ماده 1ـ
در اين آييننامه عبارات زير در معاني مشروح مربوط به كار ميرود:
الف ـ كميسيون سوانح ناحيه: كميسيوني متشكل از اعضاء به شرح آتي است كه به منظور كنترل و به كارگيري آييننامهها و دستورالعملهاي اجرائي، پيشگيري و رسيدگي به سوانح احتمالي در نواحي راهآهن جمهوري اسلامي ايران تشكيل ميگردد.
ب ـ كميسيون عالي سوانح: كميسيوني متشكل از اعضاء به شرح آتي است كه به منظور پيشگيري از سوانح احتمالي، تهيه دستورالعملها و مقررات عملياتي و اجرائي و نظارت بر اجراي آنها و رسيدگي به تقاضاي تجديدنظر نسبت به آراي صادره در كميسيونهاي سوانح نواحي به شرح مندرج در اين آييننامه در مركز راهآهن جمهوري اسلامي ايران تشكيل ميگردد.
ماده 2ـ
كميسيون جلوگيري از سوانح راهآهن مستقر در نواحي كه در اين آييننامه كميسيون سوانح ناحيه ناميده ميشود، با عضويت مديركل يا معاون فني ناحيه و پنج نفر خبره در هر يك از رستههاي ناوگان، سير و حركت، خط و ابنيه فني، علائم و ايمني كه با پيشنهاد مديركل ناحيه و تأييد كميسيون عالي سوانح راهآهن براي يك دوره دو ساله قابل تمديد انتخاب ميشوند، تشكيل ميگردد.
ماده 3ـ
كميسيون سوانح ناحيه جهت رسيدگي به سانحه اقدامات زير را به عمل ميآورد:
الف ـ به سرعت در محل حاضر شده و ضمن تهيه كروكي صحنه و بررسي علل و عوامل وقوع آن، صورتمجلس وضعيت سانحه را تنظيم و تحقيقات اوليه را از مباشرين، مسببين و شاهدين، معمول و اظهارات آنان را در برگ تحقيق قيد مينمايد.
تبصره 1ـ در صورت عدم امكان حضور هر يك از افراد مذكور جانشين وي كه قبلاً به تأييد كميسيون عالي سوانح رسيده است اعزام ميگردد.
تبصره 2ـ در مواردي كه سوانح ريلي منجر به قتل يا جرح شود نماينده نيروي انتظامي راهآهن نيز بايستي همراه كميسيون اعزام شود.
تبصره 3ـ در صورت وقوع سانحه ريلي كه مديريت آن خارج از توان و ظرفيت راهآهن باشد ضمن انجام وظائف كميسيون سوانح (موارد بندهاي « الف» و « ب» اين ماده) موضوع به عنوان بحران تلقي و بلافاصله مسؤولين مربوطه راهآهن مراتب را با سريعترين وسيله ممكن به اطلاع بالاترين مقام مسؤول ميرسانند كه در اين شرايط مطابق طرح جامع امداد و نجات كشور موضوع تصويبنامه شماره2282/ت24412هـ مورخ 23/1/1382 اقدام خواهد شد.
ب ـ پس از تكميل تحقيقات ضمن تشكيل جلسه با حضور كليه اعضاء و تعيين خسارات وارده به ناوگان، خط و ابنيه فني، علائم، تأسيسات و تجهيزات، افراد و ديگر موارد ناشي از سانحه، علت يا علل وقوع سانحه، مسؤول يا مسؤولين آن و ميزان مسؤوليت هر يك را طي صورتجلسهاي تعيين مينمايد.
تبصره 1ـ نظريه كميسيون سوانح ناحيه با اكثريت آراء معتبر ميباشد. در صورت تساوي آراء، تصميمي كه مطابق نظر رئيس كميسيون باشد، ملاك عمل خواهد بود.
تبصره 2ـ در مواردي كه سوانح ريلي منجر به قتل يا جرح شود يك نسخه از نظريه كميسيون سوانح ناحيه به نيروي انتظامي راهآهن ارسال ميگردد. نيروي انتظامي ناحيه به عنوان ضابط دادگستري مكلف است نظريه كميسيون را به همراه پرونده قضائي به دادگستري محل ارسال نمايد.
ج ـ كميسيونهاي سوانح نواحي به منظور پيشگيري از سوانح، هر ماه بايد از كليه خطوط، تأسيسات، تجهيزات و عمليات در محدوده ناحيه خود بازديد نمايند و علاوه بر ثبت ايرادها در دفتر مخصوص ايستگاه يك نسخه از آن را جهت تنظيم صورتمجلس كميسيون و پيگيريهاي بعدي به دبير كميسيون ارائه نمايند و اعضاء كميسيون بايد از رفع نواقص در بازديد بعدي مطمئن شوند.
ماده 4ـ
چنانچه مسؤول يا مسؤولين وقوع سانحه از كاركنان راهآهن باشند، مديركل ناحيه مراتب را ضمن ابلاغ به آنان به هيأتهاي رسيدگي به تخلفات اداري يا كميته انضباط كار (حسب مورد) جهت اقدام اعلام و در صورتي كه مسؤوليت متوجه شركتهاي حمل و نقل ريلي يا پيمانكاري يا ساير اشخاص باشد، نظريه كميسيون را به آنان ابلاغ مينمايد. هر يك از مسؤولين سانحه كه به نظر كميسيون سوانح ناحيه اعتراض داشته باشند، ميتوانند ظرف مدت بيست روز از تاريخ ابلاغ مراتب اعتراض كتبي خود را به ناحيه راهآهن مربوط تحويل و رسيد اخذ نمايند تا پرونده جهت رسيدگي به كميسيون عالي سوانح راهآهن ارسال گردد. ناحيه راهآهن مربوط موظف است اعتراض دريافتي را جهت طرح در كميسيون عالي سوانح به دبيرخانه كميسيون مذكور ارسال نمايد.
ماده5 ـ
كميسيون عالي رسيدگي به سوانح راهآهن كه در اين آييننامه كميسيون عالي سوانح ناميده ميشود با عضويت معاون بهرهبرداري و سير و حركت راهآهن و پنج نفر خبره در امور ناوگان، سير و حركت، خط و ابنيه فني، علائم و ايمني با پيشنهاد مديرعامل راهآهن و تأييد وزير راه و ترابري تشكيل ميگردد.
ماده6 ـ
نظريه كميسيون عالي سوانح راهآهن غيرقابل اعتراض بوده و نظريه اين كميسيون و نيز نظريه كميسيونهاي سوانح نواحي (در صورت عدم اعتراض اصحاب دعوي در موعد مقرر) در صدور آراء قضائي به عنوان نظريه كارشناسي ملاك عمل قرار ميگيرد.