ماده2ـ
تقاضاي صـدور مجوز اوليه تأسيـس حزب توسط هيأت مؤسـس، بايد به كميسيون احزاب ارائه شود. كميسيون احزاب موظف است ظرف مدت سه ماه از زمان دريافت تقاضاي رسمي با رعايت مواد اين قانون مجوز اوليه تأسيس را ثبت و صادر نمايد.
تبصره1ـ تقاضاي صدور مجوز اوليه، بايد حاوي مرامنامه، اساسنامه، اسامي و امضاي حداقل پانزده نفر از هيأت مؤسس باشد.
تبصره2ـ مرامنامه حزب بايد متضمن مطالب زير باشد:
الف ـ جهانبيني، مباني فكري و عقيدتي در چهارچوب موازين اسلام
ب ـ اهداف، راهبردهاي كلان و سياستها و برنامهها در راستاي رسيدن به اهداف تعيينشده
پ ـ رويكردهاي كلي به مسائل فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي، سياسي، اجرائي و حقوقي كشور
تبصره3ـ اساسنامه حزب بايد متضمن مطالب زير باشد:
الف ـ نام كامل حزب و عنوان اختصاري آن
ب ـ نشاني مركز اصلي و محدوده جغرافيايي فعاليت
پ ـ ساختار و اركان حزب به همراه وظايف، نحوه فعاليت، حدود اختيارات و مسؤوليت هر ركن به تفكيك و نحوه تعيين و عزل شوراي مركزي، دبيركل و ساير اركان به استثناي مجمع عمومي
ت ـ نحوه تصويب مرامنامه و اساسنامه و تغيير و اصلاح آنها و نحوه تصويب آييننامههاي اجرائي، مالي و دستورالعملها
ث ـ نحوه تأمين منابع مالي
ج ـ نحوه عضوگيري و شرايط كلي عضويت
چ ـ نحوه انحلال و تعيين تكليف داراييها پس از انحلال
تبصره4ـ حزب ميتواند با رعايت شروط اصل بيست و ششم (26) قانون اساسي از هر نام و نام اختصاري و نمادي استفاده نمايد مگر اسامي موهن يا مغاير با شؤونات ديني، فرهنگي و همچنين عناويني كه منع قانوني دارد و يا توسط دستگاهها و نهادهاي عمومي موضوع ماده (5) قانون مديريت خدمات كشوري مصوب 8/7/1386 و يا احزاب ديگر مورد استفاده قرار گرفتهاند و نيز عناوين مشابه آنها كه عرفاً موجب اشتباه گردد، همچنين عناوين عام و غيرمسمّي به تشخيص كميسيون احزاب
تبصره5 ـ احزاب متقاضي پروانه بايد در مرامنامه و اساسنامه خود صراحتاً التزام خود را نسبت به قانون اساسي و اصل ولايت مطلقه فقيه اعلام دارند.
تبصره6 ـ كميسيون احزاب ميتواند در صورت وجود دلايل موجه مهلت احراز شرايط براي ثبت و صدور مجوز اوليه را تنها براي يك بار به مدت دو ماه تمديد نمايد.
تبصره7ـ در صورت عدم احراز شرايط تأسيس حزب، كميسيون احزاب موظف است در مدت مقرر دلايل عدم صدور مجوز و يا رد تقاضا را كتباً به اطلاع نماينده هيأت مؤسس حزب برساند.
ماده3ـ
مجوز اوليه تأسيس حزب جهت راهاندازي آن و تحصيل شرايط براي صدور پروانه فعاليت مطابق ماده (6) اين قانون و برگزاري مجمع عمومي مؤسس جهت تصويب مرامنامه و اساسنامه بوده و اعتبار ديگري ندارد.
تبصره1ـ هيأت مؤسس موظف است ظرف مدت شش ماه از تاريخ صدور مجوز اوليه نسبت به تشكيل مجمع عمومي مؤسس جهت تصويب مرامنامه و اساسنامه اقدام نمايد در غير اين صورت مجوز اوليه تأسيس باطل ميشود.
تبصره2ـ هيأت مؤسس ميتواند در صورت وجود دلايل موجه و با تأييد كميسيون احزاب اين مهلت را تنها براي يك بار به مدت سه ماه تمديد كند.
تبصره3ـ تا زماني كه احزاب پروانه فعاليت نهائي را دريافت نكردهاند حق فعاليت حزبي ندارند.
ماده4ـ
متقاضيان تأسيس حزب و عضويت در آن بايد داراي شرايط زير باشند:
الف ـ شرايط هيأت مؤسس:
1) اعتقاد و التزام عملي به قانون اساسي و ولايت مطلقه فقيه
2) داشتن تابعيت ايراني
3) داشتن سن حداقل بيست و پنج سال تمام
4) داشتن حداقل مدرك كارشناسي يا معادل آن
5) عدم سوء پيشينه كيفري مؤثر
ب ـ شرايط ساير اعضاء
1) اعتقاد و التزام عملي به قانون اساسي و ولايت مطلقه فقيه
2) داشتن تابعيت ايراني
3) داشتن سن حداقل هجده سال تمام
4) عدم سوء پيشينه كيفري مؤثر
ماده5 ـ
اشخاص زير از حق تأسيس حزب يا عضويت در آن محرومند:
الف ـ كليه اعضاي دستگاههاي اطلاعاتي و امنيتي رژيم طاغوت، ساواك منحله، فراماسونها، كساني كه در فاصله 28 مرداد 1332 تا 22 بهمن 1357 به وزارت رسيده و يا به عضويت مجالس شوراي ملي يا سنا درآمدهاند، اعضاي مؤثر رژيم سابق و حزب رستاخيز و اعضاي گروهكهاي غيرقانوني محارب و ضد انقلاب به تشخيص مراجع ذيصلاح
ب ـ محكومان به جرائم ضد امنيت داخلي و خارجي كشور
پ ـ مظنونان به جاسوسي حسب تشخيص وزارت اطلاعات يا سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامي تا قبل از صدور حكم برائت از دادگاه صالح
ت ـ متجاهران به فسق و فجور، مشهوران به فساد و قاچاقچيان با استعلام از دستگاه قضائي و نيروي انتظامي
ث ـ كساني كه به موجب احكام قطعي دادگاهها از حقوق اجتماعي محروم شدهاند.
ج ـ اعضاي مؤثر احزاب منحل شدهاي كه در زمان انحلال عضو مؤثر باشند و انحلال حزبشان به حكم دادگاه و به دليل ارتكاب جرم بوده است، به مدت پنج سال
چ ـ قضات و كاركنان شاغل وزارتخانههاي اطلاعات، دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح و همچنين پرسنل شاغل در نيروهاي نظامي و انتظامي و ساير افرادي كه طبق قوانين از عضويت در احزاب و تشكلهاي سياسي محروم شده يا ميشوند.
ماده6 ـ
پروانه فعاليت نهائي براي احزاب ملي يا استاني در صورتي صادر ميگردد كه حائز شرايط زير باشند:
الف ـ شرايط احزاب ملي:
1ـ ارائه اسناد برگزاري مجمع عمومي مؤسس با حضور حداقل سيصد نفر از اعضاي رسمي در بيش از نيمي از استانهاي كشور
2ـ ارائه اسناد تأسيس دفاتر رسمي حداقل در يكسوم از مراكز استانهاي كشور
3ـ عدم ارتكاب تخلفات مندرج در ماده (18) اين قانون
ب ـ شرايط احزاب استاني:
1ـ ارائه اسناد برگزاري مجمع عمومي مؤسس مطابق يكي از موارد زير:
ـ با حضور حداقل يكصد نفر از اعضاي رسمي در بيش از نيمي از شهرستانهاي استان با جمعيت تا يك و نيم ميليون نفر
ـ با حضور حداقل يكصد و پنجاه نفر از اعضاي رسمي در بيش از نيمي از شهرستانهاي استان با جمعيت تا سه ميليون نفر
ـ با حضور حداقل دويست نفر از اعضاي رسمي در بيش از نيمي از شهرستانهاي استان با جمعيت بيش از سه ميليون نفر
2ـ ارائه اسناد تأسيس دفاتر رسمي حداقل در يكسوم از شهرستانهاي استان
3ـ عدم ارتكاب تخلفات مندرج در ماده (18) اين قانون
تبصره ـ عضويت در يك حزب ملي و استاني به طور همزمان منعي ندارد ولي هيچ شخصي نميتواند به صورت همزمان عضو مؤثر بيش از يك حزب ملي يا استاني باشد.
ماده7ـ
كميسيون احزاب موظف است پس از بررسي شرايط موضوع ماده (6) حداكثر ظرف مدت پنج ماه از تاريخ ارائه درخواست در مورد صدور يا عدم صدور پروانه اعلام نظر كند. پروانه فعاليت احزاب ملي يا استاني ظرف مدت يك ماه از زمان اعلام احراز شرايط، به امضاي وزير كشور صادر ميشود.
تبصره1ـ در صورتي كه اين كميسيون در مدت مقرر اعلام نظر نكند وزير كشور موظف است ظرف مدت يك ماه پس از انقضاي مهلت، پروانه فعاليت نهائي را صادر كند.
تبصره2ـ در صورت عدم احراز شرايط صدور پروانه فعاليت، مراتب كتباً به متقاضيان حزب اعلام ميشود. متقاضيان پروانه فعاليت ميتوانند ظرف مدت يك ماه از تاريخ اعلام نظر به تصميم كميسيون اعتراض نمايند. در صورت اعتراض، كميسيون ماده (10) موظف است حداكثر ظرف مدت سه ماه نسبت به اعتراض متقاضيان پروانه فعاليت رسيدگي و اعلام نظر كند.
تبصره3ـ در صورت عدم احراز شرايط صدور پروانه فعاليت، مجوز اوليه صادرشده باطل ميشود و هيأت مؤسس حق هيچگونه فعاليتي تحت عنوان مجوز اوليه مذكور را ندارد.
تبصره4ـ پس از صدور پروانه، مرامنامه و اساسنامه حزب بايد از طريق كميسيون احزاب به هزينه حزب در روزنامه رسمي چاپ و منتشر گردد.
ماده8 ـ
در صورتي كه دو يا تعداد بيشتري از احزاب ملي يا استاني قصد ادغام با يكديگر را داشته باشند، بايد موضوع را به كميسيون احزاب موضوع ماده (10) اين قانون اعلام و مرامنامه و اساسنامه و مدارك مورد نياز در اين قانون را جهت بررسي به كميسيون ارائه دهند. كميسيون موظف است پس از بررسيهاي لازم بدون رعايت نوبت جهت صدور پروانه حرب اقدام نمايد. در اين صورت حزب جديد جهت فعاليت نيازي به صدور مجوز اوليه تأسيس ندارد.
ماده9ـ
كليه احزاب موظفند تغييرات مربوط به مرامنامه، اساسنامه، شوراي مركزي، دبيركل و بازرسان و صورتجلسات برگزاري كنگرههاي خود را به كميسيون احزاب اعلام نمايند.
تبصره1ـ احزاب موظفند براي شركت نماينده كميسيون احزاب در كنگرههاي خود، دو هفته قبل از برگزاري، مراتب را به اطلاع كميسيون برسانند. عدم حضور نماينده كميسيون مانع برگزاري كنگره نخواهد بود.
تبصره2ـ پس از برگزاري اولين مجمع عمومي مؤسس در صورت تقاضاي يكسوم از اعضاي شوراي مركزي يا بيست درصد (20%) اعضاي مجمع عمومي حزب، كميسيون احزاب موظف است نمايندهاي جهت نظارت بر انتخابات شوراي مركزي معرفي كند.
تبصره3ـ چنانچه تغييرات اعلام شده در اين ماده موجب مغايرت مرامنامه يا اساسنامه حزب با تبصره (5) ماده (2) شود يا تغيير بعضي از اعضاي شوراي مركزي مشمول حكم ماده (5) گردد، كميسيون ضمن دادن تذكر كتبي مراتب را حداكثر ظرف مدت سه ماه به حزب اعلام ميكند. حزب موظف است ظرف مدت سه ماه اصلاحات لازم را انجام دهد و نظر كميسيون را تأمين كند. در صورت عدم تأمين نظر كميسيون، پروانه فعاليت حزب توقيف ميگردد و رفع توقيف پروانه فعاليت منوط به انجام اصلاحات مورد نياز از سوي حزب ميباشد در غير اين صورت مطابق بند (3) ماده (20) اقدام ميشود.
تبصره4ـ ظرف مدت حداكثر سه ماه از تاريخ توقيف پروانه توسط كميسيون احزاب، حزب ميتواند به ديوان عدالت اداري شكايت كند.
ماده10ـ
به منظور صدور پروانه جهت تشكيل حزب و نظارت بر فعاليت احزاب و انجمنهاي اقليتهاي ديني و انجام وظايف تصريح شده در اين قانون، كميسيون احزاب به شرح زير در وزارت كشور تشكيل ميشود:
1ـ نماينده دادستان كل كشور
2ـ نماينده رئيس قوه قضائيه
3ـ يك نماينده از ميان دبيران كل احزاب ملي و يك نماينده از ميان دبيران كل احزاب استاني داراي پروانه فعاليت بدون حق رأي
4ـ معاون سياسي وزارت كشور
5 ـ دو نماينده به انتخاب مجلس شوراي اسلامي از بين نمايندگان داوطلب
تبصره1ـ اعضاي موضوع اين ماده بايد ظرف مدت يك ماه از تاريخ لازمالاجراء شدن اين قانون، انتخاب و به وزارت كشور معرفي شوند. وزارت كشور موظف است حداكثر تا ده روز پس از آن، اولين جلسه كميسيون را تشكيل دهد.
تبصره2ـ اعضاي كميسيون براي مدت دو سال انتخاب ميشوند و تا معرفي اعضاي جديد به كار خود ادامه ميدهند.
تبصره3ـ نمايندگان موضوع بند (3) موضوع اين ماده به انتخاب دبيران كل احزاب ملي و استاني و با نصاب اكثريت مطلق آراء آنها انتخاب ميشوند. نحوه برگزاري اين انتخابات براساس دستورالعملي خواهد بود كه با پيشنهاد كميسيون احزاب به تصويب وزارت كشور ميرسد.
تبصره4ـ كميسيون ميتواند از نمايندگان ساير سازمانها و افراد صاحب نظر جهت مشاوره دعوت به عمل آورد.
تبصره5 ـ جلسات كميسيون با حضور پنج نفر از اعضاء رسميت مييابد و تصميمات آن با رأي حداقل چهارنفر از اعضاء معتبر ميباشد.
تبصره6 ـ اعتبار مورد نياز كميسيون احزاب كه هر سال در بودجه سالانه وزارت كشور پيشبيني ميشود، ذيل رديف مستقل لحاظ ميگردد.
تبصره7ـ معاون سياسي وزير كشور، رئيس كميسيون است و نايب رئيس از ميان اعضاء انتخاب ميشود. دبير كميسيون به پيشنهاد رئيس كميسيون و با رأي اعضاء انتخاب ميگردد. چنانچه دبير از ميان اعضاء نباشد، بدون حق رأي در جلسات كميسيون شركت ميكند.
ماده11ـ
وظايف و اختيارات كميسيون احزاب مطابق مفاد اين قانون به شرح زير است:
1ـ بررسي شرايط متقاضيان تأسيس حزب، ثبت و صدور مجوز اوليه تأسيس، شرايط اعضاي شوراي مركزي ، دبيركل، بازرسان و مسؤولان شعب استاني
2ـ احراز شرايط موضوع مواد(6) و (8) و صدور پروانه فعاليت نهائي حزب
3ـ رسيدگي و تأييد مرامنامه و اساسنامه و تغييرات احتمالي در آنها و اتخاذ تصميم براساس اين قانون
4ـ نظارت بر انتخاب شوراي مركزي احزاب و نيز كنگرههاي حزبي آنها طبق ماده (9) اين قانون
5 ـ بررسي و اتخاذ تصميم در مورد تخلفات موضوع ماده(18) اين قانون
6 ـ بررسي و اتخاذ تصميم در خصوص درخواست برگزاري تجمعات و راهپيماييها
7ـ بررسي گزارشهاي مالي و عملكرد سالانه احزاب
8 ـ اتخاذ تصميم در مورد ميزان پرداخت كمك به احزاب در چهارچوب قوانين و مقررات جاري
9ـ رسيدگي به گزارشهاي مستند اشخاص حقيقي و حقوقي از احزاب در چهارچوب اين قانون
10ـ توقيف پروانه فعاليت احزاب و معرفي آنها به دادگاه ذيصلاح جهت انحلال طبق ماده (19) اين قانون
ماده12ـ
مرجع رسيدگي به شكايات احزاب از تصميمات و اقدامات كميسيون احزاب، ديوان عدالت اداري است.