دولتهاي جمهوري آذربايجان، جمهوري اسلامي ايران، جمهوري قزاقستان، فدراسيون روسيه و تركمنستان كه از اين پس «طرفها» ناميده ميشوند؛
با پيروي از تمايل به توسعه مناسبات حسنهمجواري بين كشورهاي طرفها؛
با تصديق اينكه منابع زنده آبي مشترك درياي خزر، ميراث مشترك كشورهاي طرفها است؛
با يادآوري لزوم اقدامات هماهنگشده طرفها براي حفاظت از منابع زنده آبي درياي خزر؛
با درنظرگرفتن مفاد كنوانسيون چهارچوب حفاظت از محيطزيست دريايي درياي خزر كه در تهران در تاريخ 13 آبان 1382 برابر با 4 نوامبر 2003 امضاء شد؛
با يادآوري اهميت تحقيقات علمي توافقشده براي حفاظت، بازسازي و بهرهبرداري بهينه از منابع زنده آبي درياي خزر؛
با در نظرگرفتن اهميت اقتصادي صيادي منابع زنده آبي درياي خزر براي كشورهاي طرفها و اشتغال مردمان آنها؛
به شرح زير توافق نمودند:
ماده1ـ
اين موافقتنامه در مورد منابع زنده آبي درياي خزر اعمال ميشود.
ماده2ـ
از نظر اين موافقتنامه معاني اصطلاحات بهكار بردهشده به شرح زير خواهد بود:
«منابع زنده آبي»: ماهي، نرمتنان، سختپوستان، پستانداران و ساير گونههاي جانوران و گياهان آبي؛
«كميسيون»: كميسيون حفاظت و بهرهبرداري بهينه از منابع زنده آبي و مديريت ذخاير مشترك منابع مزبور؛
«منابع زنده آبي مشترك»: تاسماهيان، كيلكاها، فكها و همچنين گونههاي ماهياني كه توسط كميسيون در اين فهرست درج گرديدهاند؛
«بازسازي»: احياي ذخاير منابع زنده آبي از جمله اقداماتي با اهداف:
ـ حفاظت و احياي محلهاي طبيعي تكثير و مسيرهاي مهاجرت مولدين به محلهاي تخمريزي؛
ـ تكثير و رهاسازي لاروها يا بچهماهيان از طريق بازسازي مصنوعي؛
ـ حفاظت از مناطق چرا، تخمريزي و محلهاي زمستانگذراني ماهيان
«صيد»: كليه منابع زنده آبي كه از محيط زندگي خود به هر شكلي در طي دوره مشخصي برداشت شدهاند؛
«صيادي»: هر نوع فعاليتي كه هدف از آن برداشت منابع زنده آبي از زيستگاه طبيعي آنها باشد؛
«صيد هدف»: برداشـت آن گونههايي از ماهـيان كه هدف اصـلي فعاليت ماهيگيري هستند؛
«صيد تجاري»: صيد هدف، به استثناي صيادي به منظور تكثير مصنوعي و صيادي براي اهداف علمي؛
«صيد ضمني»: صيد، برداشت يا شكار گونهاي از منابع زنده در هنگام صيد هدف گونهاي ديگر از منابع زنده
ماده3ـ
هدف از اين موافقتنامه، حفاظت و بهرهبرداري بهينه از منابع زنده آبي درياي خزر از جمله مديريت منابع زنده آبي مشترك ميباشد.
ماده4ـ
به منظور اجراي اين موافقتنامه، طرفها براساس اصول زير همكاري خواهند نمود:
1ـ اولويت حفاظت از منابع زنده آبي درياي خزر بر استفاده تجاري آنها؛
2ـ بهرهبرداري پايدار از منابع زنده آبي مشترك؛
3ـ بهکارگرفتن قواعد بينالمللي پذيرفتهشده عمومي مورد قبول طرفها در رابطه با مديريت صيادي و حفاظت از منابع زنده آبي درياي خزر؛
4ـ حفاظت از نظام بومشناختي و تنوع زيستي منابع زنده آبي در درياي خزر؛
5 ـ بهكارگرفتن تحقيقات علمي بهعنوان اساس حفاظت از منابع زنده آبي و مديريت منابع زنده آبي مشترك؛
6 ـ تطابق اقدامات مربوط به حفاظت، بهرهبرداري بهينه از منابع زنده آبي درياي خزر و مديريت منابع زنده آبي مشترك در سراسر منطقه زيستگاه گونهها
ماده5 ـ
طرفها به موجب اين موافقتنامه در زمينههاي زير همكاري خواهند نمود:
1ـ انجام تحقيقات علمي مورد توافق؛
2ـ اتخاذ تدابيري براي مديريت صيادي منابع زنده آبي مشترك؛
3ـ اتخاذ تدابيري براي مبارزه با صيد غيرقانوني، گزارشنشده و نامنظم و تجارت غيرقانوني منابع زنده آبي؛
4ـ گردآوري، ارائه و تبادل اطلاعات آمار صيادي در چهارچوب توافقشده توسط طرفها؛
5 ـ تدوين و اجـراي برنامـههاي كوتاهمـدت، ميانمدت و بلنـدمدت بـراي بازسازي و حفاظت از منابع زنده آبي مشترك و زيستگاه آنها از جمله رهاسازي بچه تاسماهيان؛
6 ـ تدوين توصيههايي در زمينه استفاده از آلات و روشهاي صيادي منابع زنده آبي مشترك؛
7ـ تبادل اطلاعات علمي و کارشناسان، برگزاري کارگاهها، فراهماييها و دورههاي آموزشي
ماده6 ـ
1ـ طرفها، صيادي منابع زنده آبي مشترك را براساس كل صيد مجاز، سهميههاي ملي تعيينشده طبق ضوابط يكسان تعيينشده بهوسيله كميسيون، اقدامات مشترك تنظيمي، تعهدات متقابل در مقابله با صيد غيرقانوني و اقدامات بازسازي، انجام خواهند داد.
2ـ در صورت عدم توافق طرفها در زمينه تعيين سهميهها، آخرين تصميم اتخاذشده توسط كميسيون در مورد سهميهها اعمال خواهد شد.
3ـ اگر يكي از طرفها امكان استفاده از سهميه خود را از كل صيد مجاز نداشته باشد، آن طرف ميتواند از طريق انعقاد موافقتنامههاي دوجانبه و ساير ترتيبات، طبق قوانين ملي خود امكان استفاده از باقيمانده سهميه خود از كل صيد مجاز را براي طرفهاي ديگر فراهم آورد.
ماده7ـ
صيد تجاري تاسماهيان در رودخانهها و مصب آنها و نيز در مناطق دريايي تعيينشده با تصميم كميسيون، با در نظر گرفتن روشهاي سنتي صيادي هر يك از كشورهاي طرفها انجام خواهد گرفت.
ماده8 ـ
1ـ صيد ضمني تاسماهيان بايد به حداقل رسانده شود و موارد آن حتماً بايد ثبت گردد.
2ـ نگهداري تاسماهيان كه بهعنوان صيد ضمني، صيد ميشوند، مجاز نخواهد بود و تاسماهيان مزبور بايد بلافاصله به زيستگاه طبيعي بازگردانده شوند.
3ـ مفاد بندهاي (1) و (2) اين ماده در مورد صيادي جهت تحقيقات علمي و همچنين اهداف بازسازي مصنوعي اعمال نخواهد شد.
ماده9ـ
طرفها کليه اقدامات ممکن را براي مبارزه با صيد غيرقانوني، گزارشنشده، نامنظم و تجارت غيرقانوني منابع زنده آبي و همچنين فرآوردههاي حاصل از منابع مزبور بهعمل خواهند آورد.
ماده10ـ
1ـ طرفها براي دستيابي به اهداف اين موافقتنامه، کميسيوني را تأسيس خواهند نمود.
2ـ هر طرف، يک نماينده و معاون وي در کميسيون را تعيين خواهد کرد. نماينده هر طرف، داراي يک رأي خواهد بود. کارشناسان ميتوانند در نشستهاي کميسيون، نماينده را همراهي نمايند. براي تشکيل نشست کميسيون، حضور نمايندگان همه طرفها ضروري است.
3ـ کميسيون در اولين نشست، آيين کار خود را تصويب خواهد نمود و گروههاي کاري ضروري را تشکيل خواهد داد.
4ـ رياست کميسيون هر دوسال بين نمايندگان هر طرف به ترتيب الفباي زبان انگليسي خواهد چرخيد.
5 ـ نشستهاي عادي کميسيون حداقل سالي يکبار در قلمرو کشور طرفي که رياست آن را بهعهده دارد، برگزار خواهد شد. در صورت ضرورت نشستهاي فوقالعاده تشکيل ميگردد. چنين نشستهايي بنا به درخواست کتبي يکي از طرفها از رئيس کميسيون تشکيل خواهد شد. نشست فوقالعاده در صورتي برگزار ميشود که برگزاري آن توسط حداقل سه طرف حمايت شود.
6 ـ زبانهاي انگليسي و روسي، زبانهاي کاري کميسيون خواهد بود. زبانهاي روسي و فارسي، زبانهاي نشستهاي کميسيون خواهد بود.
7ـ تصميمهاي کميسيون به اتفاق آراء توسط نمايندگان طرفها اتخاذ و به شکل کتبي تنظيم خواهد شد.
8 ـ طرفها اجراي تصميمهاي کميسيون را در سطح ملي تضمين خواهند نمود.
ماده11ـ
کميسيون داراي اختيارات زير خواهد بود:
1ـ هماهنگي فعاليتهاي مربوط به حفاظت، بازسازي، بهرهبرداري بهينه از منابع زنده آبي مشترک؛
2ـ اعمال تغييرات در فهرست گونههاي منابع زنده آبي مشترک؛
3ـ تعيين سالانه کل صيد مجاز منابع زنده آبي مشترک و تقسيم آنها بر سهميههاي ملي؛
4ـ تعيين معيارهاي تخصيص کل صيد مجاز منابع زنده آبي مشترک به سهميههاي ملي؛
5 ـ توافق در مورد ميزان صيد سهميه ملي تاسماهيان در صورت واگذاري آن به طرف ديگري که صيد آنها را در رودخانههاي خود انجام ميدهد؛
6 ـ تنظيم صيادي و حفاظت از منابع زنده آبي مشترک براساس محدوديتهاي صيد که ميتواند شامل اقدامات زير شود:
ـ ممنوعيت صيادي در برخي مناطق و در رابطه با برخي از گونههاي منابع زنده آبي براي برخي دورهها؛
ـ تعطيلي فصلي صيادي در برخي مناطق و در رابطه با برخي از گونههاي منابع زنده آبي؛
ـ تعيين حداقل اندازه و وزن منابع زنده آبي قابل برداشت (قابل صيد)؛
ـ تعيين اندازه چشمه و ابزار صيد طراحيشده براي برداشت (صيد) منابع زنده آبي؛
ـ ساير محدوديتهاي توافقشده صيادي
7ـ بررسي گـزارشهاي ارائهشده در زمينه استفاده از سهـميههاي صيد منابع زنده آبي مشترک و گزارشهاي مربوط به اجراي ساير تصميمهاي کميسيون توسط طرفها؛
8 ـ بررسي آمار صيادي از جمله تعداد شناورهاي دخيل در صيادي و ميزان صيد انجامشده توسط شناورهاي مزبور؛
9ـ تصويب مقررات صيادي منابع زنده آبي مشترک؛
10ـ تدوين و تصويب برنامهها و پروژههاي ضروري حفاظت از گونههاي کمياب و در معرض خطر منابع زنده آبي مشترک که فهرست آنها توسط کميسيون تصويب خواهد شد و زيستگاه آنها؛
11ـ تصويب و هماهنگي برنامههاي مورد توافق تحقيقات علمي در زمينه منابع زنده آبي مشترک و تعيين فواصل زماني اين مطالعات؛
12ـ همکاري با سازمانهاي تخصصي بينالمللي ذيربط براي دستيابي به اهداف اين موافقتنامه؛
13ـ تسهيل حل و فصل اختلافها در زمينه حفاظت و بازسازي و بهرهبرداري بهينه از منابع زنده آبي مشترک؛
14ـ پيـشبيني ارزيابي مـشترک ويژگـيهاي کمي و کيـفي بچهماهيـاني که رهاسازي شدهاند؛
15ـ تشکيل گروههاي کاري تعيين زمينهها و برنامههاي فعاليت آنها؛
16ـ پايش اجراي تصميمهاي متخذه؛
17ـ تعيين سهميههاي صادراتي در رابطه با تاسماهيان و فرآوردههاي حاصل از اين گونهها؛
18 ـ انجام ساير وظايف و اتخاذ تصميمهاي ديگري که ميتوانند براي اجراي اين موافقتنامه ضروري باشند.
ماده12ـ
اين موافقتنامه خدشهاي به حقوق و تعهدات طرفها به موجب ساير معاهدات بينالمللي که کشورهاي طرفها عضو آنها هستند، وارد نخواهد ساخت.
ماده13ـ
هيچيک از مفاد اين موافقتنامه به گونهاي تفسير نخواهد شد که پيشداوري نسبت به نتايج مذاکرات مربوط به وضعيت حقوقي دريايخزر تلقي شود.
ماده14ـ
هيـچگونه قيد تحديد تعهدي براي اين موافقتنامه در نظر گرفته نخواهد شد.
ماده15ـ
هر نوع اختلاف در رابطه با تفسير يا اجراي مفاد اين موافقتنامه از طريق مشورت و مذاکره بين طرفها حل و فصل خواهد شد.
ماده16ـ
1ـ مفاد اين موافقتنامه را ميتوان براساس توافق طرفها اصلاح يا تکميل نمود.
2ـ اصلاحات و الحاقيههاي اين موافقتنامه جزء لاينفک آن خواهند بود و به عنوان تشريفات (پروتکلهاي) جداگانهاي مورد تصويب قرار خواهند گرفت که طبق تشريفات مشخصشده در ماده (18) اين موافقتنامه لازمالاجراء خواهند شد.
ماده17ـ
دولت فدراسيون روسيه امين اسناد اين موافقتنامه خواهد بود.
ماده18ـ
1ـ اين موافقتنامه در سياُمين روز پس از دريافت آخرين اطلاعيه کتبي طرفها در مورد اجراي تشريفات داخلي ضروري براي لازمالاجراء شدن آن توسط امين اسناد، لازمالاجراء خواهد شد.
2ـ اين موافقتنامه براي مدت نامحدود منعقد گرديده است. هر طرف ميتواند از طريق ارسال اطلاعيه کتبي به امين اسناد مبني بر قصد خود براي کنارهگيري از عضويت در اين موافقتنامه، از عضويت در اين موافقتنامه کنارهگيري نمايد. اين موافقتنامه براي آن طرف به مدت دوازده ماه پس از تاريخ دريافت اطلاعيه مزبور توسط امين اسناد، لازمالاجراء باقي خواهد ماند.
اين موافقتنامه در تاريخ 7 مهر ماه 1393 شمسي برابر با 29 سپتامبر 2014 ميلادي در شهـر آستراخان در يک نسـخه اصلي به زبانهاي آذربايجاني، فارسي، قزاقستاني، روسي، ترکمني و انگليسي تنظيم گرديد كه تمامي متون از اعتبار يكسان برخوردار ميباشد.
در صورت بروز اختلاف، طرفها به متن انگليسي رجوع خواهند نمود.
نسخه اصلي اين موافقتنامه نزد امين اسناد سپرده خواهد شد که رونوشتهاي تصديقشده آن را به طرفها ارسال خواهند نمود.
از طرف دولت جمهوري آذربايجان
از طرف دولت جمهوري اسلامي ايران
از طرف دولت جمهوري قزاقستان
از طرف دولت فدراسيون روسيه
از طرف دولت تركمنستان