رأي وحدت رويه 27 ـ 1353/3/15 هيأت عمومي ديوان‌عالي كشور

آقاي دادرس علي‌البدل دادگاه شهرستان سبزوار همراه با نامه شماره 11/35 مورخ 1351/3/20 رونوشت احكام شماره 61/570 مورخ 1350/9/24 و 554ـ50 دادگاه شهرستان سبزوار را ارسال و متذكر گرديده است كه به موجب احكام مذكور استنباط از قانون رويه‌هاي مختلف اتخاذ گرديده است نامه و رونوشت آرا ملاحظه گرديد و اينك خلاصه‌اي از دو حكم ذيلاً ارائه مي‌شود:
الف – آقاي محمد طاهري دارنده شناسنامه شماره 8 متولد سال 1304 دادخواستي به خواسته صدور حكم بر ابطال شناسنامه شماره و 8 و‌الزام اداره آمار بر صدور شناسنامه جديد به دادگاه شهرستان سبزوار تسليم و توضيح داده كه برادري به نام محمد متولد سال 1304 داشته كه قبل از تولد او در گذشته ولي پدرش واقعه فوت وي را ثبت نكرده و در سال 1315 كه او متولد شده نام او را هم محمد گذارده از شناسنامه برادر متوفاي او براي وي استفاده كرده است و لذا صدور حكم بر ابطال شناسنامه و‌الزام اداره آمار را به صدور شناسنامه جديد تقاضا كرده دادگاه شهرستان سبزوار دادرس علي‌البدل رسيدگي نموده و به استدلال اينكه ثبت واقع فوت و صدور شناسنامه جديد از وظايف اداره آمار است و مضافاً اشتباهاتي كه به موجب ماده (9) قانون ثبت احوال بايد مورد رسيدگي قضايي قرار گيرد اشتباهاتي است كه از ناحيه اداره آمار واقع شده باشد خودداري و رسيدگي به موضوع دعوي را صالح ندانسته است بر اثر پژوهشخواهي از اين دادنامه دادگاه استان خراسان به موضوع رسيدگي كرده و به استدلال اين كه بين خواهان دعوي و اداره آمار در مورد اسناد سجلي اختلاف حادث شده رسيدگي به دعوي را در صلاحيت دادگاه دادگستري دانسته و با فسخ قرار عدم صلاحيت رسيدگي به موضوع را به دادگاه صادر كننده قرار ارجاع نموده است.
ب – به طوري كه دادنامه شماره 554ـ50 دادگاه شهرستان سبزوار حكايت دارد با نو فاطمه خسرو خسروي دارنده شناسنامه شماره 13 حوزه احوال سزوار دادخواستي به خواسته ابطال شناسنامه شماره 13 و‌الزام اداره آمار به صدور شناسنامه جديد عليه اداره آمار سبزوار به دادگاه شهرستان تسليم و توضيح داده كه خواهري به نام فاطمه داشته كه در سال 1316 متولد شده بود و اين خواهر صاحب شناسنامه شماره 13 بوده كه فوت شده و پدرش به علت بي‌سوادي واقعه فوت را ثبت نكرده و در سال 1322 كه او متولد شده او را به نام فاطمه ناميده و از شناسنامه خواهر متوفاي او براي وي استفاده كرده‌اند دادگاه شهرستان به اين دعوي رسيدگي كرده و به شرح دادنامه دعوي را وارد دانسته و حكم به ابطال شناسنامه و‌الزام اداره آمار به صدور شناسنامه جديد صادر نموده است بر اثر پژوهشخواهي اداره آمار موضوع در شعبه دادگاه استان خراسان مطرح شده و اين شعبه به استدلال اين كه ثبت واقع فوت و صدور شناسنامه جديد در صلاحيت اداره آمار است دادنامه دادگاه شهرستان سبزوار را فسخ و عدم صلاحيت دادگاه را به اعتبار صلاحيت اداره آمار اعلام نموده است.
اينك با اعلام مراتب در موضوع مختلف فيه مستنداً به ماده (3) از مواد اضافي به قانون آيين دادرسي كيفري نظريه آن هيأت را خواستارم.
دادستان كل كشور ـ احمد فلاح رستگار
به تاريخ روز چهارشنبه 1353/3/15 هيأت عمومي‌ديوان عالي كشور تشكيل گرديد پس از طرح و بررسي اوراق پرونده و استماع عقيده جناب آقاي دادستان كل كشور مبني بر:
چون خواهان مدعي است كه شناسنامه موجود متعلق به او نيست و اين ادعا مورد تأييد اداره آمار محل نمي‌باشد دعوي عنواناً اختلاف در اسناد سجلي است و به موجب ماده (44) قانون ثبت احوال مصوب 1319 رسيدگي به آن در صلاحيت محاكم دادگستري مي‌باشد، مشاوره نموده چنين رأي مي‌دهند: