ماده 29 ـ حقوق ممتاز.
حقوق مشروحه ذيل نسبت به كشتي و نسبت به كرايه حمل در سفري كه اين حقوق طي آن ايجاد شده و نسبت به ملحقات كشتي و ملحقات كرايه حمل (موضوع ماده 35) كه از شروع سفر ايجاد شده است ممتاز تلقي ميشود:
1 ـ هزينههاي دادرسي و مخارجي كه براي حفظ منابع مشترك طلبكاران به منظور حفاظت كشتي يا فروش آن و تقسيم حاصل فروش بهعمل آمده و همچنين حقوق و عوارض بندري كه بر طبق فهرست سازمان بنادر و كشتيراني قانوناً بايد پرداخت گردد و ساير حقوق و عوارض عمومي مشابه و همچنين هزينه حفاظت كشتي پس از ورود بهآخرين بندر.
2 ـ مطالبات ناشي از قرارداد استخدام فرمانده ـ ملوانان و ساير كاركنان كشتي.
3 ـ اجرت و هرگونه پرداخت مربوط به نجات و كمك در دريا و آن قسمت از خسارات مشترك دريايي كه به عهده كشتي است.
4 ـ خسارات ناشي از تصادم و ساير سوانح كشتيراني همچنين خسارات وارده به تأسيسات بندري و كارگاههاي تعمير كشتي و راههاي آبي قابلكشتيراني و خسارات ناشي از صدمات بدني وارد شده بهمسافرين و كاركنان كشتي و خسارات فقدان يا آسيب ديدن كالاي كشتي و اثاث مسافرين.
5 ـ مطالبات ناشي از قراردادها و عملياتي كه فرمانده در خارج از بندر پايگاه بر طبق اختيارات قانوني خود براي تأمين احتياجات واقعي از نظرحفظ كشتي يا امكان ادامه سفر انجام ميدهد خواه فرمانده مالك كشتي باشد يا نباشد و خواه طلبكار فرمانده و يا تدارككننده مايحتاج كشتي يا تعميركننده كشتي يا وام دهنده و يا پيمانكار ديگري باشد.
اشخاصي كه احتياجات مذكور در اين بند را فراهم مينمايند هرگاه اطلاع داشته باشند و يا بتوانند با توجه و دقت معمولي اطلاع حاصل كنند كه فرمانده مجاز در اقدامات مزبور نبوده مطالبات آنها از حقوق ممتاز محسوب نخواهد شد.
ماده 30 ـ رجحان حقوق ممتاز.
حقوق ممتاز مندرج در ماده قبل نسبت به حقوق ناشي از رهن كشتي و همچنين بر ساير حقوق ممتاز مندرج در قوانين ديگر رجحان دارد.
ماده 31 ـ كيفيت مطالبه حقوق ممتاز.
صاحبان حقوق ممتاز ميتواند در تقسيم حاصل فروش اموال و اشياء موضوع حقوق ممتاز تمام مبلغ طلب خود را بدون توجه به مقررات تجديد مسئوليت مالكين كشتي مذكور در فصل پنجم اين قانون و بدون كسر هيچگونه مبلغي مطالبه نمايند. ولي در هر حال سهميكه از حاصل فروش به آنها ميرسد از آنچه در مقررات فصل مذكور مصرح است بيشتر نخواهد بود.
ماده 32 -آثار عدم پرداخت حقوق ممتاز
در صورت عدم پرداخت حقوق ممتاز ذينفع ميتواند به وسيله دادگاه حقوق خود را مطالبه و استيفاي حقوق خود را از فروش اموال يا كشتي كه نسبت به آن حقوق ممتاز وجود دارد درخواست نمايد. دادگاه درخواست و مدارك آن را به خوانده ابلاغ و به علاوه بهمنظور اطلاع اشخاص ذينفع خلاصه آن را در ظرف 15 روز از تاريخ ابلاغ (هر5 روز يك بار) در روزنامه رسمي و يكي از جرايد كثيرالانتشار مركز آگهي مينمايد. پس از انقضاي 15 روز از تاريخ آخرين آگهي دادگاه به دادخواست و اعتراضات واصله رسيدگي و حكم مقتضي صادر مينمايد و در صورت احراز صحت دعوي هرگاه استيفاي طلب از ساير اموال سهلالبيع محكوم عليه ميسر نباشد دادگاه دستور به فروش اموالي كه نسبت به آن حقوق ممتاز وجود دارد خواهد داد. رأي دادگاه بجز فروش كشتي قطعي است. در صورتي كه دادگاه دستور بفروش كشتي صادر نمايد اين دستور سه نوبت متوالي در روزنامه رسمي و يكي از جرايد كثيرالانتشار مركز منتشر خواهد شد ـ محكوم عليه و هر متضرر ديگري از اين دستور ظرف يك ماه از تاريخ انتشار آخرين آگهي در صورتي كه معادل محكوم به وجه نقد در صندوق دادگستري يا تضمين بانكي بسپارد ميتواند به رأي مزبور اعتراض نمايد در اين صورت اجراي حكم دادگاه تا پايان رسيدگي به اعتراض متوقف خواهدشد و رأيي كه پس از رسيدگي به اعتراض صادر ميشود قطعي است. رسيدگي در هردو مرحله به طور فوقالعاده و خارج از نوبت انجام ميشود.
ماده 33 ـ كيفيت پرداخت در صورت وجود رهن.
در صورتي كه نسبت به كشتي علاوه از حقوق ممتاز حقوق عيني هم موجود باشد ابلاغ دادخواست به دارندگان حقوق مزبور نيز لازم است. هرگاه پس از صدور حكم بين اشخاصي كه ذيحق شناخته شدهاند ظرف يك ماه مقرر در ماده 32 نسبت به فروش و تقسيم وجوه حاصل از آن توافق نشود بارعايت مواد 36 و 37 بدواً حق دارندگان حقوق ممتاز و بعداً حقوق سايرين تأديه خواهد شد.
در صورت عدم دسترسي به هر يك از دارندگان حق وجوه مربوطه بهنام آنها در صندوق ثبت اسناد و املاك توديع خواهد شد.
ماده 34 ـ مطالبات ممتاز مؤسسات دولتي.
مطالبات ممتاز مربوط به مؤسسات دولتي آنچه مربوط به اعمال تصدي دولت است طبق مقررات اين قانون و آنچه مربوط به اعمال حاكميت دولت است طبق مقررات مربوط به وصول مالياتها وصول خواهد شد.
ماده 35 ـ ملحقات كشتي و ملحقات كرايه حمل
ملحقات كشتي و ملحقات كرايه حمل مندرج در ماده 29 عبارت است از:
1 ـ غرامت قابل مطالبه مالك بابت خسارات مادي وارده به كشتي كه جبران نشده باشد و يا خسارات از دست دادن كرايه حمل كه به كشتي تعلق ميگرفته است.
2 ـ سهم مالك كشتي بابت خسارات مشترك دريايي از زيانهاي مادي وارده به كشتي كه جبران نشده باشد و يا خسارات از دست دادن كرايه حمل كه به كشتي تعلق ميگرفته است.
3 ـ حقالزحمه مالك كشتي بابت كمك يا نجات در دريا تا پايان سفر پس از كسر وجوهي كه بايد در اين مورد به فرمانده و ساير اشخاصي كه درخدمت كشتي هستند پرداخت شود.
وجوه پرداختي بابت حمل و احياناً وجوهي كه بر طبق مقررات مذكور در فصل پنجم اين قانون قابل پرداخت باشد نيز در حكم كرايه حمل است. وجوه متعلقه به مالك كشتي بابت قراردادهاي بيمه و جوائز و كمكهاي ملي جزء ملحقات كشتي يا ملحقات كرايه حمل محسوب نميشود.
حقوق ممتاز پيشبيني شده به نفع اشخاصي كه در خدمت كشتي هستند بدون رعايت مفاد بند 2 از ماده 29 شامل تمام كرايه حمل ناشي از كليه سفرهائي است كه كشتي در مدت اعتبار همان قرارداد استخدام انجام داده است.
ماده 36 ـ حق تقدم مطالبات.
مطالبات مختلف مربوط به يك واقعههمزمان فرض ميشود.
مطالبات ممتاز ناشي از آخرين سفر مقدم بر مطالبات سفرهاي قبلي است ولي مطالبات ناشي از يك قرارداد استخداميكه براي چندين سفر منعقد شده باشد با مطالبات مربوط به آخرين سفر از حيث امتياز مساوي خواهد بود.
مطالبات مذكور در بندهاي ماده 29 كه در يك رديف هستند داراي حقوق ممتاز متساوي ميباشند و در صورت عدم كفايت براي تأديه وجوه مطالبات به نسبت طلب بين بستانكاران تقسيم خواهد شد.
مطالبات مربوط به يك سفر به ترتيب مندرج در ماده 29 مشمول حق ممتاز خواهد بود.
مطالبات مندرج در هر يك از بندهاي 3 و 5 ماده 29 به ترتيب عكس تاريخ ايجاد پرداخت خواهد شد.
ماده 37 ـ حق ممتاز در مورد هزينه انتقال بقاياي كشتي.
در مواردي كه كشتي يا شناورهاي مغروق يا مصدوم و يا بقاياي آنها موجب مزاحمت كشتيراني گردند و مالك از انتقال آنها و رفع موانع خودداري نمايد سازمان بنادر و كشتيراني ميتواند آنها را به هزينه خود بهمحل مناسبي انتقال داده و در صورت عدم پرداخت هزينههاي مربوطه از طرف مالك آنها راتوقيف و به فروش رسانيده و مطالبات خود را با رعايت مفاد مواد 29 و 36 اين قانون و مقدم بر ساير طلبكاران از حاصل فروش تأمين نمايد.
ماده 38 ـ آثار انتقال مالكيت.
انتقال مالكيت كشتي تأثيري در حقوق ممتاز نخواهد داشت.
ماده 39 ـ مدت مرور زمان
الف ـ دارنده حقوق ممتاز چنانچه ظرف مدت يك سال در مقام استيفاء حقوق ممتاز بر نياييد حق امتياز خود را از دست خواهد داد. در مورد مطالبات ناشي از تهيه مايحتاج كشتي مندرج در بند 5 ماده 29 مدت مزبور شش ماه است.
ب ـ شروع مدت مذكور به ترتيب ذيل است:
1 ـ در مورد حقالزحمه مربوط به كمك و نجات در دريا از روزيست كه عمليات مربوط به آن خاتمه مييابد.
2 ـ در مورد خسارت ناشي از تصادم و ساير سوانح و آسيب جسماني از روزيست كه خسارت وارد شده است.
3 ـ در مورد فقدان يا خسارات محمولات و اثاث از روزيست كه محمولات يا اثاث تحويل داده شده و يا بايستي تحويل داده شده باشد.
4 ـ در مورد تعمير و تهيه مايحتاج كشتي و ساير موارد پيشبيني شده در بند 5 ماده 29 از روزي است كه طلب ايجاد شده است.
5 ـ در ساير موارد از روزي است كه دين از لحاظ مدت و جهات ديگر قابل مطالبه باشد.
ج ـ تقاضاي مساعده يا وجه عليالحساب از طرف كاركنان كشتي مندرج در بند 2 ماده 29 تابع حكم اين ماده نيست و قابل مطالبه تلقي نميشود.
د ـ هرگاه توقيف كشتي در درياي ساحلي كشوري كه اقامتگاه يا مركز عمليات مدعي است مقدور نباشد دادگاه ميتواند مهلتهاي فوق را از روزايجاد طلب حداكثر براي مدت سه سال تمديد نمايد.
ه ـ حق رجحان نسبت به كرايه حمل كشتي تا زماني ممكن است كه كرايه وصول نشده يا وجوه آن در يد فرمانده يا نمايندگان مالك كشتي باشد. نسبت به ملحقات كرايه حمل نيز بههمين ترتيب عمل خواهد شد.
ماده 40 ـ تعميم مقررات.
مقررات مذكور در اين فصل در مورد كشتيهايي كه توسط شخصي غير از مالك اداره و بهرهبرداري شده و يا وسيله مستأجر اصلي مورد بهرهبرداري قرارگيرد نيز لازمالاجرا است به استثناي مواردي كه از مالك به طور غيرقانوني خلع يد شده و يا طلبكار حسن نيت نداشته باشد.
ماده 41 ـ حق رجوع به فروشنده.
دارندگان حقوق ممتاز ظرف سه ماه از تاريخ آخرين آگهي فروش كشتي موضوع ماده 25 حق رجوع به فروشنده را خواهند داشت.