ماده 81 ـ مسئوليت فرمانده در مورد حمل بار.
فرمانده كشتي در مقابل باري كه تحويل ميگيرد ملزم به صدور بارنامه دريايي ميباشد. فرمانده نيز مسئول حمل باري است كه به عهده گرفته و بايد آن را تحويل دهد.
ماده 82 ـ استخدام افراد.
استخدام افراد و افسران با رعايت مقررات مربوطه توسط فرمانده و بهنمايندگي از طرف مالك انجام ميگيرد. فرمانده موظف است در موقع انتخاب نسبت به صلاحيت افراد و افسران دقت لازم به عمل آورد و نظريات مالك كشتي يا نماينده او را در صورتي كه در محل حاضر باشد جلب كند.
ماده 83 ـ دفتر ثبت وقايع كشتي.
فرمانده كشتي مكلف است دفتر ثبت وقايع را كه راهنماي همهگونه اطلاعات مربوط به كشتي و نمودار فعاليت آن و هر نوع حوادثي است كه پيش آيد در كشتي نگاهداري و در آن موضوعات مزبور را ثبت نمايد.
اين دفتر بايد قبلاً توسط اداره ثبت بنادر و كشتيراني ضمن تعيين نام كشتي شمارهگذاري و پلمب شده گواهي گردد.
ماده 84 ـ نگهداري مدارك و اسناد كشتي.
فرمانده موظف است در دفتر فرماندهي كشتي مدارك و اسناد ذيل را هميشه نگهداري كند:
1 ـ سند مالكيت كشتي يا رو نوشت مصدق آن.
2 ـ سند ثبت كشتي.
3 ـ سند تابعيت كشتي.
4 ـ فهرست كاركنان كشتي.
5 ـ فهرست مسافران كشتي.
6 ـ كليه اسناد مربوط به حمل.
7 ـ اجازه حركت كشتي.
8 ـ گواهينامههاي مربوط به قرنطينه.
9 ـ اجازه دريانوردي و گواهينامههاي فني.
10 ـ فهرست حقوق عيني مربوط به كشتي.
ماده 85 ـ حركت و مانور كشتي در بنادر.
فرمانده موظف است در موقع ورود به بنادر و ترعهها يا رودخانهها و همچنين در موقع مانور و خروج و حركت كشتي شخصاً روي پل فرماندهي حاضر باشد و حركت كشتي را نظارت نمايد.
ماده 86 ـ تخلفات فرمانده كشتي.
فرمانده كشتي در صورت تخلف از مواد 82 ـ 83 ـ 84 ـ 85 در مقابل مالك كشتي مسئول است و مشمول مقررات آييننامه انضباطي خواهد بود.
ماده 87 ـ تداركات ضروري.
فرمانده كشتي مكلف است براي خريد اشياء ضروري از مالك يا نماينده او در صورتي كه در بندر حاضر باشد كسب اجازه كند.
ماده 88 ـ عدم پرداخت مخارج كشتي.
در صورتي كه كشتي با رضايت مالكين به اجاره داده شده باشد و بعضي از آنها از پرداخت سهم خود نسبت به مخارج و لوازم كشتي خودداري نمايند فرمانده ميتواند 24 ساعت پس از ابلاغ رأساً براي تأمين مخارج كشتي به هر نحوي كه مقتضي بداند اقدام كند و حتي ميتواند با اطلاع به مقامات صلاحيتدار محلي و يا نماينده شركاء كشتي، سهم متعلق به آنها را به وثيقه گذارد.
ماده 89 ـ وثيقه گذاشتن بار جهت اخذ وام.
اگر ضمن سفر جهت تعمير و يا تعويض بعضي از تأسيسات ضروري كشتي و يا مخارج فوري و لازم ديگر وجوه مورد احتياج در دسترس نباشد فرمانده ميتواند وجوه مذكور را در وهله اول با وثيقه گذاشتن كشتي و يا كرايه باربري و سپس با وثيقه گذاشتن بار كشتي و با رعايت شرايط ذيل قرض و يا درموارد ضروري و حياتي با فروش بار كشتي وجوه لازم را تحصيل نمايد:
1 ـ براي اجراي منظور فوق فرمانده بايد ابتداء صورتمجلسي با ذكر موجبات قرضه تنظيم و آن را به امضاء افسران ارشد كشتي رسانده و مراتب را فوراً به مالك كشتي اطلاع داده و كسب تكليف نمايد. در صورتي كه از طرف مالك كشتي وجوه لازم در اختيار فرمانده گذارده نشود فرمانده ميتواند درصورتي كه كشتي در بنادر خارجي باشد با ارائه صورتمجلس مذكور و كسب اجازه از نماينده كنسولي ايران و در صورت عدم وجود نماينده كنسوليايران در محل با اجازه مقامات صلاحيتدار محلي و در صورتي كه كشتي در بنادر ايران باشد با اجازه دادستان محل و يا نماينده قانوني او مبادرت به تحصيل وام كند.
2 ـ مبلغ وام درخواستي نبايد از ميزان واقعي نيازمنديهاي مذكور تجاوز نمايد.
ماده 90 ـ امكان انتقال بار به كشتي ديگر.
اگر كشتي قادر به حركت نباشد فرمانده ميتواند با رعايت مقررات ماده 89 بار را به كشتي ديگر انتقال دهد و از طريق وثيقه دادن كشتي، كرايه بار و ساير هزينهها را تا بندر مقصد تأمين و پرداخت نمايد.
ماده 91 ـ تخليه بار به تقاضاي فرستندگان.
مستأجر منحصر كشتي يا فرستندگان بار كه متفقاً مخالف وثيقه گذاشتن بار خود ميباشد، ميتوانند بار خود را تخليه كنند مشروط بر اين كه كرايه حمل مسافت طي شده را به پردازند.
در صورت عدم توافق فرستندگاني كه مايل به خروج بار خود هستند ملزم به پرداخت كليه كرايه ميباشند.
ماده 92 ـ پرداخت خسارات.
در صورتي كه بار كشتي بر طبق مفاد ماده 91 تخليه گردد و خسارتي وارد شود خسارات وارده بايد به نسبت سهم متقاضيان تخليه پرداخت گردد.
ماده 93 ـ فروش بار در موارد فوقالعاده.
در مواردي كه ضرورت حياتي ايجاب كند و چارهاي ديگر نباشد فرمانده كشتي ميتواند با رعايت كليه شرايط مذكور در ماده 89 نسبت بهفروش باركشتي جهت تأمين مخارج ضروري و به منظور ادامه سفر كشتي و رسيدن آن به مقصد اقدام كند. فرمانده بايد حتيالامكان سعي نمايد در چنين موارد قبلاً با فرستنده بار و مالك كشتي ارتباط يابد و نظر آنان را جلب نمايد.
ماده 94 ـ وثيقه و رهن غير موجه.
اگر فرمانده كشتي اموال و يا خود كشتي و يا بار آن را بدون علت موجه به وثيقه و يا رهن گذارد شخصاً مسئول خسارات وارده خواهد بود. اگر فرمانده صورت مخارج كشتي را بر خلاف واقع تهيه و تنظيم كند و يا شرايط مذكور در ماده 89 را رعايت ننمايد، علاوه بر جبران خسارات وارده محكوم به پرداخت جريمه نقدي بر طبق مقررات ماده 190 اين قانون خواهد بود.
ماده 95 ـ فروش كشتي توسط فرمانده.
جز در موردي كه عدم قابليت دريانوردي كشتي از طريق مراجع قانوني ثابت شود فرمانده كشتي نميتواند بدون اجازه مخصوص مالك يا مالكينكشتي، آن را به فروش رسانده و در غير اين صورت معامله باطل است.
ماده 96 ـ وظيفه به پايان رسانيدن سفر.
فرمانده نميتواند پس از آغاز مسافرت بدون علت موجه از ادامه آن خودداري نمايد والا مسئول پرداخت خسارات وارده به مالكين يا مستأجرين كشتي است و نيز مشمول مقررات آييننامه انضباطي خواهد گرديد.
ماده 97 ـ وظيفه فرمانده هنگام مراجعت به بندر پايگاه.
هنگاميكه فرمانده از آخرين بندر خارجي به طرف بندر پايگاه رهسپار گردد بايد تلگرافي وضعيت كشتي و مقدار و نوع و قيمت بار و قروض كشتي را كه بين راه ايجاد شده است و اسامي و محل اقامت اشخاص وام دهنده را به اطلاع مالك و در صورتي كه كشتي در اجاره باشد به اطلاع مستأجر برساند و پس از رسيدن كشتي به بندر پايگاه، فرمانده موظف است كليه حسابهاي مربوط به مسافرت انجام شده را در اسرع وقت تصفيه نمايد.
ماده 98 ـ حمل بار به حساب فرمانده.
فرماندهي كه كشتي را براي منافع مشترك مالكين يا مستأجرين اداره ميكند نميتواند بههيچ وجه باري را بسود شخصي خود حمل نمايد. مگر قراردادي در اين مورد وجود داشته باشد.
ماده 99 ـ ترك كشتي در طي سفر.
در صورتي كه فرمانده ناچار شود كشتي را به علت وقوع پيش آمد يا سانحهاي ترك نمايد اين عمل بايد با مشورت كليه افسران كشتي صورت گيرد. فرمانده مكلف است هنگام ترك كشتي وجوه نقد و ذيقيمتترين اموال و همچنين اسناد مهم كشتي را با خود نجات دهد والا شخصاً مسئول شناخته ميشود. مگر اين كه نجات وجوه و اموال و اسناد مزبور، از قدرت وي خارج باشد.
ماده 100 ـ وظيفه فرمانده در نجات كشتي.
در موارد وقوع پيشامدهاي غير مترقب فرمانده موظف است تا آخرين لحظهاي كه اميد باقي است در نجات كشتي و محموله و كاركنان آن نهايت اهتمام را مبذول دارد. در اين نوع حوادث فرمانده بايد آخرين نفري باشد كه كشتي را ترك ميكند.
ماده 101 ـ گزارش از بين رفتن كشتي.
فرماندهي كه از كشتي غرق شده نجات يافته، بايد گزارش واقعه را كه بهگواهي نجاتيافتگان همراه او رسيده است، به نزديكترين مقام صلاحيتدار ساحلي تسليم نمايد و در صورتي كه فرمانده كشتي غرق شود يا نجاتيافتگان ديگر اطلاعي از فرمانده كشتي نداشته باشند وظيفه مزبور را ارشد كاركنان نجات يافته انجام خواهد داد.