ماده3ـ
به منظور جلوگيري از اطاله دادرسي، از طريق بهرهگيري از ظرفيتهاي قانوني امور وكالت و كارشناسي و به استناد مواد2، 57، 194 و 199 قانون آيين دادرسي مدني و بند (ج) از فصل دوم دستورالعمل شماره يك طرح جامع رفع اطاله دادرسي، واحدهاي ارشاد و معاضدت قضائي مستقر در كليه واحدهاي قضائي موظفند نسبت به رعايت موارد ذيل اقدام نمايند.
1ـ3ـ در كليه دعاوي حقوقي كه اظهارنظر كارشناس جهت اثبات ادعا لازم باشد (مانند دعوي اجرتالمثل، خسارت، نفقـه، مهـريه، اجاره بهـا، انجـام تعـهدات، تأميـن دلـيل مستلزم جلبنظر كارشناس، حجر، رشد، تصرف عدواني و.....) خواهان (اعم از حقيقي و حقوقي) را جهت تهيه نظريه كارشناسي و تسليم آن در هنگام تقديم دادخواست دلالت نمايند.
2ـ3ـ در دعاوي حقوقي داخل در صلاحيت شوراهاي حل اختلاف، دعاوي مشمول تبصره يك ماده يك آييننامه اجرايي مواد 31 و 32 قانون اصلاح پارهاي از قوانين دادگستري مصوب1356 و اصلاحات بعد و همچنين در نقاطي كه آييننامه مذكور اجرا نميشود بايد مفاد دادخواست يا درخواست از حيث انطباق با قوانين (قابل طرح بودن دعوي) به تأييد وكيل برسد.
كليه اشخاصي كه در آييننامه فوقالذكر از معرفي وكيل مستثني ميباشند مشمول ضوابط قسمت اخير نخواهندبود.
ماده4ـ
وكيل خواهان و يا وكلاء طرفين دعوي بايد زمينه سازش را فراهم نموده و موارد اختلاف و توافق را حسب مورد به واحد ارشاد و معاضدت قضائي يا دادگاه اعلام نمايند. در صورتي كه دعوي قابل تجزيه باشد نسبت به موارد توافق صورتجلسه سازش تنظيم نمايند. در قسمتهاي مورد اختلاف نيز دادگاه به رسيدگي ادامه خواهد داد.
ماده5 ـ
در صـورتـي كه طرفيـن يا خـواهان دعوي، خواسـتار نظريه كارشنـاس يا كارشناسان به عنوان داوري يا صلح و سازش باشند واحدهاي ارشاد و معاضدت پس از احراز هويت و اهليت و امضاي فرم صورتجلسه موضوع را حسب مورد به كارشناس يا كارشناسان ارجاع مينمايند. نظريه ابرازي در حدود قوانين مربوط بين طرفين و قائم مقام قانوني آنان معتبر و در مراجع قضائي قابل استناد ميباشد و طبق مقررات دستور اجرا توسط دادگاه صادر ميگردد.
ماده6 ـ
ترتيب كار و شيوه اعمال ماده5 به شرح ذيل است:
1ـ6 ـ متقاضي بايد دادخواست خود را به واحد ارشاد و معاضدت قضائي مستقر در حوزه قضائي مربوطه تسليم نمايد.
2ـ6 ـ واحد ارشـاد و معاضـدت قضائي بايد هرچـه سريـعتر طـرف مقـابل را از دادخواست مطلع نمايد. طرف مقابل يك هفته مهلت خواهدداشت كه به واحد ارشاد و معاضدت قضائي اطلاع دهد كه آيا با ارجاع امر به داوري كارشناس و يا صلح و سازش توسط كارشناس موافق است يا آن را رد ميكند. عدم پاسخ در مهلت مقرر به منزله عدم پذيرش ميباشد.
3ـ6 ـ پس از موافقت طرف مقابل، واحد ارشاد و معاضدت قضائي ضمن ارجاع امر به كارشناس مربوط مراتب را جهت تكميل مدارك و استدلالات نزد كارشناس، كتباً به طرفين و كارشناس ابلاغ مينمايد.
4ـ6 ـ كارشناس منتخب موظف است ظرف دو روز جهت تعيين زمان و مكان داوري يا صلح و سازش با طرفين دعوي هماهنگي لازم را بنمايد.
5 ـ 6 ـ كارشناس مذكور موظف است ضمن رعايت مسائل فني و كارشناسي، رعايت اصول عدالت، انصاف و بيطرفي را بنمايد. كليه مرتبطين جريان دعوي مكلفند طبق قوانين و مقررات رعايت محرمانه بودن آن را بنمايند.
ماده7ـ
پس از پايان بررسيها، كارشناس مذكور موظف است در موارد داوري نظريه كارشناسي خود را ظرف يك هفته به واحد ارشاد و معاضدت اعلام نمايد و همچنين در موارد صلح و سازش ظرف همين مدت با تنظيم توافقنامهاي كه به امضاء طرفين ميرسد، مراتب صلح و سازش را به واحد ارشاد و معاضدت قضائي اعلام ميدارد تا پس از بررسي و تأييد به خواهان تسليم گردد. در صورت اعلام كارشناس مبني بر عدم امكان صلح و سازش نيز مراتب مطابق محدوديت زماني مندرج در بند اخير به واحد مرجع اعلام ميگردد.
ماده8 ـ
در مواردي كه طرف دعوي سازمانهاي دولتي و شهرداريها باشند، واحد ارشاد و معاضدت قضائي موظف است از طريق تعامل و مكاتبات لازم با اداره حقوقي سازمان طرف دعـوي و عنداللزوم با استفاده از نظريه كارشناس مساعي لازم را در حل و فصل موضوع اعمال نمايد.