سنـد ملي توسعه استان تهران

الف ـ اصلي ترين قابليت‌هاي توسعه
1ـ مركزيت سياسي، اداري، قضايي، اقتصادي و مديريتي در تهران.
2ـ وجود كلان شهرهاي تهران و كرج.
3ـ استقرار حدود يك سوم انواع صنايع بزرگ كشور و صنايع بزرگ تبديلي و بسته‌بندي محصولات كشاورزي در استان.
4ـ استقرار بر مسير كريدورهاي بين‌المللي حمل و نقل و وجود شبكه مناسب ارتباطي زميني، هوائي با توجه به فرودگاه بين‌المللي امام خميني به عنوان HUB هوايي بين‌المللي و ريلي به كليه نقاط كشور و جهان.
5 ـ برخورداري از حدود يك سوم شبكههاي ارتباطي مخابراتي كشور و فرودگاه پيام به عنوان HUB پستي منطقه.
6 ـ توان تامين انرژي براي انواع فعاليتها.
7ـ وجود زير ساختهاي گسترده بازرگاني و مركزيت تجاري در سطح ملي و بزرگترين بازار مصرف كشور براي توليدات مختلف و استقرار واحدهاي عمده تهيه و توزيع كالاي كشور در استان.
8 ـ برخورداري از منابع قابل توجه سرمايهاي و گردش سريع سرمايه با عملكرد ملي و فراملي.
9ـ استقرار مراكز عمده خدمات برتر در سطوح ملي و فراملي ( فني، مهندسي، مشاوره‌اي، علمي تخصصي، مالي و اعتباري، بهداشتي و درماني).
10ـ برخورداري از نيروي انساني متخصص و ماهر.
11‌ـ استقرار مراكز عمده وسطح بالاي پژوهشي و آموزش عالي.
12ـ مركز بخش عمده‌اي از فعاليتهاي ورزشي، فرهنگي و هنري كشور (مطبوعات و رسانه‌هاي جمعي، نشر و چاپ، تئاتر و سينما، ورزش و تربيت بدني، همايش‌ها و جشنواره‌ها، نمايشگاههاي بين‌المللي)
13ـ تمركز بخش عمده‌اي از نهادها و تشكلهاي مدني و سياسي.
14ـ بالا بودن سطح فرهنگ عمومي و مشاركت فعال زنان در امور اقتصادي، اجتماعي، سياسي و فرهنگي.
15ـ همجواري با حوضه‌هاي آبريز شمال و غرب كشور و برخورداري از منابع آبهاي زيرزميني در فيروزكوه و دماوند.
16ـ برخورداري از جـاذبه‌هـاي طبيعـي، تاريخي، مذهبـي و فرهنگـي و نواحـي تفرجگاهي و تأسيسات گردشگري.
17ـ اقليم مناسب و اراضي مستعد كشاورزي.
18ـ توانايي به كارگيري انرژي‌هاي نو و تجديدپذير براي تأمين برق (انرژي باد، زيست توده و خورشيد).
19ـ وجود زمينه‌‌هاي قانوني براي توسعه ورزش، نگرش مثبت جامعه به‌فعاليتهاي ورزشي، گرايش بخش خصوصي و تشكل‌هاي داوطلب غيردولتي (NGO) به‎سرمايه‌گذاري و خدمات‌رساني در توسعه ورزش.
ب ـ عمده‌ترين تنگناها و محدوديت‌هاي توسعه
1ـ محدوديت منابع آب‌هاي سطحي و زير زميني.
2ـ محدوديت اراضي براي توسعه شهرهاي موجود.
3ـ زلزله خيزي و وجود گسلهاي فعال.
4ـ ضعف پوشش گياهي و كافي نبودن عمليات آبخيزداري و شوري و تخريب خاك
5 ـ پديده وارونگي هوا در شهرهاي تهران و کرج.
6 ـ وابستگي شديد منابع مالي بخش ورزش به درآمدهاي عمومي.
ج ـ اصلي‌ترين مسائل
1ـ دخالت مديريت كلان‌كشور در مديريت استان و نبود مديريت واحد شهري مناسب.
2ـ تمركز شديد فعاليت‌هاي ‌اداري، بازرگاني ‌و خدماتي ‌و نظامي با عملكرد ملي در كلان شهرهاي تهران و كرج.
3ـ مهاجرتهاي بي رويه به استان، تمركز شديد جمعيت و توسعه شهري و روستايي متمركز و مهارنشدني و وجود پديده حاشيه‌نشيني.
4ـ كمبود امكانات به لحاظ سرانه آموزشي، ورزشي، فرهنگي و تأسيسات و تسهيلات شهري به ويژه تاسيسات جمع آوري و تصفيه فاضلاب شهري.
5 ـ گسترش روزافزون تغيير كاربري اراضي زراعي و باغات و تصرف حريم رودخانه‌ها.
6 ـ بهره‌برداري نامناسب از منابع آبهاي سطحي و زيرزميني.
7ـ استقرار مراكز جمعيتي بر روي گسلهاي زلزله و مسيلها.
8 ـ استقرار خطوط انتقال انرژي و آب و انبارهاي ذخيره سوخت در مراكز تجمع جمعيت و فعاليت.
9ـ استقرار زاغه‌هاي مهمات، صنايع دفاعي و پادگانهاي نظامي در مراكز تجمع جمعيت و فعاليت.
10ـ بحراني بودن شرايط زيست محيطي (آب، خاك، هوا و ...) در كلان شهرهاي استان و آلودگي شديد محيط زيست در ساير نقاط آن.
11ـ عدم كشش شبكه حمل و نقل درون شهري و برون شهري استان.
12ـ کمبود و نارسايي در تأمين امنيت اجتماعي.
13ـ بيكاري بالاي جوانان و فارغ‌التحصيلان دانشگاهي.
14ـ پايين بودن بهره‌وري نيروي كار و سرمايه.
15 ـ فقدان نظام شناسايي استعدادهاي ورزشي.
د ـ اهداف بلند مدت
با توجه به قابليت‌ها و تنگناها و استقرار مركزيت كشور، توسعه پايدار دراستان برمحوريت ايفاي نقش مديريت عالي فرآيندهاي توسعه ملي و روابط فراملي كشور، امور تخصصي علمي، آموزشي و پژوهشي در سطوح ملي و فراملي، خدمات برتر تخصصي و فني و مهندسي و صنايع با تكنولوژي برتر با تكيه برICT در قالب يك مديريت يكپارچه و واحد استاني استوار خواهد بود و به نماد توسعه يافتگي كشور تبديل خواهد شد. بدين ترتيب اهداف بلند مدت توسعه استان عبارتند از:
الف ـ اهداف استان در مفهوم عام آن
1ـ ايجاد مديريت واحد شهري در شهرهاي بزرگ.
2ـ سالم سازي محيط زيست.
3ـ دستيابي به تعادل فضائي و مهار و كنترل رشد جمعيتي و كالبدي مجموعه شهري تهران.
4ـ اعتلاي معرفت ديني، ارزشهاي فرهنگي و ويژگي‌هاي هويتي استان و ساماندهي فعاليتهاي فرهنگي، ‌اجتماعي و ورزشي و توزيع متعادل امکانات درسطح استان.
5 ـ حفظ، احيا و بهره‌برداري مناسب از منابع پايه و طبيعي.
6 ـ حفظ، احيا و بهره‌برداري مناسب از منابع آب محدود.
7ـ ارتقاء امنيت نقاط شهري و روستايي در برابرحوادث طبيعي و غيرمترقبه.
8 ـ ساماندهي ترافيك در ترددهاي شهري و بين شهري.
9ـ ساماندهي بازارهاي كالا.
10ـ ساماندهي فعاليتهاي صنعتي.
11ـ ساماندهي فعاليتهاي كشاورزي، افزايش بهره‌وري محصولات و فرآورده‌ها با تأكيد بر توسعه كشت‌هاي متراكم و گلخانه‌اي و كاهش ضايعات.
12ـ ساماندهي صنعت گردشگري.
13ـ نهادينه‌سازي بهره‌وري و افزايش آن در بخش‌هاي اقتصادي و عوامل توليد.
14ـ ارتقاء نقش‌ورزش در تأمين سلامت جسمي و روحي و تقويت توانمنديهاي افراد و گروه هاي اجتماعي.
15ـ دستيابي به هدف‌هاي توسعه هزاره (M.D.G) در استان.
16ـ توانمندسازي بخش تعاوني براي ايفاي فعاليت‌هاي گسترده و اداره بنگاه‌هاي اقتصادي بزرگ.
17ـ توسعه نقش و جايگاه زنان در سطوح تصميم‌سازي و تصميم‌گيري استان.
ب ـ اهداف استان به لحاظ استقرار مركزيت كشوردر آن
1ـ اصلاح در ساختار مديريت توسعه‌اي شهر تهران و هويت بخشي به مديريت استاني در آن متناسب با جايگاه مركزيت آن و درمقايسه با كلانشهرهاي مشابه در دنيا.
2ـ تقويت نقش بين‌المللي كلانشهر تهران در زمينه فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي سطح بالاي تخصصي و خدمات برتر.
3ـ مقابله با بحران آلودگي هواي كلانشهر تهران.
4ـ ساماندهي ترافيك در ترددهاي شهري و مبادي ورودي و خروجي كلانشهر تهران متناسب با جايگاه مركزيت كشور.
هـ ـ راهبردهاي بلند مدت توسعه
الف ـ راهبردهاي استان در مفهوم عام آن
1ـ فراهم نمودن زمينههاي لازم براي افزايش مشاركتهاي مردمي در مديريت و خدمات شهري و واگذاري ‌فعاليت‌ها به‌ بخش‌هاي ‌عمومي ‌غيردولتي (به ويژه شوراها)، خصوصي، تعاوني و سازمانهاي‌ غيردولتي (NGOها) درقالب مديريت واحد شهري.
2ـ ايجاد شرايط ويژه در مجموعه شهري تهران براي معكوس نمودن روند مهاجرت.
3ـ تقويت الگوي چند مركزي ساختار فضايي استان.
4ـ توسعه شهري بر اساس موازين شهر سالم و رعايت ضوابط زيست محيطي.
5 ـ بسترسازي براي ايجاد توسعه اجتماعي، فرهنگي و ورزشي براي ساكنان استان با تاكيد برتقويت زمينه‌هاي گذران اوقات فراغت.
6 ـ اصلاح و تغيير الگوي توزيع و مصرف آب و انرژي.
7ـ تأمين امنيت سازه‌هاي موجود و در حال ساخت در برابر حوادث طبيعي و غيرمترقبه.
8 ـ تقويت امر پيشگيري و مديريت بحران و بازسازي در برابر حوادث طبيعي و غيرمترقبه.
9ـ ساماندهي خطوط انتقال انرژي و آب و انبارهاي ذخيره سوخت در جهت ارتقاء امنيت نقاط تجمع جمعيت و فعاليت در برابر حوادث مربوطه.
10ـ ساماندهي استقرار امكانات و تجهيزات دفاعي، ‌امنيتي در سطح استان در جهت ارتقاء امنيت نقاط تجمع جمعيت و فعاليت در برابر حوادث مربوط.
11ـ توسعه و بهينه‌سازي شبكه‌هاي حمل و نقل به ويژه در نقاط شهري.
12ـ توسعه بورسهاي كالايي با عملكرد ملي و منطقهاي.
13ـ اصلاح در ساختار صنعتي.
14ـ ممنوعيت تغيير كاربري اراضي باغي، زراعي، جنگلي و مرتعي.
15ـ بهبود مديريت و اصلاح شيوه‌هاي توليد در بخش کشاورزي استان.
16ـ توسعه صنعت پرورش گل در نقاط مستعد استان براي صادرات.
17ـ تبديل استان به يكي از قطبهاي گردشگري كشور.
18ـ اقتصادي نمودن توليد كالاها و خدمات.
19ـ حمايت از ايجاد و توسعه صنايع با تكنولوژي برتر و غيرآلاينده مجاز (صنايع نوين) الكترونيك پيشرفته‌، تجهيزات و ابزار دقيق، بيوتكنولوژي اپيك، اتوماسيون سيستم‌هاي توليدي، مواد پيشرفته و مهندسي نرم‌افزار.
20ـ ايجاد سازوكارهاي لازم و حمايت از افزايش بهره‌وري در بخش‌هاي اقتصادي و عوامل توليد.
21ـ گسترش ورزش‌هاي پرورشي، همگاني، تفريحي، قهرماني و حرفه‌اي در استان.
22‌ـ ريشـه‌كني فقر شـديـد و گرسنگي و بهره‌منـدي همگاني از مـواهب توسعـه اقتصادي و اجتماعي.
23ـ دستيابي همگاني به آموزش ابتدايي و ترويج و بهبود برابري جنسيتي و توانمندسازي زنان
24ـ كاهش مرگ و مير مادران و كودكان.
25ـ مبارزه با بيماري‌هاي عمده (ايدز /H.I.V ، سل، ‌مالاريا و ...).
26ـ حمـايت مؤثر از تشكيـل و توسعـه تعـاوني‌هـا و ايجـاد و گسترش شهرك‌ها و مجتمع‌هاي تعاوني.
27ـ بسترسازي براي افزايش مشاركت اجتماعي، ‌اقتصادي، فرهنگي و سياسي زنان در روند توسعه استان.
28ـ نهادينـه‌كردن رويكرد مديريت ‌عرضه ‌و تقاضا و افزايش سطح آگاهي عمومي در مديريت بهينه مصرف آب.
29ـ ايجـاد زمينـه‌هـاي لازم براي جلب مشـاركت مـردمـي و بخش خصـوصي در بهره‌برداري و مديريت آب.
30ـ گسترش پوشش بيمه‌هاي اجتماعي و كاهش خدمات انساني در اثر حوادث.
ب ـ راهبردهاي استان به لحاظ استقرار مركزيت كشور در آن
1ـ اعمال مديريت توسعه‌اي يكپارچه در كلانشهر تهران در ارتباط با ساير نقاط استان.
2ـ محدودنمودن نقش دستگاههاي ستادي دولت مستقر در تهران به تصميم‌گيري راهبردي و سياست‌گذاري دولت در سطح ملي و فراملي.
3ـ گسترش تكنولوژي ارتباطات و اطلاعات در مجموعه شهري تهران.
4ـ توسعه فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي سطح بالاي تخصصي و خدمات برتر در مجموعه شهري تهران با عملكرد بين‌المللي.
5 ـ كاهش ميزان آلاينده‌هاي هواي تهران.
6 ـ تقويت و تجهيز شبكههاي حمل و نقل در مجموعه شهري تهران.
شاخص‌هاي هدف كمّي در برنامه چهارم