ماده 9 ـ رايزنيها، همكاري و حقيقت‌يابي
1 ـ دولتهاي عضو كنوانسيون بايد به‌طور مستقيم ميان خود، يا ازطريق سازمان و ساير رويه‌هاي بين‌المللي مناسب ازجمله رويه‌هاي موجود در‌چهارچوب سازمان ملل‌متحد و مطابق با منشور آن، درمورد هر موضوعي كه مربوط به هدف و مقصد، يا اجراي مقررات اين كنوانسيون باشد رايزني و‌همكاري نمايند.
2 ـ بدون خدشه‌دار كردن حق هيچ دولت عضوي درمورد درخواست بازرسي اعتراضي، دولتهاي عضو در هر زمان ممكن، بايد ابتدا كليه تلاشها را‌جهت روشن‌كردن و حل مسايلي كه مي‌تواند در پايبندي به كنوانسيون ايجاد شك و شبهه كند و يا به نگرانيها درمورد مسايلي كه مبهم تلقي مي‌شود‌دامن زند، ازطريق مبادله اطلاعات و رايزني بين خود مبذول دارند. دولت عضوي كه درخواست روشن شدن مطلبي را از دولت عضو ديگر در مورد‌موضوعي كه در باور او ايجاد شك و نگراني مي‌كند دريافت مي‌دارد، بايد در اسرع وقت و حد اكثر ظرف مدت (10) روز اطلاعات كافي در مورد سؤال‌يا موضوع مورد شك و نگراني را همراه با توضيح چگونگي حل مسأله توسط اطلاعات ارايه‌شده فراهم آورد. هيچ‌چيزي دراين كنوانسيون نبايد برحق‌دو يا چند دولت عضو در مورد ترتيب انجام بازرسي براساس رضايت طرفين يا ساير رويه‌هاي ديگرفي‌مابين آنها براي روشن‌شدن و حل هر موضوعي‌كه ممكن است در پايبندي به كنوانسيون ايجاد شك نمايد يا نگراني را در مورد موضوع مرتبطي كه ممكن است مبهم تلقي شود را افزايش دهد تأثير‌بگذارد. چنين ترتيباتي برحقوق و تعهدات هيچ دولتي نسبت به ساير مواد كنوانسيون تأثير نبايد بگذارد.
رويه درخواست توضيح
3 ـ هردولت عضو حق دارد از شوراي اجرايي براي روشن شدن وضعيتي كه ممكن است مبهم تلقي شده يا باعث افزايش نگراني در مورد احتمال عدم‌پايبندي دولت عضو ديگري به اين كنوانسيون باشد، درخواست كمك نمايد. شوراي اجرايي بايد اطلاعات مناسب و مربوط به چنين نگراني را كه‌دراختيار دارد فراهم نمايد.
4 ـ دولت عضو حق دارد كه از شوراي اجرايي بخواهد تا از دولت عضو ديگري در كليه مواردي كه مي‌تواند مبهم تلقي شود و يا نگراني درمورد عدم‌پايبندي احتمالي اين دولت به كنوانسيون را افزايش دهد درخواست روشن‌شدن موضوع را نمايد. درچنين حالتي اقدامات زير بايد صورت پذيرد:
(الف) شوراي اجرايي بايد درخواست توضيح از دولت ذي‌ربط را ازطريق مديركل حداكثر ظرف مدت (24) ساعت از زمان دريافت به آن دولت ارسال‌نمايد،
(ب) دولت عضو مورد درخواست بايد دراسرع وقت ممكن و به هرصورت حداكثر در ظرف مدت (10) روز از تاريخ دريافت درخواست، توضيحات را‌دراختيار شوراي اجرايي قرار دهد،
(پ) شوراي اجرايي بايد به توضيحات توجه نمايد و آنرا حداكثر ظرف مدت (24) ساعت پس از دريافت براي دولت تقاضاكننده ارسال دارد،
(ت) درصورتي‌كه دولت عضو درخواست‌كننده توضيحات را ناكافي تشخيص دهد حق دارد از شوراي اجرايي بخواهد تا شورا توضيحات بيشتري از‌دولت مورد تقاضا كسب كند،
(ث) به‌منظوركسب توضيحات بيشتر كه به‌استناد بند (ت) درخواست گرديده، شوراي اجرايي مي‌تواند از مديركل درخواست تشكيل يك گروه‌كارشناسي از دبيرخانه فني را بنمايد يا درصورت عدم وجود كارشناس مناسب در دبيرخانه فني، ازجايي ديگر بخواهد كه اطلاعات و سوابق موجود‌مربوط به موقعيتي كه ايجاد نگراني كرده است را بررسي كند. گروه كارشناسان در مورد يافته‌هاي خود بايستي يك گزارش مستند به شوراي اجرايي‌تقديم نمايد،
(ج) چنانچه دولت عضو درخواست‌كننده توضيحات دريافتي را به‌استناد بندهاي فرعي قسمتهاي (ت) و (ث) رضايت بخش تشخيص ندهد، حق‌درخواست تشكيل اجلاس ويژه شوراي اجرايي را دارد. دراين اجلاس دولتهاي درگير كه درآن شورا عضو نيستند موظف به شركت هستند. درچنين‌نشست ويژه‌اي، شوراي اجرايي بايد موضوع را بررسي و مي‌تواند هراقدامي را كه براي حل و فصل وضعيت مناسب بداند توصيه نمايد.
5 ـ يك دولت عضو همچنين حق دارد از شوراي اجرايي درخواست نمايد تا درباره هر وضعيتي كه مبهم تشخيص داده شده يا موجبات نگراني از عدم‌پايبندي احتمالي آن دولت به اين كنوانسيون را فراهم آورده روشن نمايد. شوراي اجرايي بايد با فراهم‌ساختن اين كمك پاسخ مقتضي را ارايه نمايد.
6 ـ شوراي اجرايي، بايد دولتهاي عضو را در مورد هر نوع درخواست براي توضيحات لازمه دراين ماده مطلع نمايد.
7 ـ اگر شك و يا نگراني دولت عضو در مورد احتمال عدم پايبندي در مدت (60) روز پس از تقديم درخواست توضيحات به شوراي اجرايي برطرف‌نشود يا براين باور باشد كه ترديدهاي او مستلزم بررسي سريع است، عليرغم حق اين دولت در تقاضاي بازرسي اعتراضي، آن دولت مي‌تواند‌درخواست يك نشست ويژه كنفرانس را به‌استناد قسمت (پ) بند (12) ماده (8) بنمايد. درچنين نشست ويژه‌اي كنفرانس بايد موضوع را مورد بررسي‌قرارداده و مي‌تواند اقدامات مناسب براي حل و فصل آن وضعيت را توصيه نمايد.
رويه‌هاي بازرسي اعتراضي
8 ـ هردولت عضوي حق درخواست بازرسي اعتراضي درمحل از هر تأسيسات يا محلي واقع در سرزمين يا هرمكاني از قلمرو تحت صلاحيت يا‌كنترل هر دولت عضو ديگري را صرفاً به‌منظور روشن‌شدن و حل هرنوع مشكل مربوط به عدم پايبندي احتمالي به مقررات اين كنوانسيون را دارد و‌مي‌تواند اجراي اين بازرسي را در هر محلي و بدون تأخير توسط تيم‌بازرسي تعيين شده به‌وسيله مديركل و طبق پيوست تأييد خواستار شود.
9 ـ هر دولت عضو متعهد است كه درخواست بازرسي را در چارچوب اين كنوانسيون رعايت كند و در درخواست بازرسي خود كليه اطلاعات مربوط‌كه برآن اساس نگراني احتمالي ازعدم پايبندي به اين كنوانسيون ايجاد شده را طبق پيوست تأييد فراهم سازد. هر دولت عضو بايد از درخواستهاي‌بازرسي بي‌اساس خودداري كند تا از سوء استفاده جلوگيري به‌عمل آيد. بازرسي اعتراضي صرفاً به‌منظور تعيين حقايق مربوط به عدم پايبندي احتمالي‌به كنوانسيون اجراء خواهد شد.
10 ـ به‌منظور تأييد پايبندي به مقررات اين كنوانسيون، هر دولت عضو بايد به دبيرخانه فني اجازه دهد كه بازرسي اعتراضي درمحل را طبق بند (8) انجام دهد.
11 ـ پيرو درخواست بازرسي اعتراضي از يك تأسيسات يا محل و مطابق با رويه‌هاي پيش‌بيني شده در پيوست تأييد، دولت عضو بازرسي شونده:
(الف) حق و وظيفه دارد هرگونه تلاش منطقي براي نمايش «پايبندي به كنوانسيون» را اعمال كند و به اين منظور تيم بازرسي را قادر به اجراي مأموريت‌خود نمايد،
(ب) وظيفه فراهم‌آوردن امكان دستيابي به محل مورد درخواست را منحصرا» به‌منظور پيدا كردن حقايق مربوط به نگرانيهاي راجع به عدم پايبندي‌احتمالي به‌عهده دارد، و
(پ) داراي حق انجام اقدامات لازم براي حفاظت از تأسيسات حساس و جلوگيري از افشاء اطلاعات و سوابق محرمانه و غيرمرتبط با كنوانسيون‌مي‌باشد.
12 ـ درمورد ناظر موارد ذيل بايد مد نظر باشد:
(الف) دولت درخواست‌كننده مشروط به توافق دولت بازرسي شونده مي‌تواند نماينده‌اي كه ممكن است از اتباع دولت درخواست‌كننده يا دولت عضو‌ثالث باشد را جهت نظارت در انجام بازرسي اعتراضي اعزام دارد.
(ب) در آن صورت دولت بازرسي شونده امكان دستيابي ناظر را مطابق با پيوست تأييد تأمين خواهد كرد،
(پ) دولت عضو بازرسي شونده به‌عنوان يك قاعده بايد ناظر پيشنهادي را بپذيرد، درصورت امتناع دولت بازرسي شونده، اين امر بايد در گزارش نهايي‌قيد گردد.
13 ـ دولت درخواست‌كننده بايد درخواست بازرسي اعتراضي درمحل را به شوراي اجرايي و همزمان به مديركل براي به جريان انداختن فوري امر‌تقديم نمايد.
14 ـ مدير كل فورا» بايد اطمينان حاصل كند كه درخواست بازرسي با شرايط مشخص شده در بند (4) بخش (10) پيوست تأييد منطبق است و درصورت ضرورت، به دولت عضو درخواست‌كننده درمورد تكميل درخواست برطبق آن كمك نمايد. هنگامي كه درخواست بازرسي با شرايط منطبق‌باشد، دراين‌صورت مقدمات بازرسي اعتراضي شروع خواهد شد.
15 ـ مدير كل بايد درخواست بازرسي را (12) ساعت قبل از ورود برنامه‌ريزي شده تيم بازرسي به نقطه ورودي به دولت بازرسي شونده ارسال دارد.
16 ـ بعد از دريافت درخواست بازرسي، شوراي اجرايي بايد از اقدامات انجام‌شده درباره تقاضاي بازرسي توسط مديركل مطلع شده و درطول روند‌بازرسي مورد را تحت نظر خود داشته باشد. به‌هر صورت مشاوره شورا، نبايد موجب تأخير در روند بازرسي گردد.
17 ـ اگر شوراي اجرايي تشخيص دهد بازرسي ادعاي واهي، سوء استفاده يا به‌طور واضح خارج از دامنه شمول بند (8) كنوانسيون مي‌باشد مي‌تواند‌حداكثر ظرف مدت (12) ساعت بعد از دريافت درخواست بازرسي با سه چهارم اكثريت آراء كليه اعضاء تصميمي عليه اجراي بازرسي اعتراضي اتخاذ‌نمايد. دولت درخواست كننده و بازرسي شونده نبايد درچنين تصميم‌گيري شركت نمايند. اگر شوراي اجرايي برعليه بازرسي اعتراضي تصميم بگيرد،اقدامات مقدماتي متوقف خواهد شد، اقدام ديگري در مورد درخواست صورت نخواهد گرفت و دولتهاي ذي‌نفع از اين تصميم مطلع خواهند شد.
18 ـ مديركل بايد حكم بازرسي را براي اجراي بازرسي اعتراضي صادر نمايد. حكم بازرسي همان درخواست بازرسي بوده كه در بندهاي (8) و (9) نحوه اجراي عملياتي آن نوشته شده و بايد با درخواست بازرسي مطابقت داشته باشد.
19 ـ بازرسي اعتراضي، بايد برطبق بخش (10) يا درصورت استفاده مورد ادعا مطابق با بخش (11) پيوست تأييد اجراء شود. تيم بازرسي بايد براساس‌اصل كمترين دخالت ممكن، سازگار با اجراي به‌موقع و مؤثر مأموريت تيم هدايت گردد.
20 ـ دولت عضو بازرسي شونده درطول اجراي بازرسي اعتراضي با تيم بازرسي همكاري نموده وظايف آنرا تسهيل مي‌نمايد. چنانچه دولت بازرسي‌شونده طبق بخش (پ) بخش (10) پيوست تأييد پيشنهاد ترتيباتي براي نشان‌دادن پايبندي به اين كنوانسيون را به‌جاي دسترسي همه‌جانبه و كامل ارايه‌نمايد، آن دولت بايد كليه كوششهاي معقول ازطريق مشاوره با تيم بازرسي براي دستيابي به توافقي درمورد نحوه احراز و اثبات حقايق با هدف‌نشان‌دادن پايبندي را بكار بندد.
21 ـ گزارش نهايي بايد شامل يافته‌هاي حقيقي به اضافه ارزيابي تيم بازرسي ازميزان و ماهيت دسترسي و همكاري ارايه شده براي اجراي رضايتبخش‌بازرسي اعتراضي باشد. مدير كل بايد گزارش نهايي تيم‌بازرسي را بلادرنگ به دولت درخواست‌كننده، دولت بازرسي شونده، شوراي اجرايي و كليه‌دولتهاي عضو كنوانسيون ارسال نمايد. مديركل همچنين بايد ارزيابي دولت درخواست‌كننده و بازرسي‌شونده و نيز ديدگاههاي ديگر دولتهاي عضو كه‌ممكن‌است براي آن هدف به مديركل منتقل شده باشد را بلادرنگ به شوراي اجرايي و سپس به ديگر دولتهاي عضو ارسال نمايد.
22 ـ شوراي اجرايي بايد طبق وظايف و اختيارات خود، گزارش نهايي تيم بازرسي را به‌محض دريافت بررسي نموده و به‌موارد نگرانيهاي ذيل پاسخ‌دهد:
(الف) آيا عدم پايبندي به كنوانسيون به‌وقوع پيوسته است،
(ب) آيا درخواست درحيطه شمول اين كنوانسيون بوده است، و
(پ) آيا ازحق درخواست بازرسي اعتراضي سوء‌استفاده شده است.
23 ـ چنانچه شوراي اجرايي به‌اين نتيجه برسد كه باتوجه به وظايف و اختيارات خود اقدامات ديگري با عنايت به بند (22) لازم است. بايد اقدامات‌مناسب را براي بهبود وضعيت و حصول اطمينان از"پايبندي به كنوانسيون» ازجمله توصيه‌هاي مشخص به كنفرانس انجام دهد. درصورت سوء‌استفاده،شوراي اجرايي بررسي خواهد كرد كه آيا دولت درخواست‌كننده بايد چه ميزان از بارمالي بازرسي اعتراضي را عهده‌دار گردد.
24 ـ دولت درخواست‌كننده و دولت بازرسي شونده داراي حق شركت در روند بررسي مجدد مي‌باشندشوراي اجرايي بايد دولتهاي عضو و اجلاس‌آتي كنفرانس را از نتايج اين روند آگاه سازد.
25 ـ چنانچه شوراي اجرايي توصيه‌هاي مشخص به كنفرانس داشته باشد، كنفرانس اقدام لازم را طبق ماده (12) مورد ملاحظه قرار خواهد داد.
