ضميمه شماره 7
كنترل گمركي
بخش اول ـ مفاد كلي
ماده 1 ـ تعاريف
از نظر اين ضميمه و افزون بر تعـاريف منـدرج در ماده (1) موافقتنـامه چارچوب حمل و نقل ترانزيت از اصطلاحات زير استفاده مي‌شود:
مقامات (اداره) گمركي:
خدمات دولتي كه مسؤول اجراي قوانين گمركي و جمع‌آوري حقوق و عوارض و ماليات واردات و صادرات است و همچنين مسؤوليت اجراي آن دسته از ديگر قوانين و مقررات مربوط به واردات، صادرات و ترانزيت كالا، ميان اشخاص ديگر را برعهده دارد.
علايم تشخيص و شناسايي گمركي:
شيوه شناسايي و تشخيص گمركي كالا و وسايل نقليه، شركتها و ساير مكانهايي كه توسط مقامات گمركي از طريق مهر و موم و نصب برچسبهاي حروفي و عددي و ساير برچسبها و نشانهاي شناسايي و الصاق برچسب توصيف كالا، عكسها و استفاده از اسناد حمل و ساير اسناد، انجام مي‌پذيرد.
عمليات ترانزيت گمركي:
رويه‌اي گمركي است كه برطبـق آن كالا تحت نظـارت گمركي از طريق قلمرو طرفهاي متعاهد از اداره گمرك خروجي به اداره گمرك مقصد حمل مي‌گردد.
اظهاركننده:
شخص حقيقي يا حقوقي كه اظهارنامه كالا را براي عمليات ترانزيت گمركي امضاء مي‌كند، يا اظهارنامه به نام وي امضاء مي‌شود.
اظهارنامه كالا براي ترانزيت گمركي:
شامل اظهاري است كه در فرمي دستوري تهيه گرديده و ازطريق آن اشخاص ذي‌نفع كالا را براي عمليات ترانزيت گمركي اظهار مينمايند و مشخصات مورد تقاضاي گمرك جهت انجام عمليات ترانزيت گمركي در آن قيد مي‌گردد.
اداره گمرك خروجي:
هر يك از ادارات گمرك يكي از طرفهاي متعاهد كه از آنجا عمليات ترانزيت گمركي آغاز مي‌شود.
اداره گمرك بين راهي:
هر يك از ادارات گمرك يكي از طرفهاي متعاهد كه وسايل نقليه در طي عمليات ترانزيت گمركي از آن عبور مي‌كنند.
اداره گمرك مقصد:
هر يك از ادارات گمرك يكي از طرفهاي متعاهد كه در آن عمليات ترانزيت گمركي خاتمه مي‌يابد.
ماده 2 ـ حيطه شمول ضميمه
مفاد اين ضميمه، كالاها و وسايل نقليه‌اي كه ممكن است به نحوي مؤثر توسط مقامات گمركي مهر و موم شود، يا با وسايل نقليه غيرقابل مهر و موم تحت ترانزيت گمركي كالا (حمل شوند) را دربر مي‌گيرد كه:
الف ـ از قلمرو يك طرف متعاهد به مقصد مكاني در قلمرو كشور ثالث ازطريق قلمرو يك يا چند طرف متعاهد ديگر حمل شده باشد.
ب ـ از قلمرو كشور ثالث به مقصد مكاني در قلمرو يك كشور متعاهد ازطريق قلمرو يك يا چند طرف متعاهد حمل شده باشد.
پ ـ از قلمرو يك كشور متعاهد به مقصد مكاني در قلمرو طرف متعاهد ديگر ازطريق قلمرو يك يا چند طرف متعاهد حمل شده باشد.
ماده 3 ـ حقوق و عوارض گمركي و ماليات در عمليات ترانزيت گمركي
1ـ طرفهاي متعاهد، براساس قوانين ملي خود، موافقت مينمايند تا مجوز ورود موقت مواد لازم جهت تعمير و نگهداري وسايل نقليه و قطعات و تجهيزات مورد استفاده در دوره تعمير و نگهداري، نظير تعويض قطعات و تجهيزات مورداستفاده و به‌كار رفته در وسايل نقليه‌اي كه قبلاً و به‌طور موقت در قلمرو كشورهايشان پذيرفته شده‌اند را صادر نمايند. براي اين‌گونه قطعات و تجهيزات، مي‌توان اسناد پذيرش موقت و ضمانتنامه تقاضا نمود.
2ـ طرفهاي متعاهد همچنين موافقت مينمايند تا يكديگر را از پرداخت حقوق و عوارض و ماليات واردات اين موارد معاف نمايند:
سوخت و روغن‌هاي روان‌كننده موجود در مخازن معمولي وسايل نقليه ورودي، قطعات يدكي مورد نياز، قطعات و تجهيزات جانبي شامل تجهيزات ويژه بارگيري، تخليه بار، حمل و حفاظت بار كه بخشي از وسيله نقليه محسوب مي‌گردند.
3ـ كالاهاي حمل شده براساس تضمين مالي مؤسسات ضامن طرفهاي متعاهد شامل استفاده از كارنه‌تير كنوانسيون تير 1975 مشمول هيچ‌گونه تأخير و جلوگيري بي‌دليل واقع نمي‌شوند و از حقوق و عوارض گمركي و ديگر هزينه‌ها معاف هستند.
4ـ مؤسسات ضامن طرفهاي متعاهد، متعهد مي‌شوند تا حقوق و عوارض و ماليات واردات و صادرات و هرگونه جريمه‌اي‌كه برطبق قوانين و مقررات‌گمركي كشوري‌كه بي‌قانوني در آنجا به وقوع پيوسته است را بپردازند.
ماده 4 ـ مسيرهاي ترانزيت گمركي
طرفهاي متعاهد متعهد مي‌شوند تا مسيرهاي ترانزيتي را كه خود معرفي كرده‌اند و جزء ضميمه يك TTFA است را براي عمليات ترانزيت گمركي در قلمروهاي مربوطه خود مورد استفاده قرار دهند.
ماده 5 ـ ساعات كاري و صلاحيت ادارات گمركي مرزي جهت ترانزيت
1ـ از نظر اين ضميمه ادارات گمركي مربوطه كه در مرز مشترك قرار دارند برطبق برنامه مورد توافق طرفهاي متعاهد باز خواهند بود.
2ـ طرفهاي متعاهد، ادارات گمركي مرزي مربوطه خود را جهت ترخيص كليه كالاهاي حمل‌شده تحت عمليات ترانزيت گمركي مطابق با مفاد اين ضميمه مجاز مي‌كنند.
ماده6 ـ اظهارنامه كالا جهت ترانزيت گمركي
1ـ طرفهـاي متعاهـد، هنگام ارسال كالا به وسيلـه يكي از روشهـاي حمل و نقـل در آمد و شد بين‌المللي، اظهارنامه كالا را تكميل خواهند نمود.
2ـ به‌استثناي كشورهايي كه امضاءكننده كنوانسيون تير 1975 نيستند، هنگامي كه آمد و شد ترانزيت مطابق با كنوانسيون تير 1975 صورت پذيرد، به‌جاي اظهارنامه كالا از كارنه تير استفاده خواهد شد.
3ـ طرفهاي متعاهد به هنگام ارسال كالا به چنين كشورهايي يا بالعكس از اظهارنامه ملي كالا يا اسناد حمل با مشخصات مندرج در اصلاحيه شماره (1) اين ضميمه استفاده خواهند نمود.
4ـ جداي از جزئيات مقرر، مشخصات سند حمل مي‌تواند شامل اطلاعاتي درخصوص نقاط خروجي موقت ممكنه (مسيري كه محموله بين نقطه خروج و تحويل طي مي‌كند) و وزن خالص كالا كه براي بازرسي/تخمين مناسب حجم عمليات ترانزيت ضروري است، باشد.
ماده7 ـ مهر و موم و چفت و بست گمركي
1ـ مهر و موم و چفت و بست مورد استفاده جهت اجراي عمليات ترانزيت گمركي بايد حداقل تابع شرايط مقرر در اصلاحيه (2) اين ضميمه باشد.
2ـ ازنظر اين ضميمه مهر و موم و چفت و بستي كه توسط مقامات گمركي ساير طرفهاي متعاهد (يا) كشور ثالث نصب شده است و تابع شرايط اصلاحيه (2) مي‌باشد مورد قبول واقع خواهد شد. هرگاه طرفهاي متعاهد چنين مهر و موم و چفت و بستهاي خارجي را ناقص يا غيرايمن تشخيص دهند و يا هرگاه (جا) مقامات گمركي آنها قصد بررسي كالاها را داشته باشند اين حق را براي خود محفوظ مي‌دارند كه مهر و موم و چفت و بستهاي خود را نصب نمايند.
3ـ طرفهاي متعاهد نمونه‌هاي مهر و موم و چفت و بستهاي گمركي مورد استفاده جهت مقاصد عمليات ترانزيت گمركي را براي يكديگر تهيه خواهند نمود.
ماده 8 ـ كيفيت فني وسايل نقليه قابل مهر و موم
1 ـ وسايل نقليه‌اي كه مقرر است توسط گمرك براي عمليات ترانزيت گمركي تحت (شرايط) اين ضميمه مهر و موم گردد بايد به‌گونه‌اي ساخته و تجهيز شده باشد كه:
الف ـ مهر و موم گمركي به سادگي و به‌نحو مؤثر قابل نصب بر آنها باشد.
ب ـ هيچ‌گونه كالايي نبايد بدون شكستن مهر و موم گمركي يا برجاي نهادن نشانه‌هاي دستكاري آشكار قابل برداشته شدن يا داخل كردن در قسمت مهر و موم شده وسايل نقليه، باشد.
پ ـ هيچ‌گونه فضاي مخفي كه كالا قابل پنهان كردن در آنجا باشد نداشته باشد.
ت ـ تمام فضـاهاي محتوي كالا به راحتي قابل دسترسي جهت بازرسي گمركي باشد و براي حمل و نقل كالا تحت مهر و موم گمركي مطابق با بند (2) اين ماده تصويب شود.
2 ـ طرفهاي متعاهد متعهد مي‌گردند تا بدون انجام بازرسي درآينده، وسايل نقليه تأييد شده توسط مقامات صلاحيتدار طرفهاي متعاهد ديگر و وسايل نقليه‌اي كه مطابق با سند بين‌المللي كه شرايط فني و رويه تأييد وسايل نقليه به‌منظور حمل و نقل بين‌المللي كالا را پيش‌بيني نموده تحت مهر و موم گمركي تأييد شده پذيرش نمايند.
ماده 9 ـ مشخصات ويژه وسايل نقليه غيرقابل مهر و موم
1ـ وسايل نقليه‌اي كه توسط مقامات گمركي براي عمليات ترانزيت گمركي تحت اين پروتكل مهر و موم نمي‌شوند، به‌گونه‌اي ساخته و تجهيز مي‌شوند كه فضاها و گوديهايي براي پنهان نمودن كالا در آن وجود نداشته باشد.
2ـ تمام فضاها جهت مخفي نمودن كالا مي‌بايد كاملاً براي بازرسي گمركي قابل دسترسي باشد.
3ـ ترانزيت كالا/ اقلامي كه مشمول حقوق و عوارض گمركي بالاتري در كشورهاي طرفهاي متعاهد مي‌شوند، در وسايل نقليه غيرقابل مهر و موم مجاز نمي‌باشد.
4ـ اقلام/ كالاهايي كه در وسايل نقليه غيرقابل مهر و موم حمل مي‌شوند، بايد داراي كيفيت يكسان و در بسته‌بندي‌هاي استاندارد باشند، بطوري كه انجام بازرسي وسايل نقليه، عملي و كم زحمت باشد.
5 ـ به منظور جلوگيري از امكان تقلب و بي‌نظمي‌گمركي، اقلام و كالاهايي كه براساس اين موافقتنامه در وسايل نقليه غيرقابل مهر و موم حمل مي‌شوند، در نقاط ورودي و خروجي طرفهاي متعاهد، به‌طور يكسان مشمول بازرسي گمركي خواهند شد.
بخش دوم ـ همكاري‌هاي اداري دوجانبه
ماده 10 ـ مبادله اطلاعات
مقامات‌گمركي طرفهاي متعاهد بنا به درخواست، در اسرع وقت موارد ذيل را با يكديگر مبادله مي‌كنند:
الف ـ اطلاعات مربوط به اظهارنامه‌هاي‌كالاكه در قلمروشان تكميل و پذيرفته شده‌است و مورد ظن، جعلي و نادرست هستند.
ب ـ اطلاعات مربوط به امكان تعيين اصالت مهر و مومي را كه اعطاء مي‌شود در قلمرو آنها نصب شده است و بايد مورد تأييد قرار گيرد.
ماده 11 ـ اعلام اشتباهات
1ـ مقامات گمركي طرفهاي متعاهد ابتدا و بدون تأخير يكديگر را از اشتباهات جدي رخ داده در اظهارنامه كالا يا هرگونه بي‌نظمي مهم ديگري كه درارتباط با تردد ترانزيتي تحت مفاد اين ضميمه انجام شده است، آگاه خواهند كرد تا موضوع مورد رسيدگي قرار گيرد و حقوق و عوارض گمركي مربوطه گردآوري و اخذ گردد و از هرگونه تكرار چنين وضعيتي جلوگيري شود.
در موارد اظهارنامه غلط و بي‌نظمي يا دستكاري مهر و موم و گمركي و غيره، مسؤوليت آن توسط مقامات گمركي مربوطه طرفهاي متعاهد، برطبق قوانين ملي مربوط خودشان تعيين مي‌گردد.
بخش سوم ـ تسهيلات انبارداري
ماده 12 ـ اجازه انبار كردن كالاهاي ترانزيتي
هرگاه انبار كردن چه قبل و يا چه بعد از آمد و شد ترانزيت يا در هر مرحله در طي چنين عمليـاتي براي مثـال در پست مرزي براي مـدتـي منـاسب كه بـاعث مي‌شود تا كالا به مقصد نهايي دركشور ثالث تحويل داده شود، ضروري باشد، طرفهاي متعاهد مي‌توانند مطابق با قوانين ملي‌كشورشان اجازه دهند تاكالاهايي‌كه از/ يا به مقصد قلمرو طرفهاي متعاهد ديگر حمل مي‌شود، در قلمرو كشورهايشان يا در انبار موقت و يا انبار گمركي، انبار شوند.
ماده 13 ـ عملياتي كه جهت كالاهاي انبار شده مجاز مي‌باشد
1ـ بايد اجازه داد تا كالاهاي انبار شده در انبار گمركي مشمول عمليات عادي لازم جهت حفظ آنها در شرايط مناسب شوند. چنين عملياتي با مجوز و تحت نظارت گمركي شامل تميز كردن، گردزدايي، غبارروبي، قسمت‌بندي كردن، نحوه ارسال، بارگيري و تخليه، انبار و تعمير با تعويض بسته‌هاي ناقص همچنين هوا دادن، خشك كردن، ايجاد شرايط انبار در دماي مناسب و استفاده از روغن‌هاي روان‌كننده محافظ و حفاظت‌كننده‌ها، پوشش ضدزنگ قبل از حمل و نقل مي‌باشد.
2ـ بايد اجازه داد تا كالاها مشمول عمليات عادي لازم، جهت تسهيل انتقال آنها از محل انبار و حمل و نقل طولاني‌تر آنها گردد، چنين عملياتي با مجوز و تحت نظارت گمركي شامل ستون‌بندي، وزن كردن، علامتگذاري و برچسب‌گذاري، همچنين انتقال به وسيله نقليه ديگر، عمليات ساده مربوط به كامل شدن، قرار دادن در وضعيت كار كردن، انتقال از داخل انبار گمركي به يك مكان خاص، خواهد بود.
ماده 14 ـ اسناد مربوط به انبارداري
هنگام ورود كالا به محل انبار، به موجب سند بازرگاني يا حمل و مداركي نظير اظهارنامه بار، سند حمل چند وجهي، بارنامه، بارنامه هوايي يا اظهارنامه، كالا جهت ترانزيت گمركي كالا در انبار موقت پذيرفته مي‌شود. كالاهاي جا داده شده در انبار تابع رويه ملي انبارداري گمركي خواهند بود.
بخش چهارم ـ متفرقه
ماده 15 ـ اولويت براي محموله‌هاي خاص
طرفهاي متعاهد در هر اداره گمركي كه در طي عمليات ترانزيت گمركي، ترخيص گمركي در آنجا صورت مي‌پذيرد، اولويت را به محموله‌هايي كه شامل حيوانات زنده، كالاهاي سريع‌الفساد و ساير كالاهاي مورد نياز فوري كه مي‌بايست به سرعت حمل شوند، مي‌دهد.
ماده 16 ـ حوادث
اتفاقات و ساير حوادث غيرمترقبه در مسير ميان‌راهي كه بر عمليات ترانزيت گمركي تأثيرگذار مي‌باشد بايد به نزديكترين مقامات گمركي صلاحيتدار به صحنه حادثه يا ساير حوادث غيرمترقبه گزارش شود و توسط اين مقامات مورد بررسي قرار گيرد.
ماده 17 ـ كالاهاي از بين رفته
1ـ هرگاه مقامات گمركي موافقت نمايند كالاهايي كه از/يا به قلمرو طرف متعاهد ديگر براساس ترانزيت گمركي حمـل مي‌شوند، بر اثر تصـادف يا حـادثه غيرمترقبـه از بين رفته‌اند و به‌طور غيرقابل جبران زيان ديده‌اند يا با توجه به نوع، شكننـده مي‌باشند، از پرداخت حقوق و عوارض و ماليات واردات معاف خواهند بود. درصورت صدمه به كالا، اظهـارنامه ارزش كالا در سند حمل براي ارزيابي ميزان حقوق و عوارض/ ماليات اجباري مي‌باشد. توافق مقامات گمركي مي‌بايد مطابق با قوانين داخلي طرفهاي متعاهد باشد.
2ـ باقيمانده اين گونه كالاها ممكن است:
الف ـ به كشور مبدأ آن مجدداً صادر گردد، يا
ب ـ تحت نظارت گمركي بدون لطمه‌اي به درآمد (گمركي) معدوم شود يا فاقد ارزش تجاري شود، يا
پ ـ با رضايت مقامات گمركي بدون هيچ‌گونه هزينه‌اي در انبار بماند.
ماده 18 ـ حمل و نقل كالاي خطرناك
كالاي خطرناك برطبق مقررات داخلي طرفهاي متعاهد حمل و نقل خواهد شد.
ماده 19 ـ بازنگري نحوه اجراي مفاد اين ضميمه
نمايندگان ادارات‌گمركي طرفهاي متعاهد (اعضاي‌كميته تجارت ترانزيتي اكو) جهت نظارت بر اجراي مفاد اين ضميمه دست‌كم سالي يك بار يا بنا به درخواست يكي از طرفهاي متعاهد، ياشوراي هماهنگي حمل ونقل ترانزيت بايكديگر ملاقات خواهند كرد.
اصلاحيه 1 مربوط به ضميمه 7
مشخصات سند حمل
1 ـ سند حمل شامل مشخصات ذيل مي‌باشد:
الف ـ تاريخ سند حمل و محل تنظيم آن.
ب ـ نام و نشاني فرستنده.
پ ـ نام و نشاني متصدي حمل و نقل.
ت ـ مكان و تاريخ تحويل گرفتن كالا و محل پيش‌بيني شده جهت تحويل كالا.
ث ـ نام و نشاني گيرنده كالا.
ج ـ شرح استفاده رايج از ماهيت كالا و شيوه (نوع) بسته‌بندي و در مورد كالاهاي خطرناك مشخصات كلي جهت تحويل آنها.
چ ـ تعداد بسته‌ها و علائم و شماره‌هاي ويژه آنها.
ح ـ وزن ناخالص كالا يا مقدار كالاهايي كه به گونه ديگر بيان مي‌شوند.
خ ـ عوارض مربوط به باربري (عوارض باربري و عوارض تكميلي) حقوق گمركي و ساير عوارض ناشي از عقد قرارداد تا زمان تحويل.
د ـ دستورالعمل لازم جهت گمرك و ساير تشريفات.
ذ ـ اظهاري مبتني بر اين كه حمل و نقل بي‌هيچ قيد و شرطي تابع قرارداد مربوط به مفاد اين موافقتنامه است.
2 ـ در صورت لزوم، سند حمل مشخصات ذيل را نيز دربر مي‌گيرد:
الف ـ اظهاري مبتني بر اين كه انتقال كالا از يك وسيله حمل به وسيله حمل ديگر مجاز نمي‌باشد.
ب ـ عوارضي كه فرستنده متعهد به پرداخت آن مي‌شود.
پ ـ مقدار عوارض مربوط به پرداخت بهاي كالا به هنگام تحويل آن.
ت ـ اظهارنامه ارزش كالا و مقدار مشخص‌كننده سود ويژه در مرحله تحويل.
ث ـ دستورالعمل فرستنده كالا براي متصدي حمل و نقل در رابطه با بيمه كالا.
ج ـ محدوده زماني مورد توافقي كه در طي آن عمليات حمل بايد انجام شود.
چ ـ فهرست اسنادي كه دراختيار متصدي حمل و نقل است.
اصلاحيه 2 مربوط به ضميمه 7
حداقل شرايط لازم براي مهر و موم و چفت و بست گمركي
1ـ مهر و موم و چفت و بست گمركي حداقل بايد داراي شرايط ذيل باشد:
الف ـ محكم و با دوام باشد.
ب ـ به آساني و سريع قابل نصب باشد.
پ ـ به آساني قابل بازرسي و شناسايي باشد.
ت ـ امكان برداشتن آن (مهر و موم و چفت و بست) مردود باشد يا بازكردن بدون شكستن (آن) يا دستكاري آن بدون بجا گذاشتن علايم ممكن نباشد.
ث ـ استفاده بيش از يك بار آن مجاز نباشد.
ج ـ طوري ساخته شود كه امكان نسخه‌برداري و جعل كردن آن مشكل باشد.
2ـ خصوصيات فيزيكي مهر و موم:
الف ـ شكل و اندازه مهر و موم به گونه‌اي باشـد كه هر نوع علائم مشخص‌كننده‌اي به راحتي قابل خواندن باشد.
ب ـ هر سوراخي در مهر و موم بايد متناسب با چفت و بست مورد استفاده، به‌كار رفته باشد و جاي آن طوري باشد كه وقتي مهر و موم بسته است چفت و بست محكم در آن جاي گيرد.
پ ـ مواد بكار رفته در آن به‌اندازه‌كافي محكم باشد تا از شكستن ناگهاني و خراب‌شدن زودهنگام آن (به خاطر وضعيت هوا، كنش شيميايي و غيره) و دستكاري غيرقابل كشف، مانع گردد.
3 ـ علائم مشخص‌كننده و شناسايي:
مهر و موم يا چفت و بست‌ها به تناسب موارد ذيل علامتگذاري مي‌شوند:
الف ـ با بكاربردن يكي از واژه‌هاي «گمرك» يا «Tamoxch» براي نشان دادن اين موضوع كه اين مهر و موم گمركي است.
ب ـ جهت نشان دادن كشوري كه مهر و موم را به‌كار برده است، ترجيحاً از طريق تابلويي‌كه جهت شناساندن‌كشور ثبت وسايل نقليه موتوري در تردد بين‌الملل استفاده مي‌شود.
پ ـ شناسايي اداره گمركي كه به وسيله آن يا تحت اختيار آن مهر و موم نصب مي‌شود. براي مثال با استفاده از اعداد و حروف كد.
