هيئت وزراء در جلسـه 18 ديماه 1316 برحسب پيشـنهاد شماره 64957 ـ 14955 وزارت داخله براي تشكيل شوراي بخشها و تعيين وظائف آنها نظامنامه ذيل را تصويب مينمايند:
ماده 1 ـ
شوراي بخش تشكيل ميشود از بخشدار و رؤساي امور كشور بخش (در صورتي كه در محل باشند) و چند نفر از زارعين و مالكين محل كه عده آنها را وزارت داخله براي هر بخش تعيين خواهد نمود. مذاكرات شوري وقتي رسميت خواهد داشت كه لااقل دو ثلث اعضاء شوري در جلسه حضور داشته باشند.
ماده 2 ـ
رياسـت شوراي بخش يا بخشـدار و يا كفيل امور بخش خواهد بود و در غياب آنها هر يك از نمايندگان ادارات كه از حيث رتبه مقدم بوده و در صورت تساوي هر يك كه سابقه خدمت بيشتري در آن حوزه دارند رياست شوري را خواهد داشت، شوري داراي يكنفر منشي خواهد بود كه از طرف بخشدار انتخاب ميشود.
ماده 3 ـ
مالكين و زارعين محل كه به عضويت شوري انتخاب ميشوند بايد داراي شرائط ذيل باشند:
1ـ تابعيت ايران
2ـ لااقل سيسال سن
3ـ عدم اشتغال موظف بخدمت در دوائر دولتي و شهرداري
4ـ داشتن اطلاعات و تجربه فلاحين
5 ـ عدم محكوميت به جنايت و جنحههائي كه مستلزم محروميت از حقوق اجتماعي است و عدم معروفيت به فساد اخلاق
ماده 4 ـ
براي عضويت شوراي بخش، بخشدار پس از تحقيقات و دقتهاي لازمه معادل و برابر عده اعضائي كه براي عضويت شوراي بخش لازم است از بين اشخاصي كه داراي شرايط مندرج در اين نظامنامه هستند در نظر گرفته و پس از جلب موافقت آنها دائر به قبول عضويت شوراي بخش آنها را بفرماندار شهرستان پيشنهاد خواهد كرد فرماندار نصف آن عده را بعنوان عضو شوراي بخش انتخاب و به بخشدار معرفي خواهد كرد.
ماده 5 ـ
مدت عضويت اعضائي كه بترتيب مذكور در ماده قبل بعضويت شوراي بخش انتخاب ميشوند سه سال خواهد بود.
ماده 6 ـ
استثنائا اعضاء اولين شوراي بخشها كه مطابق اين نظامنامه انتخاب خواهند شد در ظرف مدت سه سال (كه اتبداي آن از نوروز سال بعد از انتصاب شروع ميشود) باستثناء موارد پيشبيني شده در ماده7 قابل تغيير نيستند در آخر سال سوم يك ثلث از آنها به حكم قرعه خارج در سال چهارم ثلث ديگر از دو ثلث به حكم قرعه خارج و در سال پنجم آخرين ثلث خارج ميشوند و بجاي آنها طبق مقررات ماده14 اعضاء جديد انتخاب خواهد شد.
تبصره ـ اعضائيكه بترتيب فوق از عضويت شوري خارج ميشوند مجددا بترتيب مذكور در ماده4 قابل انتخاب خواهند بود.
ماده 7 ـ
اعضاء شوراي بخش در موارد ذيل از عضويت خارج و بجاي آنها اعضاء جديد انتخاب خواهند شد.
1ـ در صورتيكه فاقد يكي از شرائط مندرجه در ماده 3 اين نظامنامه بشوند.
2ـ در صورتي كه سه جلسه متوالي بدون عذر موجه در شوراي بخش حاضر نشوند.
3ـ در صورتي كه در شوري اعمالنظر شخصي كنند و يا سمت خود را وسيله سوء استفاده قرار دهند در موارد فوق بخشدار مراتب را بفرماندار گزارش داده تقاضاي انقصال عضو را مينمايد و فرماندار پس از رسيدگي تقاضا را قبول يا رد مينمايد و راي فرماندار قطعي خواهد بود.
ماده 8 ـ
در مواردي كه عضوي بترتيب ماده قبل از عضويت خارج يا مستعفي و يا فوت شود بخشدار بترتيب مذكور در ماده4 اشخاصي را اعم از كسانيكه قبلا پيشنهاد شدهاند يا اشخاص ديگري كه داراي شرايط انتخاب باشند در نظر گرفته براي عضويت به فرماندار شهرستان پيشنهاد ميكند تا فرماندار عضو لازم را از بين آنها انتخاب كند.
تبصره ـ در موارد استعفاء فوت يا اخراج مدت عضويت عضو جديد مساوي با بقيه مدت عضويت عضويست كه بجاي او انتخاب شده.
ماده 9 ـ
وظايف شوار بخش مطابق قانون تقسيمات كشور و قانون عمران عبارت است از:
1ـ مراقبت در رفع احتياجات بهداشت و ساير احتياجات عمومي قراء واقعه در بخش
2ـ ساختن راههاي فرعي بين دهات بقسمي كه تمام دهات و قصبات كشور به راههاي اصلي مربوط شوند وادار كردن اهالي به تشريك مساعي جمعي براي اينكار.
3ـ اقدام در آبادكردن راهها و قنوات مشترك دهستانها به قسمتي كه حد اعلاي استفاده از آب براي پيشرفت امر زراعت بشود.
4ـ وارد كردن اهالي به تشريك مساعي جمعي براي دفع آفات نباتي و حيواني طبق دستور اداره كل فلاحت.
5 ـ راهنمائي و دادن تعليمات فلاحتي به مالكين و رعاياي محل
6ـ اقدام در خشك كردن باطلاقها و دائر نمودن زمينهاي باير.
7ـ اقدام در تأسيس شركتهاي فلاحتي و بهرهبرداري
8 ـ تغيير محصول محل در صورت لزوم محصولاتيكه از حيث استفاده رجحان داشته باشد و مطالعه در كيفيت آن بر طبق برنامه اداره كل فلاحت.
9ـ ترويج بذر مرغوب براي كشت و تقسيم و فروش آن به مالكين و زارعين محل.
10ـ تاسيس شركتهاي مخصوص براي پاك كردن و طبقهبندي و خشك نمودن و بستهبندي ميوهجات و محصولات فلاحتي.
11ـ سعي در تهيه كودهاي فلاحتي و دواها و لوازمي كه براي جلوگيري از كليه آفات نباتي از قبيل كرم خوردگي و آفات درختهاي ميوه و غيره لازم است و آموختن طرز استعمال آن بمالكين و زارعين.
12ـ ترويج صنايع دستي محلي بين زارعين
13ـ بررسي در وضع هر يك از قراء محل و علل خرابي و وسائل عمران و پيشنهاد وسائل مقتضي براي توسعه و پيشرفت عمران
14ـ احداث و اصلاح تدريجيخانههاي رعيتي با رعايت اصول بهداشت مطابق نقشههائي كه وزارت داخله براي هر بخش تهيه مينمايد به قسمتي كه مندرجات كليه ابنيه قديمي تبديل به ساختمانهاي جديد بشود.
15ـ اقدام در لارويي قنوات موجوده و احداث قنوات جديد و احداث نهر براي استفاده از آب.
16ـ وادار كردن مالكين به درخت كاري در طول انهار و جويهائي كه از ده ميگذرد با رعايت وضعيت محل و اينكه چه درختي از حيث فايده و ملاحظه آب و هواي محل مفيدتر است و ايجاد جنگلهاي مصنوعي در نقاطي كه مستعد اين كار باشد و ازدياد درختهاي ميوه و مراقبت در حفظ جنگلها و تپهها و درختان ومعابر عمومي.
17ـ وادار كردن مالكين به دائر كردن زمينهاي باير دهات و خشك كردن باطلاقهائي كه در دهات واقع است.
18ـ تشويق رعايا بترتيب اغنام و احشام و طيور اهلي و چهارپايان و مطالعات لازمه براي اصلاحنژاد آنها.
19ـ تشريع رعايا به استفاده از كلاسهاي اكابر.
ماده 10 ـ
شوراي بخش در وضع اراضي فلاحتي محل به طريق ممكنه بررسي كرده مقدار احتياجات محل را راجع به بهداشت و راهسازي و اصلاح آنها و قنوات مشترك با رعايت وضعيت دهات و قصبات از جمعيت و عبور و مرور اهالي در فصول مختلفه سال و قرب و بعد آنها تا جاده عمومي و ميزان صادرات و محصولات و نوع صادرات و محصول و همچنين علل خرابي و وسائل عمران اراضي مزبور از جهت احداث و احياء و تعمير قنوات و انهار و دائركردن اراضي باير با رعايت استفاده زمينهاي باير براي كشت و عدم كفايت زمينهاي داير و اصلاح خانههاي رعيتي با رعايت اصول بهداشتي و خشك كردن اراضي باطلاقي بوسيله زهكشي و غيره و مصارف عمران را از جهت مزبور در نظر خواهد گرفت.
شوري براي تشخيص احتياجات محل و مقدار آن ميتواند در هر مورد نظر اشخاص بصير را بخواهد.
ماده 11 ـ
شوراي بخش پس از بررسي بوضع هر دهستان واقع در حوزه خود فراخور حوائج و استعداد ترقيآبادي آن دهستان بايد برنامه راجع به امور ذيل تنظيم نمايد:
1ـ امور بهداشت محل مثل داير كردن دواخانه براي رعاياي هر دهستان بطوردائم و استخدام طبيب دائمي و تاسيس مطب عمومي مجاني با رعايت نوع دوم و تناسب آن با امراض شايع در محل
2ـ راهسازي بين دهات
3ـ دائر و آبادكردن انهار و قنوات مشترك شوري مدت اجراء برنامه و مصارف آن و سهم هر يك از مالكين دهستان را در هزينه و ترتيب اجراء آن معين مينمايد.
ماده 12 ـ
برنامه بتوسط بخشدار به هر يك از ماليكن كه پرداخت مبلغي به عهده آنها قرار داده شده ابلاغ ميشود و اگر در محل نباشند رونوشت آن به مباشر يا كدخدا تسليم ميشود.
ماده 13 ـ
تصميمات شوراي بخش با كثريت خواهد بود راي اعضائي كه در اقليت واقع ميشوند در صورتمجلس نوشته خواهد شد در صورت تساوي آراء رئيس با هر طرف باشد مرجح خواهد بود.
ماده 14 ـ
مدت اعتراض اشخاص ذينفع بر برنامه ده روز است.
ماده 15 ـ
برنامه پس از موافقت فرماندار به توسط بخشدار به موقع اجراء گذاشته ميشود.
ماده 16 ـ
هيئت مديره فلاحتي و مامورين مخصوص كه از طرف اداره كل فلاحت اعزام ميشوند ميتوانند برنامه و طرز اجراء عمليات عمران را مورد بررسي قرار داده و نظريات خود را به بخشدار و بفرماندار تذكر بدهند.