ماده 1 ـ
آزادي ترانزيت.
1 ـ آزادي ترانزيت كه اصل آن در ماده اول اساسنامه شرح داده شده، هر اداره پست را موظف ميكند كه دپشهاي سربسته و مرسولات پستي مربوط بهمراسلات به طور مكشوفه را كه توسط اداره ديگري به او تحويل شده با سريعترين وسيله كه براي مراسلات خود به كار ميبرد حمل نمايد. اين وظيفهبراي مراسلات هوايي نيز اجراء ميگردد اعم از اين كه ادارات واسطه در امر ارسال آنها شركت داشته يا نداشته باشند.
2 ـ كشورهاي عضو كه در امر مرسولات حاوي مواد زنده (بيولوژيكي) نابود شدني و مواد راديواكتيويته شركت ندارند، حق دارند كه مرسولات مزبوررا كه به طور مكشوفه فرستاده شده است نپذيرفته و از عبور دادن آنها در قلمرو خاك خود جلوگيري به عمل آورند. همچنين اين جلوگيري شاملمرسولات پيشبيني شده در بند 5 ماده 28 نيز ميباشد.
3 ـ كشورهاي عضو كه سرويس نامهها و جعبههاي با قيمت اظهار شده را تأمين ننموده و مسئوليت ارزش آنها را در موقع حمل از راه دريايي و هواييكشور خود تعهد نكردهاند نميتوانند در مورد ترانزيت دپشهاي حاوي چنين مرسولاتي كه به طور سربسته از طريق دريايي، هوايي يا زميني آنهابايستي بگذرند مخالفت به عمل آورند. لكن مسئوليت اين كشورها در اين مورد به آنچه كه براي مرسولات سفارشي پيشبيني شده محدود ميشود.
4 ـ آزادي ترانزيت امانات پستي براي ارسال از طريق زميني و دريايي محدود است به قلمرو كشورهايي كه در اين سرويس شركت كردهاند.
5 ـ آزادي ترانزيت امانات هوايي در تمامي قلمرو اتحاديه پستي تضمين گرديده است معذلك كشورهاي عضو كه در مقاولهنامه امانات پستي سهيمنميباشند اجباري ندارند كه امانات هوايي مورد بحث را از طريق راههاي زميني خود حمل نمايند.
6 ـ كشورهاي عضو كه در مقاولهنامه مربوط به امانات پستي شركت كردهاند متعهدند كه ترانزيت امانات پستي با قيمت اظهار شده را كه جوفدپشهاي سربسته (سر به مهر) فرستاده ميشوند تأمين نمايند. حتي اگر اين كشورها اين نوع مرسولات را نپذيرند و يا مسئوليت مربوط به آنها را برايحمل به وسيله سرويسهاي هوايي و دريايي خود قبول ننمايند، در اين صورت مسئوليت كشورهاي مزبور مطابق مسئوليت پيشبيني شده براي اماناتبدون قيمت اظهار شده در همان وزن خواهد بود.
ماده 2 ـ
عدم رعايت آزادي ترانزيت.
وقتي كه يك كشور عضو مقررات ماده اول اساسنامه و ماده اول قرارداد مربوط به آزادي ترانزيت را رعايت نكند ادارات پست ساير كشورهاي عضو حقدارند سرويس پستي خود را با آن كشور قطع نمايند در اين صورت بايستي موضوع را قبلاً به ادارات ذينفع به وسيله تلگراف اعلام نمايند.
ماده 3 ـ
تعطيل موقتي سرويسها.
هر گاه در نتيجه وقايع فوقالعاده اداره پست كشوري مجبور به تعطيل تمامي يا قسمتي از سرويسهاي اجرايي خود بشود اداره مزبور وظيفه دارد اداره ياادارات ذينفع را فوراً و در صورت لزوم به وسيله تلگراف از چگونگي مطلع نمايد.
ماده 4 ـ
مالكيت مرسولات پستي.
هر مرسوله پستي تا زماني كه به گيرنده تسليم نشده متعلق بهفرستنده است مگر وقتي كه مرسوله مذكور طبق قوانين كشور مقصد ضبط شده باشد.
ماده 5 ـ
نرخها.
1 ـ نرخهاي مربوط به سرويسهاي مختلف پست بينالملل در قرارداد و مقاولهنامهها تثبيت شدهاند.
2 ـ دريافت هر نوع نرخ پستي غير از آن چه در قرارداد و مقاولهنامهها پيشبيني ممنوع است.
ماده 6 ـ
هم ارزي.
نرخهاي پستي در هر كشور عضو دقيقاً و تا آنجا كه ممكن است بهواحد پول داخلي آن كشور معادل ارزش فرانك طلا تعيين ميگردد.
ماده 7 ـ
معافيت از كرايه پستي.
موارد معافيت از كرايه پستي در قرارداد و مقاولهنامهها و پروتكلهاي نهايي اين احكام صريحاً پيشبيني شده است.
ماده 8 ـ
معافيت كرايه مرسولات پستي به نفع اسراي جنگي و افراد غير نظامي تحت نظر:
1 ـ با توجه با آن چه كه در بند 2 از ماده 54 پيشبيني شده است، مرسولات مربوط به مراسلات پستي ـ نامهها ـ جعبههاي با قيمت اظهار شده ـامانات و بروات پستي كه به عنوان اسراي جنگ فرستاده ميشوند و يا اين كه فرستندگان آنها خود از اسراي جنگي ميباشند اعم از اين كه اينمرسولات مستقيماً يا توسط دفات ر اطلاعات (پيشبيني شده در ماده 122 قرارداد ژنو مربوط به طرز رفتار با اسراي جنگي مصوبه 12 اوت 1949) وآژانس مركزي اطلاعات مربوط به زندانيان جنگ (پيشبيني شده در ماده 23 همان قرارداد) فرستاده شوند، از كليه نرخهاي پستي معاف ميباشند.متخاصمين دستگير شده و تحت نظر گرفته شده در يك كشور بيطرف نيز هم رديف زندانيان جنگي بوده و با آنها طبق مقررات مذكور در فوق رفتار ميشوند.
2 ـ مقررات بند 1 همچنين براي مراسلات پستي،نامهها و جعبههاي با قيمت اظهار شده و امانات و براتهاي پستي كه مبدأ آنها كشور ديگري است وبراي اشخاص غير نظامي تبعيد شده (مذكوره در قرارداد ژنو مربوط به حمايت از اشخاص غير نظامي در زمان جنگ مورخ 12 اوت 1949) ارسالميگردد و يا از طرف آنها خواه مستقيماً و خواه توسط دفاتر اطلاعات (پيشبيني شده در ماده 136) و نمايندگي مركزي اطلاعات (پيشبيني شده درماده 140 همان قرارداد) فرستاده ميشوند اجراء ميگردد.
3 ـ دفاتر ملي اطلاعات و نمايندگيهاي مركزي اطلاعات كه در فوق بهآنها اشاره شده، از معافيت كرايه پستي براي مراسلات پستي ـ نامهها وجعبههاي با قيمت اظهار شده و امانات و براتهاي پستي كه براي افراد ذكر شده در بند 1 و 2 ميفرستند يا از آنها دريافت ميكنند، خواه به طور مستقيم وخواه با واسطه استفاده كرده و مشمول آن ميباشد.
4 ـ امانات تا پنج كيلوگرم مجاز هستند از معافيت حقوق پستي استفاده نمايند.
براي مرسولاتي كه محتوي آنها غير قابل تقسيم بوده و يا به آدرس يك اردوگاه يا افراد مورد اعتماد اين اردوگاه به منظور توزيع بين محبوسين ارسالميشود حدود اوزان ميتواند تا ده كيلو گرم باشد.
ماده 9 ـ
معافيت از كرايه پستي براي مطبوعات برجسته مخصوص نابينايان. با توجه به آنچه كه در ماده 54 بند 2 پيشبيني شده ـ مطبوعات برجستهمخصوص نابينايان از حقوق پستي و نرخهاي اختصاصي مربوط بهتشريفات سفارشي و اعلام وصول و حق توزيع خصوصي و حق مطالبهنامه و حقاسترداد معاف ميباشند.
ماده 10 ـ
تمبرهاي پستي.
فقط اداراتپستيتمبرهاي پست را مخصوص كرايه پست منتشر ميكنند.
ماده 11 ـ
نمونهها:
1 ـ نمونههايي كه ادارات در روابط فيمابين خود به كار ميبرند بايستي به زبان فرانسه با ترجمه بين سطور يا بدون ترجمه انشاء شود مگر آن كه اداراتذينفع تنظيم آن را طور ديگري بين خود موافقت كرده باشند.
2 ـ نمونههاي مخصوص مصرف همگاني كه به زبان فرانسه چاپ نشده بايستي داراي ترجمه فرانسه در بين سطور باشد.
3 ـ متن و رنگ و ابعاد نمونههاي اشاره شده در بند يك و دو بايستي با آن چه كه در مقررات قرارداد و مقاولهنامههاي پستي پيشبيني شده است مطابقت داشته باشد.
ماده 12 ـ
كارتهاي هويت پستي.
1 ـ هر اداره پست ميتواند كارتهاي هويت پستي را كه براي عمليات پستي داراي ارزش ميباشند در كشورهايي كه امتناع خود را از قبول آن اعلامنكردهاند مانند اسناد گواهي شده (مصدق) به متقاضيان تسليم نمايد.
2 ـ ادارهاي كه كارت هويت پستي را تسليم ميكند اجازه دارد نرخي كه نبايد بيش از يك فرانك باشد دريافت نمايد.
3 ـ وقتي كه معلوم شود كه تسليم يك مرسوله پستي، يا پرداخت يك برات در مقابل ارائه كارت رسمي هويت واقع شده ادارات از هر گونه مسئوليتي مبرا هستند.
همچنين ادارات مسئول نتايج سوئي كه ممكن است از فقدان يا سرقت و يا سوء استفاده از يك كارت رسمي بروز نمايد نيستند.
4 ـ كارت شناسايي براي مدت پنج سال از روز صدور معتبر ميباشد. معهذا وقتي كه مشخصات صاحب كارت از نظر مطابقت نداشتن عكس يا علامتشناسايي تغيير يابد كارت شناسايي از درجه اعتبار ساقط است.
ماده 13 ـ
مفاصا حسابها.
مفاصا حسابهاي مربوط به حسابهاي بينالمللي ناشي از داد و ستد پستي ممكن است مانند معاملات جاري تلقي و طبق امور الزامي بينالمللي جاريكشورهاي عضو ذينفع انجام گردد (در صورتي كه در اين مورد موافقتهايي وجود داشته باشد) در صورت عدم توافق بدين طريق، اين مفاصا حسابهاطبق مقررات آييننامه انجام ميشود.
ماده 14 ـ
تعهدات مربوط به اقدامات كيفري.
دولتهاي كشورهاي عضو متعهد ميشوند كه اقدامات لازمه زير را قبول يا به قوه مقننه كشور خودشان پيشنهاد كنند:
الف ـ براي به كيفر رساندن متقلبين تمبرهاي پستي حتي تمبرهاي از جريان خارج شده و كوپن رپنس بينالمللي و كارت شناسايي پستي.
ب ـ براي مجازات استعمال و يا به جريان گذاردن:
اولاً ـ تمبر پستي تقلبي (حتي تمبرهاي از جريان خارج شده) يا تمبرهايي كه قبلاً به كار برده شد و همچنين نقش، نقش تمبر تقلبي يا نقش تمبر تهيهشده به وسيله ماشين نقش تمبر كرايه پست و ماشين چاپ كه قبلاً مصرف شدهاند.
ثانياً ـ كوپن رپنس بينالمللي تقلبي.
ثالثاً ـ كارت شناسايي پستي تقلبي.
ج ـ كيفر براي استعمال تقلبي مداوم از كارتهاي شناسايي پستي.
د ـ براي ممانعت و جلوگيري نمودن از كليه عمليات تقلبي، ساختن و به جريان انداختن برچسبها و تمبرهاي مورد استعمال سرويس پست كه بهنحوي تقلب و تقليد شده و با برچسبها و تمبرهاي يكي از ادارات پست اشتباه شوند.
ه ـ براي جلوگيري كردن و در صورت اقتضاء كيفر ادخال ترياك و مرفين و كوكايين يا ساير مواد مخدره و همچنين مواد منفجره يا سهلالاشتعال دربستههاي پستي كه قرار دادن اشياء مذكور در آنها صريحاً در قرارداد و مقاولهنامهها ممنوع شده است.