ماده1ـ
در اين آيين‌نامه واژه‌ها و اصطلاحات زير در معاني مشروح مربوط به كار مي‌روند:
الف ـ شركت: شركت خدمات هوايي پست و مخابرات (پيام).
ب ـ آيين‌نامه: آيين‌نامه مالي « شركت خدمات هوايي پست و مخابرات (پيام)».
پ ـ بودجه شركت: برنامه مالي كه براي يك سال مالي تهيه و حاوي پيش‌بيني درآمدها و ساير منابع تأمين اعتبار و برآورد هزينه‌ها و ساير پرداخت‌ها به منظور انجام عمليات و فعاليت‌ها و اجراي طرحهايي است كه در برنامه شركت (در چارچوب خط‌مشي و سياست‌هاي كلي و برنامه‌هاي عملياتي سالانه) پيش‌بيني شده و نيل به اهداف شركت را در ظرف سال مالي مربوط امكان پذير مي‌سازد و از دو بخش زير تشكيل مي‌شود:
1ـ بودجه جـاري شـركت: پـيش‌بينـي درآمدهاي عملياتي و ساير دريافت‌ها و برآورد هزينه‌هاي عملياتي و همچنين پيش‌بيني ساير درآمدها و برآورد هزينه‌هاي غيرعملياتي.
2ـ بودجه سرمايه‌اي شركت: پيش‌بيني منابع اعم از داخلي، خارجي و ساير و مصارف‌سرمايه‌اي براي ايجاد و تحصيل دارايي‌هاي ثابت و ساير پرداخت‌ها نظير سرمايه‌گذاري در ساير شركت‌ها و پرداخت ديون و نظاير آن.
ت ـ سال مالي: يك سال هجري شمسي است كه از اول فروردين هر سال آغاز و در پايان اسفندماه خاتمه مي‌يابد.
ث ـ اعتبار: مبلغي كه براي مصرف يا مصارف معين و به منظور نيل به اهداف و اجراي برنامه‌هاي شركت در بودجه سالانه به تصويب مجمع عمومي شركت مي‌رسد.
ج ـ ديون: بدهي‌هاي قابل پرداخت سنوات گذشته كه در بودجه سال مربوط، اعتباري براي آنها منظور نشده و يا اضافه بر اعتبار مصوب و در هر دو صورت به يكي از طرق زير و بدون اختيار شركت ايجاد شده‌باشد:
1ـ احكام قطعي صادره از طرف مراجع صالح.
2ـ انواع بدهي به وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شركتهاي دولتي ناشي از خدمات انجام‌شده مانند: حق اشتراك برق، آب، گاز، هزينه‌هاي مخابراتي، پست و ساير هزينه‌هاي مانند آنها.
3ـ ساير بدهي‌هايي كه خارج از اختيار شركت طبق ضوابط مربوط ايجاد شده باشد.
چ ـ درآمد عملياتي: افزايش در حقوق صاحبان سرمايه، بجز موارد مرتبط با آورده صاحبان سرمايه، كه از فعاليت اصلي و مستمر، طبق اساسنامه، قوانين و مقررات عادي شركت مي‌شود.
ح ـ ساير درآمدها (درآمد غيرعملياتي): درآمدهايي كه در قبال ساير فعاليت‌هاي غيرعملياتي كه شركت مجاز به انجام آن مي‌باشد، عايد شركت مي‌شود.
خ ـ ساير منابع تأمين اعتبار: منابعي كه شركت تحت عنوان كمك دولت، وام، استفاده از ذخاير، كاهـش سرمايـه در گردش و يا عنـاوين مشابه به موجب قانون مجـاز به منظور كردن آن در بودجه است.
تبصره ـ مـنظور از سـرمايه در گـردش، مازاد دارايي‌هـاي جاري بر بدهي‌هاي جاري است.
د ـ تشخيص: تعيين و انتخاب كالا، خدمات و ساير پرداخت‌هايي كه تحصيل يا انجام آنها براي نيل به اهداف و اجراي برنامه‌هاي شركت ضروري است.
ذ ـ تأمين اعتبار: اختصاص دادن تمام يا قسمتي از اعتبار مصوب براي هزينه معين.
ر ـ تعهد: ايجاد دين بر عهده شركت كه ناشي از يكي از مورد زير مي‌باشد:
1ـ تحويل كالا يا انجام دادن خدمات.
2ـ اجراي قراردادهايي كه با رعايت قوانين و مقررات منعقد شده‌باشد.
3ـ احكام صادره از مراجع قانوني و صالح.
4ـ پيوستن به قراردادهاي بين‌المللي و عضويت در مؤسسات و مجامع بين‌المللي با رعايت ضوابط و مقررات مربوط.
ز ـ تسجيل: تعيين ميزان بدهي قابل پرداخت براساس اسناد ومداركي كه بدهي يادشده را اثبات مي‌نمايد.
ژـ دستور پرداخت (حواله): مجوزي كه كتباً از سوي مديرعامل شركت يا مقامات مجاز از طرف ايشان براي پرداخت تعهدات و بدهي‌هاي قابل پرداخت از محل اعتبارات مربوط بر عهده ذيحساب و مديركل امور مالي، در وجه ذي‌نفع صادر مي‌شود.
س ـ درخواست وجه: سندي است كه ذيحساب و مديركل امور مالي براي دريافت وجه به منظور پرداخت دستور پرداخت‌هاي صادره موضوع اين آيين‌نامه از حساب غيرقابل برداشت شركت نزد خزانه درخواست مي‌نمايد كه وجه لازم به حساب بانكي قابل پرداخت شركت واريز شود.
ش ـ هزينه: جريان خروج دارايي‌ها يا ساير موارد استفاده از دارايي‌ها يا ايجاد بدهي‌ها طي يك دوره كه به منظور توليد و تحويل كالا، ارايه خدمات يا انجام ساير فعاليت‌ها در اجراي عمليات اصلي و مستمر واحد تجاري انجام و طبق اصول پذيرفته شده حسابداري شناسايي و اندازه‌گيري مي‌شود، به نحوي كه بتواند حقوق صاحبان سهام (سرمايه) را تغيير دهد به جز موارد مربوط به برداشت صاحبان سرمايه.
ص ـ تنخواه‌گران پرداخت: وجهي است كه از طرف ذيحساب و مديركل امور مالي با تأييد مديرعامل يا مقامات مجاز از طرف ايشان براي انجام برخي از هزينه‌هاي مربوط، در اختيار واحدهاي تابعه يا مأموريني كه به موجب اين آيين‌نامه و دستورالعمل‌هاي اجرايي آن مجاز به دريافت تنخواه‌گردان هستند قرار مي‌گيرد تا به تدريج كه هزينه‌هاي مربوط انجام مي‌شود اسناد و مدارك مثبته را تحويل و مجدداً وجه دريافت دارند.
تبصره ـ دستورالعمل ميزان و نحوه پرداخت و تسويه تنخواه‌گران با رعايت آيين‌نامه مربوط به پيشنهاد ذيحساب و مديركل امور مالي به تصويب هيئت مديره شركت مي‌رسد.
ض ـ پيش پرداخت: پرداختي كه از محل اعتبارات مربوط، به موجب احكام و قراردادها طبق مقررات پيش از انجام تعهد صورت مي‌پذيرد.
ط ـ علي‌الحساب: پرداختي كه جهت اداي قسمتي از تعهدات با رعايت مقررات قانوني صورت مي‌گيرد.
تبصره ـ پيش پرداخت‌ها در سالي كه به مرحله تعهد مي‌رسد و علي‌الحساب در سالي كه تسويه مي‌شود به حساب هزينه قطعي و يا بهاي تمام شده همان سال منظور مي‌شود.
ظ ـ سپرده عبارت است از:
1ـ وجوهي كه طبق قوانين و مقررات به منظور تأمين و يا جلوگيري از تضييع حقوق شركت دريافت مي‌شود و استرداد يا ضبط آن تابع شرايط مقرر در قوانين و مقررات و قراردادها و دستورالعمل مربوط خواهدبود.
2ـ وجوهي كه به موجب قرارها و يا احكام صادره از طرف مراجع قضايي از اشخاص حقيقي و يا حقوقي دريافت مي‌شود و به موجب قرارها و احكام مراجع يادشده كلاً يا بعضاً قابل استرداد است.
3ـ وجوهي كه براساس قوانين و مقررات و قراردادها توسط شركت به نفع اشخاص ثالث وصول، تا با رعايت مقررات قانوني مربوط به ذي‌نفع پرداخت شود.
ع ـ امين اموال: ماموري است كه از بين مستخدمين رسمي واجد صلاحيت و امانت‌دار شركت با موافقت ذيحساب و با حكم مديرعامل يا مقامات مجـاز از طرف ايشـان به اين سمت منصوب و مسئوليت حفظ و حراست و تحويل و تنظيم حساب اموال و اوراقي كه در حكم وجه نقد است و همچنين كالاهاي تحت ابوابجمعي به عهده او واگذار مي‌شود.
تبصره ـ شرايط، طرز انتخاب و حدود وظايف و مسئوليت‌هاي امين اموال در دستورالعملي كه با موافقت وزارت امور اقتصادي و دارايي و پيشنهاد مديرعامل به تصويب هيئت مديره شركت مي‌رسد، مشخص خواهد شد.
غ ـ كارپرداز (مأمور خريد): ماموري است كه از بين مستخدمين رسمي واجد صلاحيت شركت به اين سمت منصوب مي‌شود و نسبت به خريد و تدارك كالاها و خدمات مورد نياز طبق دستور مقامات مجاز با رعايت قوانين و مقررات مربوط اقدام مي‌نمايد.
