(مصوب جلسه 248 مورخ 11/7/1391 شوراي معين شوراي عالي انقلاب فرهنگي)
بنياد ملي نخبگان - معاونت علمي و فناوري رياست جمهور - وزارت علوم، تحقيقات و فناوري
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي - حوزه علميه - وزارت آموزش و پرورش
فرهنگستانهاي چهارگانه جمهوري اسلامي ايران - وزارت صنعت، معدن و تجارت
وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح - وزارت كشور - سازمان صدا و سيما
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي - دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي
مصوبه «سند راهبردي كشور در امور نخبگان» كه بنا به تفويض شوراي عالي انقلاب فرهنگي در جلسه 248 مورخ 11/7/1391 شوراي معين شوراي عالي انقلاب فرهنگي به تصويب رسيده است، به شرح ذيل براي اجراء ابلاغ ميشود:
فصل 1. تعاريف مفاهيم مرتبط با نخبگي
1- نخبه: به فردي برجسته و كارآمد اطلاق ميشود كه در خلق و گسترش علم، فناوري، هنر، ادب، فرهنگ و مديريت كشور در چارچوب ارزشهاي اسلامي اثرگذاري بارز داشته باشد و همچنين فعاليتهاي وي بر پاية هوش، خلاقيت، انگيزه و توانمنديهاي ذاتي از يك سو و خبرگي، تخصص و توانمنديهاي اكتسابي از سوي ديگر، موجب سرعت بخشيدن به پيشرفت و اعتلاي كشور شود.
2- صاحب استعدادبرتر: به فردي اطلاق ميشود كه با توجه ويژگيهاي ذاتي خود امكان رسيدن به مرحله نخبگي را داراست ولي هنوز زمينههاي لازم براي شناسايي كامل و بروز استعدادهاي ويژة او فراهم نشده است.
3- فعاليت نخبگاني: فعاليتي است آگاهانه، خلاقانه و نوآورانه با اثر گذاري محسوس بر پيشرفت كشور در حوزههاي مختلف از قبيل: علم، فناوراني، هنر، ادب، فرهنگ و مديريت با تأكيد بر شناخت مسائل و مشكلات كشور.
4- گروه نخبه: هر يك از گروهها، سازمانها و نهادهايي كه در مقايسه با ساير هويتهاي مشابه، توانمندي انجام فعاليتهاي نخبگاني را دارا هستند.
5 - گروه استعدادبرتر: هر يك از گروهها، سازمانها يا نهادهايي كه استعداد كسب توانمنديهاي ويژهاي را دارد ولي براي تبديل آنها به گروه نخبه، بايد حمايتها و برنامهريزيهاي لازم صورت پذيرد.
6 - اجتماع نخبگاني: شامل افراد يا گروههايي است كه به تشخيص بنياد ملي نخبگان، توانمنديهاي بالقوه يا بالفعل انجام فعاليتهاي نخبگاني را دارا هستند؛ بنابراين شامل همه افراد و گروههاي نخبه و صاحب استعداد برتر است.
7- نظام نخبگاني: شامل مجموعه بخشهاي مختلف كشور مشتمل بر نقشآفرينان، نهادها، قوانين، ساز و كارها و روندهايي است كه بر «فعاليتهاي نخبگاني» و «اجتماع نخبگاني» به صورت مستقيم اثرگذارند.
فصل2. چشم انداز و اهدافکلان
چشمانداز
جامعه نخبگاني مطلوب، جامعهاي است پويا که در آن اجتماعات نخبگاني در چارچوب ارزشهاي اسلامي - ايراني و مبتني بر اقتضائات نظام جمهوري اسلامي ايران ، فرصت رشد و شکوفايي حداکثري را بر پايه تنوع استعدادها و توانمنديهاي خود به دست آورد و ضمن حل مسائل جامعه ، تدبير امور تحول آن را دست ميگيرد.
اهداف کلان
با توجه به چشمانداز پيش گفته، هدفهاي کلان مدّنظر اين سند عبارتند از:
1- ايجاد زمينههاي شناسايي، رشد و شکوفايي حداکثري استعدادهاي فردي و گروهي و ارتقاي ابعاد معنوي و ديني آنها
2- تحقق نظام جامع «اخلاق نخبگي» مبتني بر آموزههاي اسلامي و تلاش براي ترويج آن، به منظور رشد اخلاقي و معرفتي اجتماع نخبگاني و مصونسازي آنان
3- رفع موانع فعاليتهاي نخبگاني، افزايش ظرفيت اجتماع نخبگاني و فرصتسازي مناسب بر اساس اصول عدالت و انصاف
4- وسعت بخشيدن به دايرة نخبگي و بهرهگيري حداکثري از توان اجتماع نخبگاني در مديريت تحولات کشور در سطح ملي و بينالمللي
5 - مديريت هدفمند گردش نخبگان و پيشگيري از خروج نخبگان از چرخة خدمت به جامعه
6 - تبيين و تنظيم مسؤوليتها و حقوق متقابل اجتماع نخبگاني و جامعه و افزايش حس دلبستگي ملّي آنان در چارچوب گفتمان نظاماسلامي
7- زمينهسازي شناخت و همكاري متقابل نخبگان مسلمان در سراسر جهان به منظور تحقق بينالملل اسلامي و برپايي تمدن نوين اسلامي
8 - جذب نخبگان در سطح جهاني
فصل 3 . راهبردهايکلان و اقدامهاي ملي
براي تحقق اهداف کلان، نظام نخبگاني وظيفه «شناسايي و هدايت»، «توانمندسازي»، «زمينهسازي براي اثرگذاري» اجتماع نخبگاني و نيز «سياستگذاري و مديريت» و «توسعة زير ساختهاي لازم» را بر عهده دارد.
راهبرد کلان1: استقرار نظام شناسايي و هدايت اجتماعات نخبگاني
راهبرد ملي1. تنوعبخشي در تعريف سطوح، حوزههاي فعاليتهاي نخبگاني وروشهاي شناسايي آنها
اقدامهاي ملي
1- بازنگري و بازتعريف ضوابط و مقررات مربوط به فرايندهاي شناسايي، جذب و پشتيباني از اجتماع نخبگاني در دستگاههاي مسؤول با تأکيد بر رصد فعاليت نخبگاني
2- توسعة ساز و کارهاي اعتباردهي، اعتبارسنجي، رتبهبندي و ارتقاي «نهادهاي تخصصي - حرفهاي» کشور بر اساس ضوابط، مقررات و استانداردهاي عمومي مورد تأييد بنياد ملي نخبگان
3- تمهيد شرايط و تنظيم استانداردها، نظامنامهها، ضوابط و مقررات براي مشارکت بيشتر بخش غيردولتي در تأسيس و فعاليت مدارس، مراکز آموزشي تخصصي و نهادهاي نخبه پرور در حوزههاي مختلف و با روشها و محتواي درسي متنوع
4- توسعه و تنوعبخشي به جشنوارهها و رقابتها در زمينهها و سطوح مختلف با مشاركت نهادهاي تخصصي - حرفهاي به ويژه نهادهاي حوزوي و دانشگاهي
راهبرد ملي 2. هدايت صاحبان استعدادهاي برتر با استفاده از توانمنديهاي بخشهاي دولتي و غيردولتي
اقدامهاي ملي
1- استقرار نظام شناسايي و هدايت استعدادهاي برتر با روشهاي مربي محور، مرحلهاي و نامحسوس، با تأكيد همزمان بر سه وجه آموزشي، تربيتي و پژوهشي
2- برنامهريزي براي ارتقاي سطح کيفي آموزشهاي مدرسهاي (در همة دورههاي تحصيلي) به منظور پرورش خلاقيت، مهارت حل مسئله، آداب و مهارتهاي زندگي در دانشآموزان
3- توسعة آموزشهاي خاص «برونمدرسهاي» از طريق گسترش مراكز آموزشي، تربيتي و پژوهشي در حوزههاي متنوع مورد علاقة دانشآموزان
4- برنامهريزي براي ارتقاي سطح دانش و مهارت معلمان و مربيان مدارس و استادان حوزه و دانشگاه براي هدايت هدفمند صاحبان استعداد برتر از طريق برنامههاي آموزشي كوتاه مدت و ترويجي
5 - تقويت و گسترش مشاورههاي تحصيلي و افزايش آشنايي افراد با رشتههاي تحصيلي در آموزش متوسطه، دانشگاه و حوزههاي علميه به منظور انتخاب آگاهانه و هدفمند رشتههاي تحصيلي با تأكيد ويژه بر رشتههاي علوم انساني.
6 - ارائه تسهيلات براي شكلگيري نهادهاي مشاوره به افراد و گروههاي نخبه و صاحبان استعدادهاي برتر (از جمله مشاورههاي معتمد حقوقي، کارآفريني و روانشناسي مورد تأييد)
7- گسترش اردوهاي جهادي، بازديدها و دورههاي آموزشي و احياي دورههاي کارورزي و کارآموزي اختياري به منظور ارتقاي شناخت اجتماع نخبگاني از نيازها و شرايط واقعي جامعه
8 - گسترش برنامههاي پرورش ديني و فرهنگي اجتماع نخبگاني بر اساس استمرار در كار فرهنگي، آموزشهاي مربي محور، سيرهاي مطالعاتي اعتقادي و توجه به وجوه جامع دين با استفاده از ظرفيتهاي دانشگاهها، حوزههاي علميه، مساجد و مراكز فرهنگي كشور.
9- تدوين و اجراي برنامههاي آموزشي، تشويقي و مشاورة ازدواج و گسترش و ترويج و تسهيل ازدواج مناسب به منظور تقويت بنياد خانواده در اجتماع نخبگاني
10- تدوين و اجراي برنامههاي آموزشي و مشاوره براي خانوادههاي صاحبان استعداد برتر بهمنظور افزايش آگاهي و مهارت آنان براي تربيت، هدايت وتعامل با فرزندان خود
11- ايجاد و گسترش پاركهاي آموزشي و تقويت و ساماندهي فرايند طراحي، توليد و توزيع وسايل بازي كودكان به منظور پرورش خلاقيت و مهارت حل مسئله در كودكان با تكيه بر فرهنگ اسلامي - ايراني و رعايت استانداردهاي سلامت و ايمني
راهبرد کلان2: توانمندسازي اجتماعات نخبگاني در چارچوب گفتمان اسلامي - ايراني
راهبرد ملي1. پشتيباني تدريجي، مشروط و متنوع بر اساس انجام فعاليتهاي نخبگاني و ميزان رشد در مسير نخبگي
اقدامهاي ملي
1- ايجاد فرصت فعاليت براي صاحبان استعدادهاي برتر و نخبگان در مناطق مختلف با ايجاد سازوكارهاي حمايتي در زمينههاي آموزشي، پژوهشي و مهارتي و نيز حمايت از توسعة فعاليت بنيادهاي خيرية علمي، فرهنگي و اجتماعي و نظارت بر آنها
2- حمايت از دانشگاهها، پژوهشگاهها و مراكز علمي حوزوي براي افزايش پذيرش استعدادهاي برتر با رعايت استانداردهاي آموزشي، پژوهشي و رفاهي؛ و نظارت مستمر به منظور حفظ و ارتقاي کيفيت تحصيلات تکميلي در كشور
3- ساماندهي و گسترش پشتيبانيهاي مستقيم و غيرمستقيم مادّي به اجتماع نخبگاني در قالب بورس، جايزههاي مقطعي و پژوهانه از سوي سازمانهاي دولتي، بخش خصوصي و نهادهاي عمومي (وقف و خيريه) منطبق با پايش پيشرفت مرحلهاي و اثرگذاري آنان
4- برنامهريزي براي ارائه خدمات مورد نياز براي انجام فعاليتهاي فردي و گروهي به منظور تسهيل حركت در مسير نخبگي (مانند: تأمين منابع علمي و اطلاعاتي، فراهم کردن امكانات مورد نياز پژوهشي و آموزشي مربوط به توليد، ثبت، انتشار و ارائه محصولات)
5 - تلاش براي رفع خلأهاي قانوني و اجرايي نظام مالکيت فکري در حوزة انتشارات علمي، هنري، فرهنگي و فني و ايجاد ساز و کارهاي لازم براي توسعة فعاليتهاي نخبگاني در زمينههاي علمي، فنّاورانه، حوزوي، ادبي، هنري، فرهنگي، اجتماعي و مديريتي
راهبرد ملي2. زمينهسازي براي پرورش افراد نخبه و شکلگيري گروههاي نخبه در جامعه
اقدامهاي ملي
1- تبيين و تدوين نظام معرفتي و فلسفي براي نخبگان و اهتمام به رشد و ارتقاي معرفتي آنان
2- ساماندهي و توسعة هستههاي فعال دانشجويي، رصد دائمي و پشتيباني هدفمند و مرحلهاي از آنها با هدف تبديل اين هستهها به گروههاي نخبه
3- حمايت از متشکل شدن دانشجويان و دانشآموزان فعال در حوزههاي مختلف علمي، اجتماعي، فنّاورانه، فرهنگي، قرآني و هنري در قالب پژوهشكدههاي دانشجويي و پژوهشسراهاي دانشآموزي، انجمنهاي علمي، كانونهاي فرهنگي - هنري، تشکلهاي نخبگاني و مانند آن با رعايت ضوابط و مقررات جاري كشور و با تأكيد بر سهولت تأسيس گروه، ضابطهمندي و مسؤوليتپذيري، نظارت و پايش مستمر، و پشتيباني مرحلهاي و تدريجي از آنها
4- تلاش براي رفع موانع جذب و افزايش جذابيت حضور اجتماع نخبگاني در حوزههاي علوم انساني، معارف اسلامي و علوم پايه
5 - برنامهريزي کوتاه و بلندمدت براي توانمندسازي افراد و گروههاي نخبه داراي توانمندي توليد محصولات و خدمات رقابتي و كيفي داخلي در حوزههايي که نياز کشور از محصولات خارجي تأمين ميشود
6 - ايجاد و توسعه فنبازارهاي تخصصي براي ارائه محصولات گروههاي نخبه و ايجاد ساز و کارهاي قانوني و حمايتي براي تسهيل فرايندهاي تجاري و غيرتجاري اين بازارها با تأکيد بر مشارکت بخش غيردولتي در تأسيس، توسعه و مديريت آنها
7- حمايت از توسعة صندوقهاي خطرپذير براي تجاريسازي ايدههاي افراد و گروههاي نخبه و رفع موانع تجاريسازي با اراية مشاورههاي حقوقي، مالي، بازاريابي و رتبهبندي شركتهاي دانشبنيان و حمايت از اراية خدمات متناسب با رتبة آنها
8 - تدوين مقررات براي معافيت تمامي يا بخشي از هزينههاي مالياتي گروههاي نخبه به منظور توسعة فعاليتهاي آنان و متناسب با کيفيت فعاليتها
9- شبکهسازي افراد و گروههاي نخبه در حوزههاي تخصصي و حول فعاليتهاي نخبگاني به منظور همافزايي و همگرايي، تقويت همکاري، اشتراک دانش و اطلاعات، انجام کارهاي مشترک
10- تأسيس صندوق تضمين براي جبران ديرکرد پرداختهاي دستگاههاي دولتي در پروژههاي مربوط به فعاليتهاي نخبگاني و نيز ارائة پشتيبانيهاي مورد نياز به گروههاي نخبه براي شركت در مناقصههاي مربوط به اين فعاليتها
11- طراحي و استقرار شبكه اطلاعاتي موردنياز اجتماعات نخبگاني براي رفع نياز آنان به استفاده از خدمات خارجي مشابه، شبكهسازي و هدايت فعاليتهاي نخبگاني
راهبردکلان 3: زمينهسازي براي اثرگذاري افراد و گروههاي نخبه در جامعه
راهبرد ملي1: برنامهريزي براي اثرگذاري اجتماع نخبگاني در جامعه با تأكيد بر ديدگاه «نهادمحوري» و «غيرمتمركز»
اقدامهاي ملّي
1- گسترش تعامل سطوح مختلف حاکميتي با کانونهاي تفکر نخبگاني به منظور مشاركت آنها در امور مسئلهشناسي دستگاههاي اجرايي و حضور فعال نخبگان در فرايند آيندهنگاري، تصميمسازي و برنامهريزي در دستگاهها. آييننامه و دستورالعمل تحقق اين بند توسط بنياد ملي نخبگان ظرف مدت شش ماه تهيه و به تصويب كميسيون دائمي هيئت امناي بنياد ملي نخبگان خواهد رسيد.
2- طراحي و ايجاد ساز و کارهاي قانوني و انگيزشي براي استفاده بيشتر و وسيعتر از نخبگان در فرايندهاي علمي، آموزشي، فرهنگي و مديريتي دانشگاهها، پژوهشگاهها و ساير نهادهاي كشور
3- ارزيابي و گسترش فعاليتهاي كرسيهاي نظريهپردازي و نقد و مناظره نخبگاني و برنامهريزي براي تبديل آنها به محل حضور و تعاملات فكري گستردهتر نخبگان و انديشمندان
4- ايجاد ساز و كارهاي تشويقي به منظور تسهيل فعاليت اجتماع نخبگاني در همة مناطق كشور بهويژه مناطق كم برخوردار
5 - ايجاد فرايندهاي متنوع براي استفاده بهينه از فرصت «خدمت نظاموظيفه» صاحبان استعدادهاي برتر و نخبگان به منظور تمركز بر حل مسايل اصلي دستگاههاي مختلف با همكاري ستاد كل نيروهاي مسلح
راهبرد ملّي2: تنظيم مقررات دولتي براي تسهيل فعاليتهاي نخبگاني در جامعه
اقدامهاي ملّي
1- اصلاح و تك-ميل ضوابط و مقررات خ-ريدهاي دولت-ي و غيردولتي و ارائه ساز وکارهاي مالي و ضمانتي براي تسهيل خريد محصولات و خدمات داخليِ حاصل از فعاليتهاي نخبگاني در چارچوب سياستهاي اجرايي نقشه جامع علمي كشور
2- حذف قيد اجبار در داشتن شريك خارجي براي انجام پروژههاي کلان ملي و پيشبرنده کشور و استفاده حداكثري از توان اجتماعات نخبگاني در اجراي اينگونه پروژهها، همراه با اطلاعرساني عمومي، مناسب و به موقع.
3- زمينهسازي و حمايت از حضور رقابتي محصولات دانشبنيان و فرهنگي ناشي از فعاليتهاي نخبگاني در مجامع بينالمللي علمي، فناوري و صنعتي و افزايش سهم كشور در بازارهاي جهاني در چارچوب سياستهاي اجرايي نقشه جامع علمي كشور
راهبرد ملّي3: ساماندهي نظام گزينش اصلح كارگزاران كشور از ميان اجتماعات نخبگاني
اقدامهاي ملّي
1- لحاظ كردن سوابق فعاليتهاي نخبگاني در شرايط احراز مديريتهاي حاكميتيِ مرتبط و اجراي آن بر اساس نظام ارتقاي مرحلهاي
2- زمينهسازي براي شکلگيري و توسعة شرکتهاي «کارگزاري منابع انساني متخصص» به منظور تأمين نيروي متخصص مورد نياز نهادهاي مختلف دولتي و خصوصي از ميان نخبگان
راهبرد کلان 4: ارتقاي نظام سياستگذاري و مديريت امور نخبگان
راهبرد ملي1: ارتقا و تثبيت نقش سياستگذاري، برنامهريزي و مديريت كلان نهادهاي حاكميتي در نظام نخبگاني
اقدامهاي ملّي
1- نظارت بر دستگاههاي دولتي در حوزة امور نخبگان و هماهنگي بين آنها توسط بنياد ملي نخبگان با هدف مديريت استعدادها جهت بهرهگيري از آنها در بخشهاي مختلف كشور
2- ايجاد يك مديريت واحد ستادي در وزارت آموزش و پرورش جهت برنامهريزي نظام شناسايي، هدايت و آموزش استعدادهاي برتر و هماهنگ با سياستهاي كلان بنياد ملي نخبگان
3- ايجاد مركز توانمندسازي برگزيدگان دانشجويي زير نظر وزير در وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به منظور توسعه فعاليتهاي دانشجويان صاحب استعدادهاي برتر در زمينههاي مختلف، بر اساس سياستهاي كلان بنياد ملي نخبگان
4- ايجاد سازوكار مناسب جهت افزايش تعامل بنياد ملي نخبگان و فرهنگستانها به منظور تسهيل شناسايي نخبگان هر حوزه و ايفاي نقش مؤثرتر فرهنگستانها
5 - ايجاد ساز و كار لازم جهت افزايش تعامل بنياد ملي نخبگان با نهادهاي تخصصي - حرفهاي به ويژه انجمنهاي علمي، حرفهاي و حوزوي به منظور شناسايي، هدايت و توانمندسازي اجتماع نخبگاني
راهبرد ملّي2: طراحي شاخصهاي ارزيابي و ضوابط نظارت بر نظام نخبگاني
اقدامهاي ملّي
1- تصويب شاخصها، استانداردها، ضوابط و مقررات لازم براي نظام نخبگاني در سطوح و حوزههاي مختلف و نظارت مستمر بر حسن اجراي آن توسط بنياد ملي نخبگان
2- طراحي شاخصها و معيارهاي لازم براي اعتباردهي، اعتبارسنجي و رتبهبندي جشنوارهها و رقابتهاي نخبگاني توسط بنياد ملي نخبگان و با همكاري وزارتخانهها و نهادهاي مسؤول
3- ارزيابي و پايش مستمر نظام نخبگاني کشور و ارائه گزارشهاي دورهاي و ساليانه به شوراي عالي انقلاب فرهنگي
4- يکپارچهسازي پايگاههاي اطلاعاتي موجود اجتماع نخبگاني كشور به منظور توليد اطلاعات و شواهد معتبر براي سياستگذاري، با توليت بنياد ملّي نخبگان
راهبرد کلان5: توسعه زيرساختهاي فرهنگي، پژوهشي و اطلاعرساني مرتبط با نظام نخبگاني
راهبرد ملي1. ارتقاي دلبستگي ملي نخبگان در چارچوب گفتمان انقلاب اسلامي و ترويج ارزشهاي اسلامي و فرهنگ كار در جامعه
اقدامهاي ملي
1- ترويج فرهنگ انس با قرآن، معارف عترت عليهم السلام و اصول و ارزشهاي انقلاب اسلامي در بين اجتماع نخبگاني بهمنظور ارتقاي بينش ديني و تعميق انگيزههاي معنوي در خدمت به جامعه
2- ارائه مناسب و جذاب دستاوردهاي فعاليتهاي نخبگاني با هدف ايجاد اميد و انگيزه و نشان دادن فرصت و امکان انجام فعاليتهاي كلان و مؤثر در کشور
3- آشنا ساختن اجتماع نخبگاني با جاذبههاي طبيعي، زيارتي، فرهنگي و اجتماعي كشور به منظور ارتقاي خودآگاهي ملّي و حس دلبستگي به ميهن و همچنين افزايش آگاهي از خدمات متقابل اسلام و ايران با تأكيد بر جايگاه بيبديل اسلام در شكلدهي به هويت ايراني و ارتقاي تمدن ايراني
4- تكريم نخبگان و الگوسازي از آنان براي صاحبان استعدادهاي برتر از طريق ترويج رموز موفقيت و زمينهسازي براي هدايت گروهها و فعاليتهاي نخبگاني از سوي آنان، با تأكيد بر امكان پذيري انجام فعاليتها با امكانات موجود
5 - توليد برنامههاي مختلف ديداري - شنيداري، نوشتاري و چندرسانهاي براي ارتقاي سطح بينش عمومي در زمينههاي ارزشمندي كار، احترام به جامعه و تعهد نسبت به فرهنگ و جامعه در اجتماعات نخبگاني
6 - ترويج نقشه جامع علمي كشور در سطوح مختلف اجتماع بهويژه در بين اجتماعات نخبگاني از طريق تقويت ارتباط نهادهاي تخصصي - حرفهاي و گروههاي نخبه با آموزشهاي عمومي، برنامههاي صدا و سيما و غيره
7- گسترش برنامههاي تربيتي و آموزشي براي نهادينه كردن ارزشهاي اخلاق اسلامي و انضباط حرفهاي در ميان اجتماع نخبگاني
8 - مشاركت و همكاري بنياد ملي نخبگان با «كميسيون اعطاي نشانهاي دولتي رياست جمهوري» به منظور پاسداشت نخبگان کشور
راهبرد ملي2. ايجاد و ساماندهي زيرساختهاي پژوهشي و اطلاعرساني نخبگان
اقدامهاي ملي
1- تسهيل دسترسي آحاد اجتماع نخبگاني به زيرساختهاي مطالعاتي و پژوهشي کشور از جمله سامانههاي اطلاعرساني، کتابخانههاي تخصصي، آزمايشگاهها و شبکههاي آزمايشگاهي با محوريت بنياد ملي نخبگان
2- ايجاد ارتباط سامانههاي مديريت اطلاعات تحقيقاتي (سمات) كشور با سامانة جامع اطلاعات نخبگاني با محوريت بنياد ملي نخبگان
3- توسعه زيرساختهاي اطلاعرساني مناسب در اجتماعات و فعاليتهاي نخبگاني به منظور شبکهسازي هدفمند در اين فعاليتها با محوريت بنياد ملي نخبگان
راهبرد ملي3. توسعة همکاريهاي بينالمللي نخبگان به منظور ارتقاي ظرفيت و سطح تأثيرگذاري آنان براي دستيابي به مرجعيت علمي کشور
اقدامهاي ملي
1- ساماندهي و هدفمند كردن فرايند ادامه تحصيل صاحبان استعدادهاي برتري كه ادامه تحصيل در خارج از كشور را انتخاب كردهاند به منظور توجه به اولويتهاي علم و فنّاوري كشور، حفظ ارتباط مستمر آنان با درون كشور، افزايش انگيزه براي بازگشت و ارائه مشاوره دربارة آسيبهاي خروج
2- گسترش هدفمند فرصتهاي مطالعاتي خارج از کشور براي صاحبان استعداهاي برتر و نخبگان بر اساس نيازها و اولويتهاي ملي و فراهم كردن شرايط ميزباني از محققان برجستة ساير کشورها (به ويژه نخبگان جهان اسلام) در كشور
3- گسترش نظاممند همكاريهاي علمي، فنّاورانه، فرهنگي و اجتماعي افراد و گروههاي نخبه با همتايان خارجي در اجراي طرحهاي مشترك بينالمللي
4- ايجاد ساز و کارهاي حقوقي و مالي براي همکاريهاي افراد و گروههاي نخبة کشور در فعاليتهاي بينالمللي
5 - ايجاد ارتباط بين افراد و گروههاي نخبة ايرانيِ خارج از کشور با همتايان خود در داخل و طراحي و استقرار بانك اطلاعاتي نخبگان ايرانيِ خارج از كشور به منظور بهرهگيري از توانمنديهاي آنان درجهت رفع نيازهاي كشور
6 - حمايت و بهكارگيري نخبگان داخل و خارج كشور در توليد و ترويج علوم بومي مبتني بر حكمت و انديشه اسلامي در جهت نيل به مرجعيت علمي
7 - ايجاد سازوکارهاي حمايتي و هدايتي براي نهادها، انجمنها و نشريههاي علمي با هدف توسعة فعاليتهاي بينالمللي (از قبيل اعطاي بورس، برگزاري كنفرانسهاي بينالمللي، انتشار نشريات بينالمللي) و جذب نخبگان غيرايراني بهويژه نخبگان جهان اسلام
8 - تعريف جايزههاي ارزشمند بينالمللي و نيز توسعة جشنوارهها و مسابقههاي بينالمللي بهمنظور جذب دانشمندان و نخبگان خارجي براي حضور و مشارکت در فعاليتهاي نخبگاني کشور
9- برنامهريزي و هماهنگي در مديريت صيانت از افراد و گروههاي نخبه با مأموريت: مشاوره و هدايت در امور بينالمللي، تسهيل همكاري و مشاركت در فعاليتهاي نخبگاني در خارج از كشور، رصد و ارائه اطلاعات بازارهاي بينالمللي فنّاوري و حفظ امنيت فنّاوري كشور
فصل4.چارچوب نهادي و الزامات اجرايي در نظام نخبگاني كشور
الف. سياستگذاري و نظارت راهبردي
سياستگذاري و نظارت راهبردي و روزآمد سازي سند بر عهدة شوراي عالي انقلاب فرهنگي است.
ب. برنامهريزي، هماهنگي، نظارت و ارزيابي تحقق اهداف سند
بنياد ملي نخبگان مسؤول تدوين سياستهاي اجرايي، طراحي سازوکار تحقق اهداف سند و به تصويب رساندن آن در هيأت امناي بنياد و ابلاغ آنها و هماهنگي و انسجام بخشي بين دستگاههاي اجرايي كشور در اجراي سند و نظارت بر حسن اجراي آن است و موظف است پيشرفت کار را به صورت ساليانه به شوراي عالي انقلاب فرهنگي گزارش كند.
ج. فرهنگسازي و اجرا
معاونت علمي و فنّاوري رياست جمهوري؛ وزارت علوم، تحقيقات و فنّاوري؛ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي؛ حوزههاي علميه؛ وزارت آموزش و پرورش؛ فرهنگستانهاي کشور، وزارتخانههاي صنعتي و دفاعي، وزارت كشور، و ساير وزارتخانهها و نهادها و دستگاههاي اجرايي كشور و نيز صداوسيما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و دستگاههاي تبليغي و فرهنگي کشور، در فرايند اجرايي كردن و فرهنگسازي سند با بنياد ملي نخبگان همکاري ميكنند.
د. الزامات اجرايي
به منظور اجرا، نظارت و ارزيابي سند اقدامهاي زير انجام ميشود:
1- بنياد ملي نخبگان با ايجاد ساز و کارهاي مشخص، ضمن انجام تصميمگيريهاي لازم و ابلاغ مصوبات، وظيفة نظارت بر تحقق اهداف سند و ارزيابي پيشرفت كار را بر عهده دارد.
2- بنياد ملي نخبگان موظف است حداكثر ظرف نه ماه پس از تصويب سند، آييننامة اجرايي سند، شامل شرح وظايف هر دستگاه اجرايي در قبال سند را با همكاري دستگاه ذيربط تدوين و در صورت نياز به تصويب مراجع ذيربط برساند.
3- بنياد ملي نخبگان موظف است سياستهاي اجرايي، شاخصها و معيارهاي اجراي راهبردها و اقدامهاي سند را تهيه و به دستگاههاي اجرايي ذيربط ابلاغ كند.
4- تمامي دستگاههاي اجرايي موظفند در چارچوب اين سند، طرحها و برنامههاي خود را براي بررسي، يكپارچه سازي و تصويب به بنياد ملي نخبگان تسليم كنند.
5 - بنياد ملي نخبگان موظف است تمامي برنامههاي دستگاههاي اجرايي را با سند تطبيق داده و در صورت لزوم با همكاري دبيرخانة شوراي عالي انقلاب فرهنگي، اقدام مقتضي را براي اصلاح آنها انجام دهد.
6 - بنياد ملي نخبگان مسئوليت نظارت و ارزيابي برنامههاي اجرا شده توسط دستگاههاي اجرايي را در حوزة اين سند برعهده دارد و دستگاهها موظفند در دورههاي منظم زماني، نتايج حاصل از اجراي برنامهها را به بنياد گزارش كنند.
7- بنياد ملي نخبگان موظف است با توجه به معيارها و شاخصهاي ابلاغ شده، ميزان پيشرفت و عملکرد طرحها و برنامههاي دستگاههاي اجرايي و گزارش اقدامهاي خود را براي ارتقاي وضع موجود در فواصل يکساله به شوراي عالي انقلاب فرهنگي ارائه كند.
8 - بنياد ملي نخبگان موظف است هماهنگيهاي لازم با دولت و مجلس شوراي اسلامي براي تأمين منابع مالي مورد نياز در اجراي راهبردها و اقدامهاي سند را در بودجههاي سنواتي انجام دهد.
9- بنياد ملي نخبگان موظف است ظرف مدت شش ماه پس از تصويب سند، آييننامهها و فرايندهاي فعاليت خود را بر مبناي اين سند بازنگري و تكميل كند.
اين سند مشتمل بر يك مقدمه و 3 فصل و پيوست آن، بنا به تفويض شوراي عالي انقلاب فرهنگي در جلسه 248 مورخ 11/7/1391 شوراي معين شوراي عالي انقلاب فرهنگي به تصويب نهايي رسيد و اجراي آن از تاريخ تصويب الزامي است و کليه مصوبات و سياستهاي مغاير قبلي، لغو و بلااثر خواهد بود.
رئيسجمهور و رئيس شوراي عالي انقلاب فرهنگي - محمود احمدينژاد