مقدمه:
دولتهاي متعاهد با علم به سودمند بودن همكاريهاي بينالمللي در مهار كردن آفات و بيماريهاي مربوط به نباتات و محصولات نباتي و جلوگيري از ورود و سرايت آنها در كشورهاي خود همچنين به منظور ايجاد هماهنگي نزديك در اقداماتي كه براي نيل به اين هدف لازم ميباشد به شرح زير موافقت مينمايند:
ماده 1 ـ
هدف و مسئوليت
1 ـ به منظور ايجاد اقدامات همگاني و مؤثر در جلوگيري از ورود و شيوع آفات و بيماريهاي مربوط به نباتات و محصولات نباتي و تقويت اقدامات لازم براي مهار كردن آنها دولتهاي متعاهد تعهد مينمايند كه اقدامات قانوني ـ فني و اداري را طبق مقررات اين كنوانسيون و مقررات تكميلي كه به موجب ماده 3 مورد توافق دول متعاهد قرار گرفته است معمول دارند.
2 ـ هر دولت متعاهد مسئوليت اجراي مقررات اين كنوانسيون را در كشور خود قبول مينمايد.
ماده 2 ـ
حدود فعاليت
1 ـ در اين كنوانسيون مقصود از كلمه "نباتات" تمام نباتات زنده و قسمتهاي آنها منجمله بذور كه دول متعاهد نظارت در ورود آنها را طبق مفاد ماده 6 كنوانسيون با صدور گواهينامه بهداشت نباتي را طبق مفاد مواد 4 و 5 لازم تشخيص ميدهند. همچنين مقصود از كلمات "محصولات نباتي" تمام محصولات غير مصنوع و نباتيالاصل است. منجمله بذوري كه اصطلاح نباتي بر آنها ناظر نيست.
2 ـ دولتهاي متعاهد ميتوانند مفاد اين كنوانسيون را طوري تعميم بدهند كه شامل انبار ـ ظروف ـ وسائل حمل و نقل ـ لوازم بستهبندي و سايروسائل مربوط اعم از خاك كه در نقل و انتقال بينالمللي نباتات و محصولات نباتي به كار برده ميشود نيز گردد.
3 ـ اين كنوانسيون بالاخص به آفات و بيماريهاي مهم كه در معاملات بينالمللي حائز اهميت ميباشند ناظر خواهد بود.
ماده 3 ـ
قراردادهاي تكميلي
1 ـ سازمان خواربار و كشاورزي ملل متحد كه از اين پس به نام "فائو" ناميده خواهد شد ميتواند با پيشنهاد هر يك از دولتهاي متعاهد يا با صلاح ديد خود موافقتنامهها و مقررات تكميلي را براي منطقه به خصوص و يا براي آفات و بيماريهاي به خصوص و يا براي نباتات و محصولات نباتي بهخصوص و يا براي نقل و انتقال بينالمللي نباتات و محصولات نباتي و يا به منظور تكميل مفاد كنوانسيون كه براي حل مسائل خاص جهت حفظنباتات مورد احتياج باشد وضع نمايد.
2 ـ اينگونه موافقتنامههاي تكميلي كه بر طبق اساسنامه و مقررات فائو تدوين خواهد گرديد از طرف دولتهاي متعاهد بايد به مورد اجراء گذارده شود.
ماده 4 ـ
سازمان ملي براي حفظ نباتات
الف ـ دولت متعاهد در اسرع وقت ممكن و در حدود توانايي خود بايد سازمان رسمي ملي براي حفظ نباتات و انجام وظايف عمده زير تشكيل دهد:
1 ـ نظارت بر نباتات زنده در مناطق كشت اعم از مزارع ـ خزانهها ـ باغات و گلخانهها و نظارت بر نباتات و محصولات نباتي در انبارها و نظارت در امور حمل و نقل به منظور تهيه گزارش در مورد بروز آفات و بيماريهاي نباتي و جلوگيري از سرايت آنها.
2 ـ معاينه نباتات و محصولات نباتي كه مورد معاملات بينالمللي قرار ميگيرند و تا حد امكان معاينه كالاهاي ديگر كه احتمال ميرود ناقل آفات و بيماريهاي نباتي و محصولات نباتي باشند. همچنين معاينه و نظارت بر هرگونه مؤسسات انبارداري و وسائل حمل و نقل نباتات و محصولات نباتي مورد استفاده در معاملات بينالمللي به منظور جلوگيري از شيوع آفات و بيماريهاي نباتي و محصولات نباتي به خارج از كشور.
3 ـ ضد عفوني نمودن و سمپاشي نباتات و محصولات نباتي كه مورد معاملات بينالمللي قرار ميگيرند همچنين ضدعفوني نمودن ظروف ـ انبارها وهرگونه وسائل نقليه مربوط.
4 ـ صدور گواهينامه بهداشتي كه از اين پس به نام گواهينامه بهداشتي خوانده ميشود دائر بر سالم بودن نباتات و محصولات نباتي با ذكر مبدأ آنها.
ب ـ انتشار اطلاعات مربوط به نباتات و محصولات نباتي در داخل كشور و ارائه طريق مبارزه با آفات و بيماريها براي از بين بردن آنها.
ج ـ انجام عمليات بررسي و تحقيقات در امور مربوط به حفظ نباتات. هردولت متعاهد موظف است گزارشي مربوط به سازمان ملي خود براي حفظ نباتات با تغييراتي كه احتمالاً بعدها در آن داده خواهد شد براي مديركل فائو ارسال دارد مشاراليه اين اطلاعات را به كليه كشورهاي متعاهد تسليم خواهد نمود.
ماده 5 ـ
گواهينامه بهداشتي.
1 ـ هر دولت متعاهد ترتيب صدور گواهينامه بهداشتي را كه با آييننامههاي حفظ نباتات ساير دول متعاهد مطابقت داشته باشد به شرح زير اتخاذخواهد نمود:
الف ـ معاينه و صدور گواهينامه توسط يا تحت نظارت مقامات فني با تجربه كه داراي اطلاعات كامل و صحيح باشند به نحوي انجام خواهد شد تا در موقع ورود به كشورهاي ديگر گواهينامه بهداشتي صادره مورد قبول و اطمينان مقامات مربوط قرار گيرد.
ب ـ گواهينامه مربوط به نباتاتي كه براي غرس و يا تكثير مورد احتياج ميباشد بايد مانند فرم نمونهاي كه پيوست به كنوانسيون ميباشد تهيه گردد و متضمن اطلاعات ديگري كه مورد تقاضاي واردكننده است باشد. اين فرم نمونه را نيز ميتوان براي گواهي ساير نباتات و محصولات نباتي به كار برد مگر اين كه از طرف كشور واردكننده تقاضاي ديگري به عمل آمده باشد.
ج ـ متن گواهينامه نبايد مخدوش و يا تغيير داده شده باشد.
2 ـ دولتهاي متعاهد كه نباتات را براي غرس و يا تكثير وارد مينمايند تعهد مينمايند تقاضاي گواهينامهاي كه مغاير با نمونه پيوست بهكنوانسيون باشد ارائه ندهند.
ماده 6 ـ
مقررات مربوط به واردات.
1 ـ دولتهاي متعاهد به منظور جلوگيري از ورود بيماري و آفت در كشور خود اختيارات كامل دارند كه ورود نباتات و محصولات نباتي را تحت ضوابطي مجاز نمايند و در انجام اين منظور حق خواهند داشت كه:
الف ـ براي ورود نباتات و محصولات نباتي محدوديتي قائل گردند.
ب ـ از ورود بعضي نباتات و محصولات نباتي و يا قسمتي از آنها جلوگيري به عمل آورند.
ج ـ از بعضي نباتات و محصولات نباتي وارد شده معاينه به عمل آورده و در صورت لزوم آنها را تحت قرنطينه قرار دهند.
د ـ ضد عفوني نمودن و يا از بين بردن نباتات و محصولات نباتي مورد حمل و نقل و يا جلوگيري از ورود آنها.
2 ـ به منظور ممانعت هرچه كمتر از معاملات بينالمللي كشورهاي متعاهد تقبل مينمايند مندرجات بند 1 اين ماده را با توجه به مقررات مجري دارند:
الف ـ دولتهاي متعاهد نميتوانند به موجب مقررات داخلي خود مربوط به حفظ نباتات مبادرت به هيچيك از اقدامات مندرج در بند 1اين ماده بهنمايند مگر اينكه اقدام مذكور از نظر بهداشت نباتات ضروري شناخته شود.
ب ـ اگر دولت متعاهد براي ورود نباتات و محصولات نباتي محدوديتهايي در نظر بگيرد و يا براي ورود آنها شرايطي قائل گردد لازم است بلافاصله اين محدوديت و شرايط را منتشر نموده و آنها را به اطلاع مراكز حفظ نباتات ساير دولتهاي متعاهد و فائو برساند.
ج ـ اگر دولت متعاهدي قانوني براي جلوگيري از ورود پارهاي نباتات و محصولات نباتي تدوين نمايد لزوماً بايد به فوريت تصميم مدلل خود را منتشر نموده و آن را به اطلاع ساير دولتهاي متعاهد و فائو برساند.
د ـ اگر دولت متعاهدي مايل باشد بعضي از نباتات و محصولات نباتي از طريق نقاط معيني وارد كشورش شود بايد اين نقاط را طوري انتخاب نمايد كه بدون جهت مانع معاملات بينالمللي نگردد علاوه بر اين دولت متعاهد مذكور بايد بلافاصله صورتي شامل نقاط مذكور را تهيه و آن را بهمراكز حفظ نباتات ساير دولتهاي متعاهد و فائو تسليم نمايد. محدوديتهاي مربوط به نقاط تعيين شده ورود فقط موقعي مجاز خواهد بود كه نباتات و محصولاتنباتي مربوط با گواهينامه بهداشتي همراه بوده و تحت معاينه و يا عمليات مخصوصي قرار گيرد.
ه ـ هرگونه معاينه توسط مراكز حفظ نباتات يك دولت متعاهد بايد بهفوريت و با در نظر گرفتن فسادپذيري نباتات مربوط صورت گيرد و اگر مشاهده شود كه كالاي وارداتي در بعضي جهات با شرايط قانوني كشور واردكننده مطابقت نمينمايد موضوع بايد بلافاصله به استحضار كشور صادركننده برسد.اگر تمام و يا قسمتي از كالا معدوم گردد بلافاصله يك صورت جلسه رسمي براي مركز حفظ نباتات كشور صادركننده ارسال خواهد شد.
و ـ دولتهاي متعاهد بايد طوري اقدام نمايند كه احتياج به گواهينامه بهداشتي براي آن محصولات نباتي كه جهت غرس مورد نياز ميباشد بهحداقل تقليل يابد مانند حبوبات ـ ميوه ـ سبزيجات و انواع گل.
ز ـ دولتهاي متعاهد براي مطالعه و بررسي انواع آفات و بيماري ميتوانند با اتخاذ تدابير و احتياط لازم به منظور جلوگيري از اشاعه آفات و بيماري نباتات و محصولات نباتي نباتات بيمار و آفت زده را وارد كشور خود نمايند.
3 ـ اقداماتي كه در اين ماده ذكر شده نبايد درباره كالايي كه به عنوان ترانزيت از كشوري ميگذرد مورد استفاده قرار گيرد مگر اين كه اين اقدام از نظرحمايت از محصولات داخلي خود آن كشور واجب و ضروري باشد.
ماده 7 ـ
همكاري بينالمللي.
به منظور نيل به اهداف كنوانسيون حاضر ـ دولتهاي متعاهد در حدود توانايي خود با يكديگر همكاري خواهند نمود به خصوص در موارد زير:
الف ـ دولتهاي متعاهد متعهد ميشوند كه به منظور تشكيل مركز اطلاعات جهاني در كشور خود مربوط به بيماريها و آفات نباتي با حداكثر استفاده از خدمات سازمانهاي موجود در اين زمينه با فائو همكاري نمايند و از بدو تأسيس اين مركز اطلاعات زير را مرتب و در فواصل معين در اختيار فائو قراردهند:
1 ـ گزارش در مورد آغاز و شيوع آفات و بيماريهاي نباتات و محصولات نباتي كه درحالحاضر و يا در آتيه خطرناك به نظر ميرسند و حائز اهميت اقتصادي ميباشند.
2 ـ اطلاعات راجع به كشف طرق مؤثر مبارزه با آفات و بيماريهاي نباتات و محصولات نباتي.
ب ـ دولتهاي متعاهد در حدود امكانات خود موافقت مينمايند كه در مبارزه با آفات و بيماريهاي مهمي كه محصولات نباتي را جداً تهديد نموده و احتياج به اقدام بينالمللي دارد شركت نمايند.
ماده 8 ـ
سازمان منطقهاي حفظ نباتات.
1 ـ دولتهاي متعاهد تعهد مينمايند كه براي تأسيس سازمانهاي حفظ نباتات در حوزههاي مناسب با يكديگر همكاري نمايند.
2 ـ سازمان منطقهاي حفظ نباتات بايد وظيفه هماهنگي را در منطقه مربوط انجام داده و براي نيل به اهداف كنوانسيون در فعاليتهاي گوناگون شركت نمايد.
ماده 9 ـ
حل اختلافات.
1 ـ اگر در تفسير و يا اجراي مفاد كنوانسيون اختلافي بروز نمايد و يا اگر دولت متعاهدي تشخيص دهد كه اقدام دولت متعاهد ديگر برخلاف وظايفي است كه طبق مفاد مواد 5 و 6 كنوانسيون به خصوص در مورد ممانعت و يا محدوديت ورود نباتات و محصولات نباتي به او محول شده است اين دولت و يا دولتهاي متعاهد ذينفع ميتوانند از مديركل فائو تقاضا نمايند كه كميتهاي را براي رسيدگي به اختلاف موجود تعيين نمايد.
2 ـ مديركل فائو پس از مشورت با دولت مربوط كميته كارشناسي را كه نمايندگان دول ذينفع نيز جزء آن خواهند بود تعيين و با توجه به اسناد و مداركيكه دول ذينفع ارائه خواهند داد به موضوع رسيدگي به عمل خواهد آمد. اين كميته نظريات خود را براي مديركل فائو ارسال و مشاراليه سپس آن را برايدول ذينفع و ساير دول متعاهد ارسال خواهد نمود.
3 ـ دولتهاي متعاهد موافقت مينمايند كه نظريه كميته هرچند كه نافذ و لازمالاجراء نميباشد ليكن در آينده بين دول متعاهد مبناي مذاكره براي حل اختلاف موجود قرار خواهد گرفت.
4 ـ هزينه كميته كارشناسان بر عهده دولتهاي ذينفع خواهد بود.
ماده 10 ـ
جانشينسازي موافقتنامههاي قبلي.
اين كنوانسيون به كنوانسيون مورخ 3 نوامبر 1881 به كنوانسيون اضافي كه در تاريخ 15 آوريل 1889 در برن به امضاء رسيده و كنوانسيون بينالملليحفظ نباتات كه در تاريخ 16 آوريل 1929 در رم به امضاء رسيده است خاتمه بخشيده و خود جانشين آنها ميباشد.
ماده 11 ـ
قلمرو اجرايي.
1 ـ هر دولت متعاهد ميتواند در موقع تصويب و يا الحاق بهكنوانسيون و يا هر موقع ديگر بعد از آن اظهارنامهاي براي مديركل فائو بفرستد مبني براين كه مقررات كنوانسيون در كليه اراضي و يا قسمتي از آن كه دولت مذكور مسئوليت روابط بينالمللي آن را به عهده دارد قابل اجراء ميباشد. متن اين اظهارنامه 30 روز پس از دريافت توسط مديركل فائو نافذ خواهد بود.
2 ـ هر دولت متعاهد كه بر طبق بند 1 اين ماده اظهارنامه محدوديت ارضي را براي مديركل فائو ميفرستد ميتواند هر وقت كه لازم بداند اظهارنامه ديگري كه طي آن مفاد اظهارنامه قبلي تعديل شده باشد براي مديركل فائو ارسال دارد اظهارنامه تعديلي نيز 30 روز پس از دريافت توسط مديركل فائو نافذ خواهد بود.
3 ـ مديركل فائو وصول اين اظهارنامهها را به تمام امضاكنندگان اين كنوانسيون اطلاع خواهد داد.
ماده 12 ـ
تصويب و الحاق.
1 ـ اين كنوانسيون تا اول ماه مه 1952 براي امضاي كليه دولتها مفتوح خواهد بود و در اسرع وقت ممكن به تصويب خواهد رسيد. اسناد مربوط به مصوبات نزد مديركل فائو نگهداري خواهد شد و مشاراليه تاريخ دريافت اسناد را به اطلاع دولتهاي امضاكننده خواهد رسانيد.
2 ـ همين كه كنوانسيون بر طبق ماده 14 لازمالاجرا گرديد دولتهاي غيرمتعاهد نيز ميتوانند تقاضاي الحاق به آن را بنمايند. اين عضويت با سپردن اسناد الحاق نزد مديركل فائو صورتپذير ميباشد و مشاراليه اين امر را به اطلاع ساير اعضاء امضاكننده خواهد رسانيد.
ماده 13 ـ
اصلاحات.
1 ـ هرگونه پيشنهاد براي اصلاح مفاد اين كنوانسيون بايد به مديركل فائو تسليم گردد.
2 ـ هر پيشنهاد اصلاحي در مورد كنوانسيون كه از دولت متعاهدي بهمديركل فائو واصل ميگردد در جلسه معمولي و يا در يك كنفرانس خصوصيفائو براي موافقت مطرح خواهد شد و اگر اين پيشنهاد حاوي تغييرات مهم فني و يا تعهدات بيشتري براي دولتهاي متعاهد باشد موضوع قبل از طرح درجلسه معمولي و يا كنفرانس خصوصي توسط كميته مشورتي كارشناسان فائو مورد مطالعه و بررسي قرار خواهد گرفت.
3 ـ هر پيشنهاد اصلاحي نبايد ديرتر از تاريخ ارسال دستور جلسه كنفرانس مربوط به رسيدگي به موضوع توسط دبير كل فائو در اختيار دولتهايمتعاهد قرار گيرد.
4 ـ هر پيشنهاد اصلاحي بايد به تصويب كنفرانس فائو رسيده و 30 روز پس از تصويب آن به وسيله دو سوم دولتهاي متعاهد لازمالاجرا ميگردد اصلاحاتي كه متضمن تعهدات جديد براي دولتهاي متعاهد ميباشد در مورد هر يك از آن دولتها 30 روز پس از پذيرش اصلاحيه مزبور توسط دولت مربوط لازمالاجرا خواهد شد.
5 ـ اسناد پذيرش اصلاحيهاي كه تعهدات جديدي براي دولتهاي متعاهد ايجاد مينمايد توسط مديركل فائو نگهداري خواهد شد و مشاراليه دريافت پذيرش و قابل اجراء بودن آن را به اطلاع دولتهاي متعاهد خواهد رسانيد.
ماده 14 ـ
لازمالاجرا شدن كنوانسيون.
همين كه اين كنوانسيون از طرف سه دولت امضاكننده به تصويب رسيد بلافاصله مقررات مربوط بين آنها نافذ خواهد بود و سپس هر دولتي كه كنوانسيون را امضاء نمايد به مجرد اين كه سند موافقت و يا الحاق خود را به كنوانسيون تسليم نمايد مقررات درباره آن نيز قابل اجراء خواهد بود.
ماده 15 ـ
فسخ
1 ـ هر دولت متعاهد ميتواند هر موقع كه بخواهد با تسليم اخطاريهاي به مديركل فائو كنوانسيون حاضر را فسخ نمايد.
مديركل فائو بلافاصله موضوع را به اطلاع دولتهاي امضاكننده كنوانسيون خواهد رسانيد.
2 ـ فسخ كنوانسيون يك سال پس از دريافت اخطاريه توسط مديركل فائو نافذ خواهد بود.
پيوست نمونه فرم گواهينامه بهداشت
خدمات حفظ نباتات
كشور شماره
بدين وسيله گواهي ميشود كه نباتات يا قسمتهايي از نباتات و يا محصولات نباتي كه ذيلاً نام برده ميشوند و يا نمونههاي واقعي آنها در تاريخ.
مورد آزمايش كامل توسط آقاي كه كارمند مجاز اداره
ميباشد قرار گرفته و به نظر ايشان عاري از هرگونه بيماري و آفت مضره ميباشند بنابراين محموله فوق با تمام مقررات بهداشتي كشور واردكننده كه در اطلاعيههاي مربوط منتشر شده است مطابقت مينمايد.
تدخين يا ضد عفوني كردن محموله (در صورتي كه مقررات كشور واردكننده ايجاب نمايد).
در تاريخ...... عملي كه انجام شده
مدتي كه عمل روي كالا انجام شده...... مواد شيميايي
كه به مصرف رسيده است.
عطف به مقررات مربوط.
تاريخ...... 13
امضاء...... سمت...... مهر اداره