ماده 20
حق و نحوه تغيير در قرارداد حمل
§ 1ـ حق تغيير قرارداد حمل متعلق به فرستنده، و همچنين گيرنده مي‌باشد.
هنگام حمل بار به جمهوري سوسياليستي ويتنام، جمهوري خلق چين و جمهوري دموكراتيك خلق كره به آدرس‌گيرندگاني‌که طبق بارنامه از ارگانهاي دولتي محسوب مي‌شوند، تغيير آدرس چنين بارهائي توسط نمايندگان تام‌الاختيار سازمان تجارت خارجي اين كشورها و در ايستگاههاي مرزي کشور مقصد انجام مي‌گيرد.
§ 2ـ فرستنده مي‌تواند تغييرات زير را در قرارداد حمل بدهد:
1) بار را از ايستگاه مبداء بگيرد؛
2) ايستگاه مقصد را تغيير دهد. ضمناً در صورت ضرورت بايد ايستگاههاي مرزي كه بعد از انجام تغيير در قرارداد، بار از طريق آنها عبور نمايد و کارگزار راه‌آهنهاي ترانزيتي که در نتيجه تغيير قرارداد حمل حادث مي‌شود، البته مشروط بر آنکه پرداخت کرايه حمل در اين راه‌آهنهـا از طريق کارگزار (شرکت اکسپديتوري، نمـاينـده حمـل بار و غيره) صورت گيرد را در بارنامه قيد كند؛
3) گيرنده كالا را تغيير دهد؛
4) بار را به ايستگاه مبداء بازگرداند.
§ 3ـ گيرنده مي‌تواند تغييرات زير را در قرارداد حمل بدهد:
1) ايستگاه مقصد را در محدوده كشور مقصد تغيير دهد؛
2) گيرنده بار را تغيير دهد.
ضمناً گيرنده بار مي‌تواند براساس موافقتنامه حاضر تنها در ايستگاه مرزي ورودي كشور گيرنده و تنها زماني كه بار هنوز از اين ايستگاه ارسال نشده است قرارداد حمل را تغيير دهد.
در صورتي كه بار از ايستگاه مرزي ورودي كشور مقصد عبور كرده باشد، انجام تغييرات در قرارداد حمل توسط گيرنده تنها بموجب مقررات داخلي جاري در راه‌آهن مقصد، امكانپذير است.
§ 4ـ تغيير در قرارداد حمل كه منجر به تقسيم بار شود، ممنوع است.
§ 5 ـ تغيير در قرارداد حمل براساس درخواست كتبي فرستنده يا گيرنده طبق فرم ضميمه 17 صورت مي‌پذيرد. راه‌آهن مقصد مي‌تواند از فرم درخواست تغيير قرارداد حمل توسط گيرنده که مقررات داخلي جاري اين راه‌آهن تعيين نموده است استفاده نمايد.
فرستنده بايد فرم درخواست مربوط به تغيير قرارداد حمل را براساس مفاد § 2 ماده 7 مربوط به ترجمه به زبانهاي كاري OSJD پر نمايد.
درخواست تغيير قرارداد حمل بايد براي هر محموله بصورت جداگانه در يك نسخه تنظيم و توسط فرستنده به ايستگاه مبداء و يا توسط گيرنده به ايستگاه مرزي ورودي کشور مقصد تحويل گردد. متن درخواست بايد توسط فرستنده در ستون « شرح بار» نسخه دوم بارنامه (برگ 3 بارنامه) كه به همراه درخواست به راه‌آهن تحويل مي‌شود، نوشته شود.
درخواست گيرنده درخصوص تغيير قرارداد حمل مي‌تواند براي چند محموله كه بصورت گروهي و در چند واگن حمل مي‌شوند و درصورتيكه تغيير قرارداد حمل اين بارها براي يك ايستگاه و يك آدرس گيرنده باشد، صادر شود.
ايستگاه مبداء دريافت درخواست تغيير قرارداد حمل را با زدن مهر تاريخ‌دار روي نسخه دوم بارنامه زير درخواست فرستنده و نيز امضاي آن توسط پرسنل ايستگاه كه درخواست را دريافت كرده است، تاييد، سپس نسخه دوم بارنامه را به فرستنده باز مي‌گرداند.
درخواست گيرنده مبني بر تغيير قرارداد حمل مي‌تواند بدون ارائه نسخه دوم بارنامه ارائه شود.
§ 6 ـ ايستگاه مبداء يا ايستگاه مرزي بعد از دريافت درخواست فرستنده مبني بر تغيير در قرارداد حمل، اگر بار از آن ايستگاه عبور كرده باشد، به حساب فرستنده تلگرافي براي ايستگاههاي مسير و ايستگاه مقصد ارسال مي‌نمايد. تلگرام ارسالي با فرستادن عين درخواست مربوط به تغيير قرارداد حمل به همان ايستگاهي كه براساس تلگرام بار در آن متوقف است، مورد تائيد قرار مي‌گيرد. اما اين ايستگاه بايد قرارداد حمل را بر اساس تلگرام ايستگاه مبداء تغيير داده و منتظر دريافت درخواست كتبي فرستنده نشود.
راه‌آهن در چنين مواردي هيچگونه مسؤوليتي در قبال تحريف احتمالي از تلگرام درخواست فرستنده بعهده نمي‌گيرد.
§ 7 ـ حق فرستنده براي انجام تغيير قرارداد حمل از لحظه دريافت بارنامه توسط گيرنده يا ورود بار به ايستگاه مرزي ورودي راه‌آهن مقصد ساقط مي‌گردد، چنانچه درخواست كتبي گيرنده يا تلگرام ايستگاه مقصد در مورد درخواست گيرنده در خصوص تغييرقرارداد حمل درآن ايستگاه مرزي موجود باشد.
§ 8 ـ فرستنده پاسخگوي هيچيك از عواقبي كه در نتيجه تغيير قرارداد حمل كه براساس درخواست كتبي گيرنده يا تلگراف ايستگاه مقصد پيش آيد، نمي‌باشد.
§ 9ـ تغييرقرارداد حمل يكبار توسط فرستنده و يك بار توسط گيرنده مي‌تواند صورت پذيرد.
§ 10ـ راه‌آهن حق دارد فقط در موارد ذيل از انجام تغيير در قرارداد حمل خودداري يا انجام اين تغييرات را متوقف سازد:
1) چنانچه اجراي آن براي ايستگاه راه‌آهن مقصد كه بايد تغييرات را اعمال نمايد در زمان دريافت درخواست كتبي يا تلگراف ايستگاه مبداء يا ايستگاه مقصد، ممكن نباشد؛
2) چنانچـه اجراي اين تغييرات موجب بروز اختلال در سيستم بهره‌برداري از راه‌آهن شود؛
3) چنانچه اين امر با قوانين و مقررات داخلي كشورهايي كه راه‌آهن آنها در حمل شركت دارند، مغايرت داشته باشد؛
4) چنانچه در صورت تغيير ايستگاه مقصد، ارزش بار كليه هزينه‌هاي مربوط به حمل تا ايستگاه مقصد جديد را نپوشاند، بجز موارديكه وجوه مربوط به اين هزينه‌ها سريعاً پرداخت يا تضمين شود.
§ 11ـ در صورت بروز موارد قيد شده در § 10 اين ماده، راه‌آهن بايد در صورت امكان سريعاً فرستنده يا گيرنده را از موانعي كه انجام تغييرات قرارداد حمل را غيرممکن مي‌سازد، مطلع نمايد.
چنانچه راه‌آهن نتوانسته باشد اين موانع را پيش‌بيني كند و نسبت به تغيير قرارداد حمل اقدام نموده باشد، درآنصورت فرستنده يا گيرنده با توجه به اينكه كدام يك از آنها درخواست تغيير قرارداد حمـل را داده باشد، در قبـال كليـه عـواقب ناشي از آن مسؤول خواهد بود.
§ 12ـ محاسبـه و دريافت كرايه حمـل بهنگام انجـام تغيير قرارداد حمـل براساس ماده‌هاي 13 و 15 و با در نظرگرفتن موارد ذيل صورت مي‌پذيرد:
1) چنانچه بار مي‌بايست در ايستگاه بين راه تحويل شده باشد، كرايه حمل فقط تا آن ايستگاه محاسبه و اخذ مي‌گردد. اگر بار از ايستگاه مقصد جديد عبور كرده باشد و راه‌آهن آنرا به آن ايستگاه بازگرداند، درآنصورت بجز كرايه حمل تا ايستگاه توقف بار، کرايه حمل از ايستگاه توقف بار تا ايستگاه مقصد جديد بار نيز بطور جداگانه محاسبه و اخذ مي‌گردد؛
2) اگر بار بايد به ايستگاه جديد كه به مراتب دورتر از ايستگاه مقصد قبلي است يا به ايستگاهي كه در مسيرحركت اوليه بار قرار ندارد حمل شود، درآنصورت كرايه حمل بابت حمل تا ايستگاه مقصد اوليه يا تا ايستگاه توقف بار و از ايستگاه توقف بار تا ايستگاه مقصد جديد، بطور جداگانه محاسبه و اخذ مي‌گردد؛
3) اگر بار بايد مجدداً به ايستگاه مبداء بازگردانده شود، درآنصورت كرايه حمل بابت حمل تا ايستگاهي كه بار از آن عودت خواهد شد و بابت حمل از اين ايستگاه تا ايستگاه مبداء بطور جداگانه محاسبه و از فرستنده اخذ مي‌گردد.
§ 13ـ بابت انجام تغييرات در قرارداد حمل هزينه دريافت مي‌شود. اين هزينه طبق مقررات داخلي جاري در راه‌آهني كه تغييرات قرارداد حمل را انجام مي‌دهد، محاسبه و طبق ماده 15 اخذ مي‌گردد.
اگر در نتيجه تغيير قرارداد حمل تاخيري در حمل بار يا تحويل آن پيش آيد كه راه‌آهن تقصيري درآن نداشته باشد، هزينه‌هاي اضافي، جريمه‌ها و ساير هزينه‌هاي مربوط به زمان توقف همچون: نگهداري بار، توقف واگنها و غيره بجز جريمه مربوط به توقف واگنها در راه‌آهنهاي ترانزيتي، براساس مقررات و تعرفه‌هاي داخلي جاري در راه‌آهني كه توقف درآن صورت گرفته، محاسبه مي‌شود. بابت توقف واگنها در راه‌آهنهاي ترانزيتي كه در نتيجه انجام تغييرات در قرارداد حمل صورت گرفته است، ميزان جريمه طبق تعرفه ترانزيتي حمل و نقل بين‌المللي راه‌آهنهاي عضو محاسبه مي‌گردد.
هزينه‌هاي اضافي، جريمه بابت توقف واگنها و ساير هزينه‌ها طي اسناد مربوطه تائيد مي‌گردد و مراتب به منظور دريافت آنها از فرستنده يا گيرنده يا کارگزار (شرکت اکسپديتوري، نماينده حمل بار و غيره) باتوجه به اينكه كداميك از آنها بايد طبق ماده 15 كرايه حمل ترانزيتي را پرداخت نمايد، در بارنامه درج مي‌شود.
