در صورتي كه با احراز عسروحرج طلاق واقع شود، اين طلاق بائن است و تفاوت آن با طلاق خلع آن است كه صدور حكم و اجراي صيغه طلاق خلع، بدون رضايت زوج و صرفاً به تقاضاي زوجه فاقد وجاهت شرعي و قانوني است

نظريه شماره7/2144 مورخ1386/4/6 

سؤال: آيا طلاق ناشي از عسر و حرج بائن است يا رجعي و تفاوت اين طلاق با طلاق خلع چيست؟

نظريه اداره كل حقوقي قوه قضائيه : اولاً: در صورتي كه با احراز عسر و حرج طلاق واقع شود، اين طلاق بائن محسوب مي گردد نه رجعي زيرا اگر طلاق رجعي باشد رافع عسروحرج زوجه نخواهد بود و بي نتيجه و عبث است بعضي از فقهاي بزرگ معاصر مانند آيت اله خويي در منهاج الصالحين بدين گونه فتوا دادهاند. ثانياً: بين طلاق خلع موضوع ماده ١١٤٦ قانون مدني و طلاق ناشي از عسروحرج ماده ١١٣٠ قانون مدني تفاوت وجود دارد، صدور حكم و اجراي صيغه طلاق خلع، بدون رضايت زوج و صرفاً به تقاضاي زوجه فاقد وجاهت شرعي و قانوني است به عبارت روشنتر در موردي كه زوج با قبول بذل، موافقت خود را با طلاق اعلام ميكند و رأي و گواهي عدم امكان سازش بر اساس توافق موصوف صادر و قطعي شود، لكن زوج قبل از اجراي صيغه طلاق از توافق مزبور عدول كرده و با رد آنچه بذل شده از طلاق همسرش منصرف گردد، نمي توان زوجه را مطلقه نمود، در حالي كه در خصوص ماده ١١٣٠ قانون مدني اگر عسروحرج زوجه به نظر دادگاه ثابت باشد، صدور حكم و اجبار زوج به طلاق مشروط به پرداخت مالي از طرف زوجه نخواهد بود در اين حالت زوج اگر حاضر به طلاق نباشد به تصريح ذيل ماده ١١٣٠ قانون مدني، دادگاه مي تواند زوج را اجبار به طلاق نمايد و در صورتي كه اجبار ميسر نباشد زوجه به اذن حاكم شرع طلاق داده ميشود.