هيئت وزيران در جلسه مورخ 12/5/1345 در اجراي قانون مقررات مرزنشينان کشور مصوب اسفند ماه 1344 آئيننامه اجراي قانون مزبور را بهشرح زير تصويب نمودند.
ماده 1ـ
مناطق سه گانه مرزي و سواحل کشور و جزاير خليج فارس از نظر مبادلات مرزي به شرح زير تعيين ميشود.
الف ـ منطقه درجه يک عبارت است از:
جزاير کيش ـ سري ـ هندوراس ـ لاوان
ساکنين منطقه درجه يک از تاريخ تصويب اين آئيننامه ميتوانند هر نوع کالاي مجاز محصول محل را بهر ميزان بدون دادن تعهد ارزي و بدون پرداخت حقوق و عوارضگمرکي و سود بازرگاني صادر و هر نوع کالائي را بهاستثناء کالاي ممنوع الورود و غيرمجاز حداکثر تا مبلغ سي هزار ريال کالا براي هر نفر در سال بدون پرداخت حقوق گمرکي و سود بازرگاني و هر نوع عوارض گمرکي و غيرگمرکي وارد نمايند.
تبصره ـ هرگاه اجناسي که به منطقه درجه يک وارد شده به مناطق درجه 2 و 3 يا ساير نقاط کشور حمل شود بايد مستقيماً به نزديکترين دفتر گمرکي مجاز ساحلي که از طرف اداره کل گمرک تعيين و اعلام خواهد شد اظهار و با پرداخت حقوق و عوارض گمرکي و غيرگمرکي و سود بازرگاني منطقه و رعايت ساير مقررات ترخيص شود.
ب ـ منطقه درجه 2 عبارت است از جزاير قشم ـ هرمز ـ هنگام ـ لارک و آباديهاي متصل به مرز که از بندر ديلم شروع و به بندر ريگ ختم و از دلوار شروع و به ندر بل منتهي و از بندر گرگان شروع و به بندر گواتر پايان مييابد.
کليه ساکنين منطقه درجه 2 اعم از زن و مرد براي خود و افراد عائله تحت تکفل خود با ارائه شناسنامه ميتوانند براي هر نفر تا مبلغ پانزده هزار ريال در سال کالاي مجاز اعم از محصول محل و غيرمحل با سپردن تعهدنامه مبادله مرزي از کشور صادر و در مقابل کالاي مجاز وارد وتا پنج هزار ريال معافيت از مجموع حقوق گمرکي و سود بازرگاني و عوارض گمرکي و غيرگمرکي ترخيص و پيمان خود را واريز نمايند.
تبصره 1ـ عوارض گمرکي عبارت است از هزينه و کارمزدهاي گمرکي من جمله بهاي تمبر گمرکي و نظاير آن.
تبصره 2ـ اسامي آباديهاي متصل به مرز مشمول منطقه درجه 2 که در فواصل بندر ديلم تا بندر گواتر واقع شده است با اطلاع ژاندارمري کل کشور از طرف وزارت اقتصاد تعيين و اعلام خواهد شد.
ج ـ منطقه درجه 3 عبارت است از ساير نقاط مرزي و جزاير به استثناء نقاط مرزي و جزايري که نام آنها در بندهاي الف و ب فوق ذکر شده است.
ساکنين منطقه درجه 3 از لحاظ مقررات مبادلات مرزي از کليه مزاياي ساکنين منطقه درجه 2 استفاده مينمايند ولي حق استفاده از پنج هزار ريال معافيت موضوع بند ب ماده 1 اين آئيننامه را ندارد.
ماده 2ـ
به منظور رسيدگي و احراز سکونت هر خانواده و افراد آن که در منطقه درجه 2 اقامت دارند همه ساله کميسيوني در محل به دعوت فرماندار يا بخشدار با شرکت رئيس يا نماينده اداره آمار و رئيس ژاندارمري محل در شهريور ماه تشکيل ميشود اين کميسيون حداکثر پس از دعوت ظرف يک ماه بايد به درخواست متقاضياني که حداقل يکسال در محل سکونت داشته اند رسيدگي نموده و صورت واجدين شرايط را (رئيس خانواده و افراد آن) با ذکر مشخصات کامل تهيه و يک نسخه آن را به گمرک حوزه مربوطه ارسال دارد. استفاده از مزاياي مبادلات مرزي در منطقه 2 براي هر مرزنشين منوط به اين است که نام و مشخصات او از طرف کميسيون فوق در فهرست اشاره شده ذکر شده باشد و اين فهرست براي مدت يک سال از تاريخ تسليم بهگمرک ملاک عمل گمرک خواهد بود.
تبصره ـ هر يک از ساکنين مناطق مرزي بنادر خليج فارس و بحر عمان و جزاير خليج فارس ميتوانند در سال فقط پنج کيلو قند يا شکر تحت عنوان مبادلات مرزي وارد و طبق مقررات مربوط به مناطق درجه 2 و 3 از گمرک مرخص نمايند.
ماده 3ـ
وزارت اقتصاد ميتواند قيمت کالاهاي وارده و صادره موضوع مبادلات مرزي را با رعايت مقررات تعيين نموده و جهت اجراء به گمرکات ابلاغ نمايد.
ماده 4ـ
تشريفات گمرکي و صدور کالا و ترخيص کالاي وارده موضوع مبادلات مرزي مستقيماً وسيله اشخاص ذينفع يا از طرف حق العمل کاران مجاز گمرکي به عمل خواهد آمد.
رؤساء خانواده ميتوانند به وکالت از طرف افراد خانواده تحت تکفل خود تشريفات گمرکي کالاي موضوع مبادلات مرزي را انجام دهند.
ماده 5 ـ
کارکنان ايراني قايقهاي موتوري و کشتيهاي شراعي و بلمها که ساکنين مناطق 1 و 2 بوده و در سواحل جنوبي رفت و آمد ميکنند هنگام ورود به محل سکونت به شرطي ميتوانند از مزاياي ماده 5 قانون مقررات مرزنشينان کشور استفاده نمايند که کارت دريانوردي از طرف اداره بنادر و کشتيراني منطقه براي آنها صادر شده باشد.
ماده 6ـ
ساکنان مناطق درجه 2 و 3 مکلفند تعهدنامه مبادله مرزي خود را ظرف مدت هشت ماه از تاريخ انعقاد پيمان واريز نمايند در غير اين صورت مادام که تعهدنامه مبادله مرزي خود را انجام نداده اند حق استفاده از مزاياي مبادلات مرزي ندارند و اداره گمرک مکلف است تعهد واريز نشده را جهت تعقيب به بانک مرکزي ارسال دارد.
ماده 7ـ
به منظور نظارت مستمر در اجراي مقررات مرزنشينان کشور و اين آئيننامه و بررسي آثار اجراي آنها در مناطق مرزي هيئتي به نام هيئت نظارت نقاط مرزي مرکب از يک افسر عاليرتبه ژاندارمري ـ يک بازرس از اداره بازرسي کل کشور و يک مأمور عاليرتبه گمرکي تشکيل ميشود. وظيفه اين هيئت سرکشي به نقاط مرزي لااقل هر شش ماه يک مرتبه ميباشد سازمانهاي گمرک و ژاندارمري و ساير ادارات دولتي بهتوصيههاي اين هيئت بلافاصله ترتيب اثر خواهند داد.
ماده 8ـ
نوع و مقدار کالاهاي مورد مبادله مرزنشينان مناطق درجه 2 و 3 موضوع ماده 6 قانون مقررات مرزنشينان کشور به شرح فهرست پيوست تعيين ميشود.
هر گونه تغييري در اين فهرست منوط به پيشنهاد وزارت اقتصاد و وزارت دارائي و تصويب هيئت دولت خواهد بود.