فصل 3 . راهبردهاي‌کلان و اقدام‌هاي ملي
براي تحقق اهداف کلان، نظام نخبگاني وظيفه «شناسايي و هدايت»، «توانمندسازي»، «زمينه‌سازي براي اثرگذاري» اجتماع نخبگاني و نيز «سياستگذاري و مديريت» و «توسعة زير ساختهاي لازم» را بر عهده دارد.
راهبرد کلان1: استقرار نظام شناسايي و هدايت اجتماعات نخبگاني
راهبرد ملي1. تنوع‌بخشي در تعريف سطوح، حوزه‌هاي فعاليت‌هاي نخبگاني وروش‌هاي شناسايي آنها
اقدام‌هاي ملي
1- بازنگري و بازتعريف ضوابط و مقررات مربوط به فرايندهاي شناسايي، جذب و پشتيباني از اجتماع نخبگاني در دستگاه‌هاي مسؤول با تأکيد بر رصد فعاليت نخبگاني
2- توسعة ساز و کارهاي اعتباردهي، اعتبارسنجي، رتبه‌بندي و ارتقاي «نهادهاي تخصصي - حرفه‌اي» کشور بر اساس ضوابط، مقررات و استانداردهاي عمومي مورد تأييد بنياد ملي نخبگان
3- تمهيد شرايط و تنظيم استانداردها، نظامنامه‌ها، ضوابط و مقررات براي مشارکت بيشتر بخش غيردولتي در تأسيس و فعاليت مدارس، مراکز آموزشي تخصصي و نهادهاي نخبه پرور در حوزه‌هاي مختلف و با روشها و محتواي درسي متنوع
4- توسعه و تنوع‌بخشي به جشنواره‌ها و رقابت‌ها در زمينه‌ها و سطوح مختلف با مشاركت نهادهاي تخصصي - حرفه‌اي به ويژه نهادهاي حوزوي و دانشگاهي
راهبرد ملي 2. هدايت صاحبان استعدادهاي برتر با استفاده از توانمنديهاي بخشهاي دولتي و غيردولتي
اقدام‌هاي ملي
1- استقرار نظام شناسايي و هدايت استعدادهاي برتر با روشهاي مربي محور، مرحله‌اي و نامحسوس، با تأكيد همزمان بر سه وجه آموزشي، تربيتي و پژوهشي
2- برنامه‌ريزي براي ارتقاي سطح کيفي آموزش‌هاي مدرسه‌اي (در همة دوره‌هاي تحصيلي) به منظور پرورش خلاقيت، مهارت حل مسئله، آداب و مهارت‌هاي زندگي در دانش‌آموزان
3- توسعة آموزش‌هاي خاص «برون‌مدرسه‌اي» از طريق گسترش مراكز آموزشي، تربيتي و پژوهشي در حوزه‌هاي متنوع مورد علاقة دانش‌آموزان
4- برنامه‌ريزي براي ارتقاي سطح دانش و مهارت معلمان و مربيان مدارس و استادان حوزه و دانشگاه براي هدايت هدفمند صاحبان استعداد برتر از طريق برنامه‌هاي آموزشي كوتاه مدت و ترويجي
5 - تقويت و گسترش مشاوره‌هاي تحصيلي و افزايش آشنايي افراد با رشته‌هاي تحصيلي در آموزش متوسطه، دانشگاه و حوزه‌هاي علميه به منظور انتخاب آگاهانه و هدفمند رشته‌هاي تحصيلي با تأكيد ويژه بر رشته‌هاي علوم انساني.
6 - ارائه تسهيلات براي شكل‌گيري نهادهاي مشاوره به افراد و گروههاي نخبه و صاحبان استعدادهاي برتر (از جمله مشاوره‌هاي معتمد حقوقي، کارآفريني و روان‌شناسي مورد تأييد)
7- گسترش اردوهاي جهادي، بازديدها و دوره‌هاي آموزشي و احياي دوره‌هاي کارورزي و کارآموزي اختياري به منظور ارتقاي شناخت اجتماع نخبگاني از نيازها و شرايط واقعي جامعه
8 - گسترش برنامه‌هاي پرورش ديني و فرهنگي اجتماع نخبگاني بر اساس استمرار در كار فرهنگي، آموزش‌هاي مربي محور، سيرهاي مطالعاتي اعتقادي و توجه به وجوه جامع دين با استفاده از ظرفيت‌هاي دانشگاه‌ها، حوزه‌هاي علميه، مساجد و مراكز فرهنگي كشور.
9- تدوين و اجراي برنامه‌هاي آموزشي، تشويقي و مشاورة ازدواج و گسترش و ترويج و تسهيل ازدواج مناسب به منظور تقويت بنياد خانواده در اجتماع نخبگاني
10- تدوين و اجراي برنامه‌هاي آموزشي و مشاوره براي خانواده‌هاي صاحبان استعداد برتر به‌منظور افزايش آگاهي و مهارت آنان براي تربيت، هدايت وتعامل با فرزندان خود
11- ايجاد و گسترش پارك‌هاي آموزشي و تقويت و ساماندهي فرايند طراحي، توليد و توزيع وسايل بازي كودكان به منظور پرورش خلاقيت و مهارت حل مسئله در كودكان با تكيه بر فرهنگ اسلامي - ايراني و رعايت استانداردهاي سلامت و ايمني
راهبرد کلان2: توانمندسازي اجتماعات نخبگاني در چارچوب گفتمان اسلامي - ايراني
راهبرد ملي1. پشتيباني تدريجي، مشروط و متنوع بر اساس انجام فعاليت‌هاي نخبگاني و ميزان رشد در مسير نخبگي
اقدام‌هاي ملي
1- ايجاد فرصت فعاليت براي صاحبان استعدادهاي برتر و نخبگان در مناطق مختلف با ايجاد سازوكارهاي حمايتي در زمينه‌هاي آموزشي، پژوهشي و مهارتي و نيز حمايت از توسعة فعاليت بنيادهاي خيرية علمي، فرهنگي و اجتماعي و نظارت بر آنها
2- حمايت از دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراكز علمي حوزوي براي افزايش پذيرش استعدادهاي برتر با رعايت استانداردهاي آموزشي، پژوهشي و رفاهي؛ و نظارت مستمر به منظور حفظ و ارتقاي کيفيت تحصيلات تکميلي در كشور
3- ساماندهي و گسترش پشتيباني‌هاي مستقيم و غيرمستقيم مادّي به اجتماع نخبگاني در قالب بورس، جايزه‌هاي مقطعي و پژوهانه از سوي سازمانهاي دولتي، بخش خصوصي و نهادهاي عمومي (وقف و خيريه) منطبق با پايش پيشرفت مرحله‌اي و اثرگذاري آنان
4- برنامه‌ريزي براي ارائه خدمات مورد نياز براي انجام فعاليت‌هاي فردي و گروهي به منظور تسهيل حركت در مسير نخبگي (مانند: تأمين منابع علمي و اطلاعاتي، فراهم کردن امكانات مورد نياز پژوهشي و آموزشي مربوط به توليد، ثبت، انتشار و ارائه محصولات)
5 - تلاش براي رفع خلأهاي قانوني و اجرايي نظام مالکيت فکري در حوزة انتشارات علمي، هنري، فرهنگي و فني و ايجاد ساز و کارهاي لازم براي توسعة فعاليت‌هاي نخبگاني در زمينه‌هاي علمي، فنّاورانه، حوزوي، ادبي، هنري، فرهنگي، اجتماعي و مديريتي
راهبرد ملي2. زمينه‌سازي براي پرورش افراد نخبه و شکل‌گيري گروههاي نخبه در جامعه
اقدام‌هاي ملي
1- تبيين و تدوين نظام معرفتي و فلسفي براي نخبگان و اهتمام به رشد و ارتقاي معرفتي آنان
2- ساماندهي و توسعة هسته‌هاي فعال دانشجويي، رصد دائمي و پشتيباني هدفمند و مرحله‌اي از آنها با هدف تبديل اين هسته‌ها به گروههاي نخبه
3- حمايت از متشکل شدن دانشجويان و دانش‌آموزان فعال در حوزه‌هاي مختلف علمي، اجتماعي، فنّاورانه، فرهنگي، قرآني و هنري در قالب پژوهشكده‌هاي دانشجويي و پژوهش‌سراهاي دانش‌آموزي، انجمن‌هاي علمي، كانون‌هاي فرهنگي - هنري، تشکلهاي نخبگاني و مانند آن با رعايت ضوابط و مقررات جاري كشور و با تأكيد بر سهولت تأسيس گروه، ضابطه‌مندي و مسؤوليت‌پذيري، نظارت و پايش مستمر، و پشتيباني مرحله‌اي و تدريجي از آنها
4- تلاش براي رفع موانع جذب و افزايش جذابيت حضور اجتماع نخبگاني در حوزه‌هاي علوم انساني، معارف اسلامي و علوم پايه
5 - برنامه‌ريزي کوتاه و بلندمدت براي توانمندسازي افراد و گروههاي نخبه داراي توانمندي توليد محصولات و خدمات رقابتي و كيفي داخلي در حوزه‌هايي که نياز کشور از محصولات خارجي تأمين مي‌شود
6 - ايجاد و توسعه فن‌بازارهاي تخصصي براي ارائه محصولات گروههاي نخبه و ايجاد ساز و کارهاي قانوني و حمايتي براي تسهيل فرايندهاي تجاري و غيرتجاري اين بازارها با تأکيد بر مشارکت بخش غيردولتي در تأسيس، توسعه و مديريت آنها
7- حمايت از توسعة صندوق‌هاي خطرپذير براي تجاري‌سازي ايده‌هاي افراد و گروههاي نخبه و رفع موانع تجاري‌سازي با اراية مشاوره‌هاي حقوقي، مالي، بازاريابي و رتبه‌بندي شركت‌هاي دانش‌بنيان و حمايت از اراية خدمات متناسب با رتبة آنها
8 - تدوين مقررات براي معافيت تمامي يا بخشي از هزينه‌هاي مالياتي گروههاي نخبه به منظور توسعة فعاليت‌هاي آنان و متناسب با کيفيت فعاليت‌ها
9- شبکه‌سازي افراد و گروههاي نخبه در حوزه‌هاي تخصصي و حول فعاليت‌هاي نخبگاني به منظور هم‌افزايي و همگرايي، تقويت همکاري، اشتراک دانش و اطلاعات، انجام کارهاي مشترک
10- تأسيس صندوق تضمين براي جبران ديرکرد پرداخت‌هاي دستگاه‌هاي دولتي در پروژه‌هاي مربوط به فعاليت‌هاي نخبگاني و نيز ارائة پشتيباني‌هاي مورد نياز به گروههاي نخبه براي شركت در مناقصه‌هاي مربوط به اين فعاليت‌ها
11- طراحي و استقرار شبكه اطلاعاتي موردنياز اجتماعات نخبگاني براي رفع نياز آنان به استفاده از خدمات خارجي مشابه، شبكه‌سازي و هدايت فعاليت‌هاي نخبگاني
راهبردکلان 3: زمينه‌سازي براي اثرگذاري افراد و گروههاي نخبه در جامعه
راهبرد ملي1: برنامه‌ريزي براي اثرگذاري اجتماع نخبگاني در جامعه با تأكيد بر ديدگاه «نهادمحوري» و «غيرمتمركز»
اقدام‌هاي ملّي
1- گسترش تعامل سطوح مختلف حاکميتي با کانون‌هاي تفکر نخبگاني به منظور مشاركت آنها در امور مسئله‌شناسي دستگاه‌هاي اجرايي و حضور فعال نخبگان در فرايند آينده‌نگاري، تصميم‌سازي و برنامه‌ريزي در دستگاه‌ها. آيين‌نامه و دستورالعمل تحقق اين بند توسط بنياد ملي نخبگان ظرف مدت شش ماه تهيه و به تصويب كميسيون دائمي هيئت امناي بنياد ملي نخبگان خواهد رسيد.
2- طراحي و ايجاد ساز و کارهاي قانوني و انگيزشي براي استفاده بيشتر و وسيعتر از نخبگان در فرايندهاي علمي، آموزشي، فرهنگي و مديريتي دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و ساير نهادهاي كشور
3- ارزيابي و گسترش فعاليت‌هاي كرسي‌هاي نظريه‌پردازي و نقد و مناظره نخبگاني و برنامه‌ريزي براي تبديل آنها به محل حضور و تعاملات فكري گسترده‌تر نخبگان و انديشمندان
4- ايجاد ساز و كارهاي تشويقي به منظور تسهيل فعاليت اجتماع نخبگاني در همة مناطق كشور به‌ويژه مناطق كم برخوردار
5 - ايجاد فرايندهاي متنوع براي استفاده بهينه از فرصت «خدمت نظام‌وظيفه» صاحبان استعدادهاي برتر و نخبگان به منظور تمركز بر حل مسايل اصلي دستگاه‌هاي مختلف با همكاري ستاد كل نيروهاي مسلح
راهبرد ملّي2: تنظيم مقررات دولتي براي تسهيل فعاليت‌هاي نخبگاني در جامعه
اقدام‌هاي ملّي
1- اصلاح و تك-ميل ضوابط و مقررات خ-ريدهاي دولت-ي و غيردولتي و ارائه ساز وکارهاي مالي و ضمانتي براي تسهيل خريد محصولات و خدمات داخليِ حاصل از فعاليت‌هاي نخبگاني در چارچوب سياست‌هاي اجرايي نقشه جامع علمي كشور
2- حذف قيد اجبار در داشتن شريك خارجي براي انجام پروژه‌هاي کلان ملي و پيشبرنده کشور و استفاده حداكثري از توان اجتماعات نخبگاني در اجراي اينگونه پروژه‌ها، همراه با اطلاع‌رساني عمومي، مناسب و به موقع.
3- زمينه‌سازي و حمايت از حضور رقابتي محصولات دانش‌بنيان و فرهنگي ناشي از فعاليت‌هاي نخبگاني در مجامع بين‌المللي علمي، فناوري و صنعتي و افزايش سهم كشور در بازارهاي جهاني در چارچوب سياست‌هاي اجرايي نقشه جامع علمي كشور
راهبرد ملّي3: ساماندهي نظام گزينش اصلح كارگزاران كشور از ميان اجتماعات نخبگاني
اقدام‌هاي ملّي
1- لحاظ كردن سوابق فعاليت‌هاي نخبگاني در شرايط احراز مديريت‌هاي حاكميتيِ مرتبط و اجراي آن بر اساس نظام ارتقاي مرحله‌اي
2- زمينه‌سازي براي شکل‌گيري و توسعة شرکتهاي «کارگزاري منابع انساني متخصص» به منظور تأمين نيروي متخصص مورد نياز نهادهاي مختلف دولتي و خصوصي از ميان نخبگان
راهبرد کلان 4: ارتقاي نظام سياستگذاري و مديريت امور نخبگان
راهبرد ملي1: ارتقا و تثبيت نقش سياستگذاري، برنامه‌ريزي و مديريت كلان نهادهاي حاكميتي در نظام نخبگاني
اقدام‌هاي ملّي
1- نظارت بر دستگاه‌هاي دولتي در حوزة امور نخبگان و هماهنگي بين آنها توسط بنياد ملي نخبگان با هدف مديريت استعدادها جهت بهره‌گيري از آنها در بخشهاي مختلف كشور
2- ايجاد يك مديريت واحد ستادي در وزارت آموزش و پرورش جهت برنامه‌ريزي نظام شناسايي، هدايت و آموزش استعدادهاي برتر و هماهنگ با سياست‌هاي كلان بنياد ملي نخبگان
3- ايجاد مركز توانمندسازي برگزيدگان دانشجويي زير نظر وزير در وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به منظور توسعه فعاليت‌هاي دانشجويان صاحب استعدادهاي برتر در زمينه‌هاي مختلف، بر اساس سياست‌هاي كلان بنياد ملي نخبگان
4- ايجاد سازوكار مناسب جهت افزايش تعامل بنياد ملي نخبگان و فرهنگستان‌ها به منظور تسهيل شناسايي نخبگان هر حوزه و ايفاي نقش مؤثرتر فرهنگستان‌ها
5 - ايجاد ساز و كار لازم جهت افزايش تعامل بنياد ملي نخبگان با نهادهاي تخصصي - حرفه‌اي به ويژه انجمن‌هاي علمي، حرفه‌اي و حوزوي به منظور شناسايي، هدايت و توانمندسازي اجتماع نخبگاني
راهبرد ملّي2: طراحي شاخص‌هاي ارزيابي و ضوابط نظارت بر نظام نخبگاني
اقدام‌هاي ملّي
1- تصويب شاخص‌ها، استانداردها، ضوابط و مقررات لازم براي نظام نخبگاني در سطوح و حوزه‌هاي مختلف و نظارت مستمر بر حسن اجراي آن توسط بنياد ملي نخبگان
2- طراحي شاخص‌ها و معيارهاي لازم براي اعتباردهي، اعتبارسنجي و رتبه‌بندي جشنواره‌ها و رقابت‌هاي نخبگاني توسط بنياد ملي نخبگان و با همكاري وزارتخانه‌ها و نهادهاي مسؤول
3- ارزيابي و پايش مستمر نظام نخبگاني کشور و ارائه گزارش‌هاي دوره‌اي و ساليانه به شوراي عالي انقلاب فرهنگي
4- يکپارچه‌سازي پايگاه‌هاي اطلاعاتي موجود اجتماع نخبگاني كشور به منظور توليد اطلاعات و شواهد معتبر براي سياستگذاري، با توليت بنياد ملّي نخبگان
راهبرد کلان5: توسعه زيرساخت‌هاي فرهنگي، پژوهشي و اطلاع‌رساني مرتبط با نظام نخبگاني
راهبرد ملي1. ارتقاي دلبستگي ملي نخبگان در چارچوب گفتمان انقلاب اسلامي و ترويج ارزشهاي اسلامي و فرهنگ كار در جامعه
اقدام‌هاي ملي
1- ترويج فرهنگ انس با قرآن، معارف عترت عليهم السلام و اصول و ارزشهاي انقلاب اسلامي در بين اجتماع نخبگاني به‌منظور ارتقاي بينش ديني و تعميق انگيزه‌هاي معنوي در خدمت به جامعه
2- ارائه مناسب و جذاب دستاوردهاي فعاليت‌هاي نخبگاني با هدف ايجاد اميد و انگيزه و نشان دادن فرصت و امکان انجام فعاليت‌هاي كلان و مؤثر در کشور
3- آشنا ساختن اجتماع نخبگاني با جاذبه‌هاي طبيعي، زيارتي، فرهنگي و اجتماعي كشور به منظور ارتقاي خودآگاهي ملّي و حس دلبستگي به ميهن و همچنين افزايش آگاهي از خدمات متقابل اسلام و ايران با تأكيد بر جايگاه بي‌بديل اسلام در شكل‌دهي به هويت ايراني و ارتقاي تمدن ايراني
4- تكريم نخبگان و الگوسازي از آنان براي صاحبان استعدادهاي برتر از طريق ترويج رموز موفقيت و زمينه‌سازي براي هدايت گروه‌ها و فعاليت‌هاي نخبگاني از سوي آنان، با تأكيد بر امكان پذيري انجام فعاليت‌ها با امكانات موجود
5 - توليد برنامه‌هاي مختلف ديداري - شنيداري، نوشتاري و چندرسانه‌اي براي ارتقاي سطح بينش عمومي در زمينه‌هاي ارزشمندي كار، احترام به جامعه و تعهد نسبت به فرهنگ و جامعه در اجتماعات نخبگاني
6 - ترويج نقشه جامع علمي كشور در سطوح مختلف اجتماع به‌ويژه در بين اجتماعات نخبگاني از طريق تقويت ارتباط نهادهاي تخصصي - حرفه‌اي و گروههاي نخبه با آموزش‌هاي عمومي، برنامه‌هاي صدا و سيما و غيره
7- گسترش برنامه‌هاي تربيتي و آموزشي براي نهادينه كردن ارزشهاي اخلاق اسلامي و انضباط حرفه‌اي در ميان اجتماع نخبگاني
8 - مشاركت و همكاري بنياد ملي نخبگان با «كميسيون اعطاي نشانهاي دولتي رياست جمهوري» به منظور پاسداشت نخبگان کشور
راهبرد ملي2. ايجاد و ساماندهي زيرساخت‌هاي پژوهشي و اطلاع‌رساني نخبگان
اقدام‌هاي ملي
1- تسهيل دسترسي آحاد اجتماع نخبگاني به زيرساخت‌هاي مطالعاتي و پژوهشي کشور از جمله سامانه‌هاي اطلاع‌رساني، کتابخانه‌هاي تخصصي، آزمايشگاه‌ها و شبکه‌هاي آزمايشگاهي با محوريت بنياد ملي نخبگان
2- ايجاد ارتباط سامانه‌هاي مديريت اطلاعات تحقيقاتي (سمات) كشور با سامانة جامع اطلاعات نخبگاني با محوريت بنياد ملي نخبگان
3- توسعه زيرساخت‌هاي اطلاع‌رساني مناسب در اجتماعات و فعاليت‌هاي نخبگاني به منظور شبکه‌سازي هدفمند در اين فعاليت‌ها با محوريت بنياد ملي نخبگان
راهبرد ملي3. توسعة همکاري‌هاي بين‌المللي نخبگان به منظور ارتقاي ظرفيت و سطح تأثيرگذاري آنان براي دستيابي به مرجعيت علمي کشور
اقدام‌هاي ملي
1- ساماندهي و هدفمند كردن فرايند ادامه تحصيل صاحبان استعدادهاي برتري كه ادامه تحصيل در خارج از كشور را انتخاب كرده‌اند به منظور توجه به اولويتهاي علم و فنّاوري كشور، حفظ ارتباط مستمر آنان با درون كشور، افزايش انگيزه براي بازگشت و ارائه مشاوره دربارة آسيب‌هاي خروج
2- گسترش هدفمند فرصتهاي مطالعاتي خارج از کشور براي صاحبان استعداهاي برتر و نخبگان بر اساس نيازها و اولويتهاي ملي و فراهم كردن شرايط ميزباني از محققان برجستة ساير کشورها (به ويژه نخبگان جهان اسلام) در كشور
3- گسترش نظام‌مند همكاري‌هاي علمي، فنّاورانه، فرهنگي و اجتماعي افراد و گروههاي نخبه با همتايان خارجي در اجراي طر‌ح‌هاي مشترك بين‌المللي
4- ايجاد ساز و کارهاي حقوقي و مالي براي همکاري‌هاي افراد و گروههاي نخبة کشور در فعاليت‌هاي بين‌المللي
5 - ايجاد ارتباط بين افراد و گروههاي نخبة ايرانيِ خارج از کشور با همتايان خود در داخل و طراحي و استقرار بانك اطلاعاتي نخبگان ايرانيِ خارج از كشور به منظور بهره‌گيري از توانمنديهاي آنان درجهت رفع نيازهاي كشور
6 - حمايت و به‌كارگيري نخبگان داخل و خارج كشور در توليد و ترويج علوم بومي مبتني بر حكمت و انديشه اسلامي در جهت نيل به مرجعيت علمي
7 - ايجاد سازوکار‌هاي حمايتي و هدايتي براي نهادها، انجمن‌ها و نشريه‌هاي علمي با هدف توسعة فعاليت‌هاي بين‌المللي (از قبيل اعطاي بورس، برگزاري كنفرانس‌هاي بين‌المللي، انتشار نشريات بين‌المللي) و جذب نخبگان غيرايراني به‌ويژه نخبگان جهان اسلام
8 - تعريف جايزه‌هاي ارزشمند بين‌المللي و نيز توسعة جشنواره‌ها و مسابقه‌هاي بين‌المللي به‌منظور جذب دانشمندان و نخبگان خارجي براي حضور و مشارکت در فعاليت‌هاي نخبگاني کشور
9- برنامه‌ريزي و هماهنگي در مديريت صيانت از افراد و گروههاي نخبه با مأموريت: مشاوره و هدايت در امور بين‌المللي، تسهيل همكاري و مشاركت در فعاليت‌هاي نخبگاني در خارج از كشور، رصد و ارائه اطلاعات بازارهاي بين‌المللي فنّاوري و حفظ امنيت فنّاوري كشور
