ضميمه شماره 1 ـ ضوابط محاسبه آب قابل تحويل
1 – تعاريف:
1 ـ 1 ـ خالص نياز آبي گياه:
عبارت است از آب مورد نياز گياه از مرحله كاشت تا برداشت كه از طريق فرآيندهاي تبخير و تعرق به مصرف مي‌رسد و مقدار آن به صورت حجم آب ماهانه در‌واحد سطح قابل محاسبه است.
2 ـ 1 ـ باران مؤثر:
عبارت است از بخشي از بارندگي ماهانه كه در طول فصل زراعي نال مي‌شود و به مصرف تبخير و تعرق گياه مي‌رسد و از خالص نياز آبي گياه مي‌كاهد و مقدار آن‌به صورت حجم آب ماهانه قابل محاسبه است.
3 ـ 1 ـ نياز آبشويي خاك:
عبارت است از درصدي از آب آبياري كه براي جلوگيري از تجمع زيانبار املاح و برقراري و تثبيت تعادل املاح در خاك زراعي بايد از ناحيه فعاليت ريشه‌هاي‌گياه عبور كرده و خارج شود و مقدار آن به صورت ماهانه قابل محاسبه است.
4 ـ 1 ـ خالص آب مورد نياز در محل مصرف:
عبارت است از مجموع بندهاي 1 ـ 1) و 3 ـ 1) مبناي بند 2 ـ 1) و مقدار عددي آن به صورت حجم آب مورد نياز ماهانه كه در واحد سطح محاسبه‌مي‌شود.
5 ـ 1 ـ راندمان آبياري در محل مصرف:
عبارت است از خالص آب مورد نياز در محل مصرف، تقسيم بر حجم ماهانه آب تحويلي به محل مصرف به ازاي هر واحد سطح، كه مقدار عددي آن قابل‌محاسبه مي‌باشد.
6 ـ 1 ـ راندمان انتقال و توزيع آب:
عبارت است از حجم ماهانه آب تحويلي به محل مصرف، تقسيم بر حجم ماهانه آبي كه از نقطه تأمين آب برداشت مي‌شود.
7 ـ 1 ـ راندمان كل آبياري:
عبارت است از حاصلضرب راندمان آبياري در محل مصرف بند 5 ـ 1) و راندمان انتقال و توزيع آب بند 6 ـ 1)
2 ـ روش محاسبه آب قابل تحويل:
1 ـ 2 ـ مؤلفه‌هاي 1 ـ 1)، 2 ـ 1) و 3 ـ 1) از بند 1) اين ضميمه با استفاده از نشريه شماره 24) سازمان خوار و بار و كشاورزي جهاني و اطلاعات پايه‌براي هر محدوده آبياري محاسبه مي‌شود.
2 ـ 2 ـ راندمان‌هاي آبياري و يا تلفات آب در مراحل مختلف انتقال و توزيع) در درجه اول بر اساس اطلاعات مبتني بر اندازه‌گيري‌هاي محلي در محاسبات‌منظور خواهد شد. در صورت فقدان اطلاعات اندازه‌گيري شده، تجربيات كارشناسي و يا توصيه‌هاي مهندس مشاوره پروژه به كار گرفته خواهد شد و در هر حال‌كميته موضوع ماده 1) اين آيين‌نامه، اندازه‌گيري لازم را براي جمع‌آوري اطلاعات مورد نياز در هر منطقه آبياري مد نظر قرار داده و برنامه‌ريزي‌هاي مناسب را به‌عمل خواهد آورد.
3 ـ 2 ـ آب قابل تحويل از رابطه زير به صورت ماهانه تعيين مي‌شود:
E)/ Vi X Ai)V=
در رابطه مذكور:
V = حجم آب قابل تحويل ماهانه بر حسب متر مكعب
Vi = خالص نياز آبي محصولات مختلف بر حسب متر مكعب
Ai = سطح زير كشت هر يك از محصولات در الگوي كشت بر حسب هكتار
E = راندمان كل آبياري
از نتايج اين محاسبات در آيين‌نامه به عنوان "آب قابل تحويل" يا الگوي مصرف بهينه آب كشاورزي نام برده شده است.
