بسمالله الرحمن الرحيم
طرفهاي متعاهد؛
با اعتقاد به اينكه جانوران وحشي در اشكال بيشمارشان، بخش غيرقابل جايگزين سيستم طبيعي كره زمين را تشكيل ميدهند كه بايد براي سعادت بشريت حفظ شوند؛
با آگاهي از اينكه تمامي نسلهاي بشري بايد منابع كره زمين را براي نسلهاي آينده حفظ كنند و ملزم هستند كه از حفظ و بهرهبرداري خردمندانه اين ميراث در جايي كه بهكار گرفته ميشود اطمينان حاصل نمايند؛
با آگاهي از ارزش در حال رشد جانوران وحشي از نقطهنظر زيستمحيطي، بومشناسي، نسلشناسي، علمي، زيباييشناسي، تفريحي، فرهنگي، آموزشي، اجتماعي و اقتصادي؛
با ابراز نگراني بهويژه درمورد گونههاي جانوران وحشي كه از فراز محدوده قلمرو ملي آنها و يا به خارج از آن مهاجرت ميكنند؛
با تصديق اين كه دولتها، حامي گونههاي مهاجر جانوران وحشي كه درون محدوده قلمرو ملي آنها زندگي ميكنند و يا از فراز آنها عبور ميكنند، هستند و بايد باشند؛
با اعتقاد به اين كه حفاظت و مديريت كارآمد گونههاي مهاجر جانوران وحشي كه بخشي از دورة زندگي خود را در محدوده قلمرو ملي آنها ميگذرانند، مستلزم اقدام هماهنگ تمامي دولتها است؛
با يادآوري توصيه سي و دو برنامه عمل مصوب كنفرانس محيط انساني سازمان ملل متحد ( استكهلم ـ 1351 هجري شمسي برابر با 1972 ميلادي) و ذكر آن در بيست و هفتمين نشست مجمع عمومي سازمان ملل متحد، به شرح زير توافق نمودند:
ماده1ـ تفسير
(1)ـ از نظر اين كنوانسيون:
الف ـ « گونههاي مهاجر» به تمام يا هر بخش جغرافيايي جداگانه از جمعيت هرگونه يا زيرگـونه جانـوران وحـشي، بخش قابل توجهي از جمعيت گونههايي كه به صورت دورهاي و قابل پيشبيني از فراز محدوده قلمرو ملي يك يا چند كشور عبور ميكنند، اطلاق ميشود.
ب ـ « وضعيت حفاظتي يك گونه مهاجر» به مجموعه عوامل مؤثر بر گونههاي مهاجر اطلاق ميشود كه ممكن است بر توزيع و فراواني درازمدت آنها اثرگذار باشد.
ج ـ « وضعيت حفاظتي» زماني مطلوب به حساب خواهد آمد كه:
1ـ اطلاعات مربوط به پويايي جمعيت گونههاي مهاجر نشان دهد كه آنها خودشان را در درازمدت به عنوان جزئي قابل دوام از زيستبوم (اكوسيستم) حفظ ميكنند.
2ـ در درازمدت مسير مهاجرت گونههاي مهاجر نه در حال كاهش يافتن باشد و نه احتمال كاهش پيدا كردن داشته باشد.
3ـ زيستگاه كافي براي نگهداري جمعيت گونههاي مهاجر در حال حاضر وجود داشته باشد و در آينده قابل پيشبيني و در درازمدت وجود خواهد داشت.
4ـ تا اندازهاي كه بهصورت بالقوه زيست بومهاي (اكوسيستمهاي) مناسب وجود دارد و تا اندازهاي كه مطابق با مديريت خردمندانه حيات وحش باشد، توزيع و فراواني گونههاي مهاجر بهپوشش و سطح تاريخي خود نزديك شود.
د ـ « وضعيت حفاظتي» زماني نامطلوب است كه هر كدام از شرايط ذكرشده در جزء (ج) اين بند تأمين نشود.
هـ ـ « در خطر» در رابطه با يك گونه مهاجر خاص بدين معني است كه آنگونه مهاجر در سراسر يا بخش قابل توجهي از مسير خود در خطر انقراض قرار دارد.
و ـ « مسير مهاجرت» به تمامي مناطق خشكي و آبي اطلاق ميشود كه يكگونه مهاجر در آن سكني گزيده، موقتاً توقف كرده يا از فراز آنها در هر زماني از مسير عادي مهاجرتش عبور ميكند.
ز ـ « زيستگاه» به هر منطقهاي در مسير مهاجرت يكگونه مهاجر اطلاق ميشود كه داراي شرايط مناسب زيستي براي آن گونه باشد.
ح ـ « كشور مسير مهاجرت» براي يك گونه مهاجر خاص به هر كشوري (و درصورت اقتضاء هر طرف متعاهد ديگر موضوع جزء (ك) اين بند) كه بر قسمتي از مسير مهاجرت يك گونه مهاجر اعمال صلاحيت ميكند يا كشور صاحب پرچم كشتيهايي كه خارج از محدوده قلمرو ملي مشغول صيد آن گونه مهاجر ميباشد، اطلاق ميشود.
ط ـ « صيد» به گرفتن، شكار، صيد، اسارت، آزار، كشتن عمدي يا تلاش براي انجام هر عملي از اين قبيل اطلاق ميشود.
ي ـ واژه « موافقتنامه» به موافقتنامه بينالمللي كه در ارتباط با حفظ يك يا چند گونه مهاجر ميباشد، همانگونه كه در مواد (4) و (5) اين كنوانسيون پيشبينيشده، اطلاق ميشود، و
ك ـ « طرف متعاهد» به يك كشور يا هر سازمان وحدت اقتصادي منطقهاي تأسيسشده توسط كشورهاي مستقل اطلاق ميشود كه در زمينه مذاكره، انعقاد و اعمال موافقتنامههاي بينالمللي درخصوص موضوعات مشمول اين كنوانسيون داراي صلاحيت است و اين كنوانسيون درمورد آن لازمالاجراء است .
(2)ـ سازمانهاي وحدت اقتصادي منطقهاي كه طرف متعاهد اين كنوانسيون هستند درمورد موضوعات مشمول صلاحيت خود بايد حقوق مربوط را به نام خود استفاده كنند و وظايفي را كه اين كنوانسيون به كشورهاي عضو آن سازمان محول كرده، انجام دهند. در چنين مواردي كشورهاي عضو اين سازمانها حق ندارند كه از اين حقوق به صورت انفرادي استفاده كنند.
(3)ـ هر جا در اين كنوانسيون اتخاذ تصميمگيري با اكثريت دو سوم يا اتفاق آراء « طرفهاي متعاهد حاضر و رأي دهنده» پيشبيني شده باشد به معني « طرفهاي متعاهد حاضري است كه رأي مثبت يا منفي ميدهند». طرفهاي متعاهدي كه از رأيگيري امتناع ميورزند در شمار « طرفهاي متعاهد حاضر و رأيدهنده» براي تعيين اكثريت به حساب نميآيند.
ماده2ـ اصول بنيادي
1ـ طرفهاي متعاهد ضمن تصديق اهميت حفاظت از گونههاي مهاجر و توافق كشورهاي مسير مهاجرت براي اقدام در اين خصوص، هر زمان كه امكانپذير و مناسب باشد، بهگونههاي مهاجري كه وضعيت حفاظتي آنها نامطلوب است، توجه ويژه خواهند نمود و اقدامات لازم و مقتضي را براي حفاظت اين قبيل گونهها و زيستگاههاي آنان بهصورت انفرادي و يا باهمكاري ديگران اتخاذ خواهند كرد.
2ـ طرفهاي متعاهد ضرورت بهكارگيري اقداماتي به منظور اجتناب از درمعرض خطرافتادن گونههاي مهاجر را تصديق مينمايند.
3ـ طرفها به ويژه:
الف ـ بايد تحقيقات مربوط به گونههاي مهاجر را ارتقاء داده، در آن همكاري نموده و از آن حمايت نمايند.
ب ـ در تأمين حفاظت فوري از گونههاي مهاجر مشمول پيوست(1) تلاش خواهندكرد.
ج ـ در انعقاد موافقتنامههاي پوششدهنده حفاظت و مديريت گونههاي مهاجر مشمول پيوست (2) تلاش خواهند كرد.
ماده3ـ گونههاي مهاجر در معرض خطر انقراض: پيوست (1)
1ـ پيوست (1) گونههاي مهاجري را شامل ميشود كه در معرض خطر انقراض هستند.
2ـ يك گونه مهاجر بهشرط اينكه شواهد معتبر، شامل بهترين شواهد علمي در دسترس نشان دهد كه گونه موردنظر در معرض خطر انقراض قرار دارد، ميتواند در فهرست (1) قرار گيرد.
3ـ يك گونه مهاجر زماني از پيوست (1) حذف ميشود كه كنفرانس طرفهاي متعاهد تعيين كند كه:
الف ـ شواهد معتبر، شامل بهترين شواهد علمي در دسترس، نشان ميدهد كه گونه موردنظر بيش از اين در معرض خطر انقراض قرار ندارد، و
ب ـ گونه موردنظر احتمال ندارد به دليل حذف از پيوست (1) و در نتيجه توقف حفاظت آن، مجدداً در معرض خطر انقراض قرار گيرد.
4ـ طرفهاي متعاهدي كه در ميان كشورهاي مسير مهاجرت يك گونه فهرست شده در پيوست (1) قرار دارند در جهت نيل به موارد زير تلاش خواهند نمود:
الف ـ حفاظت و جايي كه عملي و مناسب است، احياي زيستگاه گونهاي كه در حذف خطر انقراض گونه، از اهميت برخوردارند.
ب ـ درصورت اقتضاء، جلوگيري، حذف يا كاهش تأثيرات منفي فعاليتها يا موانعي كه بهطور جدي از مهاجرت گونه جلوگيري يا ممانعت به عمل ميآورند؛ و
ج ـ تا اندازهاي كه عملي و مناسب است، جلوگيري، كاهش يا كنترل عواملي كه گونهها را درمعرض خطر و يا احتمالاً در معرض خطر بيشتر قرار ميدهند، ازجمله نظارت شديد بر معرفي و كنترل يا حذفگونههاي بيگانه كه اخيراً معرفي شدهاند.
5 ـ طرفهاي متعاهدي كه در ميان كشورهاي مسير مهاجرت يك گونه فهرستشده در پيوست (1) قرار دارند صيد جانوران متعلق به چنين گونهاي را ممنوع خواهند ساخت. استثنائات اين ممنوعيت تنها موارد زير است:
الف ـ صيد براي مقاصد علمي باشد.
ب ـ صيد براي تقويت تكثير يا بقاي گونة متأثر باشد.
ج ـ صيد براي امرار معاش سنتي استفادهكنندگان از اين گونه باشد، يا
د ـ رويدادهاي غيرعادي پيش بيايد، به شرط اين كه اين استثنائات در مقدار معين و در زمان و مكان محدود باشند. اين قبيل صيد كردن نبايد به زيان گونه موردنظر باشد.
6 ـ كنفرانس طرفهاي متعاهد ممكن است به طرفهاي متعاهدي كه در ميان كشورهاي مسير مهاجرت يك گونه فهرست شده در پيوست (1) قرار دارند توصيه كند كه اقدامات بيشتري را درصورت اقتضاء بهنفع گونه موردنظر اتخاذ كنند.
7ـ طرفها، دبيرخانه را در اسرع وقت از هرگونه استثناء بهكار گرفته شده براساس بند (5) اين ماده آگاه خواهند كرد.
ماده4ـ گونههاي مهاجر موضوع موافقتنامهها: پيوست (2)
1ـ پيوست (2) گونههاي مهاجري را فهرست خواهدكرد كه وضعيت حفاظتي نامطلوبي داشته و حفاظت و مديريت آنها موافقتنامههاي بينالمللي را ميطلبد و همچنين گونههايي كه وضعيت حفاظتي آنها به گونهاي است كه همكاريهاي بينالمللي حاصل از همكاري بينالمللي، منفعت قابل توجهي به آنها ميرساند.
2ـ در صورت اقتضاء، يك گونه مهاجر ممكن است در پيوست (1) و پيوست (2) فهرست شود.
3ـ طرفهاي متعاهدي كه در ميان كشورهاي مسير مهاجرت گونههاي فهرست شده در پيوست (2) قرار دارند بايد در انعقاد موافقتنامههايي كه به نفع گونهها بوده تلاش نموده و به گونههايي كه در وضعيت حفاظتي نامطلوبي قرار دارند، اولويت بدهند.
4ـ طرفهاي متعاهد تشويق ميشوند تا اقداماتي را در زمينه انعقاد موافقتنامههاي مربوط به هر جمعيت يا هر بخش جداي جغرافيايي جمعيت هرگونه يا زيرگونه جانوران وحشي كه به صورت دورهاي از فراز يك يا چند محدوده قلمرو ملي عبور ميكنند، به ثمر برسانند.
5 ـ يك نسخه از هر موافقتنامه منعقده به موجب مفاد اين ماده دراختيار دبيرخانه قرار خواهد گرفت.
ماده 5 ـ راهبردهاي موافقتنامهها
1ـ هدف هر موافقتنامه احياي گونه مهاجر موردنظر در يك وضعيت حفاظتي مطلوب يا حفظ آن در وضعيت موجود خواهد بود. هر موافقتنامه بايد با جوانبي از حفاظت و مديريت گونه مهاجر سروكار داشته باشد كه به منظور نيل به هدف فوق بهكار گرفته شده است.
2ـ هر موافقتنامه بايد تمامي مسير مهاجرت گونه را پوشش داده و براي الحاق تمامي كشورهاي مسير مهاجرت آن گونه، گرچه عضو اين كنوانسيون نباشد، مفتوح باشد.
3ـ موافقتنامه بايد درصورت امكان با بيش از يك گونه مهاجر سروكار داشته باشد.
4ـ هر موافقتنامه بايد:
الف ـ گونه مهاجر تحت پوشش را شناسايي كند.
ب ـ مسير مهاجرت گونه موردنظر را تشريح نمايد.
ج ـ پيشبيني نمايد كه هر طرف متعاهد، مرجع ملي مربوط جهت اجراي موافقتنامه را تعيين نمايد.
د ـ درصورت نياز و براي كمك به اجراي اهداف موافقتنامه، پايش آن و تهيه گزارشهايي براي كنفرانس متعاهدين تشكيلات مناسبي ايجاد كند.
هـ ـ رويههايي براي حل و فصل دعاوي ميان طرفهاي موافقتنامه ايجاد نمايد.
و ـ حداقل هر نوع صيد گونههاي پستانداران دريايي را كه در ديگر موافقتنامههاي چندجانبه اجازه داده نشده ممنوع سازد و امكان الحاق كشورهايي را كه در مسير مهاجرت گونه موردنظر مهاجر قرار ندارند به موافقتنامه، فراهم نمايد.
5 ـ درصورت اقتضاء و امكان، هر موافقتنامه بايد موارد زير را تأمين نمايد:
الف ـ بررسي دورهاي وضعيت حفاظتي گونه مهاجر موردنظر و شناسايي عواملي كه ممكن است براي اين وضعيت مضر باشند.
ب ـ طرحهاي حفاظتي و مديريتي هماهنگ.
ج ـ تحقيق در زمينه بومشناسي و پويايي جمعيت گونه مهاجر موردنظر باتوجه ويژه به مهاجرت.
د ـ تبادل اطلاعات مربوط به گونه مهاجر موردنظر، باتوجه ويژه به تبادل نتايج تحقيقات و آمارهاي مرتبط.
هـ ـ حفاظت و درصورت نياز و امكان احياي زيستگاههاي با اهميت در ابقاء وضعيت حفاظتي مطلوب و حراست از زيستگاهها درمقابل اختلالاتي كه براي گونه مهاجر موردنظر مضر است، ازجمله كنترل شديد معرفي گونههاي بيگانه جديد و يا كنترل گونههاي بيگانه معرفيشده سابق.
و ـ نگهداري شبكهاي از زيستگاههاي مناسب كه به نحو مقتضي در مسيرهاي مهاجرت قرار گرفته باشند.
ز ـ جايي كه بهنظر مناسب ميآيد، ايجاد زيستگاههاي مطلوب جديد براي گونه مهاجر موردنظر يا معرفي مجددگونه موردنظر در زيستگاههاي مطلوب.
ح ـ تا سرحدامكان، حذف يا جبران فعاليتها يا موانعي كه از مهاجرت ممانعت بهعمل ميآورند.
ط ـ جلوگيري، كاهش ياكنترل رهاسازي مواد مضر براي گونه مهاجر در زيستگاههاي آنها.
ي ـ اتخاذ اقداماتي مبتني بر اصول بومشناسي به منظور كنترل و مديريت صيدگونه مهاجر موردنظر.
ك ـ تدوين روشهايي براي اقدامات هماهنگ جهت ممانعت از صيد غيرقانوني.
ل ـ تبادل اطلاعات درخصوص تهديدات جدي عليه گونه مهاجر موردنظر.
م ـ اتخاذ رويههاي اضطراري به منظور تقويت سريع و قابل توجه اقدامات حفاظتي در زماني كه وضعيت حفاظتي گونه مهاجر به شدت متأثر ميشود، و
ن ـ ارائه آگاهيهاي كلي درخصوص مفاد و اهداف موافقتنامه به عموم.
ماده6 ـ كشورهاي مسير مهاجرت
1ـ دبيرخانه با استفاده از اطلاعات واصله از طرفهاي متعاهد، فهرستي از كشورهاي مسير مهاجرت گونههاي فهرستشده در پيوستهاي (1) و (2) را بهصورت روزآمد نگهداري خواهد نمود.
2ـ طرفهاي متعاهدي كه در مسير مهاجرت گونههاي فهرستشده در پيوستهاي (1) و (2) قرار دارند دبيرخانه را از اين موضوع مطلع ساخته و اطلاعات مربوط به كشتيهاي صاحب پرچمي كه خارج از محدوده قلمرو ملي آنها مشغول صيدگونه مهاجر موردنظر بوده و درصورت امكان اطلاعات مربوط به طرحهاي آينده در مورد چنين صيدي را تأمين خواهند نمود.
3ـ طرفهاي متعاهدي كه در زمره كشورهاي مسير مهاجرت گونههاي فهرستشده در پيوستهاي (1) و (2) ميباشند بايد كنفرانس طرفهاي متعاهد را ازطريق دبيرخانه و حداقل شش ماه قبل از برگزاري نشستهاي عادي كنفرانس، از اقداماتي كه براي اجراي مواد اين كنوانسيون درخصوص اين گونهها اتخاذ كردهاند، مطلع سازند.
ماده7ـ كنفرانس طرفهاي متعاهد
1ـ كنفرانس طرفهاي متعاهد، ركن تصميمگيرنده اين كنوانسيون ميباشد.
2ـ دبيرخانه بايد نشست كنفرانس طرفهاي متعاهد را در مدت زمان دوسال پس از لازمالاجراء شدن اين كنوانسيون تشكيل دهد.
3ـ پس از آن دبيرخانه بايد نشستهاي عادي كنفرانس طرفهاي متعاهد را در فواصل حداقل سه ساله تشكيل دهد مگر اينكه كنفرانس طرفهاي متعاهد تصميم ديگري اتخاذ نمايد و نشستهاي فوقالعاده در هر زماني كه حداقل يك سوم طرفهاي متعاهد به صورت كتبي درخواست نمايند، تشكيل خواهد شد.
4ـ كنفرانس طرفهاي متعاهد بايد مقررات مالي اين كنوانسيون را ايجاد و آن را تحت بررسي داشته باشد. كنفرانس طرفهاي متعاهد در هر نشست عادي خود، بودجه دوره مالي آتي را تصويب خواهد نمود. هر طرف بايد مطابق ميزاني كه بهوسيله كنفرانس توافق ميشود به اين بودجه كمك كند. مقررات مالي، از جمله مقررات مربوط به بودجه و ميزان كمكها و نيز تغيير و تعديل آن با اتفاق آراء طرفهاي متعاهد حاضر و رأيدهنده تصويب خواهد شد.
5 ـ در هر نشست، كنفرانس طرفهاي متعاهد اجراي كنوانسيون و به ويژه موارد زير را بررسي خواهد نمود:
الف ـ بررسي و ارزيابي وضعيت حفاظتي گونههاي مهاجر.
ب ـ بررسي پيشرفت حاصله در زمينه حفاظتي گونههاي مهاجر به ويژه گونههاي فهرست شده در پيوستهاي (1) و (2).
ج ـ تهيه مقررات و راهبردهايي كه درصورت لزوم به شوراي علمي و دبيرخانه در انجام وظايفشان كمك ميكند.
د ـ دريافت و مورد ملاحظه قرار دادن گزارشهاي ارائه شده توسط شوراي علمي، دبيرخانه، يكي از طرفهاي متعاهد يا ركن دائمي كه بهموجب يك موافقتنامه ايجاد ميشود.
هـ ـ ارائه توصيه به طرفهاي متعاهد به منظور ارتقاء وضعيت حفاظتي گونههاي مهاجر و بررسي پيشرفتهاي حاصله طبق موافقتنامهها.
و ـ درمواردي كه هنوزموافقتنامهاي منعقدنشده است، ارائه توصيههايي به منظور تشكيل جلسه از سوي طرفهاي متعاهدي كه در مسير مهاجرت يك گونه و يا گروهي از آنها قرار گرفتهاند به منظور بحث در زمينه اقدامات ضروري براي ارتقاء وضعيت حفاظتي گونهها.
ز ـ ارائه توصيه به طرفهاي متعاهد به منظور ارتقاء كارآيي اين كنوانسيون.
ح ـ تصميمگيري درخصوص ديگر اقداماتي كه براي اجراي اهداف اين كنوانسيون بايد اتخاذ شود.
6 ـ هر نشست كنفرانس طرفهاي متعاهد بايد زمان و مكان نشست آينده را تعيين نمايد.
7ـ هر نشست كنفرانس طرفهاي متعاهد آئيننامه آن نشست را تعيين و تصويب خواهد نمود. اتخاذ تصميم در هر نشست كنفرانس طرفهاي متعاهد مستلزم اكثريت دوسوم آراء طرفهاي متعاهد حاضر و رأيدهنده است، مگر اينكه به گونه ديگري در اين كنوانسيون پيشبيني شده باشد.
8 ـ سازمان ملل متحد، آژانسهاي تخصصي آن، آژانس بينالمللي انرژي اتمي و نيز هر كشوري كه عضو اين كنوانسيون نيست و درمورد هر موافقتنامه، نهاد برگزيدهشدة از سوي اعضاي آن موافقتنامه ميتوانند به صورت ناظر در نشستهاي كنفرانس طرفهاي متعاهد شركت نمايند.
9ـ هر آژانس يا نهادهاي فني صالح در امر حمايت، حفاظت و مديريت گونههاي مهاجر، كه دبيرخانه را از تمايل خود مبني بر شركت در نشستهاي كنفرانس طرفهاي متعاهد به صورت ناظر آگاه سازد، در دستهبنديهاي زير پذيرفته خواهد شد مگر اينكه حداقل يك سوم طرفهاي متعاهد حاضر به آن اعتراض نمايند:
الف ـ آژانسها يا نهادهاي بينالمللي، دولتي يا غيردولتي و آژانسها و نهادهاي ملي دولتي.
ب ـ آژانسها و نهادهاي ملي غيردولتي كه توسط دولت محل استقرار خود بدين منظور پذيرفته شدهاند. زماني كه اين ناظران پذيرفته شدند، حق شركت در نشستها را دارند اما حق رأي نخواهند داشت.
ماده8 ـ شوراي علمي
1ـ كنفرانس طرفهاي متعاهد در اولين نشست خود، شوراي علمي را به منظور ارائه مشاورههاي علمي ايجاد خواهد نمود.
2ـ هر طرف متعاهد ميتواند يك متخصص واجد شرايط را بهعنوان عضو شوراي علمي منصوب نمايد. علاوه بر آن، شوراي علمي شامل متخصصان صلاحيتداري خواهد بود كه توسط كنفرانس طرفهاي متعاهد انتخاب و منصوب ميشوند، تعداد اين متخصصان، معيار انتخاب و دوره مأموريت آنان توسط كنفرانس طرفهاي متعاهد تعيين خواهد شد.
3ـ شوراي علمي با تقاضاي دبيرخانه و در صورت لزوم توسط كنفرانس طرفهاي متعاهد تشكيل جلسه خواهد داد.
4ـ با تصويب كنفرانس طرفهاي متعاهد، شوراي علمي، آئيننامه خود را تدوين خواهد كرد.
5 ـ وظايف شوراي علمي كه ميتواند شامل موارد زير باشد توسط كنفرانس طرفهاي متعاهد تعيين خواهد شد:
الف ـ تأمين مشاوره علمي به كنفرانس طرفهاي متعاهد، دبيرخانه و درصورت تصويب كنفرانس طرفهاي متعاهد به هر نهاد ايجادشده طبق اين كنوانسيون، يك موافقتنامه و يا هر طرف اين كنوانسيون.
ب ـ توصيه انجام تحقيقات در زمينه گونههاي مهاجر و هماهنگي آن، ارزيابي نتايج اين تحقيقات به منظور تعيين وضعيت حفاظتي گونههاي مهاجر و گزارشدهي به كنفرانس طرفهاي متعاهد درمورد وضعيتهاي حفاظتي و اقدامات مربوط به ارتقاء آنها.
ج ـ ارائه توصيه به كنفرانس طرفهاي متعاهد درخصوص درج يك گونه مهاجر در پيوستهاي (1) و (2) به همراه اعلام مسير مهاجرت آن.
د ـ ارائه توصيـه در زمينه اقدامات مديريتي و حفاظتي خاص گونههاي مهاجر به كنفرانس طرفهاي متعاهد به منظور درج در موافقتنامهها، و
هـ ـ توصيه به كنفرانس طرفهاي متعاهد در زمينه راه حل مسائل مرتبط با جنبههاي علمي اجراي اين كنوانسيون به ويژه درارتباط با زيستگاه گونههاي مهاجر.
ماده9ـ دبيرخانه
1ـ براي نيل به اهداف اين كنوانسيون، دبيرخانهاي ايجاد خواهد شد.
2ـ به محض لازمالاجراء شدن اين كنوانسيون، دبيرخانه توسط مدير اجرايي برنامه محيط زيست سازمان ملل متحد تشكيل خواهد شد. وي با صلاحديد خود ممكن است از
آژانسهاي بينالدولي يا غيردولتي، آژانسهاي بينالمللي يا ملي مناسب و نهادهاي فني صالح در امر حمايت، حفاظت و مديريت جانوران وحشي كمك بگيرد.
3ـ اگر برنامه محيط زيست سازمان ملل متحد، ديگر قادر به تأمين دبيرخانه نباشد كنفرانس طرفهاي متعاهد ترتيبات جايگزين را براي دبيرخانه خواهد انديشيد.
4ـ وظايف دبيرخانه به شرح زير خواهد بود:
الف ـ برگزاري و ارائه خدمات به نشستهاي:
1ـ كنفرانس طرفهاي متعاهد و
2ـ شوراي علمي.
ب ـ حفظ ارتباط ميان طرفها، نهادهاي دائمي تشكيل شده طبق موافقتنامهها و ديگر سازمانهاي بينالمللي مرتبط با گونههاي مهاجر و ارتقاء آن.
ج ـ كسب و انتشار گزارشات و ديگر اطلاعات از هر منبع مناسب كه براي پيشبرد اهداف و اجراي اين كنوانسيون مؤثر ميباشد.
د ـ جلب توجه كنفرانس طرفهاي متعاهد به هر موضوعي كه مربوط به اهداف اين كنوانسيون ميشود.
هـ ـ ارائه گزارشهايي به كنفرانس طرفهاي متعاهد درخصوص كار دبيرخانه و اجراي اين كنوانسيون.
و ـ نگهداري و انتشار فهرست كشورهاي مسير مهاجرت تمامي گونههاي فهرست شده در پيوستهاي (1) و (2).
ز ـ ترغيب انعقاد موافقتنامهها تحت هدايت كنفرانس طرفهاي متعاهد.
ح ـ نگهداري و قرار دادن فهرست موافقتنامهها در دسترس طرفها و درصورت درخواست كنفرانس طرفهاي متعاهد، تأمين هرگونه اطلاعاتي درخصوص اين موافقتنامهها.
ط ـ نگهداري و انتشار فهرستي از توصيههاي ارائهشده توسط كنفرانس طرفهاي متعاهد براساس جزءهاي (هـ)، (و) و (ز) بند (5) ماده (7) يا تصميمات متخذه براساس جزء (ح) همان بند.
ي ـ تأمين اطلاعات كلي مربوط به اين كنوانسيون و اهداف آن براي عموم.
ك ـ ايفاي ديگر وظايفي كه طبق اين كنوانسيون يا توسط كنفرانس طرفهاي متعاهد به آن سپرده ميشود.
ماده10ـ اصلاح كنوانسيون
1ـ اين كنوانسيون در نشستهاي عادي يا فوقالعاده كنفرانس طرفهاي متعاهد قابل اصلاح ميباشد.
2ـ هر يك از طرفهاي متعاهد ميتواند پيشنهاد اصلاح كنوانسيون را بدهد.
3ـ متن هر اصلاحيه پيشنهادي و دلايل آن حداقل يكصد و پنجاه روز قبل از نشستي كه قرار است در آن بررسي شود به دبيركل ارسال خواهد شد و دبيركل تمامي طرفهاي متعاهد را فوري از اين موضوع مطلع خواهد ساخت. نظرات طرفهاي متعاهد درخصوص متن اصلاحي تا شصت روز قبل از شروع جلسه موردنظر به دبيرخانه ارسال خواهد شد. دبيرخانه بلافاصله پس از پايان ضربالاجل، تمامي نظرات دريافتي تا آن روز را به اطلاع تمامي طرفهاي متعاهد خواهد رساند.
4ـ اصلاحات با اكثريت دو سوم آراء طرفهاي متعاهد حاضر و رأيدهنده به تصويب خواهد رسيد.
5 ـ هر اصلاحيه تصويبشده درمورد طرفهاي متعاهدي كه آن را پذيرفتهاند از نخستين روز سومين ماه پس از تاريخي كه دو سوم طرفهاي متعاهد اسناد پذيرش خود را به امين اسناد توديع نمودهاند، لازمالاجراء خواهد شد. درمورد هر طرف متعاهدي كه سند پذيرش خود را پس از تاريخ توديع اسناد پذيرش از سوي دو سوم طرفهاي متعاهد، توديع نمايد، اصلاحيه از نخستين روز سومين ماه پس از تاريخ تسليم سند پذيرش آن طرف لازمالاجراء خواهد گرديد.
ماده 11ـ اصلاح پيوستها
1ـ پيوستهاي (1) و (2) در هر نشست عادي يا فوقالعاده كنفرانس طرفهاي متعاهد قابل اصلاح ميباشد.
2ـ هر يك از طرفهاي متعاهد ميتواند پيشنهاد اصلاح پيوستها را بدهد.
3ـ متن هر اصلاحيه پيشنهادي و دلايل آن براساس بهترين شواهد علمي در دسترس حداقل يكصد و پنجاه روز قبل از نشستي كه در آن قرار است بررسي شود به دبيرخانه ارسال خواهد شد و دبيرخانه تمامي طرفهاي متعاهد را فوري از اين موضوع مطلع خواهـد ساخـت. نظـرات طرفهـاي متعـاهد درخصوص متن اصلاحي تا شصت روز به شروع جلسـه موردنظر به دبيرخـانه ارسال خواهـدشد. دبيـرخانه بلافاصـله پس از پايان ضربالاجل، تمامي نظرات دريافتي تا آن روز را به اطلاع تمامي طرفهاي متعاهد خواهد رساند.
4ـ اصلاحات توسط اكثريت دو سوم طرفهاي متعاهد حاضر و رأيدهنده به تصويب خواهد رسيد.
5 ـ اصلاحيه پيوستها نود روز پس از نشست كنفرانس طرفهاي متعاهد كه در آن بهتصويب رسيده است براي كليه طرفهاي متعاهد، به جز براي طرفهاي متعاهدي كه براساس بند (6) اين ماده حق شرط در نظر گرفتهاند، لازمالاجراء خواهد شد.
6 ـ در خلال نود روز پيشبيني شده در بند (5) اين ماده، هر طرف متعاهد ميتواند با دادن اطلاعيه كتبي به امين اسناد، حق شرط خود را نسبت به اصلاحيه موردنظر اعلام نمايد. حق شرط نسبت به اصلاحيه ميتواند با ارائه اطلاعيه كتبي به امين اسناد پس گرفته شود و در نتيجه اصلاحيه موردنظر نود روز بعد از پس گرفتن حق شرط، براي آن طرف متعاهد لازمالاجراء خواهد شد.
ماده12ـ تأثير بر كنوانسيونهاي بينالمللي و ديگر قوانين
1ـ هيچ يك از مفاد اين كنوانسيون بر تدوين و توسعه حقوق درياها بهوسيله كنفرانس سازمان ملل متحد درخصوص حقوق درياها كه براساس قطعنامه (25) پ2750 مجمع عمومي سازمان ملل متحد تشكيلشده و نيز دعاوي و نظرات حقوقي حال و آينده هر كشوري درخصوص حقوق درياها و ماهيت و حوزه صلاحيت كشور ساحلي و صاحب پرچم تأثير نخواهد گذاشت.
2ـ مفاد اين كنوانسيون تحت هيچ شرايطي بر حقوق يا تعهدات هر طرف متعاهد كه ناشي از هر معاهده، كنوانسيون يا موافقتنامه موجود باشد تأثير نخواهد گذاشت.
3ـ مفاد اين كنوانسيون تحت هيچ شرايطي بر حق طرفهاي متعاهد جهت اتخاذ اقدامات شديدتر داخلي به منظور حفظ گونههاي مهاجر فهرستشده در پيوستهاي (1) و (2) يا اتخاذ اقدامات داخلي جهت حفظ گونهاي كه در پيوستهاي (1) و (2) فهرست نشده، تأثير نخواهد گذاشت.
ماده13ـ حل و فصل اختلافات
1ـ هر اختلافي كه ميان دو يا چند طرف متعاهد درمورد تفسير يا اجراي مفاد اين كنوانسيون بروز كند مشمول مذاكره ميان طرفهاي متعاهد درگير در اختلاف خواهد بود.
2ـ اگر اختلاف موردنظر مطابق بند (1) اين ماده قابل حل نباشد، طرفهاي متعاهد ميتوانند با توافق متقابل، اختلاف را به داوري، به ويژه ديوان دائمي داوري در لاهه، ارجاع دهند و تصميم داوري براي طرفهاي متعاهد ارجاعدهنده اختلاف، لازمالاتباع خواهد بود.
ماده14ـ حق شرط
1ـ مفاد اين كنوانسيون مشمول حق شرط كلي نخواهد بود. حق شرطهاي خاص را طبق مفاد اين ماده و ماده (11) ميتوان درنظر گرفت.
2ـ هر كشور يا سازمان وحدت اقتصادي منطقهاي، در زمان توديع سند تنفيذ، پذيرش، تصويب يا الحاق ميتواند درخصوص هرگونه مهاجر در پيوستهاي (1) يا (2) يا هر دو، حق شرط خاص درنظر بگيرد و تا نود روز پس از ارسال اطلاعيه پس گرفتن اين حق شرط به طرفهاي متعاهد توسط امين اسناد، به عنوان طرف متعاهد نسبت به موضوع آن حق شرط تلقي نخواهد شد.
ماده15ـ امضاء
اين كنوانسيون تا تاريخ بيست و دوم ژوئن1980 ميلادي (برابر با اول تير ماه 1359 هجري شمسي) براي امضاء تمامي كشورها و سازمانهاي وحدت اقتصادي منطقهاي در بن مفتوح خواهد بود.
ماده16ـ تنفيذ، پذيرش و تصويب
اين كنوانسيون منوط به تنفيذ، پذيرش يا تصويب خواهد بود. اسناد تنفيذ، پذيرش يا تصويب نزد دولت جمهوري فدرال آلمان كه امين اسناد خواهد بود توديع خواهد شد.
ماده17ـ الحاق
اين كنوانسيون پس از روز بيست و دوم ژوئن 1980 ميلادي (برابر با اول تيرماه 1359هجري شمسي) براي الحاق كشورها و سازمانهاي وحدت اقتصادي منطقهاي كه آن را امضاء نكردهاند، مفتوح خواهد بود. اسناد الحاق نزد امين اسناد توديع خواهد شد.
ماده18ـ لازمالاجراء شدن
1ـ اين كنوانسيون از نخستين روز ماه سوم پس از تاريخ توديع پنجاهمين سند تنفيذ، پذيرش، تصويب يا الحاق نزد امين اسناد لازمالاجراء خواهد شد.
2ـ اين كنوانسيون براي كشورها يا سازمانهاي وحدت اقتصادي منطقهاي كه آن را پس از توديع پنجاهمين سند تنفيذ، پذيرش، تصويب يا الحاق مورد تنفيذ، پذيرش يا تصويب قرار ميدهند يا به آن ملحق ميشوند در نخستين روز سومين ماه پس از توديع سند تنفيذ، پذيرش، تصويب يا الحاق توسط آن كشور يا سازمان لازمالاجراء خواهد شد.
ماده19ـ انصراف از عضويت
هر طرف متعاهد در هر زماني ميتواند به وسيله اطلاعيه كتبي به امين اسناد، انصراف از عضويت در اين كنوانسيون را اعلام نمايد. اين انصراف دوازده ماه پس از دريافت اطلاعيه انصراف از عضويت توسط امين اسناد نافذ خواهد شد.
ماده20ـ امين اسناد
1ـ نسخه اصلي اين كنوانسيون به زبانهاي انگليسي، فرانسوي، آلماني، روسي و اسپانيولي كه همگي داراي اعتبار يكسان هستند نزد امين اسناد توديع خواهدشد. امين اسناد نسخ گواهيشده هر يك از اين متون را به كليه كشورها و سازمانهاي وحدت اقتصادي منطقهاي كه اين كنوانسيون را امضاء كرده يا سند الحاق به آن را توديع نمودهاند، ارسال خواهد كرد.
2ـ امين اسناد پس از مشورت با دولتهاي مربوط، نسخ رسمي متن اين كنوانسيون را به زبانهاي عربي و چيني تهيه خواهد نمود.
3ـ امين اسناد تمامي كشورها و سازمانهاي وحدت اقتصادي منطقهاي امضاءكننده و ملحق شده و دبيرخانه كنوانسيون را از امضاءها، توديع اسناد تنفيذ، پذيرش، تصويب يا الحاق، لازمالاجراء شدن اين كنوانسيون، اصلاحات، حق شرطهاي خاص و اطلاعيههاي انصراف از عضويت مطلع خواهد ساخت.
4ـ به محض لازمالاجراء شدن اين كنوانسيون، نسخهاي گواهيشده از آن توسط امين اسناد به دبيرخانه سازمان ملل متحد به منظور ثبت و انتشار مطابق ماده (102) منشور ملل متحد، ارسال خواهد شد.
با تأييد و تصديق مراتب فوق، امضاءكنندگان زير كه بدين منظور بهطور مقتضي مجاز ميباشند، اين كنوانسيون را امضاء نمودند.
تنظيمشده در بن به تاريخ بيست و سوم ژوئن 1979 ميلادي (برابر با دوم تيرماه 1358 هجري شمسي)
پيوست (1) و (2) كنوانسيون حفاظت از گونههاي مهاجر وحشي
(به همراه اصلاحاتي كه توسط كنفرانس اعضاء در سالهاي 1985، 1988، 1991، 1994، 1997، 1999، 2002، 2005 انجام شده است) تاريخ اجراء از بيست و سوم فوريه 2006 ميلادي برابر با چهارم اسفند 1384 هجري شمسي