‌ماده 5 ـ

وظائف و اختيارات سازمان به شرح زير است.
1 ـ تهيه و اجراي طرحهاي ساختماني و ايجاد مسكن و شهركها.
2 ـ تهيه و اجراي طرحهاي عمران شهري و نوسازي محلات.
3 ـ فروش يا اجاره‌دادن ساختمان و تأسيساتي كه با سرمايه‌گذاري مستقل يا مشترك احداث مي‌شود طبق مقررات.
4 ـ تهيه و اجراي طرحهاي خانه‌هاي سازماني در حدود اعتباراتي كه به اين منظور در اختيار سازمان قرار مي‌گيرد و نگهداري و اداره خانه‌هاي‌مذكور.
‌تبصره ـ سازمان مي‌تواند نگاهداري و اداره خانه‌هاي سازماني را در صورت اقتضاء به دستگاه‌هاي ذيربط واگذار نمايد.
5 ـ تأسيس و اداره و مشاركت در ايجاد كارخانه‌هاي تهيه مصالح و لوازم تأسيسات ساختماني و خانه‌سازي و فروش محصولات آنها.
6 ـ قبول خدمات مهندسي مشاور و تهيه نقشه‌هاي ساختماني و شهرسازي و اعمال نظارت در اجراي اين قبيل طرحها در مقابل دريافت‌حق‌الزحمه.
7 ـ تحصيل اعتبار و وام از منابع مختلف اعم از داخلي يا خارجي با رعايت قوانين مربوط.
8 ـ سرمايه‌گذاري به منظور اجراي وظائف سازمان به طور مستقل و يا با مشاركت سرمايه‌گذاران بخش عمومي و يا بخش خصوصي اعم از‌داخلي يا خارجي.
9 ـ حفظ حقوق مالكيت دولت نسبت اراضي و باغات و مستغلات خالصه و عرصه اعيانات احداثي در اراضي مذكور موضوع ماده 7 قانون‌انحلال بنگاه خالصجات و اراضي موات موضوع ماده 17 قانون تقسيم و فروش املاك مورد اجاره به زارعين مستأجر و قانون ثبت اراضي موات‌اطراف تهران و قانون ثبت اراضي موات اطراف شهرهاي غير تهران مصوب سالهاي 1331 و 1334 و قانون راجع به اراضي دولت و شهردارهاي و‌اوقاف و بانكها مصوب سال 1335 و اصلاحي آن مصوب سال 1339 و ساير اراضي كه امور آنها به سازمان مسكن و يا وزارت مسكن و شهرسازي‌محول گرديده است و اعمال حقوق مالكيت و اجراي سياست دولت نسبت به اراضي مذكور و اراضي موضوع قسمت آخر ماه 4 قانون تشكيل وزارت‌اصلاحات ارضي و تعاون روستايي مصوب آبان ماه 1346 و اداره كليه امور مربوط به زمين‌هاي مذكور در اين بند.
10 ـ خريد زمين به منظور تأمين نيازمنديهاي سازمانهاي دولتي در حدود مقررات مربوط به دريافت كارمزد مناسب.
11 ـ تسطيح و آماده‌سازي زمين و ايجاد تأسيسات زيربنايي در آن به منظور فروش يا اجاره.
12 ـ فروش زمين به بخش عمومي يا خصوصي به منظور ايجاد مسكن يا ساير نيازمنديها.
13 ـ اجاره و استيجاره زمين به مقاصد مذكور در فوق.
14 ـ تصدي و اداره اراضي به منظور حفظ و اعمال حقوق راجع به آنها.
15 ـ انجام هر نوع اقدام ديگري كه مربوط به وظائف و تكليف مقرر در اين اساسنامه باشد.