مقدمه
دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت جمهوري زيمبابوه كه عضو كنوانسيون هواپيمايي كشوري بينالمللي مورخ 16 آذرماه 1323 هجري شمسي برابر با 7 دسامبر 1944 ميلادي ميباشند، و از اين پس «طرفهاي متعاهد» ناميده ميشوند، با تمايل يكسان براي انعقاد موافقتنامهاي بهمنظور تأسيس و بهرهبرداري از سرويسهاي هوايي منظم بين و ماوراي سرزمينهاي خود به شرح زير موافقت كردند:
ماده1ـ تعاريف
از نظر اين موافقتنامه، جز در صورتيكه سياق عبارت به گونه ديگري اقتضاء نمايد:
الف ـ اصطلاح «كنوانسيون» به كنوانسيون هواپيمايي كشوري بينالمللي كه در تاريخ 16 آذرماه 1323 هجري شمسي برابر با 7 دسامبر 1944 ميلادي در شيكاگو براي امضاء مفتوح گرديد، اطلاق ميشود، و شامل ضمائم كنوانسيون كه به موجب ماده (90) كنوانسيون مزبور به تصويب رسيده و نيز اصلاحات پيوست يا كنوانسيون به موجب مواد (90) و (94) آن تا حدودي كه موارد مزبور براي طرفهاي متعاهد لازمالاجراء شده است، خواهد بود.
ب ـ اصطلاح «مقامات هواپيمايي» در مورد جمهوري اسلامي ايران به «رئيس سازمان هواپيمايي كشوري» و هرشخص يا سازماني كه مجاز به انجام وظايف فعلي آن سازمان باشد اطلاق ميگردد، و در مورد دولت جمهوري زيمبابوه وزير مسؤول در امور هوانوردي و يا هر شخص يا سازماني كه مجاز به انجام وظايف فعلي آن مقام باشد، اطلاق ميشود.
پ ـ اصطلاح «شركت هواپيمايي تعيينشده» به يك يا چند شركت هواپيمايي اطلاق ميشود كه به موجب مفاد ماده (3) اين موافقتنامه تعيين شوند و اجازه فعاليت بيابند.
ت ـ اصطلاح «ظرفيت» درمورد هواپيما، به ميزان بارگيري مؤثر آن هواپيما در يك مسير يا قسمتي از مسير و اصطلاح «ظرفيت» درمورد «سرويس مورد توافق» به حاصلضرب ظرفيت هواپيما در چنين سرويسي در دفعات پرواز هواپيماي مزبور طي زمان معين در تمام يا قسمتي از مسير، اطلاق ميشود.
ث ـ اصطلاح «سرزمين» در مورد هر يك از طرفهاي متعاهد به مناطق خشكي و آبي كه تحت حاكميت آن قرار دارد؛ اطلاق و شامل فضاي محاذي آنها نيز ميشود.
ج ـ اصطلاحات «سرويسهوايي»، «سرويس هوايي بينالمللي»، «شركت هواپيمايي» و «توقف به منظورهاي غيرحملونقل» به ترتيب داراي همان معاني است كه در ماده (96) كنوانسيون براي آنها ذكر شده است.
چ ـ اصطلاح «نرخ» به قيمتي اطلاق ميشود كه براي حمل مسافر، بار همراه و غيرهمراه پرداخت گردد و شامل شرايطي كه به موجب آن قيمتهاي مزبور اعمال ميشود از جمله قيمتها و شرايط مقرر براي نمايندگيها و ساير خدمات جنبي بهاستثناي دستمزدها و شرايط حمل پست، ميباشد.
ح ـ اصطلاح «جدول مسير» به جدول پيوست اين موافقتنامه و هرگونه اصلاحيه آن كه طبق مفاد ماده (14) موافقتنامه مورد توافق قرار گرفته است اطلاق ميشود. «جدول مسير» بخش لاينفك موافقتنامه را تشكيل ميدهد.
جز در صورتيكه سياق عبارت به گونه ديگري دلالت داشته باشد، كلماتي كه دربردارنده مفهوم مفرد مي باشند، مفاهيم جمع را نيز شامل مي شوند و برعكس.
بديهي است عناوين مواد اين موافقتنامه بههيچوجه معناي هريك از مقررات اين موافقتنامه را محدود نميكند يا توسعه نميدهد.
ماده2ـ اعطاي حقوق
1ـ هر طرف متعاهد جهت انجام سرويسهاي هوايي بينالمللي منظم به وسيله شركت هواپيمايي تعيينشده طرف متعاهد ديگر حقوق مشخص شده در اين موافقتنامه را به شرح زير به طرف متعاهد ديگر اعطاء مينمايد:
الف ـ پرواز بدون فرود از فراز سرزمين طرف متعاهد ديگر؛
ب ـ توقف درسرزمين مذكور به منظورهاي غيرحملونقل؛
پ ـ توقف در سرزمين مذكور به منظور سوار و پيادهكردن مسافر، بارگيري و تخليه بار و پست در حملونقل بينالمللي در نقاط مشخصشده براي آن مسير در جدول مسير پيوست اين موافقتنامه.
2ـ استفاده از حق آزادي پنجم پروازي منوط به موافقت مقامات صلاحيتدار طرف مقابل ميباشد.
3ـ هيچ يك از مفاد اين موافقتنامه نبايد به نحوي تفسير شود كه به شركت هواپيمايي يك طرف متعاهد اين حق را اعطاء كند كه در داخل سرزمين طرف متعاهد ديگر از نقطهاي به نقطه ديگر مبادرت به حمل مسافر، بار و پست در قبال مزد يا كرايه نمايد.
4ـ در مناطقي كه در آن مخاصمات مسلحانه جريان دارد و يا در اشغال نظامي است يا در مناطقي كه تحت تأثير مخاصمات مسلحانه يا اشغال نظامي قرار گرفته، انجام سرويسهاي موضوع اين ماده منوط به تصويب مقامهاي صلاحيتدار مربوطه خواهد بود.
ماده3ـ تعيين و اجازه
1ـ هر طرف متعاهد حق دارد با ارسال اعلاميه كتبي به طرف متعاهد ديگر يك يا چند شركت هواپيمايي را براي انجام سرويسهاي مورد توافق در مسيرهاي مشخصشده تعيين، و هر شركت هواپيمايي تعيينشده را حذف كند يا تغيير دهد.
2ـ پس از دريافت اعلاميه مذكور مقامات صلاحيتدار طرف متعاهد ديگر بايد با رعايت مفاد بندهاي (3) و (4) اين ماده اجازه مقتضي را بدون تأخير به شركت هواپيمايي تعيينشده مزبور اعطاء كنند.
3ـ مقامات هواپيمايي يك طرف متعاهد ميتوانند از شركت هواپيمايي تعيينشده طرف متعاهد ديگر بخواهند كه آنان را مجاب سازد كه شرايط مقرر در قوانين و مقرراتي را كه معمولاً به موجب مفاد كنوانسيون توسط آن مقامات در مورد بهرهبرداري از سرويسهاي هوايي بينالمللي اعمال ميگردد، دارا ميباشد.
4ـ هر طرف متعاهد حق دارد در هر مورد كه مجاب نشده باشد كه مالكيت عمده و كنترل مؤثر شركت هواپيمايي مربوط در اختيار طرف متعاهد تعيينكننده شركت(هاي) هواپيمايي يا اتباع آن طرف متعاهد است از اعطاي اجازه بهرهبرداري موضوع بند (2) اين ماده امتناع ورزد يا هر شرطي را كه براي اعمال حقوق مذكور در ماده (2) اين موافقتنامه توسط آن شركت هواپيمايي تعيينشده لازم بداند، وضع نمايد.
5 ـ شركت هواپيمايي تعيينشده ميتواند در هر زمان پس از دريافت اجازه مندرج در بندهاي (1) و (2) اين ماده، بهرهبرداري از سرويسهاي مورد توافق را آغاز كند.
ماده4ـ تعليق و لغو
1ـ هر طرف متعاهد ميتواند در موارد مشروح زير مجوز بهرهبرداري را لغو يا استفاده از حقوق مندرج در ماده (2) اين موافقتنامه را در مورد شركت هواپيمايي تعيينشده طرف متعاهد ديگر معلق، يا هر شرطي را كه براي استفاده از اين حقوق لازم ميداند وضع كند:
الف ـ چنانچه قانع نشود كه مالكيت عمده و كنترل مؤثر شركت هواپيمايي مذكور در اختيار طرف متعاهد تعيينكننده شركت هواپيمايي يا اتباع طرف متعاهد مزبور ميباشد؛ يا
ب ـ چنانچه شركت هواپيمايي مذكور قوانين و يا مقررات طرف متعاهدي كه اين حقوق را اعطاء نموده است رعايت نكند؛ يا
پ ـ چنانچه شركت هواپيمايي مذكور در انجام عمليات بهرهبرداري از شرايط مقرر به موجب اين موافقتنامه تخطّي كند.
2ـ اعمال حق لغو يا تعليق يا وضع شرايط مذكور در بند (1) اين ماده جز در مواردي كه براي جلوگيري از نقض بيشتر قوانين و يا مقررات، فوريت داشته باشد، فقط پس از مشورت با طرف متعاهد ديگر صورت خواهد گرفت. اين مشورت بين مقامات هواپيمايي پس از دريافت درخواست انجام آن در اسرع وقت شروع خواهد شد.
ماده5 ـ شمول قوانين و مقررات
1ـ قوانين و مقررات هر طرف متعاهد در مورد ورود يا خروج هواپيماهايي كه به امر هوانوردي بينالمللي اشتغال دارند و نيز قوانين و مقررات مربوط به بهرهبرداري و هوانوردي اين قبيل هواپيماها مادام كه برفراز يا داخل سرزمين آن طرف متعاهد ميباشند، در مورد هواپيماهاي شركت هواپيمايي تعيينشده طرف متعاهد ديگر اعمال خواهد شد.
2ـ قوانين و مقررات هر طرف متعاهد كه ناظر به ورود، اقامت موقت و خروج مسافران، خدمه، بار يا پست از سرزمين آن ميباشد از قبيل تشريفات ورود و خروج، مهاجرت و همچنين مقررات گمركي و بهداشتي در مورد مسافران، خدمه، بار يا محمولات پستي هواپيماي شركت هواپيمايي تعيينشده طرف متعاهد ديگر مادام كه در سرزمين مذكور باشند اعمال خواهد شد.
3ـ هر طرف متعاهد بنا به تقاضاي طرف متعاهد ديگر نسخهاي از قوانين و مقررات مذكور در اين ماده را در اختيار آن قرار خواهد داد.
4ـ شركت هواپيمايي تعيينشده هر طرف متعاهد حق دارد دفتر نمايندگي خود را در سرزمين طرف متعاهد ديگر داير نمايد و يا اينكه براي خود عامل كل يا عامل فروش كل تعيين كند. نصب عامل كل يا عامل فروش كل بر اساس قوانين و مقررات مربوط حاكم هر طرف متعاهد صورت خواهد گرفت.
5 ـ انتقال درآمدهاي حاصله توسط شركت هواپيمايي تعيينشده هر طرف متعاهد طبق مقررات تسعير ارزهاي خارجي جاري در هر دو كشور صورت خواهد گرفت. طرفهاي متعاهد بيشترين تلاش خود را براي تسهيل انتقال درآمدهاي حاصله مزبور پس از كسر هزينهها بهعمل خواهند آورد.
ماده6 ـ معافيت از حقوق گمركي، سود بازرگاني و ساير عوارض
1ـ هواپيماهاي شركت هواپيمايي تعيينشده طرف متعاهدي كه سرويسهاي بينالمللي را انجام ميدهد و مواد سوختي، روغن موتور، ساير مواد مصرفي فني، وسايل يدكي، لوازم مورد نياز جاري و خواربار موجود در هواپيماهاي شركت هواپيمايي يك طرف متعاهد كه مجاز به استفاده از مسيرها و سرويسهاي موضوع اين موافقتنامه ميباشند به هنگام ورود يا خروج از سرزمين طرف متعاهد ديگر براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمركي و سود بازرگاني و هزينههاي بازرسي و ساير عوارض و هزينههاي مشابه ملي و محلي معاف خواهند بود حتي اگر مواد مذكور زماني مورد استفاده قرار گيرد يا به مصرف برسد كه هواپيماهاي مزبور برفراز آن سرزمين در پرواز باشند.
2ـ سوخت، روغن موتور، ساير مواد مصرفي فني، وسايل يدكي، لوازم مورد نياز جاري و خواربار كه توسط يك طرف متعاهد يا اتباع آن به سرزمين طرف متعاهد ديگر وارد شود و صرفاً بهمنظور استفاده در هواپيماهاي شركت هواپيمايي تعيينشده آن طرف متعاهد باشد براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمركي و سود بازرگاني و هزينههاي بازرسي و ساير عوارض و هزينههاي مشابه ملي و محلي معاف خواهد بود.
3ـ سوخت، روغن موتور، ساير مواد مصرفي فني، وسايل يدكي، لوازم مورد نياز جاري و خواربار كه بار هواپيماهاي شركت هواپيمايي تعيينشده يك طرف متعاهد ميشود و در سرويسهاي بينالمللي مورد استفاده قرار ميگيرد براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمركي و سود بازرگاني، مالياتها و هزينههاي بازرسي و ساير عوارض و هزينههاي مشابه ملي و محلي، معاف خواهد بود.
4ـ تجهيزات هوابرد مورد نياز جاري، و همچنين مواد و كالاهاي نگاهداريشده در هواپيماهاي شركت هواپيمايي تعيينشده هر طرف متعاهد تنها با موافقت مقامات گمركي ديگر طرف متعاهد در آن سرزمين قابل تخليه است. در اين صورت ميتوان آنها را تا زماني كه طبق مقررات گمركي مجدداً صادر ميشوند و يا ترتيب ديگري در مورد آن داده شود تحت نظارت مقامات نامبرده قرار داد.
5 ـ مسافران، اثاثيه مسافران و باري كه از سرزمين يك طرف متعاهد در گذر (ترانزيت) مستقيم قرار دارند و از حريمي كه در فرودگاه بدين منظور اختصاص يافته خارج نميشوند، فقط مشمول يك كنترل ساده خواهند بود. اثاثيه مسافر و بار تا زماني كه در گذر (ترانزيت) مستقيم است از حقوق گمركي و سود بازرگاني و هرگونه ماليات معاف خواهد بود.
6 ـ اسناد رسمي حاوي آرم رسمي شركت هواپيمايي مانند برچسب چمدان، بليط هواپيما، بارنامه، كارت اجازه ورود به هواپيما و جدول زمانبندي كه به داخل سرزمين هر طرف متعاهد براي استفاده اختصاصي شركت هواپيمايي تعيينشده طرف متعاهد ديگر وارد ميشود، از كليه حقوق گمركي و سود بازرگاني و يا مالياتها براساس عمل متقابل معاف خواهد بود.
ماده7ـ تسهيلات و هزينههاي فرودگاهي
1ـ هريك از طرفهاي متعاهد در سرزمين خود فرودگاه يا فرودگاههايي را جهت استفاده شركت هواپيمايي تعيينشده طرف متعاهد ديگر در مسيرهاي مشخصشده تعيين خواهد كرد، و تسهيلات ارتباطي، هوانوردي، هواشناسي و ساير خدماتي را كه براي بهرهبرداري سرويسهاي مورد توافق لازم است در اختيار شركت هواپيمايي تعيينشده طرف متعاهد ديگر قرار خواهد داد.
2ـ هريك از طرفهاي متعاهد ميتواند در قبال استفاده هواپيماهاي شركت هواپيمايي تعيينشده طرف متعاهد ديگر از فرودگاهها و ساير تأسيسات آن هزينههاي عادلانه و معقولي دريافت دارد، مشروط بر آنكه ميزان اين هزينهها از آنچه شركتهاي حمل و نقل هوايي كه در سرويسهاي مشابه بينالمللي تردد ميكنند، براي استفاده از چنين فرودگاه و تأسيساتي ميپردازند، تجاوز نكند.
ماده 8 ـ مقررات ظرفيت و تصويب برنامههاي پرواز
1ـ شركتهاي هواپيمايي تعيينشده طرفهاي متعاهد از رفتار عادلانه و برابر برخوردار خواهند بود تا بتوانند براي انجام سرويسهاي مورد توافق در مسيرهاي مشخصشده از فرصتهاي متساوي بهرهمند باشند.
2ـ در انجام سرويسهاي مورد توافق، شركت هواپيمايي تعيينشده هر طرف متعاهد، منافع شركت هواپيمايي طرف ديگر را مورد نظر قرار خواهد داد تا من غيرحق در سرويسهاي طرف ديگردر تمام يا قسمتي از همان مسيرها اثر نامطلوب ايجاد نشود.
3ـ هدف اصلي از برقراري سرويسهاي مورد توافق توسط شركتهاي هواپيمايي تعيينشده طرفهاي متعاهد، تأمين ظرفيت كافي با ضريب بار مناسب جهت رفع نيازمنديهاي جاري و پيشبينيشده معقول براي حمل مسافر و بار و پست بين سرزمين طرف متعاهد تعيينكننده شركت هواپيمايي و سرزمين طرف متعاهد ديگر ميباشد.
4ـ شركت هواپيمايي تعيينشده هر طرف متعاهد همچنين ميتواند با رعايت اصول مندرج در بندهاي (1)، (2) و (3) اين ماده، ظرفيتي را براي رفع نيازمنديهاي حملونقل بين سرزمينهاي كشورهاي ثالث مندرج در جدول مسير پيوست اين موافقتنامه و سرزمين طرف متعاهد ديگر تأمين نمايد.
5 ـ ظرفيتي كه عرضه ميشود شامل تعداد سرويسها و نوع هواپيماهاي مورد استفاده شركتهاي هواپيمايي تعيينشده طرفهاي متعاهد در سرويسهاي مورد توافق، از سوي مقامهاي هواپيمايي مورد توافق قرار خواهد گرفت.
6 ـ شركت هواپيمايي تعيينشده هر طرف متعاهد، حداكثر سي روز قبل از شروع سرويسها در مسيرهاي مشخصشده، برنامههاي پرواز را براي تصويب به مقامات هواپيمايي طرف متعاهد ديگر تسليم خواهد نمود. در مورد تغييرات بعدي نيز به همين ترتيب عمل خواهد شد. در موارد خاص ميتوان اين محدوده زماني را با تصويب مقامات نامبرده تغيير داد.
ماده 9ـ شناسايي گواهينامهها و پروانهها
گواهينامههاي قابليت پرواز و گواهينامههاي صلاحيت و پروانههايي كه توسط يك طرف متعاهد صادر شده يا اعتبار يافته و هنوز به قوت خود باقي باشد، براي بهرهبرداري از مسيرها و سرويسهاي موضوع اين موافقتنامه، توسط طرف متعاهد ديگر معتبر شناخته خواهد شد، مشروط بر اينكه شرايط صدور يا اعتبار گواهينامهها و پروانههاي مزبور مساوي يا بيش از حداقل استانداردهايي باشد كه بهموجب كنوانسيون وضع شده يا خواهد شد. در هر حال هر طرف متعاهد اين حق را براي خود محفوظ ميدارد كه در مورد پرواز از فراز سرزمين خود از بهرسميت شناختن گواهينامههاي صلاحيت و پروانههايي كه براي اتباع آن توسط طرف متعاهد ديگر يا هر دولت ديگري صادر شده يا معتبر شناختهشده خودداري نمايد.
ماده 10ـ نرخهاي حمل ونقل هوايي
1ـ هر طرف متعاهد به هر شركت هواپيمايي تعيينشده اجازه ميدهد بر اساس ملاحظات بازرگاني بازار براي خدمات هوايي نرخ تعيين كند. هيچ يك از طرفهاي متعاهد، شركتهاي هواپيمايي تعيينشده خود را ملزم نمينمايد كه با شركتهاي هواپيمايي تعيينشده ديگر در مورد نرخهايي كه آنها اعمال يا اعمال آنها را براي خدمات مشمول اين ترتيبات پيشنهاد مي كنند، مشورت نمايند.
2ـ هر طرف متعاهد ميتواند از شركت يا شركتهاي هواپيمايي تعيينشده خود اعلام يا ثبت هرگونه نرخ مقررشده را بخواهد. هيچيك از طرفهاي متعاهد خواهان اعلام يا ثبت نرخهايي نخواهد شد كه شركت يا شركتهاي هواپيمايي تعيينشده طرف متعاهد ديگر قرار است اعمال نمايند. اين نرخها به قوت خود باقي ميماند مگر آنكه متعاقباً به موجب بندهاي (3) و (4) زير تصويب نشوند.
3ـ مداخله طرفهاي متعاهد به موارد ذيل محدود ميشود:
الف) حمايت از مصرفكنندگان در مقابل نرخهاي گزاف به علت سوءاستفاده از قدرت بازار
ب) پيشگيري از نرخهايي كه اعمال آنها رفتار ضدرقابتي تلقي ميشوند كه قطعاً، احتمالاً يا صراحتاً تأثير بازدارنده، محدودكننده يا منحرفكننده رقابت و يا حذف يك رقيب از مسير را دارند.
4ـ هر طرف متعاهد ميتواند بطور يكجانبه نرخهاي ثبتشده يا اعمالشده توسط شركتهاي هواپيمايي تعيينشده خود را قبول ننمايد. در هر حال چنين مداخلهاي تنها در صورتي انجام خواهد شد كه به نظر مقام هواپيمايي آن طرف متعاهد نرخ اعمالشده يا پيشنهادي، مشمول هر يك از معيارهاي مقرر در بند (3) فوق الذكر باشد.
5 ـ هيچيك از طرفهاي متعاهد نبايد بهطور يكجانبه جهت پيشگيري از اجرائي شدن يا تداوم نرخ اعمالشده يا پيشنهادي براي اعمال توسط يك شركت هواپيمايي طرف متعاهد ديگر اقدام نمايد. چنانچه يك طرف متعاهد معتقد باشد كه هرگونه نرخي از اين قبيل با ملاحظات مندرج در بند (3) فوق الذكر ناهماهنگ است، ميتواند درخواست مشاوره نمايد و طرف متعاهد ديگر را از دلايل نارضايتي خود مطلع سازد. اين مشاورهها بايد پس از دريافت درخواست حداكثر ظرف مدت چهارده روز انجام شود. بدون توافق دو جانبه نرخ، قابل اعمال يا همچنان معتبر خواهد بود.
ماده11ـ امنيت هوانوردي
1ـ طرفهاي متعاهد حقوق و تعهداتي را كه به موجب حقوق بينالملل در قبال يكديگر در خصوص حفظ امنيت هواپيمايي كشوري در برابر اعمال مداخلهگرايانه غيرقانوني دارند، مورد تأكيد قرار ميدهند. طرفهاي متعاهد بدون تحديد كليت حقوق و تعهداتي كه به موجب حقوق بينالملل بهعهده دارند، بهويژه طبق مفاد كنوانسيون راجع به جرائم و برخي اعمال ارتكابي ديگر در هواپيما، امضاءشده در توكيو به تاريخ 23/6/1342 هجري شمسي مطابق با 14 سپتامبر 1963 ميلادي، كنوانسيون راجع به جلوگيري از تصرف غيرقانوني هواپيما، امضاءشده در لاهه به تاريخ 25/9/1349 هجري شمسي مطابق با 16 دسامبر 1970 ميلادي و كنوانسيون راجع به جلوگيري از اعمال غيرقانوني عليه امنيت هواپيمايي كشوري، امضاءشده در مونترال به تاريخ 1/7/1350 هجريشمسي مطابق با 23 سپتامبر1971ميلادي عمل خواهندكرد.
2ـ طرفهاي متعاهد حسب تقاضا، كليه مساعدتهاي لازم را به يكديگر جهت جلوگيري از تصرف غيرقانوني هواپيماهاي كشوري و ساير اعمال غيرقانوني عليه امنيت اين هواپيماها، مسافران و خدمه آنها، فرودگاهها و تأسيسات هوانوردي و هر نوع تهديد ديگر عليه امنيت هواپيمايي كشوري ارائه خواهند كرد.
3ـ طرفهاي متعاهد بايد در روابط دوجانبه خود طبق مقررات امنيت هوانوردي مصوب سازمان بينالمللي هواپيمايي كشوري كه به عنوان ضمائم كنوانسيون هواپيمايي كشوري بينالمللي شناخته شدهاند تا حدودي كه مقررات امنيتي مزبور در مورد طرفها قابل اجراء است عمل نمايند. طرفهاي متعاهد بايد از متصديان هواپيماهايي كه محل ثبت آن هواپيماها يا محل اصلي كار و يا اقامت دائمي متصديان آنها در سرزمين وي واقع شده و نيز از متصديان فرودگاههاي واقع در سرزمين خود بخواهد كه مطابق مقررات امنيتي هوانوردي مزبور عمل كنند.
4ـ هر طرف متعاهد ميتواند از متصديان هواپيماها بخواهد كه مقررات امنيت هوانوردي مورد اشاره در بند (3) فوق را كه طرف متعاهد ديگر براي ورود به سرزمين خود، خروج از آن يا در مدت توقف در آنجا مقرر كرده است، رعايت كنند. هر طرف متعاهد بايد اطمينان حاصل كند كه در سرزمين خود اقدامات كافي براي حفاظت از لوازم همراه مسافر، اثاثيه مسافر، بار و خواربار هواپيما پيش از سوارشدن مسافران يا بارگيري و به هنگام آن بهنحو مؤثر انجام ميشود. همچنين هر طرف متعاهد بايد هر درخواستي را كه طرف متعاهد ديگر براي انجام اقدامات معقول امنيتي ويژه جهت مقابله با تهديدي خاص بهعمل آورد، با نظر مساعد مورد توجه قرار دهد.
5 ـ هرگاه هواپيماي كشوري بهطور غيرقانوني تصرف شود و يا اعمال غيرقانوني ديگري عليه امنيت اين هواپيما، مسافران و خدمه آن، فرودگاهها يا تأسيسات هوانوردي صورت پذيرد، و يا تهديدي در اين مورد انجام گيرد، طرفهاي متعاهد بايد از طريق تسهيل ارتباطات و اتخاذ تدابير مناسب ديگر بهمنظور ختم سريع و بيخطر حادثه و يا خنثي كردن تهديد مزبور به يكديگر ياري رسانند.
ماده12ـ ايمني هوانوردي
1ـ هر طرف متعاهد ميتواند در هر زمان در رابطه با استانداردهاي ايمني در زمينههاي مربوط به تأسيسات هوانوردي، خدمه پرواز، هواپيما و بهره برداري از هواپيما كه طرف متعاهد ديگر بهكار گرفته است، درخواست مشاوره نمايد. چنين مشاورهاي ظرف مدت سي روز از تاريخ درخواست مزبور انجام خواهد شد.
2ـ در صورتيكه پس ازمشاوره مزبور يك طرف متعاهد ملاحظه كند كه طرف متعاهد ديگر استانداردهاي ايمني در زمينههاي مذكور در بند (1) را كه درآن زمان به موجب كنوانسيون وضع شده، بهطور مؤثر به كار نميگيرد يا اجراء نميكند، طرف متعاهد ديگر را از يافتههاي مزبور و اقداماتي كه براي تطبيق با استانداردهاي سازمان بينالمللي هواپيمايي كشوري ضروري به نظر ميرسد آگاه خواهد كرد. طرف متعاهد ديگر اقدام اصلاحي مناسب را در فرصت زماني توافقشده اعمال خواهد نمود.
3ـ به موجب ماده (16) كنوانسيون توافق ميشود، هر نوع هواپيمايي كه توسط شركت هواپيمايي تعيينشده يك طرف متعاهد يا از طرف آن، در سرويسهايي از مبدأ سرزمين طرف متعاهد ديگر يا بالعكس مورد بهرهبرداري قرار گيرد، ميتواند مادامي كه در سرزمين طرف متعاهد ديگر مشمول بازرسي نماينده مجاز طرف متعاهد ديگر قرار گيرد، مشروط به اينكه اين امر، منجر به تأخير بدون دليل در بهره برداري از هواپيما نگردد. عليرغم تعهدات مندرج در ماده (33) كنوانسيون هدف از اين بازرسي تأييد اعتبار اسناد هواپيماي مربوط،گواهينامه خدمه و تطبيق تجهيزات و وضعيت هواپيما با استانداردهاي وضعشده در آن زمان به موجب كنوانسيون ميباشد.
4ـ در صورتي كه اقدام فوري براي حصول اطمينان از ايمني بهرهبرداري شركت هواپيمايي تعيينشده ضرورت داشته باشد، هر طرف متعاهد حق تغيير يا تعليق فوري مجوز بهرهبرداري شركت يا شركتهاي هواپيمايي تعيينشده طرف متعاهد ديگر را براي خود محفوظ ميدارد.
5 ـ هراقدامي ازسوي يك طرف متعاهد طبق بند(4) فوق با از بين رفتن زمينه اتخاذ آن اقدام متوقف خواهد شد.
6 ـ با توجه به بند (2) فوق اگر مشخص شود كه يك طرف متعاهد در وضعيت عدم تطابق با استانداردهاي سازمان بين المللي هواپيمايي كشوري قرار دارد، پس از گذشت فرصت زماني مورد توافق، مراتب بايد به اطلاع دبير كل سازمان بينالمللي هواپيمايي كشوري برسد. مقام اخيرالذكر بايد از تصميم رضايت بخش بعدي در خصوص وضعيت نيز مطلع گردد.
ماده13ـ تسليم آمار
مقامات هواپيمايي هر طرف متعاهد اطلاعات و آمار مربوط به حملونقل انجامشده در سرويسهاي مورد توافق توسط شركت هواپيمايي تعيينشده خود به سرزمين طرف متعاهد ديگر يا از آن سرزمين را كه معمولاً توسط شركت هواپيمايي تعيينشده براي مقامات ملي هوانوردي خود تهيه و به آنها ارائه ميگردد، بنابر تقاضا در اختيار مقامات هواپيمايي طرف متعاهد ديگر قرار خواهند داد. ارائه هرگونه اطلاعات اضافي آماري حملونقل مورد درخواست مقامات هواپيمايي يك طرف متعاهد از مقامات هواپيمايي طرف متعاهد ديگر منوط به مذاكره و توافق متقابل طرفهاي متعاهد خواهد بود.
ماده14ـ مشاوره، تغيير و اصلاح
1ـ هر طرف متعاهد يا مقامات هواپيمايي آن ميتوانند در هر زمان از طرف متعاهد ديگر يا مقامات هواپيمايي آن تقاضاي مشاوره كنند.
2ـ مشاوره مورد تقاضاي يك طرف متعاهد يا مقامات هواپيمايي آنها ظرف مدت شصت روز از تاريخ دريافت تقاضا آغاز خواهد شد.
3ـ هرگونه تغيير يا اصلاح اين موافقتنامه با رعايت مفاد ماده (19) اين موافقتنامه، به مورد اجراء نهاده خواهد شد.
4ـ عليرغم مفاد بند (3) اصلاحات جدول مسير پيوست اين موافقتنامه ميتواند، بطور مستقيم بين مقامات هواپيمايي طرفهاي متعاهد مورد توافق قرار گيرد. اين اصلاحات پس از تأييد از طريق مبادله يادداشت ديپلماتيك لازمالاجراء خواهد گرديد.
ماده15ـ حل اختلافات
1ـ هرگاه در مورد تفسير يا اجراي اين موافقتنامه و پيوست(هاي) آن بين طرفهاي متعاهد اختلافي بروز نمايد، طرفهاي متعاهد در مرحله نخست اهتمام خواهند كرد كه اختلاف را از طريق مذاكره حل و فصل نمايند.
2ـ هرگاه طرفهاي متعاهد نتوانند اختلاف را از طريق مذاكره حل و فصل كنند، ميتوانند با توافق موضوع را جهت كسب نظر مشورتي به هر شخص يا هيأتي مثل سازمان بين المللي هواپيمايي كشوري ارجاع كنند.
3ـ چنانچه طرفهاي متعاهد به موجب بندهاي (1) و (2) فوق در مورد حل اختلاف به نتيجه نرسند هر يك از طرفهاي متعاهد ميتواند با رعايت قوانين و مقررات مربوط خود، ضمن ارسال اطلاعيهاي براي طرف متعاهد ديگر موضوع را به هيأت داوري سه نفره ارجاع نمايد.
4ـ هريك از طرفهاي متعاهد ظرف مدت شصت روز از تاريخ دريافت اطلاعيه ارجاع اختلاف به داوري، نسبت به معرفي يك داور اقدام ميكند. داور سوم كه رياست هيأت داوري را به عهده خواهد داشت و از اين پس سرداور ناميده خواهدشد ظرف مدت شصت روز از آخرين انتخاب توسط همان دو داور منتخب، انتخاب خواهد شد. چنانچه هر يك از طرفهاي متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را تعيين نكند، و يا داوران منتخب ظرف مدت مذكور، در مورد انتخاب سرداور به توافق نرسند، هر يك از طرفهاي متعاهد ميتواند از رئيس شوراي سازمان بينالمللي هواپيمايي كشوري بخواهد كه حسب مورد داور طرف ممتنع يا سرداور را تعيين نمايد. سرداور بايد در هر صورت تابعيت كشوري را دارا باشد كه در زمان انتخاب با طرفهاي متعاهد روابط سياسي دارد.
5 ـ در مواردي كه سرداور بايد توسط رئيس شوراي سازمان بينالمللي هواپيمايي كشوري تعيين شود چنانچه رئيس شوراي سازمان بينالمللي هواپيمايي كشوري از انجام وظيفه مذكور معذور يا تبعه يكي از طرفهاي متعاهد باشد، انتصاب توسط معاون رئيس انجام خواهد شد، و چنانچه معاون رئيس نيز از انجام وظيفه مذكور معذور يا تبعه يكي از طرفهاي متعاهد باشد، اين انتصاب توسط عضو ارشد شورا كه تابعيت هيچيك از طرفهاي متعاهد را نداشته باشد، انجام خواهد شد.
6 ـ هيأت داوري با توجه به ساير مواردي كه طرفهاي متعاهد توافق نمودهاند آيين و محل داوري را تعيين خواهد نمود.
7ـ تصميمات هيأت داوري براي طرفهاي متعاهد لازمالاتباع است.
8 ـ مخارج داوري، شامل هزينهها و دستمزدهاي داوران به نسبت مساوي توسط طرفهاي متعاهد پرداخت خواهد گرديد. هرگونه مخارجي كه توسط شوراي سازمان بينالمللي هواپيمايي كشوري در رابطه با نصب سرداور و يا داور طرف ممتنع به شرح مندرج در بند (4) اين ماده بهوجود آيد به عنوان بخشي از هزينههاي داوري محسوب خواهد گرديد.
ماده16ـ فسخ
1ـ هر طرف متعاهد ميتواند در هر زمان قصد خود را مبني بر فسخ اين موافقتنامه طي اطلاعيه كتبي به طرف متعاهد ديگر اعلام نمايد. اين اطلاعيه همزمان به آگاهي سازمان بينالمللي هواپيمايي كشوري نيز خواهد رسيد.
2ـ در اين صورت موافقتنامه دوازده ماه پس از اعلام دريافت اطلاعيه فسخ توسط طرف متعاهد ديگر فسخشده تلقي خواهدشد، مگر آن كه اطلاعيه فسخ قبل از انقضاي اين مدت با تراضي طرفهاي متعاهد مسترد شود. هرگاه طرف متعاهد ديگر دريافت اطلاعيه فسخ را اعلام نكند، اطلاعيه مزبور چهارده روز پس از وصول آن توسط سازمان بينالمللي هواپيمايي كشوري دريافتشده تلقي خواهد شد.
ماده17ـ مطابقت با كنوانسيونها يا موافقتنامههاي چندجانبه
چنانچه كنوانسيون يا موافقتنامه چندجانبه حملونقل هوايي در مورد هر دو طرف متعاهد لازمالاجراء گردد، اين موافقتنامه و پيوست(هاي) آن بايد به نحوي اصلاح شود كه مفاد آن با مقررات كنوانسيون يا موافقتنامه مزبور انطباق يابد.
ماده18ـ ثبت
اين موافقتنامه و پيوست(هاي) آن و هرگونه اصلاحيه آن نزد سازمان بينالمللي هواپيمايي كشوري به ثبت خواهد رسيد.
ماده19ـ لازمالاجراء شدن
اين موافقتنامه از تاريخ آخرين اطلاعيه هر طرف متعاهد به طرف متعاهد ديگر مبني بر اينكه الزامات قانون اساسي خود را براي لازمالاجراء شدن اين موافقتنامه بهعمل آورده، به مورد اجراء گذارده خواهد شد.
با تأييد مفاد اين موافقتنامه، نمايندگان تامالاختيار امضاءكننده زير كه از طرف دولتهاي متبوع خود مجاز ميباشند اين موافقتنامه را در يك مقدمه و نوزده ماده و يك پيوست امضاء نمودند.
اين موافقتنامه در تهران در تاريخ 25/7/1391 هجري شمسي برابر با 16 اکتبر 2012 ميلادي در دو نسخه اصلي به زبانهاي فارسي و انگليسي كه تمامي متون داراي اعتبار يكسان ميباشند، تنظيم گرديد.
از طرف از طرف
دولت جمهوري اسلامي ايران دولت جمهوري زيمبابوه