان.
15ـ تقويت و توسعه مراكز آموزش عالي و تحقيقاتي استان.
16ـ توسعه آموزشهاي فني حرفه‌اي و كاربردي متناسب با نياز استان.
17ـ بستر‌سازي و استفاده از تكنولوژي فناوري اطلاعات و ارتباطات (IT ؛ ICT).
18ـ فراهم نمـودن زمينـه‌هاي لازم براي جلب سرمايه‌هـاي داخلـي و خارجـي در فعاليتهاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي.
19ـ تقويت نهادهاي غيردولتي به منظور افزايش مشاركت مردمي.
20ـ ايجاد سازوكارهاي لازم و حمايت از افزايش بهره‌وري در بخش‌هاي اقتصادي و عوامل توليد.
21ـ گسترش ورزش‌هاي پرورشي، همگاني، تفريحي، ‌قهرماني و حرفه‌اي در استان.
22ـ ريشه‌كني فقر شديد و گرسنگي و بهره‌مندي همگاني از مواهب توسعه اقتصادي و اجتماعي.
23ـ دستيابي همـگاني به آموزش ابتدايي و ترويـج و بهبـود برابري جنسيتي و توانمندسازي زنان.
24ـ كاهش مرگ و مير مادران و كودكان.
25ـ مبارزه با بيماري‌هاي عمده (ايدز / H.I.V، سل، ‌مالاريا و ...).
26ـ حمايت مؤثر از تشكيل و توسعه تعاوني‌ها و ايجاد و گسترش شهرك‌ها و مجتمع‌هاي تعاوني.
27ـ بسترسازي براي افزايش مشاركت اجتماعي، ‌اقتصادي، فرهنگي و سياسي زنان در روند توسعه استان.
28 ـ بهره‌برداري مطلوب از آب‌هاي سطحي و تقويت منابع آب‌هاي زيرزميني با اولويت آبخوان‌هاي با بيلان منفي و احداث شبكه‌هاي آبياري و زهكشي هماهنگ با سدهاي استان.
29ـ نهادينه‌كردن‌رويكرد مديريت عرضه ‌و تقاضا و افزايش سطح آگاهي عمومي درمديريت بهينه مصرف آب.
30ـ ايجاد زمينه‌هاي لازم براي جلب مشاركت مردمي و بخش خصوصي در بهر‌ه‌برداري و مديريت آب.
31ـ گسترش پوشش بيمه‌هاي اجتماعي و كاهش تلفات انساني در اثر حوادث.
شاخص‌هاي هدف كمّي در برنامه چهارم