دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت جمهوري آذربايجان که از اين پس «طرفها » خوانده خواهند شد؛
با عنايت به توسعه روابط دوستانه ميان دو كشور بر اساس احترام متقابل، تفاهم و حسن همجواري، با احترام به اصول عدم مداخله در امور داخلي يكديگر، حاكميت، احترام به تماميت ارضي و قوانين ملي؛ با ابراز علاقه نسبت به تداوم استفاده مساوي از ظرفيتهاي آب و انرژي در مناطق مرزي مشترك رود ارس طبق موافقتنامههاي معتبر ميان دو كشور؛ با تأكيد بر اصول و اهداف منشور سازمان ملل متحد؛ با درنظرگرفتن قرارداد ترتيب تصفيه اختلافات و حوادث مرزي بين دولت ايران و اتحاد جماهير شوروي سوسياليستي مورخ 24 ارديبهشت 1336 هجري شمسي برابر با 14 مي 1957 ميلادي؛ با تأكيد بر ضرورت رعايت مفاد موافقتنامه حل مسائل مرزي و مالي بين دولتهاي ايران و اتحاد جماهير شوروي سوسياليستي مورخ 11 آذر 1333 برابر با 2 دسامبر 1954 ميلادي و اسناد و نقشههاي پيوست آن در مورد تعيين و تجديدنظر در شکل خطوط مرزي مورخ 1336 برابر با 1957 و با درنظرگرفتن مفاد يادداشت تفاهم پيرامون بهرهبرداري از ظرفيت برق آبي رود ارس بيـن دولتهاي جمهوري اسلامي ايران و جمهوري آذربايجان مورخ 7 بهمن 1383 برابر با 26 ژانويه 2005 و تشريفات(پروتكلهاي) كميسيون فني مشترك تشکيل شده بر اساس يادداشت تفاهم مذكور در زمينه ساخت و بهرهبرداري از نيروگاههاي برق آبي مارازاد و اردوباد، در موارد زير توافق نمودهاند:
ماده1ـ
طرفها درخصوص مطالعه، طراحي، ساخت و بهرهبرداري از نيروگاههاي برق آبي مارازاد در قلمرو جمهوري اسلامي ايران و اردوباد در قلمرو آذربايجان که (از اين پس «نيروگاهها» خوانده خواهند شد) با استفاده از منابع آبي رود مرزي ارس توافق نمودهاند.
ماده2ـ
طرفها جهت ساخت سد، مخزن و نيروگاه مارازاد در جمهوري اسلامي ايران در محدوده ميلههاي مرزي 3/28 تا 3/29 و ساخت سد، مخزن و نيروگاه اردوباد در جمهوري آذربايجان در محدوده ميلههاي مرزي 4/26 تا 3/28 توافق نمودهاند.
ماده3ـ
طرفها توافق نمودهاند تا دو سد مشترك براي انحراف آب به سمت نيروگاههاي مارازاد و اردوباد بر روي رود ارس احداث نمايند. سد مارازاد براي انحراف آب به سمت نيروگاه مارازاد با هزينه جمهوري اسلامي ايران و سد اردوباد براي انحراف آب به سمت نيروگاه اردوباد با هزينه جمهوري آذربايجان ساخته خواهد شد. مديريت اين دو سد به صورت مشترك خواهد بود و هر يك از طرفها هزينههاي نگهداري سد مربوط به نيروگاه خود را پرداخت خواهد نمود.
ماده4ـ
منابع آبي مورد نياز فعاليت نيروگاههاي مارازاد و اردوباد و از منابع آبي رود ارس با رعايت موافقتنامههاي معتبر بين دو طرف تأمين خواهد شد.
هر يك از طرفها با توجه به شرايط خاص، اقدامات مقتضي را در هر زمان براي ساخت نيروگاه و سدهاي انحرافي در طرف خود بر اساس مفاد اين موافقتنامه و بدون توافق طرف ديگر بهعمل خواهد آورد.
چنانچه يكي از طرفها از حقوق خود بر اساس اين موافقتنامه نسبت به طرف ديگر ديرتر استفاده نمايد، اين امر به هيچ وجه مانع استفاده آن طرف از حقوق خود نخواهد بود.
ماده5 ـ
ساخت و بهرهبرداري از نيروگاهها، ساخت سدهاي انحرافي و تأسيسات آن به گونهاي خواهد بود كه هيچگونه تغييري در خط مرز تعيين شده بين دو كشور طبق مفاد موافقتنامه حل مسائل مرزي و مالي بين دولتهاي ايران و اتحاد جماهير شوروي سوسياليستي مورخ 1333 برابر با 1954 ميلادي و اسناد و نقشههاي پيوست آن در مورد تعيين و تجديدنظر در شکل خطوط مرزي مورخ 1336 برابر با 1957 ايجاد نگردد. پس از ساخت سدها، خط مرز رسمي دو كشور بر روي آنها مشخص خواهد شد.
درصورت هرگونه تغيير در خطوط مرزي، بستر رود بلافاصله براساس مسيرهاي تعيينشده که در نقشههاي تشريفات(پروتكل) پيوست موافقتنامههاي مذكور در فراز اول همين ماده، با حضور نمايندگان ذيصلاح دو كشور به بستر قبلي بازگردانده و خط مرز رسمي دو كشور بر روي آب علامتگذاري خواهد شد.
پس از تشكيل مخزن پشت سدهاي انحرافي، نوار مرز كنوني براساس روشهاي بهكار بردهشده در سد ارس و سد ميل مغان، روي سطح آب مشخص و علامتگذاري شده و بهعنوان مرز دولتي دو كشور محسوب خواهد شد.
ماده6 ـ
ساخت و بهرهبرداري از نيروگاههاي مارازاد و اردوباد هيچگونه تغييري در حقآبه طرفها از منابع آبي رود ارس ايجاد نخواهد نمود. بر همين اساس، طرفها از نيروگاهها و تأسيسات آن بهنحوي بهرهبرداري خواهند نمود که حقآبهها در محدوده مرزي مشترک طبق موافقتنامهها و تشريفات(پروتکلهاي) ميان دو کشور رعايت گردد.
طرفها متعهد ميباشند که آبي را که جهت استفاده در نيروگاهها از رود ارس منحرف ميکنند به همان اندازه و با همان کيفيت به مسير رود بازگردانند.
ماده7ـ
مقامهاي صلاحيتدار طرفها براي اجراياينموافقتنامه بهشرح زير ميباشند:
از طرف جمهوري اسلامي ايران: وزارت نيرو
از طرف جمهوري آذربايجان: وزارت انرژي
ماده 8ـ
طرفها توافق نمودهاند مسائل مربوط به ساخت و بهرهبرداري از جمله مطالعه و طراحي نيروگاههاي مارازاد و اردوباد توسط کميسيون فني مشترک که براساس يادداشت تفاهم پيرامون بهرهبرداري از ظرفيت برق آبي رود ارس بين دولتهاي جمهوري اسلامي ايران و جمهوري آذربايجان مورخ 7 بهمن 1383 برابر با 26 ژانويه 2005 تشکيل شده (از اين پس «کميسيون» ناميده ميشود) انجام شود.
طرفها در صورت ضرورت ميتوانند ترکيب کميسيون را تغيير دهند و مراتب را به صورت رسمي به يکديگر اعلام نمايند.
ماده9ـ
نشستهاي کميسيون دائمي در زمان ساخت نيروگاهها، هر سه ماه يکبار و پس از اتمام ساخت، سالي يکبار و به صورت نوبهاي به ميزباني يکي از طرفها برگزار خواهد شد. نشستهاي فوقالعاده به درخواست هر يک از طرفها برگزار ميگردد. اين نشستها به ميزباني طرف درخواستکننده برگزار ميگردد.
ماده10ـ
وظايف کميسيون به شرح زير ميباشد:
ـ تکميل بررسي طرحهاي ساخت؛
ـ نظارت بر روند ساخت، حفاظت و بهرهبرداري از سدها و شبكه (کانال)هاي انتقال به نيروگاهها؛
ـ تهيه قواعد بهرهبرداري و حفاظت از سدها و نيروگاهها و در صورت لزوم دستورالعملها وساير اسناد مورد نياز؛
ـ محافظت از کيفيت آب و بومشناسي رود و تهيه جدول استفاده از آب و همکاري ميان طرفها به شکل مستمر درباره دبي آب منتقلشده به نيروگاهها؛
ـ بررسي تکميل ساخت سدها و نيروگاهها و اعلام تاريخ آغاز بهرهبرداري از آنها؛
ـ بررسي مشکلات فني احتمالي که در آينده بروز خواهد نمود و ارائه پيشنهادهايي درباره حل آنها؛
ـ تعيين ميزان خسارات وارده به طرفها بر اثر ساخت سد و محدوده آب گرفتگي؛
ـ انجام ساير امور مربوط به ساخت و بهرهبرداري از سدها و نيروگاهها
ماده11ـ
هر يک از طرفها هزينههاي مربوط به ساخت، حفاظت، بهرهبرداري و تعمير نيروگاه، تجهيزات و تأسيسات در قلمرو خود را پرداخت خواهد نمود.
ماده12ـ
خسارت وارده بر اثر ساخت سدها، نيروگاهها و استغراق اراضي پس از تعيين و تأييد آن توسط کميسيون از سوي طرف واردکننده خسارت، به طرف خسارتديده پرداخت خواهد شد.
ماده13ـ
به منظور طراحي، ساخت، بهرهبرداري، تعمير و نگهداري سدها، محدوده مشترک توسط کميسيون تعيين گرديده و ايمني اين محدوده توسط طرفها تأمين خواهد شد.
مقررات مربوط به ورود کارکنان، روشهاي فني، تجهيزات و مصالح در محدوده مشترک در زمان ساخت، بهرهبرداري، تعمير و نگهداري، توسط مرزبانان دو طرف به طور مشترک تعيين خواهد شد.
ماده14ـ
به منظور پيشبيني حوادث غيرمترقبه طبيعي(سيل، زلزله و غيره) و غيرطبيعي (آتشسوزي، انفجار، ريزش سازهها و غيره) احتمالي در مخزنها و نيروگاهها و اتخاذ تدابير پيشگيرانه و اقدامات ضروري در مورد تأثيرات منفي و اطلاعرساني به مردم، هماهنگي لازم براي موارد فوق از طريق ايجاد سامانه هشدار و پايش فعال انجام خواهدشد. برنامه اقدام مشترک تهيه و با نظارت کميسيون اجراء خواهد گرديد.
ماده15ـ
طرفها، مسؤوليت حفاظت، بهرهبرداري، تعمير و نگهداري از نيروگاه و سدهاي انحرافي، مخزنها، تجهيزات و بناهاي موجود در قلمرو خود را برعهده دارند و از انجام هر اقدامي که به بهرهبرداري عادي نيروگاه خللي وارد کند، اجتناب خواهند نمود.
ماده16ـ
طرفها ميتوانند براساس توافق متقابل، نسبت به تبادل انرژي آبي از طريق نيروگاهها اقدام نمايند.
ماده17ـ
طرفها جهت تسهيل در ساخت نيروگاهها ميتوانند از فرصتهاي فني يکديگر در چهارچوب قوانين دو کشور استفاده نمايند.
ماده18ـ
طرفها حق برداشت آب از سدهاي انحرافي، مخزنها، آببَر(کانال)ها، نيروگاهها و آببَر (کانال) برگشت آب به رود ارس را جز براي اهداف مندرج در اين موافقتنامه ندارند.
ماده19ـ
طرفها از انجام هر فعاليتي که باعث آلودگي آب رود ارس در محدوده نيروگاهها، سدهاي انحرافي و مخزنها ميشود جلوگيري خواهند نمود و اجازه کاهش ظرفيت خودپالايي رود در پاييندست را نخواهند داد. در صورت آلوده شدن رود ارس در نتيجه ساخت و بهرهبرداري از نيروگاهها و مخزنها و سدهاي انحرافي توسط يکي از طرفها، طرف مذکور آلودگي را رفع و خسارات وارده را پس از تعيين توسط کميسيون جبران خواهد کرد.
ماده20ـ
طرفها، آبگيري مخزنها را پس از پاکسازي بستر رود، انجام عمليات زيستمحيطي، آمادهسازي محدوده آبگيري و تأييد آن توسط کميسيون، شروع خواهند نمود.
ماده21ـ
طرفها بدون اطلاع يا اخذ موافقت کتبي طرف ديگر، بهرهبرداري از نيروگاه را بهطور کلي يا جزئي به کشور ثالث واگذار نخواهند کرد.
ماده22ـ
هرگونه اختلافي که ممکن است از اجراء يا تفسير اين موافقتنامه ناشي شود، از طريق مذاکره و رايزني بين طرفها حل و فصل خواهد شد.
ماده23ـ
اين موافقتنامه براي مدت نامحدود منعقد شده است و از تاريخ دريافت آخرين اطلاعيه کتبي توسط طرفها مبني بر تأييد تکميل تشريفات داخلي مربوط به خود براي لازمالاجراء شدن اين موافقتنامه، به مورد اجراء گذارده خواهد شد.
اين موافقتنامه از طريق توافقکتبي ميان طرفها قابل اصلاح خواهد بود. اصلاحيهها طبق فراز اول اين ماده لازمالاجراء خواهد شد.
اين موافقتنامه در يک مقدمه و بيست و سه ماده در شهر تهران در تاريخ 20 فروردين ماه 1393 هجري شمسي برابر با 9 آوريل 2014 ميلادي در دونسخه اصلي به زبانهاي فارسي، آذربايجاني و انگليسي که تمامي آنها داراي اعتبار يکسان ميباشند، تنظيم گرديد در صورت اختلاف در تفسير، متن انگليسي ملاک خواهد بود.
از طرف دولت جمهوري اسلامي ايران
وزير نيرو
حميد چيتچيان
از طرف دولت جمهوري آذربايجان
وزير اقتصاد و صنايع
شاهين مصطفياف