رأي شماره 649 هيأت عمومي ديوان عدالت اداري درخصوص ابطال دستورالعمل و ضوابط پذيرش و استخدام نيروي انساني در صنعت نفت به شماره 8964ـ1/28 مورخ 1383/11/8 وزير نفت

شماره هـ/84/263 1387/10/15
تاريخ: 1387/10/8 شماره دادنامه: 649 كلاسه پرونده: 84/263
مرجع رسيدگي: هيأت عمومي ديوان عدالت اداري.
شاكي: آقاي مصطفي دانشجو.
موضوع شکايت و خواسته: ابطال دستورالعمل و ضوابط پذيرش و استخدام نيروي انساني در صنعت نفت به شماره 8964 ـ1/28 مورخ 1383/11/8 وزير نفت.
گردشکار: شاکي به شرح دادخواست تقديمي اعلام داشته است، دستورالعمل ضوابط و پذيرش و استخدام نيروي انساني در صنعت نفت توسط وزير نفت تصويب و ابلاغ گرديده که اصل تصويب و دستورالعمل خارج از صلاحيت و اختيارات وزير نفت بوده و فاقد وجاهت قانوني است. 1ـ بر اساس ماده 7 قانون اساسنامه شرکت ملي نفت ايران و بند (ک) ماده 22 همان قانون تصويب مقررات و آيين‎نامه در خصوص استخدام، انحصاراً در صلاحيت مجمع عمومي شرکت ملي نفت ايران مي‎باشد و هرگونه مقررات و آيين‎نامه استخدامي مربوط به شرکت ملي نفت ايران و شرکتهاي تابعه بعد از تنظيم بايد به تصويب مجمع عمومي شرکت برسد. لذا تصويب آن خارج از صلاحيت و اختيارات وي بوده است. 2ـ با عنايت به اينکه تاريخ تصويب اين دستورالعمل 1383/11/8 مي‎باشد عطف بماسبق کردن آن از تاريخ 1383/11/1 خلاف قواعد و اصول مسلم حقوقي‌بوده و در جريان اين عطف بماسبق‌شدن حق مکتسبه بسيار از متقاضيان استفاده از امتيارات فارغ‌التحصيلان ممتاز و فرهيختگان دانشگاهي در حال ضايع شدن است در حالي که آگهي استخدام شرکت پالايش و پخش فرآورده‎هاي نفتي ايران در تاريخ 11383/11/1 اعلام و فارغ‌التحصيلان ممتاز را دعوت به همکاري نموده است و درست يک روز پس از انتشار آگهي استخدام دستورالعمل موصوف امضاء و به وي ابلاغ گرديد و تاريخ شروع آثار آن نيز به 1383/11/1 عطف شده‌است. در آگهي استخدامي ضوابط اجرائي و تشريفات استخدام نخبگان و فارغ‌التحصيلان ممتاز دانشگاهي مشمول تسهيلات ازجمله عدم نياز به شرکت در آزمون را نه براساس دستورالعمل 356 ـ /1/28 بلکه بر اساس مصوبه 1350 هيأت مديره شرکت ملي نفت اعلام داشته و شروع به ثبت‌نام نموده و در متن اطلاعيه عمومي استخدامي امور اداري، تأمين نيروي انساني شرکت ملي پالايش و پخش فرآورده‎هاي نفتي از حائزين شرايط ويژه بدون نياز به شرکت در آزمون استخدامي دعوت بعمل آمد ولي پس از پايان ارسال مدارک و برگزاري آزمون دستورالعمل وزير نفت به شماره 8964 مورخ 1383/11/8 تحت عنوان دستورالعمل و ضوابط پذيرش و استخدام نيروي انساني در صنعت نفت صادر و ابلاغ گرديد که بر اساس آن حائزين امتياز ويژه نخبگان و فرهيختگان که بدون نياز به آزمون دعوت به همکاري شده‌بودند به‌دليل عدم شرکت در آزمون استخدامي و تغيير شرايط و مشخصات فارغ‌التحصيلان ممتاز و نخبگان تقاضاي استخدام آنها رد گرديد. لذا تقاضاي ابطال بخشنامه موصوف را دارم. دفتر امور حقوقي شرکت ملي نفت ايران در پاسخ به شکايت مذکور طي نامه شماره ح د/403ـ4017/3341 مورخ 1384/5/3 مبادرت به ارسال تصوير نظريه شماره ق س/1136/ت ه م/329 مورخ 1384/5/9 رئيس تدوين و هماهنگي مقررات اداري و استخدامي شرکت ملي نفت نموده است، در اين نامه آمده است، 1ـ به موجب ماده يک لايحه قانوني تاسيس وزارت نفت در 1358/7/8 وزارت نفت تاسيس گرديد و کليه وظايف و اختيارات وزير امور اقتصادي و دارائي در امور نفت و پتروشيمي به وزير نفت واگذار شد و بر اساس بند 6 قسمت (ب) لايحه قانوني متمم لايحه قانوني تاسيس وزارت نفت يکي از وظايف اساسي وزارت نفت تبيين خط‌مشي و سياست کلي و مقررات عمومي ناظر به شرکتهاي تابعه و وابسته به آن مي‎باشد. 2ـ وزير نفت با توجه به قوانين مصوب موجود و اساسنامه مربوط در دو وظيفه نماينده حاکميت (وزير نفت) و رئيس هيأت مديره شرکتهاي نفت انجام وظيفه مي‎نمايد. بنابراين در بند (الف) ماده 36 اساسنامه شرکت ملي نفت، رئيس هيأت مديره شرکت ملي نفت ايران اختيار « عزل و نصب، ارتقاء و اعطاء پاداش و اضافه حقوق و مزايا و اخذ تصميم درباره کليه امور استخدامي کارکنان شرکت اعم از ايراني و يا خارجي را دارد و با توجه به اصل 138 قانون اساسي وزير نفت هم در مقام رئيس هيأت مديره شرکت ملي نفت و نيز در مقام وزير نفت اختيار وضع بخشنامه‎هاي اداري و استخدامي در داخل صنعت نفت را دارا مي‎باشد. 3ـ به منظور انتخاب نيروي انساني مستعد و کارآمد، بر اساس ضوابط و معيارهاي شغلي و ساير شرايط، دستورالعمل مربوطه توسط وزير نفت طي بخشنامه 1617ـ1/28 مورخ 1379/4/15 صادر گرديد و براي اولين بار موضوع جذب فارغ‌التحصيلان ممتاز و نخبگان دانشگاهها در آن گنجانيده شده است، مفاد اين بخشنامه براساس تغييرات شرايط اجتماعي، اقتصادي و قوانين مقررات مربوطه و در راستاي برنامه‎هاي توسعه‎اي کشور طي دو مرحله اصلاح و تکميل گرديد مرحله اول بخشنامه 356ـ1/28 مورخ 1381/2/9 صادر گرديد که جايگزين دستورالعمل قبلي گرديد و سپس بخشنامه شماره 8964 ـ1/28 مورخ 1384/11/8 ابلاغ که جانشين بخشنامه ماضي شده است. بنابراين با توجه به ماهيت بخشنامه‎هايي که ناظر به شرايط استخدام و جذب نيروي انساني مي‎باشد، علي‌الاصول يکي از وجوه جذب که بکارگيري ممتازين مي‎باشد، مي‎بايست در آن درج و تعريف گردد. مضاف بر آن تاريخ اجراء ناظر در زمان اجراي بخشنامه به منظور جلوگيري از عطف به ماسبق نمودن و شفاف‌سازي از اجراي بخشنامه جديدي‌الورود مي‎باشد و قيد زمان اجرا هيچ منافاتي با روح حاکم با بخشنامه‎ها نخواهد داشت. 4ـ مصوبه 1350 مورخ 1381/8/7 هيأت مديره شرکت ملي نفت ايران در راستاي بخشنامه سال 1381 وزير نفت و هدف آن تدوين امتيازات ويژه براي ممتازان جذب شده براساس مفاد بخشنامه وزير نفت بوده است لذا هيچ گونه مغايرتي با آنچه که شاکي مدعي است با ضوابط مجري در استخدام ممتازين در صنعت نفت ندارد. هيأت عمومي ديوان عدالت اداري در تاريخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان علي‎البدل شعب ديوان تشكيل و پس از بحث و بررسي و انجام مشاوره با اکثريت آراء به شرح آتي مبادرت به صدور رأي مي‎نمايد.