فصل سوم ـ پديدآوري طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري
پديدآوري طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري شامل اقدامات در مراحل پيدايش، مطالعات توجيهي، طراحي پايه، طراحي تفصيلي، اجرا، راه‌اندازي، تحويل و شروع بهره‌برداري، در قالب فرآينده‌هاي لازم است.
مرحله پيدايش:
مجموعه اقدامات لازم براي رسيدن به بهترين راه‌حل تبديل تقاضا به طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري و تعيين عنوان طرح يا پروژه به منظور ايفاي الزامات مقرر در سند ملي آمايش سرزمين و اسناد ملي توسعه بخشي، توسعه استاني و ويژه است.
مرحله مطالعات توجيهي:
گردآوري اطلاعات و آمار، بررسي و تحليل نيازها، بررسيهاي فني و ارايه راه‌حلهاي مختلف براي تأمين نياز و تبديل آن به طرح يا پروژه، تعيين گزينه‌هاي مطلوب طرح يا پروژه (در صورت موجه بودن)، تعيين گزينه برتر با توجه به سودآوري اقتصادي و ملاحظات اجتماعي، زيست محيطي و ايمني است.
يادآوري: در طرحها و پروژه‌هايي كه به علت شرايط ژئوتكنيكي و زمين‌شناسي ساختگاه، لازم است مطالعات و طراحي تا حدي توسعه يابد كه برآوردهاي حاصله دقت موردنياز را پاسخگو باشد، مطالعات توجيهي نهايي آنها بايد براساس طراحي پايه انجام شود.
مرحله طراحي پايه:
بخشي از فرآيند طراحي است كه بر مبناي سيماي كلي طرح يا پروژه (مشخص شده در مرحله مطالعات توجيهي) و با بررسي كامل و ميداني و انتخاب دانش فني مناسب در صورت نياز و انجام محاسبات مهندسي، مشخصات اجزاي اصلي طرح يا پروژه تعيين مي‌شود.
مرحله طراحي تفصيلي:
بخشي از فرآيند طراحي است كه بر اساس نتايج طراحي پايه و انجام محاسبات مهندسي، مشخصات و جزييات اجرايي طرح پا پروژه در بخشهاي مختلف طراحي شده و مدارك لازم براي عمليات اجرايي و نصب و راه‌اندازي مبتني بر مهندسي ارزش تهيه مي‌شود.
مرحله اجرا:
انجام فعاليتهاي مربوط به تأمين كالا، عمليات اجرايي (ساختمان و نصب) و سازماندهي براي بهره‌برداري است.
مرحله راه‌اندازي، تحويل و شروع بهره‌برداري:
فعاليتهاي پس از تكميل عمليات اجرا (ساختمان و نصب) از قبيل اخذ مجوزها، آزمايشها، بازرسيها، كنترلها و به طور كلي انجام كارهاي لازم براي قراردادن طرح يا پروژه در شرايط عملياتي، به منظور شروع بهره‌برداري و صدور گواهي تحويل است.
الزامات پديدآوري طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري
1ـ اتخاذ رويكرد فرآيندي در پديدآوري طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري.
2ـ در انجام فرآيندهاي مربوط به پديدآوري طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري، فعاليتهاي اصلي، ماتريس مسئوليت عوامل ذينفع هر فعاليت، دروندادها، ابزار و فنون، بروندادها و روش و معيارهاي پايش و اندازه‌گيري هر فرآيند، مشخص مي‌گردند.
3ـ ملحوظ داشتن انجام فعاليتهاي مربوط به مراحل پيدايش، مطالعات توجيهي طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري در قالب رديفهاي اعتباري تعريف شده.
4ـ انجام مطالعات توجيه فني، اقتصادي و اجتماعي طرحها يا پروژه‌ها، در چارچوب مرحله پيدايش طرحهـا و پروژههاي سرمايه‌گذاري بخش مربوط و بر اساس روشهاي معتبر، به منظور اطمينان از توجيه‌پذيري اقتصادي طرح يا پروژه، پايدار بودن طرح يا پروژه، رعايت طرحهاي توسعه و عمران، ملاحظات زيست محيطي و ايمني، تأمين منابع مالي و ساير جوانب مربوط و انتخاب گزينه برتر به نحوي‌كه بيشترين فايده ملي را براي‌كشور داشته باشد.
5 ـ شناسايي روشهاي مختلف تأمين منابع مالي طرحها يا پروژه‌ها، تهيه ضوابط و ترويج استفاده از منابع مالي غيردولتي (مؤسسات مالي غيردولتي) براي پديدآوري طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري.
6 ـ شروع مرحله طراحي پايه پس از انجام، تأييد و تصويب مطالعات توجيهي طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري (با توجه به يادآوري ذكر شده در مرحله مطالعات توجيهي).
7ـ تدوين روشهاي مناسب پديدآوري به منظور بالابردن كيفيت، بهينه نمودن هزينه و زمان در اجراي طرحها و پروژه‌ها، با بهره‌گيري از روشهاي پيشرفته جهاني و تطبيق آنها با شرايط داخلي.
8 ـ انتخاب روش اجراي مناسب براي پديدآوري طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري با توجه به نوع، اندازه و پيچيدگي طرح يا پروژه.
9ـ استفاده از بروندادهاي مطالعات توجيهي، مطالعات پايه و مطالعات تفصيلي از جمله:
ـ برنامه زماني اجراي طرح يا پروژه.
ـ برآورد مقادير و هزينه‌ها.
ـ تقويم اعتبار به تفكيك سالهاي مختلف اجراي طرح يا پروژه.
ـ جريان نقدينگي سالانه.
به عنوان درونداد تنظيم و مبادله موافقتنامه طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري و الحاقيه‌هاي بعدي آنها.
10ـ وجود مجوزهاي لازم براي ساخت از مراجع مربوط و مشخص بودن وضعيت مالكيت زمين و برنامه استملاك اراضي در شروع مرحله اجرا.
11ـ ارجاع كار با هدف انتخاب مناسبترين تأمين‌كننده كالا و خدمات و با رعايت اصول رقابت، بيطرفي و نظم و اخلاق حرفه‌اي و اطلاع‌رساني سريع و شفاف.
12ـ توجه به پاسخگو بودن عوامل ذينفع در روشها و معيارهاي پايش و اندازه‌گيري هر فرآيند.
13ـ نظام‌مند كردن حمايت از ابتكارات، خلاقيتها و نوآوريها در پديدآوري طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري.
14ـ نظام‌مند كردن چارچوب حل و فصل سريع اختلافهاي قراردادي براي پيشگيري از اتلاف هزينه و زمان‌در پديدآوري طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري.
15ـ تأكيد بر واگذاري كارها تا حد امكان به صورت يكجا در قالب يك پيمان و اجتناب از تفكيك آنها به منظور انتقال مسئوليت مديريت اجرا به پيمانكاران و حفظ هماهنگي در اجرا و سرعت بخشيدن به اجراي كار.
16ـ ايجاد شرايط لازم براي مشاركت مسئولانه بخش خصوصي در پديدآوري و مديريت بهره‌برداري طرحها و پروژههاي سرمايه‌گذاري.
17ـ ارزيابي اثربخشي فعاليتهاي پديدآوري طرحها و پروژه‌ها.
18ـ مستندسازي فعاليتهاي پديدآوري طرحها و پروژه‌ها.
