مقدمه
از آنجا كه توسعه ورزش و امور جوانان بخش مهمي از برنامههاي توسعه اقتصادي، اجتماعي، سياسي و فرهنگي در هر كشور محسوب ميگردد و رواج ورزش همگاني موجب افزايش نشاط اجتماعي و بهرهوري ملي شده و ارتقاء ورزش قهرماني موجب توجه مردم در سطح جهان با نام كشور عزيزمان ميشود و همچنين توجه به نيازهاي جوانان باعث هرچه شكوفاترشدن نسل جوان در عرصههاي مختلف ميشود از اينرو با توجه به هماهنگيهاي بعمل آمده با معاونت برنامهريزي و نظارت راهبردي رئيسجمهور تلاش گرديده تا دستورالعمل برنامه عملياتي وزارت ورزش و جوانان بر اساس سياستهاي چشمانداز بيست ساله نظام طراحي و با توجه به احكام قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه و راهبردهاي مقام عالي وزارت تهيه و تدوين گردد تا با اجرايينمودن آن در مسير تحقق ايراني توسعهيافته در افق 1404 ميباشد حركت نموده و بدين وسيله مشاركت وزارتخانه در توسعه و ترقي مشهود گردد.
بر همين مبنا دفتر طرح و برنامه مأموريت يافت تا دستورالعمل برنامههاي عملياتي دستگاهي (موضوع ماده 217 قانون برنامه پنجم توسعه) وزارت ورزش و جوانان را در 5 بسته اجرايي فرعي به شرح زير تهيه و تنظيم نمايد.
توسعه و تعميم ورزش همگاني
توسعه و ارتقاء ورزش قهرماني و ساماندهي به ورزش حرفهاي
ساماندهي امور جوانان
فرهنگي و تربيتي
توسعه زيرساختها، نگهداري و بازسازي اماكن ورزشي و جوانان
هر بسته اجرايي فرعي شامل چند راهبرد و هر راهبرد شامل چند سياست و در نهايت برنامه عملياتي ميباشد. اميد است كه با اجرايي نمودن برنامه عملياتي طي برنامه پنجم توسعه شاهد هر چه پربارتر شدن برنامههاي وزارت ورزش و جوانان باشيم.
راهبردها:
1- ترويج و توسعه ورزش همگاني
2- توسعه و حمايت از ورزش بانوان
3- احيا و تقويت ورزشهاي سنتي و آئيني ايران
4- اهتمام به ورزش قهرماني و حرفهاي و ارتقاي جايگاه ورزش کشور و تثبيت اقتدار ملي در عرصههاي بينالمللي شدن
5 - ساماندهي امور جوانان از طريق سياستگذاري، پايش و تجميع ظرفيتهاي دستگاهها و پژوهشهاي نگرشي
6 - ساماندهي و غنيسازي اوقات فراغت جوانان
7- تعالي بخشي به ابعاد شخصيتي و هويتي جوانان و تعميق باورهاي مذهبي و انقلابي در آنان
8 - ارتقاء سطح مشارکت جوانان و افزايش روحيه خودباوري، جوانگرايي و جوانياوري در كشور
9- توسعه و ارتقاء فرهنگي - تربيتي عرصههاي ورزشي و جوانان كشور
10- تلاش در جهت تحكيم نهاد خانواده و ترويج ازدواج آگاهانه، بهنگام و آسان
11- توسعه و شتاب بخشيدن زيرساختهاي ورزشي و امور جوانان با رويكرد عدالتمحور در مناطق
12- تقويت، توسعه و بهسازي منابع انساني و ساختار سازماني
سياستهاي اجرايي:
1- تلاش در جهت اهتمام به ورزش همگاني بعنوان يكي از مؤلفه هاي تأثيرگذار در سلامت و شادابي جامعه
2- تلاش در جهت تقويت روحيه ورزشكاري و ورزشخواهي و همگاني كردن ورزش
3- ارتقاء سلامت و دستيابي به نشاط و توسعه مهارتهاي جسماني و روحي رواني آحاد جامعه
4- گسترش مشاركت نهادهاي دولتي و غيردولتي در توسعه ورزش همگاني و توسعهبخشي امكانات ورزشي براي همه
5 - برنامهريزي عمومي ورزش همگاني و تفريحي و رويكرد حضور بيشتر زنان در ورزش و كاهش فقر حركتي
6 - زمينهسازي فرهنگي در راستاي توسعه فضاي مشاركت زنان در فعاليتهاي ورزشي با تأكيد بر فضايل اخلاقي و سلامت عفاف و حجاب
7- استفاده متناسب در بهرهبرداري بانوان از اماكن زيرساختها و تجهيزات ورزشي
8 - توسعه رشته و مواد مسابقاتي ويژه بانوان حسب بررسي و مطالعات روزآمد فدراسيونهاي جهاني قارهاي و منطقهاي و نظام المپيك با اولويت كشورهاي اسلامي
9- بكارگيري همه ظرفيتهاي ملي و جهاني ورزش در تقويت وكارآمدسازي برنامههاي ورزش بانوان
10- شناسايي، احيا و توسعه ورزشها و بازيهاي بومي و محلي
11- توسعه و تقويت ورزش در مناطق روستايي و عشايري كشور
12- گسترش حمايتهاي مادي و معنوي از حضور در فعاليتهاي رقابتي ملي و بينالمللي و تقويت تلاش هاي بينالمللي ورزش قهرماني و حرفهاي
13- تبيين نظام استعداديابي و قهرمان پروري در ورزش
14- سرمايهگذاري علمي، معنوي و مادي از رشد ورزشهاي گروهي در كشور
15- علميشدن و تخصصيترشدن ورزش قهرماني با توجه به متدهاي جديد بينالمللي
16- تبيين جايگاه واقعي ورزش كشور در نظام بينالمللي ورزش و توجه به رشتههاي پايه و پرمدال
17- ايجاد سازوكار لازم در توسعه مشاركت بخشهاي غيردولتي در ورزش قهرماني و توسعه علم-ي ورزش و غنيسازي پايههاي حرفهاي، تخصصي
18- توسعه ورزش پاك و مبارزه با دوپينگ و داروهاي مخرب و نيروزا
19- تقويت صندوق اعتباري حمايت از ورزشكاران و قهرمانان جهت حمايت از ورزشكاران و پيشكسوتان و ساير دستاندركاران ورزش در زمينههاي اجتماعي، فرهنگي، رفاهي و معيشتي
20- توجه به اسناد بالادستي (انديشههاي حضرت امام (ره) و رهنمودهاي مقام معظم رهبري در سياستهاي کلان کشور، مصوبات شوراي عالي جوانان، برنامه پنجم توسعه و ...) در امور جوانان
21- ايجاد همگرايي در دستگاههاي اجرايي و بهرهگيري از ظرفيت همه دستگاههاي مسئول در امور جوانان
22- پايش وضعيت اقتصادي، فرهنگي، روحي و اجتماعي جوانان و قهرمانان و بهرهگيري از ظرفيتهاي استاني
23- علمي شدن پايشها و نظارتهاي دستگاهها در مورد جوانان
24- زمينهسازي اجراي منشور تربيتي نسل جوان و سند توسعه و ساماندهي امور جوانان باتوجه به ظرفيتهاي استاني و اجرايي كشور
25- بكارگيري استعدادهاي جوانان و خلاقيتها و نوآوري آنان در جهت ساماندهي اين نسل و تشكل ايشان در سازماندهي جوانان كشور
26- بهرهگيري از ظرفيت دستگاههاي مسئول در حوزه جوانان
27- تدوين شاخصهاي حمايتي وساماندهي جوانان علمي شدن پايشها و نظارتهاي دستگاهها در مورد جوانان در جهت پايش دورهاي آنها
28- بكارگيري مطالعات بنيادي و كاربردي در مفهوم هويت و مؤلفهها و ابعاد آن
29- تحول راهبردي پژوهشهاي حوزه جوانان و ورزش با رويكرد نظام نوآوريها
30- شفافسازي وظايف دستگاههاي اجرايي ذيربط در حوزه اوقات فراغت جوانان و فعالسازي بخشهاي غيردولتي در اين حوزه
31- اجراي برنامههاي فراغتي هويتآفرين و الگوسازي در حوزه برنامههاي اوقات فراغت جوانان و اطلاعرساني برنامههاي فراغتي
32- فرصت آفريني در ارائه دستاوردهاي الگويي درموضوع اوقات فراغت
33- اجراي برنامههاي فراغتي در زمينه سازندگي کشور و رفع محروميتهاي فرهنگي و اجتماعي و پوشش خدمات حمايتي و بيمهاي در اين برنامهها
34- فعالسازي و تقويت بخش غيردولتي در حوزه اوقات فراغت
35- به کارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات به منظور استقرار نظام برنامهريزي و مديريت يکپارچه و هماهنگسازي فعاليتها و نظارت بر اجراي برنامههاي فراغتي جوانان
36- بازتعريف سبك زندگي جوانان باتوجه به الگوي ايراني و اسلامي
37- ايجاد زمينه خوداتکايي وتقويت روحيه تلاش و سازندگي در جوانان با رويکرد تربيت و رشد استعدادهاي آنان
38- تلاش در جهت ارتقاء هويتي جوانان و سطح شناخت جوانان از فرهنگ و تمدن ايراني - اسلامي
39- اعتلاي جايگاه جوانان در عرصههاي بينالمللي
40- تلاش در راستاي بسترسازي رشد استعدادها، بروز نبوغ و خلاقيتهاي جوانان
41- بسترسازي و نهادينه نمودن مشاركت جوانان و ايجاد تعامل آنها با ساير نهادهاي دولتي و غيردولتي
42- آگاهسازي جوانان در جهت مشارکت آنان در عرصههاي اجتماعي
43- همافزايي فعاليتهاي سازمانهاي مردم نهاد جوانان
44- شناخت وضعيت جوانان
45- ارائه يافتههاي تحقيقي حوزه جوانان به مديران ستادي و اجرايي
46- همافزايي و توانمندسازي جوانان و سمنها براي توسعه مشاركت آنان در عرصههاي اجتماعي
47- تقويت سازمانهاي مردم نهاد (فرهنگي، علمي و ورزشي و... جوانان) و تقويت مشاركت نخبگان
48- بسترسازي و نهادينه نمودن مشارکت جوانان
49- تقويت سازمانهاي غيردولتي جهت نقش آفريني جوانان در توسعه كشور
50 - ارتقاء تعامل تشكلها با دستگاههاي اجرايي
51 - ايجاد همگرايي در بين تشكلهاي فراگير جوانان
52 - زمينهسازي براي ايجاد شبكههاي اجتماعي و همگرايي در بين تشكلهاي فراگير جوانان
53 - تلاش درجهت فرهنگي كردن ميادين ورزشي و تحكيم اصول و مباني تربيت اسلامي
54 - ظرفيتسازي فرهنگي و رسانهاي و ايجاد سامانه اطلاعرساني بروز، هنرمندانه، فعال و ترويج و تبليغ اقدامات مؤثر ورزشي و امور جوانان
55 - پرورش روح فتوت و مردانگي و فضائل انساني در قهرمانان و ورزشكاران
56 - مهندسي فرهنگي - هنري و تربيتي عرصههاي ورزشي
57 - مقابله با سياه نمايي و جوسازي رسانهاي با استفاده از اصل تعامل، روشنگري و ابزار قانوني
58 - تقويت اعتمادبه نفس و غرور ملي جوانان و ورزشكاران
59 - تلاش در جهت تحكيم نهاد خانواده و فرهنگ عمومي كشور
60 - توانمندسازي جوانان جهت بهرهمندي از ازدواج بموقع و آگاهانه و آسان
61 - حمايت از مراكز مشاوره شغلي صلاحيتدار براي تسهيل امر انتخاب شغل متناسب با استعدادهاي نسل جوان
62 - برنامهريزي جهت ساماندهي در مراکز مشاوره ازدواج و ترغيب سازمانهاي مرتبط به کاهش زمينههاي طلاق از جمله مسائل فرهنگي، رسانهاي، اقتصادي در جامعه
63 - رفع موانع فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي براي تسهيل ازدواج به موقع و آگاهانه
64 - بالا بردن كيفيت ارائه خدمات و مشاوره با معيارهاي اسلامي و علمي و مبتني بر عقل و دورانديشي
65 - توانمندسازي جوانان
66 - بهبود فرهنگ سازماني
67 - بهبود فرهنگ عمومي ورزش
68 - بهبود فرهنگ جوامع خاص
69- افزايش سطح سرانه فضاهاي ورزشي و رساندن آن به استانداردهاي مطلوب
70- تعيين وضعيت حقوقي و تثبيت مالكيت دولت بر اراضي املاك و اماكن ورزشي
71- تأمين اماکن ورزشي مورد نياز بر اساس جمعيت هدف
72- استفاده از همه ظرفيتهاي منطقهاي و مزيتهاي جغرافيايي كشور
73- حمايت از فعاليت سمنها و هئيتهاي ورزشي در نگهداري و بهرهبرداري از اماكن ورزشي
74- کاهش تصديگريهاي دولتي و حمايت از بخش خصوصي در تقويت زيرساختها و حمايت از توليد ملي و سرمايه ايراني در ساخت و كيفيت بخشي به تجهيزات و ايجاد و توسعه جوانسراها در استانها
75- افزايش توان مديريتي اماكن ورزشي و بهرهوري لازم اماكن
76- محوريت بخشي به طرح آمايش سرزمين به منظور محروميتزدايي مناطق کمترتوسعهيافته و عدالت محوري در توسعه متوازن اماکن با رعايت توازن رشتههاي ورزشي و جنسيتي و امور جانبازان و معلولين در ساخت اماكن ورزشي
77- تقويت و توسعه نظام نظارتي بر ساخت و سازها
78- توسعه و حمايت از فعاليتهاي خيرين ورزشي ساز
79- استفاده از ظرفيتهاي قانوني جهت اجرايي نمودن اهداف وزارتخانه
80 - توجه و اهتمام به اصل 44 قانون اساسي در ارتباط با واگذاري اموال منقول و غير منقول و پروژههاي نيمه تمام به بخش خصوصي
81 - فراهم نمودن تسهيلات لازم در قالب وجوه اداره شده، يارانه، سود و كارمزد و يا كمكهاي بلاعوض به متقاضيان بخش خصوصي و تعاوني جهت احداث، توسعه و تكميل پروژههاي ورزشي
82 - مهندسي ساختار و بازنگري طرح جامع گسترش ورزش و نقش آفريني جوانان و پيگيري تصويب آن در مراحل تقنيني كشور با تعامل و همكاري معاونت مديريت و سرمايه انساني رئيس جمهور و مجلس شوراي اسلامي
83 - ايجاد زمينه رشد معنوي منابع انساني و بهسازي و ارتقاي سطح دانش، تخصص و مهارتهاي آنان و رعايت شايسته سالاري
84 - رعايت عدالت در جذب و توزيع منابع و رعايت نظام پرداخت و جبران خدمات با تأكيد بر ظرفيتها، عملكرد، توانمندي، جايگاه و ويژگيهاي شغل و شاغل و تأمين حداقل معيشت و محروميت زدايي
85 - نهادينهسازي فرهنگ سازماني مبتني بر ارزشهاي اسلامي و كرامت انساني و ارج نهادن به سرمايههاي انساني و اجتماعي
86 - ايجاد نظام جامع آمار و اطلاعات ورزش و جوانان
87 - شناسايي و احصاء منابع مالي جديد و استفاده بهينه از ظرفيتهاي قانوني
88 - توسعه نظام اداري الكترونيك و فراهم آوردن الزامات آن به منظور ارائه مطلوب خدمات عمومي
89 - توجه به اثربخ-شي و كارآيي از ط-ريق اصلاح فرآيندها، تق-ويت روحيه مسئوليتپذيري، خودكنترلي، امانتداري، تكريم ارباب رجوع و نهادينهس-ازي فرهنگ وجدان كاري، انضباط اجتماعي، ساده زيستي و صرفه جويي
90- حمايت از روحيه نوآوري و خلاقيتها به منظور پويايي نظام اجرايي
91- بكارگيري نظام نظارت و كنترل در انجام فرآيندهاي اجرايي
92- مطالعه و تحقيق بنيادي، كاربردي و آينده پژوهي در حوزه جوانان و ورزش
93- حمايت از پاياننامههاي تحصيلات تكميلي در مقاطع تحصيلي كارشناسي ارشد و دكتري در حوزه جوانان و ورزش
94- افكارسنجي و پيمايش ملي ارزشها و نگرشها در حوزه جوانان و ورزش
95- تقويت و تجهيز كتابخانههاي تخصصي جوانان و ورزش و مراكز تخصصي مطالعات جوانان و ورزش در دانشگاهها و مراكز آموزش عالي كشور
96- اطلاعرساني از يافتهها و نتايج مطالعات و پژوهشهاي كاربردي، بنيادي و آينده پژوهي در حوزه جوانان و ورزش
97- برگزاري همايشها، سمينارها، ميزگردها و نشستهاي تخصصي در حوزه جوانان و ورزش و حمايت از برگزاري همايشها، سمينارها و نشستهاي تخصصي مرتبط
- مهمترين اقداماتي كه وزارت ورزش وجوانان طي برنامه پنج ساله پنجم مكلف به انجام و يا مشارکت در اجراي آنهاست، به شرح ذيل قابل احصاء ميباشد:
• بهمنظور توسعه ورزش همگاني، قهرماني و توسعه زيرساختهاي ورزشي اقدامات زير را انجام دهد:
• - اعتبارات تملك دارائيهاي سرمايهاي و هزينهاي موردنياز را در رديفهاي مستقل در قالب بودجههاي سنواتي منظور نمايد.
• - اعتبار مورد نياز براي پرداخت تسهيلات در قالب وجوه اداره شده، يارانه سود و كارمزد و يا كمكهاي بلاعوض به متقاضيان بخش خصوصي و تعاوني براي احداث، توسعه و تكميل واحدهاي ورزشي را در رديف مستقل بودجههاي سنواتي پيشبيني نمايد.
• وزارت جهاد کشاورزي موظف است با تأييدسازمان تربيت بدني، اراضي با شرايط فوق را که مورد نياز بخش غيردولتي و تعاوني براي احداث اماکن ورزشي است به قيمت ارزش معاملاتي اعلام شده توسط وزارت امور اقتصادي و دارائي با اولويت به تعاونيهاي ايثارگران واگذار نمايد. تغيير کاربري اين قبيل اراضي ممنوع است.
• دستگاههاي اجرائي و مؤسسات عمومي غيردولتي ذيربط که از بودجه عمومي دولت استفاده ميکنند، بر اساس منشورتربيتي نسل جوان و سند ملي توسعه و ساماندهي امور جوانان مصوب دولت ضمن ايجاد «برنامه ساماندهي امور جوانان» ذيل بودجه سنواتي خود از طريق ستاد ملي و استاني ساماندهي امور جوانان اقدامات لازم را جهت اجرائي شدن اين اسناد در طول سالهاي برنامه به عمل آورند.
• دستگاههاي اجرائي و مؤسسات عمومي غيردولتي ذيربط که از بودجه عمومي دولت استفاده ميکنند، با همکاري سازمان ملي جوانان ميزان تحقق شاخصهاي مصوب شورايعالي جوانان را در خصوص اجرائي نمودن «برنامه ساماندهي امور جوانان» مورد سنجش و پايش قرار دهند.
• دولت لايحه ساماندهي تکاليف دستگاههاي اجرائي موضوع ماده (5) قانون مديريت خدمات کشوري را با هدف بازنگري و شفافسازي وظايف آنها در مواجهه با مسائل و چالشهاي فراروي جوانان تهيه و در سال اول برنامه جهت تصويب به مجلس شوراي اسلامي ارائه نمايد.
• به منظور ساماندهي و اعتبار بخشي مراکز مشاوره متناسب با فرهنگ اسلامي ايراني و با تأکيد بر تسهيل ازدواج جوانان و تحکيم بنيان خانواده، تأسيس مراکز و ارائه هرگونه خدمات مشاورهاي روانشناختي اجتماعي نيازمند اخذ مجوز بر اساس آئيننامه مصوب هيأت وزيران است.
به منظور اجرايي کردن اهداف مندرج در سند چشمانداز، سياستها و قانون برنامه پنجساله پنجم، بسته اجرايي وزارت ورزش و جوانان با رويکرد مسئله محوري شامل6 بسته اجرايي فرعي به شرح زير مي باشد:
1- توسعه و تعميم ورزش همگاني
2- توسعه و ارتقاء ورزش قهرماني و ساماندهي ورزش حرفهاي
3- ساماندهي امور جوانان
4- توسعه امور فرهنگي و تربيتي
5 - توسعه زيرساختها، نگهداري و بازسازي اماكن ورزشي و جوانان
6 - توسعه منابع و ساختار وزارت