وظايف حوزه مركزي وزارت تعاون شامل امور راهبردي (سياستگذاري، برنامهريزي و نظارت):
1-نظارت بر حـُسن اجراي قوانين و مقررات بخش تعاوني اقتصاد جمهوري اسلامي ايران
2-تهيه لوايح قانوني و آئيننامههاي قانون مذكور و اساسنامهها و آئيننامههاي تعاونيها مطابق قانون بخش تعاون
3-جلب و هماهنگي حمايتها، كمكها، تسهيلات و امكانات دولتي و عمومي جهت بخش تعاوني با همكاري دستگاههاي اجرايي ذيربط و از طريق انعقاد تفاهمنامههاي لازم
4-تشويق و كمك و همكاري در تأسيس و گسترش تعاونيها با جلب همكاري و مشاركت عموم مردم و شوراهاي اسلامي كشور
5-ايجاد زمينههاي همكاري و هماهنگي و تعاون بين تعاونيها و همچنين بين اتحاديههاي تعاوني يا بين بخش تعاوني و ساير بخشهاي اقتصادي
6-كمك به فعاليتهاي تبليغاتي، آموزشي، فرهنگي، فني، علمي، تحقيقاتي و صنعتي لازم براي بخش تعاوني با همكاري اتحاديههاي تعاوني
7-شركت در مجامع بينالمللي تعاون به عنوان نماينده دولت جمهوري اسلامي ايران
8-تنظيم برنامههاي ترويجي و آموزش تعاون براي تفهيم و تعميم روشها و برنامههاي مختلف تعاوني و انتشار كُتُب و نشريات مورد لزوم تعاوني
9-انجام تحقيقات آماري و اطلاعاتي و مطالعه درباره فعاليت تعاونيها در زمينه شناخت نارساييها و نيازهاي آنها و همچنين تواناييها و امكانات آنها به منظور استفاده در برنامهريزيهاي مربوط
10-ايجاد تسهيلات لازم جهت توسعه فعاليت تعاونيها در امور توليدي
11-برنامهريزي براي فراهمآوردن موجبات صدور توليدات بخش تعاوني
12-تهيه و تنظيم طرحهاي اساسي به منظور فراهمآوردن موجبات تحقق اهداف مندرج در اصول 43 و 44 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران
13-فراهمآوردن تسهيلات لازم در جهت دستيابي تعاونيها به مواد اوليه و وسايل و كالاهاي مورد نياز
14-سياستگذاري، تعيين خطمشي و برنامهريزي در حدود مقررات و اختيارات براي توسعه و رشد بخش تعاوني
15-اجراي بند 17 ماده 66 قانون بخش تعاون در مورد اتحاديههاي تعاوني سراسري و شركتهاي فرااستاني.
16-فراهمآوردن تسهيلات لازم براي تهيه، ايجاد، توسعه، بازسازي، نوسازي واحدهاي تعاوني و نظارت بر امور آنها
17-تأمين شرايط و فراهمآوردن امكانات براي سرمايهگذاري بخش تعاوني جهت ايجاد تعاونيها با اولويت تعاونيهاي توليدي
18-تنظيم برنامه و تعيين نحوه كمكهاي اعتباري در حدود مقررات و اختيارات از طريق بانكها و مؤسسات اعتباري و كمكهاي دولتي به تعاونيها
19-مشاركت، ايجاد، توسعه و بهرهبرداري و سرمايهگذاري در تعاونيها و نيز انتقال يا واگذاري و فروش سهام دولت در واحدهاي توليدي و توزيعي به بخش تعاوني ضمن رعايت مفاد تبصره ماده 17 قانون بخش تعاوني
20-عضويت در شوراي اقتصاد، شوراي عالي صنايع، شوراي پول و اعتبار، مجمع عمومي بانكها، شوراي عالي معادن و كميسيونهاي مربوط به صادرات و واردات كشور و ساير مجامع با نظر هيأت دولت
21-مشاركت در تهيه و تدوين مقررات صادرات و واردات كشور و همكاري با مؤسسات علمي، فني و اقتصادي بينالمللي و قبول عضويت و شركت در سازمانها، شوراها و مجامع بينالمللي مربوط به امور تعاوني
22-صدور مجوز موضوع بند 4 ماده 51 قانون بخش تعاوني براي اتحاديههاي تعاوني سراسري و تعاونيهاي فرااستاني
23-عضويت در انجمن نظارت بر انتخابات شركتها و اتحاديههاي تعاوني و اتاق تعاون موضوع ماده 68 قانون بخش تعاوني كه رياست آن را نماينده وزارت تعاون بر عهده دارد.
24-نظارت بر تشكيل اتاق تعاون، بررسي و تأييد نهايي اساسنامه و آئيننامههاي اتاق توسط وزير تعاون موضوع ماده 57 و بند الف تبصره 1 ماده 59 قانون بخش تعاوني، تعيين يك نفر نماينده براي عضويت در هيأت بازرسي اتاقهاي تعاون و نظارت بر فعاليت آنها، موضوع (ماده 63 قانون بخش تعاوني)
25-سياستگذاري و برنامهريزي براي وصول و مصرف 4% حق تعاون و آموزش موضوع بند 3 ماده 25 قانون بخش تعاوني
وظايف واحدهاي استاني وزارت تعاون:
1-اجراي قوانين و مقررات مربوط به بخش تعاوني در سطح استان
2-تشويق و كمك و همكاري در تأسيس و گسترش تعاونيها با جلب همكاري و مشاركت عموم مردم و شوراهاي اسلامي كشور
3-ايجاد زمينههاي همكاري و هماهنگي و تعاون بين تعاونيها و همچنين بين اتحاديههاي تعاوني يا بين بخشهاي تعاوني و ساير بخشهاي اقتصادي
4-كمك به شركتها و اتحاديههاي تعاوني در ارائه خدمات حقوقي، مالي، حسابداري و حسابرسي و ديگر خدمات مورد نياز
5-اجراي برنامههاي ترويج و آموزش تعاون براي تفهيم و تعميم روشها و برنامههاي مختلف تعاوني و انتشار نشريات مورد لزوم
6-راهنمايي مسئولان تعاونيها در امور حقوقي، مالي، اداري و هدايت آنها در جهت استفاده از روشها و سيستمهاي بهتر و همچنين ايجاد هماهنگي در اعمال كمكهاي فني، اداري، مالي و غيره توسط دستگاههاي ذيربط به منظور اداره صحيح تعاونيها
7-ايجاد تسهيلات لازم جهت توسعه فعاليت تعاونيها در امور توليدي و فراهمآوردن موجبات صدور توليدات آنها
8-جلوگيري از فعاليت اشخاص حقيقي و حقوقي كه به هر نحو از نام تعاوني سوء استفاده ميكنند.
9-فراهمآوردن تسهيلات لازم براي تهيه طرح، ايجاد، توسعه، بازسازي و نوسازي واحدهاي تعاوني و دستيابي به وسايل و كالاهاي مورد نياز و همچنين نظارت بر امور آنها
10-صدور مجوز ثبت و تشكيل تعاونيها موضوع بند 4 ماده 51 قانون بخش تعاوني
11-تأمين شرايط و فراهمآوردن امكانات براي سرمايهگذاري بخش تعاوني جهت ايجاد تعاونيها با اولويت تعاونيهاي توليدي
12-تشكيل تعاوني در بخش كشاورزي
13-اجراي مفاد بند 17 ماده 66 قانون بخش تعاوني با هماهنگي حوزه ستادي وزارتخانه
14-انجام تحقيقات آماري و اطلاعاتي و مطالعه درباره فعاليت تعاونيها در زمينه شناخت نارساييها و نيازهاي آنها و همچنين تواناييها و امكانات به منظور استفاده در برنامهريزيهاي مربوط
15-صدور مجوز انحلال تعاونيهاي موضوع تبصره 2 ماده 54 قانون بخش تعاوني به استثناي تعاونيهاي فرااستاني و اتحاديههاي تعاوني سراسري
16-انجام معاملات لازم و ارائه خدمات مورد نياز تعاونيها
17-تشكيل مجامع عمومي تعاونيهاي موضوع تبصره 2 ماده 35 قانون بخش تعاوني به استثناي شركتهاي تعاوني فرااستاني و اتحاديههاي تعاوني سراسري
18-اعمال وظايف و اختيارات وزارت تعاون در مورد اتاقهاي تعاون با حوزه عمل استاني
19-فراهمآوردن تسهيلات لازم براي تهيه طرح، ايجاد، توسعه، بازسازي، نوسازي واحدهاي تعاوني و نظارت بر امور آنها
20- سلب مزايا از تعاونيهايي كه برخلاف قانون و مقررات بخش تعاوني عمل نموده و يا برخلاف اساسنامه مصوب اقداماتي كرده باشند.