سنـد ملي توسعه استان ايلام
الف ـ اصلي‌ترين قابليت‌هاي توسعه
1ـ وجود ذخاير مناسب نفت و گاز و امكان بهره‌برداري از آنها در شتاب بخشيدن به‌روند توسعه استان.
2ـ قابليت تنوع در فعاليتهاي كشاورزي و دامداري ناشي از گوناگوني شرايط جغرافيايي و اقليمي، وجود جنگل‌ها و مراتع مستعد در استان، وجود ظرفيتهاي قابل توجه پرورش دام و طيور و امكان ايجاد صنايع وابسته.
3ـ فراواني نسبي آب امكان مهار آن و وجود دشت‌هاي بزرگ مستعد براي گسترش فعاليتهاي كشاورزي و آبزي‌پروري.
4ـ بهره‌مندي از موقعيت مرزي مناسب براي گسترش مبادلات بازرگاني، گردشگري و زيارتي با كشور عراق از طريق مرز مهران.
5 ـ وجود كاني‌هاي غيرفلزي بي نظير و امكان بهره‌برداري و ايجاد صنايع فرآوري.
6 ـ وجود فرهنگ و تمدن ديرينه، آثار باستاني، تنوع آب و هوائي و جاذبه‌هاي طبيعي جهت توسعه توريسم.
7ـ داشتن صنايع دستي متنوع و قابل توسعه.
8 ـ وجود زمينه‌هاي قانوني براي توسعه ورزش، نگرش مثبت جامعه به فعاليتهاي ورزشي، گرايش بخش خصوصي و تشكل‌هاي داوطلب غيردولتي (NGO) به‌سرمايه‌گذاري و خدمات‌رساني در توسعه ورزش.
ب ـ عمده‌ترين تنگناها و محدوديتهاي توسعه
1ـ انزواي جغرافيايي استان نسبت به مراكز زيست و فعاليت كشور و وجود موانع طبيعي و كوهستاني در درون استان.
2ـ عدم انطباق مكاني بين دشت‌هاي بزرگ و منابع آب و كمبود تأسيسات مهار و انتقال آب در استان.
3ـ ضعف شديد شبكه‌هاي حمل و نقل درون و برون استاني و شبكه‌هاي سوخت و انرژي.
4ـ ضعف شبكه‌هاي شهري و خدماتي (عمران شهرها).
5 ـ كمبود سرمايه انساني متخصص، سنتي بودن شيوه توليد، ناهمگوني بافت اجتماعي ـ فرهنگي.
6 ـ ضعف تشكيل سرمايه و كارآفريني به ويژه در بخشهاي صنعت و معدن.
7 ـ وابستگي شديد منابع مالي بخش ورزش به درآمدهاي عمومي.
ج ـ مسائل اساسي استان
1ـ پايبندي به سنت‌ها و باورهاي اجتماعي و فرهنگي ناسازگار با توسعه و پيشرفت.
2ـ دور ماندن از روند كلي توسعه كشور ناشي از حاشيه‌اي بودن، بي‌بهره ماندن از سرمايه‌گذاريهاي كلان دولتي و خصوصي به دليل زمينه‌هاي ذهني عدم امنيت، سختي دسترسي و آسيب‌هاي مستقيم ناشي از جنگ تحميلي.
3ـ كمبود شديد فعاليتهاي نوين اقتصادي، وابستگي اقتصاد استان به منابع بخش دولتي همراه با بيكاري گسترده.
4ـ اتكاء بر دامداري سنتي به شيوه رمه‌گرداني و تخريب عرصه‌هاي طبيعي و زيست محيطي استان.
5 ـ بهره‌برداري ضعيف از آبهاي سطحي به دليل ناكافي بودن تأسيسات لازم براي مهار و انتقال آب.
6 ـ تمركز فعاليتهاي محدود اقتصادي و اجتماعي در مركز استان و ضعف بنيان‌هاي اقتصادي و زير ساخت‌هاي شهري در كليه شهرها.
7ـ بهره نگرفتن بهينه ازموقعيت مرزي استان براي‌گسترش مبادلات زيارتي ـ سياحتي و بازرگاني، به دليل فقدان زير ساخت‌هاي لازم.
8 ـ كمبود نيروهاي توانمند، متخصص و كارآمد در شبكه اداري ـ اجرايي استان.
9ـ كمبود فضاها و امكانات آموزشي، ورزشي، فرهنگي، هنري، گردشگري، رفاهي و تفريحي.
10ـ فقدان نظام شناسايي استعدادهاي ورزشي.
د ـ اهداف بلندمدت
باتوجه به قابليت‌ها و محدوديتهاي استان، توسعه استان مبتني بر بهره‌گيري از تمامي ظرفيتهاي كشاورزي (زراعت، باغداري و دامداري)، معدن و صنايع مربوطه و مبادلات مرزي و انتخاب راهبرد توسعه القائي امكان‌پذير مي‌باشد كه بدين ترتيب اهداف توسعه استان عبارتند از:
1ـ تقويت سرمايه انساني، ارتقاء شاخص‌هاي توسعه انساني، اعتلاء معرفت ديني، ارزشهاي فرهنگي و ويژگي‌هاي هويتي استان و گسترش تبادلات فرهنگي با سطح ملي.
2ـ تأمين آب لازم براي دشت‌هاي مستعد و مراكز جمعيتي استان.
3ـ نوين‌سازي كشاورزي هماهنگ با شرايط اقليمي، مقتضيات طبيعي و الزامات بازار.
4ـ گسترش فعاليتهاي بازرگاني، با تأكيد بر مبادلات مرزي.
5 ـ توسعه فعاليتهاي صنعتي با تأكيد بر صنايع مرتبط با نفت و گاز، صنايع معدني و صنايع تبديلي بخش كشاورزي.
6 ـ گسترش شبكه‌هاي تأمين انرژي.
7ـ تقويت زيرساختهاي شـهري و ايجـاد تعـادل و توازن در نظام سلسله مـراتب خدمات‌رساني شهري و روستايي استان.
8 ـ افزايش نقش دولت در فرآيند توسعه استان.
9ـ حفظ و صيانت از منابع طبيعي آسيب‌پذير استان.
10ـ گسترش شبكه‌هاي ارتباطي از قبيل ارتباطات جاده‌اي، ريلي و هوايي.
11ـ گسترش فعاليتهاي گردشگري با تأكيد بر گردشگري فرهنگي و سنن محلي و زيارتي با كشور عراق.
12ـ نهادينه‌سازي بهره‌وري و افزايش آن در بخشهاي اقتصادي و عوامل توليد.
13ـ ارتقاء نقش‌ورزش در تأمين سلامت جسمي و روحي و تقويت توانمنديهاي افراد و گروه‌هاي اجتماعي.
14ـ دستيابي به هدف‌هاي توسعه هزاره (M.D.G)در استان.
15ـ توانمندسازي بخش تعاوني براي ايفاي فعاليتهاي گسترده و اداره بنگاه‌هاي اقتصادي بزرگ.
16ـ توسعه نقش و جايگاه زنان در سطوح تصميم‌سازي و تصميم‌گيري استان.
هـ ـ راهبردهاي بلندمدت توسعه
1ـ گسترش خدمات فرهنگي، آموزشي، بهداشتي و گذران اوقات فراغت، با تأكيد بر توسعه زمينه‌هاي مشاركت مردم و نهادهاي غيردولتي.
2ـ مهار و ذخيره‌سازي و انتقال آب براي تبديل اراضي مستعد ديم به كشت آبي، گسترش شبكه‌هاي آبرساني، آبياري و زهكشي اصلي و فرعي، پوشش انهار سنتي و افزايش سطح زير كشت اراضي آبي و بهينه‌سازي مصرف آب در بخشهاي شرب، كشاورزي و صنعت و بهره‌برداري مطلوب از آبهاي سطحي و تقويت منابع آبهاي زيرزميني با اولويت آبخوان‌‌ها با بيلان منفي.
3ـ بازسازي و اصلاح و يكپارچه سازي اراضي، توسعه كشت‌هاي گلخانه‌اي، باغداري و ترويج آبزي‌پروري.
4ـ ايجاد تعادل بين دام و مرتع و افزايش ظرفيت توليدي مراتع.
5 ـ فراهم نمودن امكانات لازم براي توسعه فعاليتهاي بازرگاني و مبادلات مرزي، گردشگران و زائران عتبات عاليات.
6 ـ سرمايه‌گذاري بخش دولتي و جلب مشاركت بخشهاي غيردولتي در فعاليتهاي صنعتي و معدني
7ـ ارتقاء ظرفيتهاي ارتباطي موجود و ايجاد محورهاي جديد درون و برون استاني.
8 ـ تقويت شبكه‌هاي تأمين، انتقال و توزيع انرژي و سوخت.
9ـ ارتقاء كيفيت خدمات برتر در شهر ايلام و تجهيز كانون‌هاي توسعه محلي موجود.
10ـ بسترسازي لازم براي تربيت و جذب نيروي انساني متخصص و اصلاح و ارتقاء كيفيت توان اداري، فني و اجرائي استان.
11ـ توسعه و تجهيز فضاها و امكانات گردشگري، رفاهي و قطب‌هاي تفريحي به‌منظور جذب گردشگران داخلي و خارجي و حفظ و احياي آثار فرهنگي و تاريخي.
12ـ توسعه آموزش و ترويج كشاورزي با توجه به روند روبه‌رشد اراضي آبي و باغات.
13ـ استفاده از انرژي برق آبي كوچك براي توليد برق.
14ـ توسعه صنايع غذاي و تبديلي كشاورزي، نساجي و پوشاك، شيميايي و سلولزي و معدني.
15ـ ايجاد سازوكارهاي لازم و حمايت از افزايش بهره‌وري در بخشهاي اقتصادي و عوامل توليد.
16ـ گسترش ورزش‌هاي پرورشي، همگاني، تفريحي، قهرماني و حرفه‌اي در استان.
17ـ ريشه‌كني فقر شديد و گرسنگي و بهره‌مندي همگاني از مواهب توسعه اقتصادي و اجتماعي.
18ـ دستيـابي همگانـي به آمـوزش ابتـدايي و ترويـج و بهبـود برابري جنسيتـي و توانمندسازي زنان.
19ـ كاهش مرگ ومير مادران و كودكان.
20ـ مبارزه با بيماري‌هاي عمده (ايدز / H.I.V، سل، مالاريا و ...).
21ـ حمايت مؤثر از تشكيل و توسعه تعاوني‌ها و ايجاد و گسترش شهرك‌ها و مجتمع‌هاي تعاوني.
22ـ بسترسازي براي افزايش مشاركت اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و سياسي زنان در روند توسعه استان.
23ـ نهادينه كردن رويكرد مديريت عرضه و تقاضا و افزايش سطح آگاهي عمومي درمديريت بهينه مصرف آب.
24ـ ايجادزمينه‌هاي لازم براي جلب مشاركت مردمي و بخش‌خصوصي در بهره‌برداري و مديريت آب.
25ـ گسترش پوشش بيمه‌هاي اجتماعي و كاهش خدمات انساني در اثر حوادث.
شاخص‌هاي هدف كمّي در برنامه چهارم
