فصل اول ـ اهداف،تعاريف و كليات

هدف: هدف از تهيه و تدوين اين آيين‌نامه، استانداردسازي و ساماندهي انواع علايم ايمني در قالب تابلوهاي‌علايم و اتيكتهاي ايمني در كليه كارگاهها و محيط‌هاي كاري مي‌باشد، به نحوي كه در هر محلي كه اين علايم نصب مي‌شوند، معاني مشابهي را به اذهان القا نمايند. اين آيين‌نامه نحوه طراحي، كاربرد و استفاده از علايم ايمني را مشخص مي‌نمايد.
دامنه شمول: دامنه كاربرد آيين‌نامه علايم ايمني، در كارگاههاي مشمول قانون كار مي‌باشد كه در اين مقررات سعي‌شده كليه علايم ايمني عمومي كاربردي در كارگاهها تحت پوشش قرار گيرد تا با بكارگيري آنها بتوان تا حد امكان خطراتي كه ممكن است در محيط‌هاي كاري وجود داشته‌باشد را به كارگران و عموم افرادي كه به نحوي در آن محيط حضور مي‌يابند، گوشزد نمود.
تعاريف: مفاهيم و تعاريف برخي از اصطلاحات بكاررفته در متن اين آيين‌نامه به شرح ذيل مي‌باشد:
1ـ تابلوي علايم ايمني: سطحي است استاندارد متشكل از كلمات، عبارات و تصاويري براي هشدار و اعلام خطر به كارگران يا ساير افرادي كه به نحوي در معرض خطرات بالقوه و بالفعل محيط كار مي‌باشند، يا حاوي توضيحاتي در مورد عواقب و پيامدهاي حاصل از آن خطرات و يا بيانگر دستورالعملهاي ايمني به آنان در زمينه چگونگي فرار از موقعيتهاي خطرناك بوده كه اين علايم بصورت دائمي و گاهي بصورت موقت در قسمتهاي مختلف كارگاه و در حين پروسه‌هاي كاري نصب مي‌شوند.
2ـ اتيكت: سطحي است استاندارد عموماً از جنس مقوا، پلاستيك يا ورق نازك فلـزي كه معمولاً بر روي قطعه‌اي از تجهيزات يا ماشين‌آلات چسبانيده، آويزان و يا پرچ مي‌شود و براي مشخص كردن و هشدار خطر موجود يا احتمال وجود شرايط خطرناك بكار مي‌رود.
3ـ كلمه اعلان: عبارتي است كه براي جلب توجه فوري مخاطبين و كارگران بكار رفته، در قسمت بالايي تابلوي علامت يا اتيكت درج شده و معرف ماهيت اصلي علامت مربوطه، شدت نسبي خطر و سطح آسيب احتمالي مي‌باشد.
4ـ نشان ويژه يا سمبل اعلان ايمني: يك مثلث متساوي‌الاضلاع كه در بخش مياني آن يك علامت تعجب بكاررفته است.
5 ـ كادر اعلان خطر: كادر اصلي تابلو يا اتيكت ايمني است كه در قسمت بالاي آن بوده معمولاً متشكل از كلمه اعلان و سمبل اعلان ايمني مي‌باشد و به نحوي رنگ اصلي تابلو يا اتيكت را نيز در بر مي‌گيرد.
6 ـ كادر پيام نوشتاري: قسمتي از تابلوي علامت يا اتيكت ايمني كه با كلمات يا عباراتي كوتاه، شرايط خطرناك خاصي را گوشزد كرده، عواقب و پيامدهاي حاصل از آن را بيان نموده يا به مخاطبان دستورالعملي را ارائه مي‌دهد.
7ـ كادر تصويري: بخشي از تابلوي علامت يا اتيكت ايمني كه متشكل از توصيف و نمايش تصويري از خطر مربوطه بوده و براي مشخص كردن شرايط خطرناك بكار مي‌رود يا روشهاي اجتناب از قرارگيري در معرض خطر را به تصوير مي‌كشد، الزام به انجام عمل يا اقدام خاصي را بيان مي‌كند و يا حاوي يك دستورالعمل ايمني مي‌باشد.
8 ـ فاصله مشاهده ايمن: حداكثر فاصله‌اي كه فرد بتواند تابلوي علامت يا اتيكت ايمني مدنظر را با دقت لازم خوانده و فرصت انجام عكس‌العمل مناسب و يا پيروي از پيام ايمني موجود در آن را داشته باشد.
تقسيم‌بندي تابلوهاي علايم ايمني: تابلوي علايم ايمني براساس نوع پيام و بكارگيري رنگها به گروههاي زير تقسيم‌بندي مي‌شوند:
1ـ علايم خطر.
2ـ علايم هشداردهنده.
3ـ علايم احتياط.
4ـ علايم دستورالعملهاي ايمني.
5 ـ علايم آگاه‌كننده.
6 ـ ساير علايم كاربردي از جمله: علايم خطرات بيولوژيكي، علايم خطرات تشعشعي، علايم نشاندهنده جهت، علايم ايمني حريق، علايم ترافيكي و راهنمايي و رانندگي و علايم خروج اضطراري.
تقسيم‌بندي اتيكت‌هاي ايمني: اتيكتهاي ايمني به پنج گروه اصلي زير تقسيم‌بندي مي‌شوند:
1ـ اتيكت‌هاي خطر.
2ـ اتيكت‌هاي احتياط.
3ـ اتيكت‌هاي هشداردهنده.
4ـ اتيكت‌هاي خطرات بيولوژيكي.
5 ـ اتيكت‌هاي خطرات تشعشعي.