مقدمه
اعليحضرت همايون شاهنشاه ايران
اعليحضرت پادشاه افغانستان
اعليحضرت ملك عراق
و حضرت رييس جمهور تركيه
نظر به تمايلي كه در فراهم ساختن موجبات حفظ روابط وداديه و حسن تفاهم بين خود با تمام وسائل موجوده خود دارند و براي تأمين و استقرار صلح و امنيت در شرق نزديك به وسيله تضمينات تكميليه در حدود ميثاق جامعه ملل و براي كمك به صلح عمومي و براي ايفاء به وظايفي كه به موجب عهدنامه تحريم جنگ مورخه 27 اوت 1928 پاريس و عهود ديگر كه در آنها شركت نمودهاند متقبل شدهاند و تماماً با ميثاق جامعه ملل و عهدنامه تحريم جنگ موافقت دارد.
تصميم نمودند كه اين عهدنامه را منعقد نمايند و براي اين منظور نمايندگان مختار خود را به قرار ذيل:
اعليحضرت همايون شاهنشاه ايران: جناب آقاي عنايتالله سميعي وزير امور خارجه ايران.
اعليحضرت پادشاه افغانستان: جناب آقاي فيض محمدخان وزير امور خارجه افغانستان.
اعليحضرت پادشاه عراق: جناب آقاي دكتر ناجيالاصيل وزير امور خارجه عراق.
حضرت رييس جمهور تركيه: جناب آقاي دكتر توفيقرشدي اراس وزير امور خارجه تركيه.
تعيين نمودهاند و مشاراليهم بعد از ارائه اختيارنامههاي خود كه به طور مرتب تنظيم شده بود در مقررات ذيل موافقت حاصل نمودند:
ماده 1 ـ
دول متعاهد متعهد ميشوند كه سياست عدم مداخله مطلق در امور داخلي يكديگر را تعقيب نمايند.
ماده 2 ـ
دول متعاهد معظمه صريحاً متقبل ميشوند كه مصونيت حدود مشترك يكديگر را كاملاً محترم بشمارند.
ماده 3 ـ
دول متعاهد معظمه موافقت مينمايند كه در كليه اختلافات بينالمللي كه با منافع مشترك آنها مربوط باشد با يكديگر مشورت نمايند.
ماده 4 ـ
هر يك از دول متعاهد در مقابل يكديگر متقبل ميشوند كه در هيچ مورد خواه به تنهايي و خواه به معيت يك يا چند دولت ديگر به هيچگونه عملياتمتجاوزانه بر عليه يكديگر مبادرت ننمايند.
عمليات ذيل تجاوز محسوب ميشود:
اول ـ اعلان جنگ.
دوم ـ تهاجم به وسيله قواي مسلح يك مملكت حتي بدون اعلان جنگ به خاك مملكت ديگر.
سوم ـ حمله به وسيله قواي بري و بحري يا هوايي حتي بدون اعلان جنگ به خاك يا به سفاين و يا به هواپيماهاي مملكت ديگر.
چهارم ـ كمك يا همراهي مستقيم يا غير مستقيم به متجاوز.
عمليات ذيل تجاوز محسوب نخواهند شد:
1ـ اجراي حق دفاع مشروع يعني مقاومت در مقابل يك اقدام متجاوزانه به طوري كه فوقاً تعريف شد.
2ـ اقدام در اجراي ماده 16 ميثاق جامعه ملل.
3ـ اقدام در اثر تصميم متخذه به توسط مجمع عمومي يا شوراي جامعه ملل يا براي اجراي بند 7 ماده (15) ميثاق جامعه ملل مشروط بر اينكه درمورد اخير اين اقدام بر ضد دولتي به عمل بيايد كه بدواً مبادرت به تجاوز نموده باشد.
4ـ مساعدت به دولتي كه مورد حمله و تهاجم يا اعلان جنگ يكي از دول متعاهد برخلاف مقررات عهدنامه تحريم جنگ مورخه 25 اوت 1928پاريس واقع شده باشد.
ماده 5 ـ
هر گاه يكي از دول متعاهد معتقد شود كه ماده چهارم اين عهدنامه نقض و يا در شرف نقض ميباشد بلافاصله موضوع را در پيشگاه شوراي جامعه مللمطرح خواهد ساخت.
مقررات مذكوره در فوق لطمهاي به حق دولت مزبور دائر به اتخاذ هر گونه رويه كه در اين موقع لازم بداند وارد نخواهد ساخت.
ماده 6 ـ
هرگاه يكي از دول متعاهد بر عليه دولت ثالثي مبادرت به تجاوز نمايد طرف ديگر ميتواند بدون اطلاع قبلي اين عهدنامه را نسبت به متجاوز فسخ بنمايد.
ماده 7 ـ
هر يك از دول متعاهد متقبل ميشوند كه در حدود سرحدات خود از تشكيل و يا عمليات دستجات مسلح و از ايجاد هر گونه هيأت و يا تشكيلات ديگري براي تخريب مؤسسات موجوده و يا براي اختلال نظم و امنيت هر قسمتي از خاك متعاهد ديگر (سرحدي يا غير سرحدي) و يا براي واژگون ساختن طرز حكومت طرف ديگر جلوگيري نمايند.
ماده 8 ـ
نظر به اينكه دول متعاهد ميثاق عمومي تحريم جنگ مورخه 27 اوت 1928 را به رسميت شناختهاند و به موجب ميثاق مزبور تسويه يا حل هر گونه اختلاف يا تنازع (قطع نظر از كيفيت يا منشأ آن) كه ممكن است بين آنها بروز نمايد بايد فقط به وسائل مسالمتآميز به عمل آيد اين مقررات را تأييد نموده و اعلام ميدارند كه به هر طريق مسالمتآميزي كه براي اين منظور فعلاً بين دول متعاهد موجود و يا در آتيه موجود شود متوسل خواهند شد.
ماده 9 ـ
هيچ يك از مواد اين عهدنامه نميتواند به هيچ وجه تعهداتي را كه دول متعاهد به موجب ميثاق جامعه ملل متقبل شدهاند تضعيف نمايد.
ماده 10 ـ
اين عهدنامه كه به زبان فرانسه نوشته شده در چهار نسخه به امضاء رسيده و هر يك از دول متعاهد دريافت يك نسخه آن را اعتراف مينمايند براي مدت پنج سال منعقد ميگردد.
در انقضاء اين مدت عهدنامه مزبور به جز در موردي كه يكي از دول متعاهد با اطلاع قبلي شش ماه فسخ آن را اعلام نمايد براي پنج سال ديگر به خوديخود تجديد خواهد شد و اين عمل مرتباً تكرار ميشود تا آنكه يك يا چند دولت متعاهد فسخ آن را با اطلاع قبلي شش ماه اعلام دارند.
اين عهدنامه در صورتي هم كه به توسط يكي از دول متعاهد فسخ شود بين دول متعاهد ديگر معتبر خواهد بود.
اين عهدنامه به توسط هر يك از دول متعاهد بر طبق مقررات قانون اساسي آن مملكت به تصويب خواهد رسيد و در جامعه ملل به توسط رئيس دارالانشاء ثبت خواهد شد و از رييس دارالانشاء تقاضا خواهد شد كه آن را با اطلاع ساير دول عضو جامعه برساند اسناد تصويب آن به توسط هر يك از دولمتعاهد به دولت ايران تسليم خواهد گرديد به محض اينكه اسناد تصويب از طرف دو دولت متعاهد تسليم شده اين عهدنامه بين آن دو دولت به موقعاجراء گذارده خواهد شد و راجع به دولت ثالث وقتي به موقع اجرا گذارده ميشود كه دولت مزبور اسناد تصويب آن را تسليم نمايد و به همين قسم درمورد دولت چهارم نيز رفتار خواهد شد به محض تسليم هر يك از اسناد تصويب مراتب به فوريت به توسط دولت ايران به تمام امضاكنندگان اين عهدنامه اشعار خواهد شد. در كاخ سعدآباد (تهران) 17 تير ماه 1316 عهدنامه عدم تعرض موسوم به پيمان سعدآباد منعقده بين دولت شاهنشاهي ايران و دولت افغانستان و دولت جمهوري تركيه و دولت عراق به شرح بالادر جلسه 25 اسفند ماه 1316 تصويب شده است.
[امضاء]
رييس مجلس شوراي ملي ـ حسن اسفندياري