14 ـ
خط مشيها و سياستهاي اجرايي برنامه چهارم آموزش و پرورش به شرح زير خواهد بود:
الف ـ تجديد نظر در سازمان اداري وزارت آموزش و پرورش به نحوي كه اولاً امر مديريت آموزش و پرورش در جهت استاني كردن و توزيع اعتباراتبر اساس استانها و همچنين شركت دادن مقامات محلي و مردم در اداره و نظارت امور آموزشي از طريق شوراهاي آموزشي شهرستانها و استانها (وابستهبه انجمنهاي استان و شهرستان) سوق داده شده و تجهيز منابع محلي جهت توسعه تعليم و تربيت مقدور و عملي گردد و ثانياً تراكم كادر اداري درمركز كاهش يابد و امور كارگزيني و كار پردازي و حسابداري و نظاير آن كلاً به واحدهاي آموزش و پرورش در محل سپرده شود. و در مركز به برنامهريزيو تعيين ضوابط كلي و تهيه برنامهها و نظارت در امور اكتفا شود. ثالثاً قسمتي از افراد ذيصلاحيت كه موجب تورم كادر اداري شدهاند به كار آموزشگماشته شوند. رابعاً روشهاي جديد اداري و مالي و پرسنلي كه موجب تسريع گردش كارها ميشود مورد عمل قرار گيرد.
ب ـ ايجاد مؤسسه خاص جهت پرورش طرحريزان و مديران فرهنگي به منظور پرورش مديران آينده امور آموزشي.
ج ـ سرمايهگذاري بخش خصوصي تحت نظارت دولت و طبق آييننامه خاص مربوط به اين رشته از فعاليت تشويق خواهد شد.
د ـ ادغام و تمركز واحدهاي آموزشي خصوصاً در مناطق شهري بهمنظور حداكثر استفاده از امكانات و تجهيزات و آزمايشگاهها و كارگاهها و كادرآموزشي.
15 ـ
در زمينه تعليمات ابتدايي لازم است در كليه دهاتي كه سپاهيان دانش به آنها اعزام شدهاند موجبات ايجاد مدارس دائم با كادر ثابت تعليماتيفراهم گردد ضمناً جهت تهيه امكانات بيشتر براي دختران دانشآموز روستايي تدابير خاص از جمله تشكيل سپاهيان دانش دختر اتخاذ گردد.
16 ـ
جهت تأسيس و اداره دوره راهنمايي وزارت آموزش و پرورش تشكيلات مخصوصي به وجود خواهد آمد.
17 ـ
در زمينه تعليمات متوسطه توصيه ميشود كه انعطاف و تنوع بيشتري در برنامه دروس ملحوظ گردد و توجه خاص به وارد كردن رشتههايحرفهاي در مدارس متوسطه عمومي به صورتي كه منطبق با احتياجات كشور باشد مبذول شود.
ضمناً براي پارهاي از فارغالتحصيلان مرحله اول تعليمات عمومي كه نخواهند و يا نتوانند در دوره راهنمايي ادامه تحصيل دهند دورههاي يك يا دوساله تعليمات حرفهاي مقرر گرديده است. همچنين به دانشآموزان ممتاز وام يا بورس تحصيلي اعطا خواهد شد.
با توجه به خط مشيهاي مندرج در فصل پانزدهم از اصول و هدفهاي برنامه عمراني چهارم از نظر تربيت نيروي انساني مورد نياز كشور كه تأسيسآموزشگاههاي حرفهاي و هنرستانها مورد توجه خاص قرار گرفته است پس از پايان دوره راهنمايي در مقابل هر دبيرستان جديدي كه تأسيس ميگردد ويا اجازه تأسيس آن به بخش خصوصي داده ميشود، لااقل يك هنرستان يا آموزشگاه حرفهاي داير ميشود.
18 ـ
در سازمان مدارس فني و حرفهاي بر طبق مصوبه شوراي تجهيز نيروي انساني تغييرات مطلوب عملي خواهد گرديد به نحوي كه اين مدارس بهصورت مراكز بزرگ تلفيق شده حرفهاي در آيد (شامل آموزشگاهها و هنرستانها و دورههاي كوتاه مدت ديگر و همچنين كلاسهاي شبانه) و توسطهيأتهاي امناء با شركت صاحبان صنايع محلي اداره شود به اين ترتيب لازم است كه روابط نزديك بين آموزش حرفهاي فني از جهتي و سازمانهايتوليد و خدمات از جهت ديگر برقرار گردد. از جمله اين روابط برقراري نظام كارآموزي در صنايع است كه موجب آمادگي بيشتر دانشآموزان حرفهاي وفني جهت ورود به مشاغل فني ميگردد.
19 ـ
هنرآموزان مدارس حرفهاي به نحوي تربيت خواهند شد كه وظائف تدريس دروس فني و عمليات كارگاهي را توأماً انجام دهند.
20 ـ
آموزش فني و حرفهاي كشاورزي در واحدهاي عمده زير متمركز خواهد شد:
الف ـ مراكز آموزش كشاورزي براي كارآموزي و آموزش حرفهاي و فني.
اداره مراكز آموزش كشاورزي از طريق هيأت امناء صورت خواهد گرفت و نمايندگان بخش خصوصي كشاورزي نيز در هيأت امناء شركت خواهندداشت.
ب ـ مراكز كارآموزي سازمانهاي عمران منطقهاي.
ج ـ واحدهاي آموزشي كه در جنب واحدهاي توليدي يا تحقيقاتي يا نمايشي كشاورزي ايجاد شده يا خواهد شد براي كارآموزي و آموزش حرفهاي.
د ـ واحدهاي آموزشي كه جنب پادگانهاي نظام ايجاد شده يا خواهدشد براي آموزش حرفهاي وسيع در سطح كشاورزي و يا كارگران كشاورزي وابستهبه كشاورزي.
براي ايجاد هماهنگي بين واحدهاي آموزشي مذكور و استفاده از امكانات كليه واحدها و سازمانهاي وزارت كشاورزي و سازمانهاي عمران منطقهايبراي امور آموزش كشاورزي شورايي به رياست وزير يا معاون وزارت كشاورزي و عضويت مسئولين سازمانهاي مذكور ايجاد خواهد شد دبيرخانه فنياين شورا در وزارت كشاورزي به نام (سازمان آموزش كشاورزي) مسئوليت انجام امور اداري و فني و مالي مراكز آموزش كشاورزي را نيز عهدهدارخواهد بود.
21 ـ
در مورد كادر آموزشي و فني و رفع نيازمندي مراكز آموزش كشاورزي در اين زمينه و ساير امور مربوط اقدامات زير به عمل خواهد آمد:
الف ـ بين دانشكدههاي كشاورزي و مؤسسات تربيت دبير براي تربيت مربي دروس تخصصي كشاورزي همكاري نزديك برقرار خواهد شد.
ب ـ اقدامات لازم براي تأمين حقوق و مزاياي كادر آموزشي و فني بهعمل خواهد آمد.
ج ـ دروس نظري فني كشاورزي توسط كساني كه عمليات كشاورزي مربوط را سرپرستي ميكنند تدريجي خواهد شد.
22 ـ
شوراي تجهيز نيروي انساني به منظور تعيين سياست پرورش نيروي انساني در كشور و ايجاد هماهنگي بين مؤسسات آموزشي حرفهاي و فني واتخاذ تصميم در مورد تأسيس رشتههاي جديد فني و حرفهاي تقويت خواهد شد.
23 ـ
لازم است كه صاحبان صنايع خصوصاً صنايع بزرگ در امر آموزش كادر خود رأساً سرمايهگذاري نموده و در غير اين صورت به موجب قانونخاص در هزينههاي تعليمات حرفهاي و فني كشور به نحو مقتضي سهيم گردند و دولت نيز براي مؤسسات صنعتي كه داوطلب تربيت كادر اضافه براحتياج خود باشند تسهيلات و تشويق لازم فراهم نمايد.
24 ـ
توجه خاص به امر تربيت مربيان كارگران و تأمين و بهبود وضع حقوق آنان مبذول خواهد گرديد تا آموزش حرفهاي كارگران توسعه بيشتر حاصلكند بدين منظور لازم است كه ضمن تقويت مركز تربيت مربيان حرفهاي در تهران و تأمين مشاركت اتاق صنايع و معادن و اتاق بازرگاني در اداره آن مركز،اعتماد صاحبان صنايع جهت همكاري با مربيان كه براي تعليم ضمن كار به كارخانهها ميروند جلب گردد و نيز در مراكز حرفهاي بزرگسالان وابسته بهوزارت كار و امور اجتماعي هيأت امناء با مشاركت نمايندگان صنايع خصوصي و دستگاههاي ذيربط خصوصاً وزارت اقتصاد تشكيل خواهد شد.
25 ـ
علاوه بر تعليمات حرفهاي وزارت آموزش و پرورش و وزارت كار و وزارت اقتصاد و وزارت كشاورزي، طي برنامه چهارم تعليمات اختصاصيحرفهاي ساير سازمانهاي دولتي كماكان بر عهده وزارتخانهها و دستگاههاي دولتي مربوط خواهد بود و شوراي تجهيز نيروي انساني بر آن نظارت كليخواهد داشت.
26 ـ
در سطح تعليمات عالي، اقدامات ضروري زير انجام خواهد شد:
الف ـ دعوت فارغالتحصيلان ممتاز ايران در خارجه جهت تعليم در دانشگاههاي كشور و نيز اخذ تدابير لازم به منظور كادر آموزشي تعليمات عاليتوسط خود دانشگاهها.
ب ـ ايجاد امكانات اشتغال به امور تحقيقي در دانشگاهها يا كميتههاي وابسته به شوراي ملي تحقيقات علمي براي فارغالتحصيلان برجسته ايراني ازدانشگاههاي داخل و خارج.
ج ـ تأمين حقوق و شرائط مناسب كار علمي و تحقيقي براي كادر آموزشي و تحقيقاتي دانشگاهها.
د ـ تأكيد در استخدام استادان علوم پايه از ميان فارغالتحصيلان ايراني و در موارد كمبود شديد از كشورهاي خارج.
هـ ـ مبادله بيشتر استاد و دانشجو با دانشگاههاي معروف جهان و مشاركت دادن محققان كشور در تحقيقات بينالمللي.
و ـ ايجاد امكان براي شركت بيشتر در كنفرانسها و دورههاي علمي و تحقيقاتي در خارج از كشور جهت هيأت آموزشي و تحقيقاتي دانشگاهها.
ز ـ ايجاد موجبات تشويق از طريق اعطاي بورس تحصيل و جايزه براي دانشجويان ممتاز دانشگاهها و مؤسسات عالي كشور.
ح ـ اعطاي وام و بورس تحصيلي به دانشجويان با استعداد خصوصاً در رشتههاي مورد نياز كشور.
ط ـ اتخاذ تدابير لازم به منظور استفاده از نيروي دانشجويان در جهت برنامههاي مترقي اجتماعي در اموري از قبيل تدريس در كلاسهاي مبارزه بابيسوادي و فعاليت در گروههاي عمراني امدادي و تشكيل سمينارهاي عمراني ملي.
ي ـ تكميل و تجهيز و آماده بهرهبرداري كردن ساختمانهاي دانشگاههاي كشور كه در برنامه سوم آغاز شده يا در برنامه چهارم طبق پيشنهاد دانشگاههايمربوط براي توسعه رشتههاي علمي و فني بايد انجام شود.
ك ـ تأمين هزينههاي اضافي براي افزايش دانشجويان در رشتههاي علمي و فني دانشگاههاي كشور.
27 ـ
به منظور توسعه و تشويق تحقيقات علمي پس از تشكيل شوراي عالي مربوط لازم است:
اولاً فهرست كامل مؤسسات و واحدهاي تحقيقاتي كشور و شرح فعاليت آنها تهيه شود و ثانياً با توجه به احتياجات اجتماعي و اقتصادي ايران بينطرحهاي تحقيقاتي اولويت برقرار گردد.
علاوه بر فهرستبرداري كامل از منابع و ذخائر كشور، تحقيقات لازم بهمنظور پيشرفت كشاورزي و دامپروري و احياء مناطق خشك و شيرين كردنآبهاي شور و بهرهبرداري از ذخائر درياهاي جنوب و شمال و نيز تحقيقات مربوط به رشتههاي مهم صنايع در ايران مانند شيمي ـ پتروشيمي ـ نفت ومانند آن ضرورت دارد.
لازم است كه مراكز اسناد و مدارك علمي و فني تأسيس و ارتباط مستمر با مراكز علمي و فني جهاني برقرار گردد و همچنين به طرق مقتضي موجباتتثبيت وضع و ترفيه حال محققان كشور فراهم شود. علاوه بر اين مؤسسات تحقيقاتي داخلي از راه ارجاع قسمتي از مطالعات دولتي به آنها موردتشويق قرار خواهند گرفت.