ماده 1 (اصلاحي 1390/8/22) ـ
تعريف واژه‌هاي به‌كار رفته در اين قانون به‌شرح زير است:
الف ـ ماده معدني (كاني): هر ماده يا تركيب طبيعي كه به‌صورت جامد يا گاز يا مايع و يا محلول در آب در اثر تحولات زمين‌شناسي به‌وجود آمده باشد.
ب ـ معدن: به محدوده‌اي اطلاق مي‌شود كه شامل ذخيره معدني است.
پ ـ منبع معدني: تمركز يا انباشت طبيعي يك يا چند ماده معدني در زير يا روي زمين و يا محلول در آب است.
ت ـ عمليات معدني: عبارت از اكتشاف، تجهيز، استخراج، كانه‌آرايي و فرآوري است.
ث ـ صنايع معدني: صنايعي كه بخشي از ماده اوليه آنها را مواد معدني تشكيل مي‌دهد.
ج ـ كانه (كانسنگ): مواد معدني يا كاني‌هاي موجود در كانسار كه داراي ارزش اقتصادي است.
چ ـ ذخيره معدني (كانسار): منبع معدني كه بهره‌برداري از آن سودآور و مقرون بهصرفه است.
ح ـ ذخيره: ميزان وزني يا حجمي كانه (كانسنگ) موجود در ذخيره معدني (كانسار) است.
خ ـ اكتشاف: مجموعه عمليات و تجسس ارادي كه به منظور يافتن (كانسار) انجام مي‌گيرد و شامل عملياتي ازجمله موارد زير است:
1 ـ نمونه‌برداري و انجام آزمايش‌هاي كمّي وكيفي
2 ـ بررسي‌هاي زمين‌شناسي، سنجش از راه دور، ژئوشيميايي، ژئوفيزيكي و امثال آن
3 ـ حفاري روباز و زيرزميني
4 ـ حفر گمانه و چاه‌پيمايي
5 ـ تعيين شكل، كيفيت و كميت ذخيره معدني و تعيين نقشه‌هاي مربوط
د ـ استخراج: مجموعه عملياتي است كه به منظور جدا كردن كانه (كانسنگ) از ذخيره معدني(كانسار) و انتقال آن به محل انباشت مواد انجام مي‌گيرد.
ذ ـ محل انباشت مواد: محلي خارج از كارگاه‌هاي استخراج؛ تونل‌ها و چاه‌ها كه مواد استخراج شده در آنجا انباشته مي‌شود.
ر ـ كانه‌آرايي: كليه عمليات فيزيكي، شيميايي و يا فيزيكي ـ شيميايي كه به‌منظور جدا كردن قسمتي از مواد باطله از كانه (كانسنگ) و يا تفكيك كانه‌ها (كانسنگ‌ها) از يكديگر انجام مي‌گيرد.
ز ـ فرآوري: عملياتي كه بر روي مواد خام معدني يا مواد كانه‌آرايي شده، انجام و موجب توليد مواد اوليه صنعتي مي‌شود.
ژ ـ مواد باطله: موادي كه در نتيجه استخراج يا كانه‌آرايي از كانه (كانسنگ) جدا مي‌شود.
س ـ خاك صنعتي: خاكي كه به دليل خواص فيزيكي و يا شيميايي ويژه مصارف صنعتي مختلف دارد.
ش ـ سنگ تزئيني: سنگ‌هاي متبلور و غيرمتبلور رسوبي آذرين و دگرگوني از قبيل مرمر، شبه‌مرمر (مرمريت)، تراورتن، گرانيت و امثال آنها كه حاوي كانه (كانسنگ) قابل تفكيك در شرايط كنوني نيست و عمل‌آوري آنها نظير برش و صيقل، رايج و مقرون بهصرفه است.
ص ـ سنگ‌لاشه ساختماني: سنگ‌هاي مختلف موجود در طبيعت كه در شرايط كنوني حاوي كانه (كانسنگ) قابل تفكيك نبوده و عمل‌آوري آن رايج و معمول و يا مقرون بهصرفه نباشد و بنا به تشخيص وزارت صنعت، معدن و تجارت، سنگ تزئيني نيست و در پي يا ديوار چيني ساختمان‌ها، راهسازي و ديواره‌سازي و نظاير آن به‌كار مي‌رود.
ض ـ پروانه اكتشاف: مجوزي است كه براي انجام عمليات اكتشاف مواد معدني در محدوده مشخص از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر مي‌شود.
ط ـ گواهي كشف: تأييديه‌اي كه توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت، پس از اتمام عمليات اكتشافي و كشف ذخيره به نام دارنده پروانه اكتشاف صادر مي‌شود.
ظ ـ كاشف: به شخصي اطلاق مي‌شود كه گواهي كشف به نام وي صادر شده است.
ع ـ بهره‌برداري: مجموعه عملياتي كه به منظور استخراج و كانه‌آرايي و به‌دست آوردن مواد معدني قابل فروش انجام مي‌گيرد.
غ ـ پروانه بهره‌برداري: مجوزي كه توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت براي بهره‌برداري از معادن در محدوده‌اي مشخص صادر مي‌گردد.
ف ـ بهره‌بردار: شخص حقيقي يا حقوقي كه داراي پروانه بهره‌برداري از وزارت صنعت، معدن و تجارت است.
ق ـ اجازه برداشت: مجوزي كه از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت براي تأمين مصالح ساختماني مورد نياز طرح‌هاي عمراني و برداشت واريزه‌ها، ذخاير محدود كشف شده و برداشت جزئي از يك ذخيره معدني و نيز عمليات آزمايشگاهي صادر مي‌شود.
ك ـ معادن بلامعارض: معادني كه فاقد بهره‌بردار است يا واگذاري آن از نظر اين قانون منعي ندارد.
گ ـ حقوق دولتي: به سهم دولت كه ناشي از استخراج، بهره‌برداري و برداشت هر واحد از ماده يا مواد معدني است اطلاق مي‌شود.
