دولت شاهنشاهي ايران و دولت متحده بريتانياي كبير و ايرلند شمالي نظر به تمايل قراردادي كه تا سر حد امكان از طريق همكاري و مقاولات دوستانهدر زمينه فعاليتهاي معنوي و هنري و علمي و همچنين در مورد تاريخ و طرق زندگي كشور ديگر بر حسن تفاهم در كشور خودشان بيفزايد به شرح زيرتوافق نمودند:
ماده 1ـ
هر يك از دو دولت متعاهد ايجاد كرسيهاي استادي و ساير مشاغل آموزشي و دورههاي آموزشي در رشتههاي زبان و ادبيات و تاريخ كشوردولت متعاهد ديگر و ساير موضوعات مربوط به آن كشور را حتيالامكان در دانشگاهها و مؤسسات فرهنگي خود تشويق خواهند نمود.
ماده 2ـ
الف ـ هر يك از دو دولت متعاهد مجاز خواهد بود كه در قلمرو دولت متعاهد ديگر انجمنهاي فرهنگي به منظور اجراء مقاصد مندرجه دراين قرارداد تأسيس و نگهداري نمايد مشروط بر اين كه اين انجمنها با مقررات عمومي قانون محلي كه نسبت به تأسيس و نگهداري آنها ارتباط داردمطابقت داشته باشد اصطلاح "انجمنهاي فرهنگي" بر سازمانها يا مؤسسات اطلاق ميشود كه هدف آنها عملي ساختن مقاصد كلي اين قراردادها بهوسيله تشكيل كلاسهاي درس و مجالس سخنراني و كنسرتها و نمايشها و تأسيس كتابخانهها و مراكز جمعآوري صفحات گرامافون و فيلم باشد.
ب ـ هر يك از دو دولت متعاهد در حدود قوانين خود كليه تسهيلات را براي وارد كردن وسايل و لوازم مورد نظر در اين قرارداد از قبيل تصاوير و سايراشياء جهت نمايش و كتاب و فيلم و صفحات گرامافون به قلمرو خود فراهم خواهد نمود.
ج ـ هر يك از دو دولت متعاهد در حدود قوانين خود كليه تسهيلات را براي وارد نمودن وسايلي از قبيل لوازم كتابخانه و گرامافون و دستگاههاي ضبطصوت و دستگاههاي گيرنده راديو و پروژكتورهاي فيلم و وسايط نقليه به قلمرو خود كه براي اداره انجمنهاي فرهنگي مذكور در بند الف اين ماده لازمباشد فراهم خواهد ساخت.
ماده 3ـ
دو دولت متعاهد مبادله اعضاء دانشگاه و معلمين مدارس و دانشجويان و كساني كه به تحقيقات علمي اشتغال دارند و كارشناسان واعضاي مؤسسات فني را بين قلمروهاي خود تشويق خواهند نمود.
ماده 4ـ
هر يك از دو دولت متعاهد در قلمرو خود ترتيباتي فراهم خواهد نمود تا اتباع دولت متعاهد ديگر بتواند به تحصيل يا ادامه مطالعات خوددر رشته فني يا تحقيقاتي بپردازند.
ماده 5 ـ
دو دولت متعاهد تشييد همكاري بين مجامع علمي و سازمانهاي تعليماتي و حرفهاي قلمروهاي مربوطه خود را به منظور اجراء اين قراردادتشويق خواهند نمود.
هر يك از دو دولت متعاهد تعهد مينمايند كه دسترسي به آثار تاريخي و مجموعهها و بايگانيها و كتابخانهها و ساير مؤسسات علمي را كه تحتكنترل دولت هستند با همان شرايطي كه براي دانشمندان و محصلين خود قائل ميباشند براي دانشمندان و محصلين قلمرو دولت متعاهد ديگر تأمين نمايد.
همچنين هر يك از دو دولت تعهد مينمايند كه با محدوديتهايي كه طرفين مقتضي دانسته و توافق كنند و بدون اين كه به قوانين و مقررات موجود آنهالطمهاي وارد سازد وسايلي فراهم نمايند تا اين قبيل دانشمندان و دانشجويان بتوانند به عمليات و حفاري باستانشناسي مبادرت ورزند.
ماده 6ـ
دو دولت متعاهد حدود و شرايط تعيين معادلت درجات علمي و دانشنامهها و گواهينامههاي صادره در قلمرو يكي از طرفين را با درجاتعلمي و دانشنامهها و گواهينامههاي مشابهي كه در قلمرو طرف ديگر صادر شده است از نظر مقاصد تحصيلي و عندالاقتضاء به منظورهاي شغلي وحرفهاي مورد توجه قرار خواهد داد.
ماده 7ـ
دو دولت متعاهد به منظور بسط همكاريهاي فرهنگي و فني و تشريك مساعي حرفهاي مسافرت اشخاص يا هيأتهاي منتخب را به كشور يكديگر از طريق دعوت يا پرداخت كمك هزينه سفر تشويق خواهند نمود.
ماده 8ـ
دو دولت متعاهد همكاري بين سازمانهاي رسمي جوانان و سازمانهاي ملي تعليم و تربيت سالمندان را در قلمروهاي مربوطه خود تشويقخواهند نمود و همچنين با در نظر گرفتن اعتبارات موجوده همكاري بين سازمانهاي رسمي تربيت بدني و ورزشي قلمروهاي مربوطه خود را تشويقخواهند كرد.
ماده 9ـ
هر يك از دو دولت متعاهد توسعه دورههاي مطالعاتي كوتاه را كه در قلمرو دولت متعاهد ديگر داير است تشويق خواهد نمود تا اعضاءدانشگاه و معلمين و دانشجويان و دانشآموزان و ساير اشخاصي كه فعاليتهاي مذكور در مقدمه اين قرارداد از قلمرو دولت ديگر اشتغال دارند در آنشركت نمايند.
ماده 10ـ
دو دولت متعاهد براي اين كه آثار فرهنگي هر يك از آنها با استفاده از وسايل زير در كشور ديگر به نحو بهتري شناخته شود با يكديگراشتراك مساعي خواهند نمود.
الف ـ كتب و مطبوعات و ساير نشريهها.
ب ـ كنفرانسها و كنسرتها.
ج ـ هنرهاي زيبا و ساير نمايشها.
د ـ ترتيب نمايشهاي درام.
و ـ راديوـ فيلم ـ صفحات گرامافون و ساير وسايل ضبط و پخش صوت و تصوير.
ماده 11ـ
دو دولت متعاهد حتيالمقدور با وسايلي كه در اختيار دارند و با مقررات قوانين و عرف محلي آنها تطبيق مينمايد سعي و مجاهدت بهعمل خواهند آورد تا مطالب نادرستي كه درباره هر يك از دو كشور در كتابهاي درسي وجود داشته و توجه آنها بدان معطوف شود تصحيح گردد.
ماده 12ـ
با رعايت مقررات ماده بيست هر يك از دو دولت متعاهد به منظور اجراي اين قرارداد صدور اجازه به اشخاص زير را براي ورود واقامت در قلمرو خود تسهيل خواهد نمود.
1 ـ مأمورين دو دولت متعاهد يا مأمورين وابسته به سازمانهايي كه بهموجب مقررات ماده 18 تعيين ميگردند.
2 ـ معلميني كه در مراكز يا انجمنهاي بريتانيا در ايران و مراكز انجمنهاي ايران در كشورهاي متحده بريتانيا اشتغال دارند.
3 ـ محققين علوم و دانشجوياني كه در صدد استخدام در ايران يا در كشور متحده بريتانيا نميباشند:
ماده 13ـ
به منظور اجراي اين قرارداد يك كميسيون مختلط دائمي مركب از شش عضو تشكيل خواهد شد.
اين كميسيون به دو شعبه تقسيم ميشود يكي مركب از دو عضو ايراني و يك عضو انگليسي كه در تهران مستقر ميگردد و ديگري مركب از دو عضوانگليسي و يك عضو ايراني كه در لندن مستقر ميشود. وزارت امور خارجه ايران با موافقت ادارات صلاحيتدار ايران اعضاء ايراني هر دو شعبه را تعيينخواهد كرد و وزارت امور خارجه انگليس با موافقت ادارات صلاحيتدار دولت كشور متحده بريتانيا اعضاء انگليسي هر دو شعبه را نامزد خواهد كرد هريك از دو دولت متعاهد شرايط انتصاب خود را در هر دو شعبه تعيين و اختيار خواهند داشت كه اعضاء عليالبدل نيز معرفي نمايند.
ماده 14ـ
كميسيون مختلط پس از آن كه تكميل گرديد در صورت لزوم و لااقل هر دو سال يك مرتبه به تناوب در ايران و كشور متحده بريتانياتشكيل جلسه خواهد داد و نخستين جلسه آن در عرض دوازده ماه از تاريخ اجراي اين قرارداد تشكيل خواهد شد.
رياست جلسات اين كميسيون به عهده هفتمين عضوي خواهد بود كه از طرف دولتي كه كميسيون در آن تشكيل ميشود تعيين ميگردد.
ماده 15ـ
كميسيون مختلط و هر يك از شعب آن مجاز خواهند بود كه از اعضاء اضافي بدون داشتن حق رأي به عنوان مشاوره درباره مسائلخاصي دعوت نمايند.
ماده 16ـ
كميسيون مختلط آييننامه مربوط به وظايف خود را شخصاً وضع خواهد كرد.
ماده 17ـ
يكي از نخستين وظايف كميسيون مختلط اين خواهد بود كه در جلسهاي كه با حضور كليه اعضاء پيشنهاداتي با تفصيل و ذكر جزئيات درباره نحوه اجراء اين قرارداد تنظيم نمايد تا بعداً پيشنهادات مزبور از طرف دو دولت متعاهد مورد بررسي قرار گيرد.
كميسيون مختلط در جلساتي كه بعداً تشكيل خواهد داد موضوع را مورد تجديد نظر قرار داده و ممكن است نظريات ديگري را پيشنهاد يا اصلاحاتينسبت به توصيههاي پيشين خود جهت بررسي دو دولت متعاهد پيشنهاد نمايد در فواصل بين جلساتي كه كميسيون مختلط با حضور كليه اعضاء تشكيل ميدهد هر يك از شعب با موافقت شعبه ديگر ميتواند پيشنهادها يا اصلاحاتي نظير آن چه قبلاً براي اين منظور ذكر شده تنظيم يا توصيه نمايد.
ماده 18ـ
هر يك از دو دولت متعاهد ميتواند گاه به گاه اشخاص يا سازمانهاي شايسته را مأمور نمايد كه صحت اجراي مفاد اين قرارداد را تأميننمايند.
ماده 19ـ
در اين قرارداد:
الف ـ مقصود از اصطلاح "قلمرو" و "كشور" در مورد دولت ايران "قلمرو ايران" و در مورد كشور متحده بريتانيا عبارت است از كشور متحده بريتانيايكبير و ايرلند شمالي.
ب ـ مقصود از اصطلاح "اتباع" در مورد ايران اتباع دولت ايران و در مورد دولت كشور متحده بريتانيا عبارت است از اهالي كشور متحده و مستعمراتكه معمولاً در كشور متحده بريتانياي كبير و ايرلند شمالي سكونت دارند.
ماده 20ـ
هيچ يك از مفاد اين قرارداد نسبت به مسئوليت اشخاص در برابر رعايت قوانين و مقررات جاريه در قلمرو هر يك از دو دولت متعاهد در باب ورود و اقامت و خروج بيگانگان تأثير نخواهد داشت.
ماده 21ـ
اين قرارداد به تصويب خواهد رسيد و مبادله اسناد مصوبه آن در تهران صورت خواهد گرفت قرارداد پانزده روز پس از مبادله اسنادمصوبه به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
ماده 22ـ
اين قرارداد حداقل براي مدت پنج سال معتبر خواهد بود و سپس چنان چه هيچ يك از دو دولت متعاهد در عرض مدت لااقل شش ماه قبل از تاريخ انقضاء مدت مزبور اعلام فسخ ننمايند قرارداد كماكان بهاعتبار خود باقي خواهد ماند تا زماني كه مدت شش ماه از تاريخي كه يكي ازدو دولت متعاهد فسخ آن را به طرف ديگر اعلام نموده باشد منقضي گردد با توجه به مفاد مذكور در فوق امضاءكنندگان تامالاختيار زير از طرف دولمتبوعه خود اين قرارداد را امضاء نمودند.
اين قرارداد در تاريخ 1338.2.15 مطابق با تاريخ 6 مه سال 1959 در لندن در دو نسخه به زبانهاي فارسي و انگليسي تنظيم شده و هر دو متن متساوياً معتبر ميباشد.
از طرف دولت شاهنشاهي ايران
علياصغر حكمت
از طرف دولت كشور متحده بريتانياي كبير
و ايرلند شمالي ـ سلوين لويد
[امضاء]
مقدمه و متن قرارداد فوق ضميمه قانون راجع به قرارداد فرهنگي بين دولت شاهنشاهي ايران و دولت بريتانياي كبير و ايرلند شمالي بوده و صحيح است.
رييس مجلس شوراي ملي ـ رضا حكمت