دولت شاهنشاهي ايران و دولت كانادا با وقوف به منافع عديدهاي كه بر استفاده از انرژي اتمي در موارد صلحجويانه منجمله افزايش منابع انرژي و بالا بردن ميزان توليدات كشاورزي وصنعتي و توسعه اطلاعات و امكانات مبارزه با امراض مترتب ميباشد.
با علاقه به تسريع و گسترش كمكي كه نيروي هستهاي در تأمين رفاه و بهبود وضع مردم ميتواند داشته باشد.
با شناسايي مزاياي همكاري مثبت در جهت اجرا و گسترش استفاده صلحجويانه از انرژي اتمي.
با تصميم به همكاري براي ميل به مقاصد فوق ـ به شرح زير موافقت نمودند:
ماده 1 ـ
1 ـ همكاري مورد نظر در اين موافقتنامه منحصراً مربوط بهاستفاده صلحجويانه از نيروي اتمي بوده و شامل مواد زير است:
الف ـ در اختيار گذاردن اطلاعات و به خصوص آنچه كه مربوط بهموارد ذيل باشد:
يك ـ پژوهش و توسعه.
دو ـ بهداشت و ايمني.
سه ـ تجهيزات و تأسيسات (شامل در اختيار گذاردن طرحها ـ نقشجات و مشخصات).
چهار ـ به كار بردن تجهيزات ـ تأسيسات ـ مواد و مواد هستهاي.
ب ـ در اختيار گذاردن مواد ـ مواد هستهاي ـ تجهيزات و تأسيسات.
ج ـ انتقال حقوق مربوط به اختراعات و اكتشافات ثبت شده.
د ـ دسترسي آزاد به تجهيزات و تأسيسات و استفاده از آنها كه هر چند يك بار ممكن است ترتيب داده شود.
ه ـ تأمين كمك فني و خدمات.
و ـ بازديد دانشمندان يك كشور از كشور ديگر كه ممكن است هر چند وقت يك بار ترتيب داده شود.
2 ـ طبق عهدنامه منع گسترش سلاحهاي هستهاي از لحاظ همكاري پيشبيني شده در موافقتنامه حاضر تهيه و ساختن يك دستگاه هستهاي منفجره به منزله استفاده صلحجويانه تلقي نخواهد شد.
3 ـ همكاري موضوع اين ماده در شرايط مورد موافقت مشترك طرفين و طبق قوانين ـ مقررات ـ و شرايط اخذ اجازه و سياست صادراتي مجري دركانادا و ايران معمول خواهد شد.
4 ـ هر يك از طرفين متعاهدين در قبال طرف ديگر مكلف به قبول و مراعات مفاد اين موافقتنامه توسط كليه دستگاههاي دولتي خود و افراد وابسته به آن كه به موجب اين موافقتنامه صلاحيت لازم به آنها تفويض شده است خواهد بود.
ماده 2 ـ
1 ـ طرفين متعاهدين حتيالمقدور در زمينههايي كه اين موافقتنامه بر آنها ناظر است با يكديگر اشتراك مساعي خواهند نمود و همكاري بين مؤسسات دولتي خود و اشخاص وابسته به آن را در زمينههاي مزبور تشويق و تسهيل خواهند نمود.
2 ـ مؤسسات دولتي و اشخاص وابسته به هر يك از طرفين متعاهدين ميتوانند در صورت لزوم با اجازه كلي يا اختصاصي دولت خود ـ در زمينههاييكه اين موافقتنامه ناظر بر آن است مستقيماً معاملاتي انجام دهند ـ مؤسسات و اشخاص فوق نيز ميتوانند رأساً يا وكالتاً به جاي طرف ديگر و يا ازطرف مؤسسات دولتي يا اشخاص مجاز وابسته به آن در زمينههايي كه اين موافقتنامه ناظر بر آن است اموري انجام دهند و يا از خدماتي استفاده كنند.
ماده 3 ـ
1 ـ هر يك از طرفين متعاهدين ـ مؤسسات دولتي يا اشخاص وابسته به آنها ميتوانند به طرف متعاهد ديگر يا مؤسسات دولتي يا اشخاص وابسته به آن در زمينههايي كه اين موافقتنامه بر آن ناظر است با مراعات مقررات اين موافقتنامه و شرايط مشروحه ذيل اطلاعاتي تسليم نمايد و يا از طرف مزبور اطلاعاتي دريافت دارد:
الف ـ به موجب بندهاي ب و ح ماده حاضر اطلاعات مكتسبه طبق اين موافقتنامه را ميتوان به شخص ثالثي منتقل نمود مگر آنكه در زمان يا قبل ازتسليم اطلاعات مزبور ترتيب ديگري مقرر شده باشد.
ب ـ چنانچه اطلاعات تسليم شده از نظر دارنده آن داراي ارزش تجاري باشد انتقال مالكيت يا حقوق مربوط به ثبت اختراع و اكتشاف صنعتي فقطتحت شرايط و مقرراتي كه از طرف دارنده آن تعيين ميشود مجاز خواهد بود.
ج ـ تسليم اطلاعات و انتقال حقوق مالكيت يا حقوق مربوط به ثبت اختراع و اكتشاف به اشخاص ثالث كه در شرايط ممنوعيت تسليم يا انتقال انجام شده باشد مشمول اين موافقتنامه نخواهد بود.
2 ـ هيچيك از مفاد اين موافقتنامه به نحوي تفسير نخواهد شد كه از نظر صحت اطلاعاتي كه به موجب اين موافقتنامه و يا از نظر تسري آن بهمواردي مخصوص و يا صحت مشخصات مربوط به مواد هستهاي و تجهيزات و تأسيساتي كه طبق اين موافقتنامه تحويل شده است مسئوليتي ايجاد نمايد. مگر حين تسليم اطلاعات ترتيب ديگري مقرر شده باشد.
ماده 4 ـ
1 ـ مؤسسات دولتي و افراد وابسته به هر يك از طرفين متعاهدين ميتوانند در صورت لزوم با داشتن اجازه كلي يا خاص دولت متبوعه خود مواد و مواد هستهاي و تجهيزات و تأسيسات را طبق شرايط تجارتي يا شرايط ديگري كه مورد توافق طرفين قرار گيرد صرفاً براي مقاصد صلحجويانه به طرف متعاهد ديگر و مؤسسات دولتي و اشخاص وابسته به آن تحويل داده يا دريافت نمايند.
2 ـ ملزوماتي كه به موجب اين موافقتنامه تحويل ميشود ميبايد با مقررات موافقتنامه حاضر و به خصوص با مفاد ذيل منطبق باشد:
الف ـ 1ـ تجهيزات و ملزوماتي را كه طبق اين كنوانسيون دريافت شده است ميتوان به اشخاص ثالثي كه از حيطه حاكميت طرف متعاهد تحويلگيرنده خارج ميباشند انتقال داد به جز در مواردي كه طرف متعاهد تحويل دهنده حين تحويل يا قبل از آن ترتيب ديگري مقرر داشته باشد.
2 ـ مواد هستهاي و تأسيسات و مواد هستهاي خاصي كه طبق اين موافقتنامه از مواد اوليه و يا در نتيجه بهرهگيري از آنها بدست آمده است همچنين مواد هستهاي و لوازم و تأسيسات را ميتوان بدون اجازه طرف تحويل دهنده به خارج از حدود حاكميت طرف دريافتكننده انتقال داد.
ب ـ بدون اجازه كتبي طرف متعاهد تحويل دهنده نميتوان مواد هستهاي بدست آمده به موجب اين موافقتنامه يا مواد هستهاي خاص ساخته شده ياتوليد شده از مواد اوليه ـ مواد هستهاي ـ لوازم و تأسيسات را پس از پرتوگيري در تأسيسات شيميايي مواد هستهاي براي توليد فرآوردههاي ثانوي مورد استفاده قرار داد.
ج ـ نمايندگان طرفين متعاهدين با مشورت با يكديگر احتياط لازم براي مواد هستهاي بدست آمده به موجب اين موافقتنامه و عمليات استحفاظي براي مواد هستهاي ساخته شده يا توليد شده از مواد اوليه را مرعي خواهند داشت.
د ـ با رعايت كليه تضمينهايي كه بر اساس قرارداد منعقده در چهارچوب اين موافقتنامه تعهد شده است طرف متعاهد دريافتكننده طرف متعاهد تحويل دهنده مؤسسات دولتي و اشخاص وابسته به آن را در مقابل هر نوع مسئوليت (شامل مسئوليت شخص ثالث) ناشي از علل توليد و ساخت و تحويل واجازه و تملك و استفاده از مواد و مواد هستهاي و لوازم و تأسيسات كه به موجب اين موافقتنامه تحويل شده بعد از دريافت مواد مزبورتوسط طرف متعاهد دريافتكننده مؤسسات دولتي و يا اشخاص وابسته به آن تضمين نموده و خسارات وارده را جبران مينمايد.
ماده 5 ـ
1ـ همكاري بين طرفين متعاهدين شامل در اختيار گذاردن اطلاعات و مواد و مواد هستهاي و لوازم و تأسيساتي كه از نظر يك طرف متعاهدداراي اهميت نظامي است نخواهد بود.
2 ـ طرفين متعاهدين اعلام و تأييد مينمايند كه مواد و مواد هستهاي و لوازم و تأسيساتي كه به موجب اين موافقتنامه تحويل شده و هر مواد هستهايخاص ساخته شده از آن يا به وسيله آن تنها براي مقاصد صلحجويانه به كار خواهد رفت و تابع اساسنامه و مقررات استحفاظي آژانس بينالمللي نيروي هستهاي و همچنين اسناد و مداركي كه هر چند وقت يك بار توسط آژانس مزبور در تعيين روشهاي لازم و مجاز شناخته شده توسط اين آژانس منتشر ميشود ميباشد و يا تابع معاهده منع گسترش سلاحهاي هستهاي خواهد بود.
3 ـ طرفين متعاهدين بدين وسيله توافق مينمايند كه با آژانس موافقتنامهاي به منظور تأمين تدابير استحفاظي موردنياز موضوع اين موافقتنامه منعقد نموده و با آژانس و همچنين با يكديگر كمال همكاري را در اجراي تدابير استحفاظي مزبور معمول دارند.
4 ـ چنانچه آژانس بينالمللي نيروهاي هستهاي به هر علت نتواند اقدامات استحفاظي خود را نسبت به مواد هستهاي و مواد ديگر و لوازم و تأسيساتي كه به موجب اين موافقتنامه تحويل گرديده همچنين نسبت به مواد ويژه هستهاي كه از مواد مذكور يا در نتيجه بهرهگيري از آن توليد شده است معمول دارد. طرفين متعاهدين موافقت مينمايند كه يك سيستم استحفاظي دو جانبه كه به جامعيت سيستم استحفاظي آژانس بوده و براي طرف متعاهد تحويل دهنده همان حقوق مقرر در سيستم استحفاظي آژانس را قائل شود، به مورد اجرا گذارند.
5 ـ چنانچه معلوم گردد كه از مواد هستهاي تحويل شده به موجب اين موافقتنامه يا مواد خاص هستهاي ساخته شده و يا از مواد ـ مواد هستهاي لوازم و تأسيساتي كه به موجب اين موافقتنامه تحويل شده است براي مقاصد نظامي و توسعه و توليد مواد منفجره هستهاي استفاده ميشود طرف متعاهدتحويل دهنده مجاز خواهد بود از طرف متعاهد ديگر درخواست نمايد اقدامات اصلاحي به عمل آورد و در صورتي كه اين اقدامات در مهلت مناسب معمول نشد مجاز خواهد بود:
الف ـ تحويل مواد ـ مواد هستهاي ـ لوازم و تأسيسات را معلق نموده يا حذف نمايد.
ب ـ عودت دادن مواد ـ مواد هستهاي ـ لوازم و تأسيساتي را به موجب اين موافقتنامه تحويل شده است و همچنين مواد هستهاي خاص توليد شده از آن يا به وسيله آن را كه تحت كنترل يا نظارت طرف متعاهد ديگر است خواستار گردد.
ج ـ مراتب را به اطلاع آژانس بينالمللي نيروي هستهاي برساند.
ماده 6 ـ
اصطلاحات به كار برده شده در اين موافقتنامه جز در مواردي كه به نحو ديگري تصريح شده باشد به شرح زير است:
الف ـ منظور از "لوازم" هر نوع دستگاه ـ وسايل و ماشين آلات مورد استفاده خاص در پژوهش و توسعه و استفاده و تبديل يا ذخيره مواد مربوط به فعاليتهاي نيروي اتمي منجمله لوازم متشكله راكتورهاي هستهاي ميباشد.
ب ـ منظور از "تأسيسات" كليه كارخانجات و بناها يا ساختمانهايي است كه لوازم موضوع بند الف اين ماده در آنها قرار گرفته يا جزيي از آنها را تشكيل ميدهد. و يا به نحو ديگري بخصوص براي فعاليتهاي آتي منجمله راكتورهاي هستهاي مورد استفاده قرار گرفته است.
ج ـ منظور از "مواد" هرگونه ماده غير از مواد هستهاي است كه در فعاليتهاي مربوط به نيروي اتمي مورد استفاده خاص قرار گرفته يا داراي اهميت ويژه ميباشد.
د ـ منظور از "مواد هستهاي" هرگونه مواد اوليه هستهاي يا مواد ويژه هستهاي به شرح ذيل ميباشد:
يك ـ مواد اوليه به اورانيومي كه داراي مخلوطي از ايزوتوپهاي موجود در طبيعت ميباشد و اورانيومي كه به ايزوتوپ 235 تبديل شده و توريوم و هريك از مواد مذكور به صورت فلز و آلياژ و تركيبات شيميايي و به صورت تصفيه شده و هر ماده ديگري كه مشتمل بر يكي از مواد فوقالذكر بوده و در مورد درجه خلوص آن بين طرفين متعاهدين توافق شده باشد اطلاق ميگردد.
دو ـ "مواد ويژه هستهاي" به پلوتونيوم و اورانيوم 223 و اورانيوم غني شده يا ايزوتوپهاي 235 و 233 و هر ماده ديگري كه شامل يك يا چند از مواد مزبور باشد اطلاق ميگردد ولي عبارت مواد "ويژه هستهاي" شامل "مواد اوليه" نخواهد بود.
ه ـ منظور از "دستگاههاي دولتي" در مورد دولت كانادا مؤسسه نيروي هستهاي كانادا با مسئوليت محدود و مؤسسه هستهاي الدورادو با مسئوليت محدود ميباشد. در مورد دولت ايران وزارت علوم و آموزش عالي و هر مؤسسه ديگري كه مورد موافقت طرفين متعاهدين قرار گيرد خواهد بود.
و ـ منظور از "اشخاص" افراد و تجارتخانهها ـ بنگاهها ـ شركتها مشاركتها ـ انجمنها و ديگر واحدهاي خصوصي يا دولتي و كارگزاران و نمايندگيهاي محلي هر يك از آنان ميباشد. ولي اصطلاح "اشخاص" شامل مؤسسات دولتي موضوع بند (ه) اين ماده نخواهد بود.
ز ـ منظور از "اطلاعات" هر نوع اطلاعاتي است كه افشاي آن براي امنيت دولت كانادا يا دولت شاهنشاهي ايران زيان آور نباشد.
ماده 7 ـ
1ـ موافقتنامه حاضر توسط طرفين متعاهدين امضاء و بهتصويب خواهد رسيد و اسناد تصويب در اسرع وقت در تهران مبادله خواهد شد.
2 ـ موافقتنامه حاضر از تاريخ مبادله اسناد تصويب لازمالاجرا خواهد شد.
3 ـ موافقتنامه حاضر حداقل مدت 5 سال معتبر خواهد بود چنانچه بهفاصله شش ماه قبل از انقضاي مدت 5 سال مزبور هيچيك از طرفين متعاهدين قصد خود را مبني بر فسخ موافقتنامه حاضر اعلام ننمايد اين موافقتنامه كماكان لازمالاجرا باقي خواهد ماند. تا زماني كه بعد از شش ماه از تاريخ اعلام توسط يكي از طرفين متعاهدين به طرف ديگر فسخ گردد، مشروط بر آنكه عليرغم مفاد مربوط به فسخ موافقتنامه حاضر ماده 5 آن تا زماني كه مواد و مواد هستهاي و لوازم و تأسيسات تحويل شده به موجب اين موافقتنامه و مواد هستهاي خاص ساخته شده از آن يا به وسيله آن باقي بوده و توسط طرف دريافتكننده يا توليدكننده به طرف تحويل دهنده عودت داده نشده باشد مجري خواهد بود.
بنا به مراتب امضاءكنندگان زير كه بدين منظور از طرف دولتهاي متبوع خود اختيار يافتهاند اين موافقتنامه را امضاء و ممهور نمودند.
اين موافقتنامه در تاريخ هفتم ژانويه 1972 در اتاوا در دو نسخه بهزبانهاي انگليسي و فرانسه كه هر دو متساوياً معتبر ميباشند تنظيم گرديد.
از طرف دولت شاهنشاهي ايران از طرف دولت كانادا
[امضاء]
موافقتنامه فوق مشتمل بر يك مقدمه و هفت ماده منضم به قانون موافقتنامه همكاري براي استفاده صلحجويانه از انرژي اتمي بين دولت شاهنشاهي ايران و دولت كانادا ميباشد.
نايب رييس مجلس شوراي ملي ـ حسين خطيبي