صدور مجوز براي ايجاد هرگونه ساختمان و ديواركشي و تاسيسات و نظاير آن به عمق يكصد متر از انتهاي حريم راهها و راهآهنهاي كشور با رعايت موارد زير مجاز است:
الف ـ
صدور هرگونه مجوز براي ايجاد مستحدثات به هر صورت در مجاورت ابنيه فني راه يا راهآهن نظير پل (بادهانه 10 متر و بالاتر) تونل، ديوار حائل، ديوار ضامن، گالري بهمنگير، پاسگاههاي پليس راه، پاركينگ، تقاطعهاي همسطح و غيرهمسطح و نظاير آنها در فاصله 100 تا 250 متر در طول محور راه حسب مورد قبل و بعد از آنها ممنوع است.
ايجاد تاسيسات خدمات زيربنايي حسب مورد با مجوز وزارت راه و ترابري مجاز ميباشد.
ب ـ
صدور مجوز براي ايجاد مستحدثات در زمينهايي كه داراي كاربري كشاورزي هستند (كليه زمينهايي كه بهموجب قوانين و ضوابط جاري زمين كشاورزي يا باغ شناخته شده و تبديل آنها منع قانوني دارد) ممنوع است مگراينكه مالك اراضي، مجوز لازم مبني بر بلامانع بودن تبديل اراضي كشاورزي را از مراجع ذيربط اخذ و ارايه نمايد.
ايجاد مستحدثاتي مثل خانه باغي، تلمبه خانه، حفر چاه و نظاير آن فقط در چارچوب و حدود مجاز همان مقررات و با اخذ مجوز از وزارت راه و ترابري بلامانع است.
تبصره ـ محصور كردن اراضي كشاورزي و باغات به ارتفاع حداكثر يك متر با مجوز و طبق مشخصاتي كه وزارت راه و ترابري تعيين ميكند بعد از نوار با كاربري تاسيسات زيربنايي بلامانع است.
ج ـ
اراضي و اقع در نوار به عرض (30) متر براي راهها و راهآهنهاي كشور، از ابتداي محدوده يكصد متري، بلافاصله بعد از حريم قانوني راه و راهآهن، فقط داراي كاربري تاسيسات زيربنايي خواهند بود.
مستحدثات مجاز در اين محدوده (نوار با كاربري تاسيسات زيربنايي) عبارتند از:
1 ـ شبكههاي تاسيسات زيربنايي نظير خطوط آب، برق، فاضلاب، گاز، نفت، مخابرات و امثال آن.
2 ـ افزايش حريم راهها و ايجاد تاسيسات وابسته به آن نظير پاركينگ با رعايت حقوق مكتسبه تاسيسات زيربنايي ايجادشده.
تبصره 1 ـ در مواردي كه عرض نوار ياد شده براي تاسيسات زيربنايي براساس معيارهاي فني و مهندسي كافي نباشد، با هماهنگي وزارت راه و ترابري استفاده بيش از نوار ياد شده بلامانع است.
تبصره 2 ـ براي حفظ حقوق مالكان اراضي و اقع در محدوده با كاربري تاسيسات زيربنايي، هرگونه تصرف و استفاده از اراضي مذكور، براي كليه متقاضيان منوط به رعايت قوانين مربوط از جمله لايحه قانوني نحوه خريد و تملك اراضي و املاك براي اجراي برنامههاي عمومي، عمراني و نظامي دولت مصوب 7/11/1358 شوراي انقلاب است.
د ـ
براي ايجاد مستحدثاتي نظير شهركهاي صنعتي و مسكوني، مجتمعهاي خدماتي و رفاهي در خارج از محدوده قانوني شهرها مرجع صدور مجوز با رعايت مفاد اين آييننامه، مجوز صادر مينمايد.
تبصره 1 ـ واحدهاي خدماتي و رفاهي از قبيل جايگاه فروش مواد روغني و سوختي، تعميرگاه و سايط نقليه، هرگونه فروشگاه، هتل و متل و نظاير آنها در قالب مجتمعهاي خدماتي و رفاهي و در مكانهايي كه وزارت راه و ترابري در چارچوب قانون اجازه واگذاري امتياز سرقفلي و مشاركت غرف و فروشگاههاي پايانههاي عمومي بار و مسافر و مجتمعهاي خدمات رفاهي بين راهي ـ مصوب 1377 ـ تعيين نموده يا مينمايد، مستقر و احداث ميشوند.
تبصره 2 ـ ايجاد هرگونه مستحدثات درمحدوده يكصد متري بعد از حريم راهها درموارد زير ممنوع است:
1 ـ در سمت ديگر راههايي كه روستاها در يك سمت آنها قرار گرفتهاند.
2 ـ در ضلع خارجي كمربنديها و كنارگذرها.
3 ـ در نقاطي كه محدوديت ديد وجود دارد يا ايجاد مستحدثات جديد باعث كاهش زاويه و محدود ديد گردد.
4 ـ بين دو باند رفت و برگشت جدا از هم.
ه ـ
در تهيه طرح جامع، تفصيلي وهادي شهرها يا بازنگري طرحهاي موجود، رعايت مفاد اين آييننامه الزامي بوده و هرگونه تغيير در آن تغيير اساسي محسوب ميشود.
و احداث مستحدثات در محدوده يكصد متر بعد از حريم راهها و راه آهنهاي كشور در محدوده روستاهاي داراي طرحهادي مصوب، با رعايت مفاد اين آييننامه و اصلاح طرحهايهادي، مجاز ميباشد.
تبصره 1 ـ در روستاهاي فاقد طرحهادي، صدور مجوز در چارچوب اين آييننامه مجاز است.
تبصره 2 ـ در تهيه و بازنگري طرحهايهادي مصوب يا طرحهاي جديد، رعايت مفاد اين آييننامه الزامي است.
ز ـ
به منظور تامين حداكثر ايمني براي راهها و راهآهنهاي كشور لازم است، در صدور مجوز به نحوي عملشود كه بعد از نوار با كاربري تاسيسات زيربنايي با توجه به موقعيت محل و زمين، به ترتيب محوطه يا فضاي سبز، پاركينگ و سپس بنا و اعياني قرار گيرند.
ح ـ
نصب نورافكن يا پروژكتور و هرگونه تابلو اعم از تبليغاتي يا غير آن به هر كيفيت درمحدوده موضوع اين آييننامه، برابر ضوابطي است كه وزارت راه و ترابري تعيين و اعلام مينمايد.
و _
احداث مستحدثان در محدوده یکصدمتر بعد از حریم راهها و راه آهن های کشور در محدوده روستاهای دارای طرح هادی مصوب، با رعایت مفاد این آیین نامه و اصلاح طرحهای هادی، مجاز می باشد
تبصره1 _ در روستاهای فاقد طرح هادی، صدور مجوز در چارچوب این آیین نامه مجاز است.
تبصره 2_ در تهیه و بازنگری طرحهای هادی مصوب یا طرحهای جدید، رعایت مفاد این آیین نامه الزامی است.