كنفرانسي كه از طرف سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد به منظور تهيه و تصويب قرارداد اموال فرهنگي در صورت وقوع جنگ و آييننامهاجرايي آن در پروتكل مربوط به قرارداد حمايت اموال فرهنگي در صورت وقوع جنگ دعوت شده بود بنا به دعوت دولت هلند از 21 آوريل تا 14 مه1954 در لاهه تشكيل يافته و اساس طرحهايي كه از طرف سازمان علمي و تربيتي ملل متحد تنظيم شده بود مورد شور قرارداد و متنهاي زير از طرفكنفرانس مزبور مورد توجه واقع گرديد.
قرارداد لاهه براي حمايت اموال فرهنگي در صورت وقوع جنگ و آييننامه اجرايي آن.
پروتكل براي حمايت اموال فرهنگي در صورت وقوع جنگ.
قرارداد و آييننامه و پروتكل مذكور كه متنهاي آنها به زبانهاي انگليسي و اسپانيولي و فرانسه و روسي تهيه شده است و منضم به آن سند ميباشد.
سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد متنهاي مزبور را به زبانهاي رسمي ديگر كنفرانس عمومي خود نيز ترجمه خواهد نمود. به علاوه اينكنفرانس سه قطعنامه ديگر نيز تصويب كرده است كه همچنين منضم به اين سند ميباشد.
بناء عليهذا امضاكنندگان زير كه از طرف دولتهاي خود رسماً مجاز بودهاند اين سند نهايي را امضاء كردند.
در لاهه در تاريخ 14 مه 1954 به زبانهاي انگليسي و اسپانيولي و فرانسه و روسي تنظيم گرديده كه اصل آن اسناد و ضمائم آن در سازمان تربيتي وعلمي و فرهنگي ملل متحد ضبط و توديع ميشود.
طرفهاي معظم متعاهد
با توجه به اين كه اموال فرهنگي در جريان جنگهاي اخير شديداً لطمه ديده و در اثر توسعه وسايل فني جنگي بيش از پيش مورد تهديد تخريب واقعميباشند. با علم به اين كه تمام اقوام در فرهنگ جهاني سهيمند و لطمه به اموال فرهنگي هر قوم به منزله لطمه به اموال فرهنگي كليه بشر ميباشد، باتوجه به اين كه حفظ اموال فرهنگي براي كليه اقوام جهان اهميت بسيار دارد و لازم است اموال مزبور مورد حمايت بينالمللي واقع گردد.
به پيروي از اصول حمايت اموال فرهنگي در صورت وقوع جنگ كه در قراردادهاي لاهه مورخ 1899 و 1907 و در پيمان واشنگتن مورخ 15 آوريل1935 مقرر گرديده است.
با توجه به اين كه حمايت اين اموال وقتي مؤثر خواهد بود كه در زمان صلح اقداماتي براي تأمين آن چه از نظر ملي و چه از نظر بينالمللي به عمل آيد.
با تصميم به اخذ كليه تدابير ممكنه براي حمايت اموال فرهنگي مواد ذيل را مقرر ميدارند:
فصل 1 ـ مقررات عمومي مربوط به حمايت
فصل دوم ـ حفاظت مخصوص
فصل سوم ـ حمل و نقل اموال فرهنگي
ماده 12 ـ حمل و نقل تحت حمايت مخصوص.
1 ـ حمل و نقلي كه منحصراً مخصوص اموال فرهنگي چه در داخل كشور و چه به مقصد سرزمين ديگري باشد ممكن است طبق تقاضاي طرف معظممتعاهد ذينفع تحت حمايت مخصوص و شرايط پيشبيني شده در آييننامه اجرايي به عمل آيد.
2 ـ حمل و نقل تحت حمايت مخصوص با مراقبتي كه جنبه بينالمللي دارد و در آييننامه اجرايي پيشبيني شده و با علامت مشخصي كه در ماده 16تعيين گرديده به عمل خواهد آمد.
3 ـ طرفهاي معظم متعاهد از هر گونه عمل خصمانه نسبت به حمل اموال تحت حمايت مخصوص خودداري خواهند نمود.
فصل چهارم ـ كارمندان
فصل پنجم ـ علامت مشخص
فصل ششم ـ حدود اعمال قرارداد
فصل هفتم ـ اجراء قرارداد
مقررات اجرائي قرارداد حمايت اموال فرهنگي هنگام جنگ
پروتكل
طرفهاي معظم متعاهد مقرر ميدارند:
1 ـ هر يك از طرفهاي معظم متعاهد تعهد مينمايد از صدور اموال فرهنگي واقع در سرزميني كه هنگام جنگ نموده است ممانعت نمايد. اموال مزبوراموالي است كه در ماده 1 قرارداد حمايت اموال فرهنگي كه در لاهه به تاريخ 14 مه 1954 به امضاء رسيده است توصيف گرديده است.
2 ـ هر يك از طرفهاي معظم متعاهد تعهد مينمايد اموال فرهنگي را كه به كشوري وارد شده و مستقيماً يا من غير مستقيم از سرزمين اشغال شدهاي بهآن جا انتقال يافته باشد تحت توقيف قرار دهد اين توقيف يا هنگام ورود يا رأساً يا در غير اين صورت طبق تقاضاي مقامات سرزمين مزبور به عملخواهد آمد.
3 ـ هر يك از طرفهاي معظم متعاهد تعهد مينمايند پس از خاتمه جنگ اموال فرهنگي را كه به كشور وي انتقال داده شده و به شرط آن كه انتقالمخالف با مفاد بند يك باشد به مقامات صالحه كشوري كه سابقاً تحت اشغال بوده و اموال متعلق به آن است مسترد دارد.
اموال مزبور نبايد به هيچ وجه بابت غرامت جنگي نگاهداشته شود.
4 ـ طرف معظم متعاهدي كه موظف بوده است از صدور اموال فرهنگي سرزميني را كه اشغال نموده است ممانعت به عمل آورد بايد به كساني كه باحسن نيت متصرف اموال فرهنگي مزبور ميباشند و بر حسب مفاد بند سابق بايد مسترد گردد غرامت لازمه را بپردازد.
5 ـ اموال فرهنگي كه از طرف يكي از طرفهاي معظم متعاهد در سرزمين طرف ديگري براي حمايت آنها از آسيب جنگ امانت گذارده شده است پس ازخاتمه مخاصمه به مقامات صالحه كشور مبداء مسترد خواهد گرديد.
6 ـ اين پروتكل مورخ 14 مه 1954 ميباشد و براي امضاء كليه دولي كه به كنفرانس منعقد در لاهه از 21 آوريلالي 14 مه 1954 دعوت شده بودند تاتاريخ 31 دسامبر 1954 مفتوح خواهد بود.
7 ـ (الف) ـ اين پروتكل طبق مقرراتي كه در قوانين اساسي هر يك از دول امضاكننده پيشبيني شده است به تصويب خواهد رسيد.
(ب) ـ اسناد مصوب به مدير كل سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد تسليم خواهد گرديد.
8 ـ اين پروتكل از تاريخ اعتبار برايالحاق كليه دولي كه از طرف شوراي اجرايي سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد دعوت بهالحاقگرديدهاند باز خواهد بود والحاق به وسيله تسليم سند مشعر برالحاق به مدير كل سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد انجام مييابد.
9 ـ دول مذكور در بند 6 و 8 ميتوانند هنگام امضاء يا تصويب ياالحاق اعلام نمايند كه خود را نسبت به مقررات بخش (?) يا (??) اين پروتكل متعهدنميدانند.
10 ـ (الف) اين پروتكل سه ماه پس از تسليم پنج سند تصويب معتبر خواهد گرديد.
(ب) ـ سپس براي هر يك از طرفهاي معظم متعاهد سه ماه پس از آن كه سند مصوب يا مشعر برالحاق خود را تسليم نمايد پروتكل معتبر خواهد بود.
(ج) ـ موارد پيشبيني شده در مواد 18 و 19 قرارداد حمايت اموال فرهنگي در صورت وقوع جنگ كه به تاريخ 14 مه 1954 در لاهه به امضاء رسيدهاست در اسناد مصوب يا مشعر برالحاق كه طرفهاي متخاصم قبل يا بعد از آغاز مخاصمات يا اشغال تسليم نمودهاند تأثير فوري خواهد داشت. در مواردمزبور مدير كل سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد مراتب پيشبيني شده در بند 14 را به اسرع وسائل ابلاغ خواهد نمود.
11 ـ (الف) ـ هر يك از دول امضاكننده اين پروتكل در ظرف شش ماه از تاريخ اعتبار آن تدابير لازمه را به منظور اعمال واقعي مفاد پروتكل اتخاذخواهند نمود.
ب ـ براي دولي كه بعد از تاريخ اعتبار پروتكل اسناد مصوب يا مشعر برالحاق خود را تسليم نمايند اين مهلت شش ماه از تاريخ تسليم اسناد مصوب يامشعر برالحاق احتساب خواهد شد.
12 ـ هر يك از طرفهاي معظم متعاهد ميتواند هنگام تصويب ياالحاق يا هر موقع ديگري پس از آن به وسيله يادداشتي به مدير كل سازمان تربيتي وعلمي و فرهنگي ملل متحد اعلام دارد كه اين پروتكل يا قسمتي از سرزمينهايي را نيز كه روابط بينالمللي آنها را عهدهدار است شامل ميگردد اين اعلامپس از سه ماه از تاريخ وصول آن مؤثر خواهد گرديد.
13 ـالف ـ هر يك از طرفهاي معظم متعاهد مخير است اين پروتكل را به نام خود يا به نام سرزمينهايي كه روابط بينالمللي آنها را عهدهدار است فسخنمايد.
بـ فسخ پروتكل به وسيله تسليم سند كتبي به مدير كل سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد اعلام خواهد گرديد.
ج ـ فسخ يك سال پس از وصول سند مزبور مؤثر ميگردد. چنانچه هنگام انقضاي سال طرف فسخكننده مجبور به ورود جنگي شود اثر فسخ تا انتهايمخاصمه و در هر صورت تا برگشت اموال فرهنگي به مبداء معلق خواهد گرديد.
14 ـ مدير كل سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد دول مذكور در بندهاي 6 و 8 و همچنين سازمان ملل متحد را از تسليم اسناد مصوب يامشعر برالحاق يا حاكي از قبول مذكور در بندهاي 7 و 8 و 15 و نيز از موارد ابلاغ فسخ به ترتيبي كه در بندهاي 12 و 13 پيشبيني شده است مستحضرخواهد ساخت.
15 ـالف ـ در صورتي كه از طرف بيش از يك ثلث از طرفهاي معظم متعاهد تقاضا شود اين پروتكل ممكن است مورد تجديد نظر واقع گردد.
ب ـ مدير كل سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد كنفرانسي بدين منظور دعوت خواهد كرد.
ج ـ اصلاحاتي كه در اين پروتكل ميشود در صورتي معتبر خواهد بود كه به اتفاق آراء از طرف دول معظم متعاهدي كه در كنفرانس شركت دارندتصويب و هر يك از طرفهاي معظم متعاهد نيز آن را قبول نمايد.
د ـ قبول اصلاحاتي كه بنا به تصويب كنفرانس مذكور در تبصرههاي ب و ج در اين پروتكل به عمل ميآيد به وسيله تسليم سند رسمي از طرف هر يكاز دول معظم متعاهد به مدير كل سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد انجام ميگيرد.
ه ـ پس از اعتبار اصلاحات وارد در اين پروتكل فقط متني كه بدين طريق اصلاح گرديده بري تصويب ياالحاق مفتوح خواهد بود.
به موجب ماده 102 منشور ملل متحد اين پروتكل طبق تقاضاي مدير كل سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد در دبيرخانه سازمان ملل متحددر دبيرخانه سازمان ملل متحد به ثبت خواهد رسيد.
بناء عليهذا امضاكنندگان زير كه رسماً مجاز ميباشند اين پروتكل را امضاء نمودند:
در لاهه به تاريخ 14 مه 1954 به انگليسي و اسپانيولي و فرانسه و روسي كه هر چهار متن متساوياً معتبر ميباشند در يك نسخه تنظيم گرديده كه دربايگاني سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد ضبط و رونوشت مصدق آن براي كليه دول مذكور در بندهاي 6 و 8 و همچنين سازمان ملل متحدارسال خواهد شد.
قطعنامه 1
كنفرانس آرزومند است در مواقعي كه به منظور اجراي منشور ملل متحد عمليات نظامي وقوع مييابد از طرف مقامات ذيصلاحيت سازمان ملل متحدتدابيري اتخاذ شود كه قوانين مسلحي كه در آن عمليات شركت ميكنند مقررات اين قرارداد را رعايت نمايند.
قطعنامه 2
كنفرانس آرزومند است كه به محضالحاق به قرارداد هر يك از طرفهاي معظم متعاهد در حدود قوانين اساسي و مقررات اداري خود كميته مشورتيملي مركب از تعداد محدودي از شخصيتها از قبيل كارمندان عاليرتبه باستانشناسي و موزهها و غيره ـ يك نماينده از ستاد ارتش كل ـ يك نماينده ازوزارت امور خارجه و يك كارشناس حقوق بينالملل و دو يا سه عضو ديگر كه داراي شغل يا صلاحيتي در حدود اين قرارداد باشند تشكيل دهد.
كميته مزبور كه زير نظر وزير يا كارمند عاليرتبهاي كه در رأس ادارات ملي مأمور محافظت منافع اموال فرهنگي خواهد بود ميتواند به خصوص وظايفزير را به عهده داشته باشد:
الف ـ دولت را راجع به اقدامات لازم براي اجراي اين قرارداد از نظر حقوقي و فني و نظامي در زمان صلح و يا در صورت وقوع جنگ راهنمايي نمايد.
ب ـ در صورت وقوع جنگ يا در صورتي كه بروز آن نزديك به نظر رسد دولت متبوع خود را متوجه سازد كه نيروهاي مسلح آن كشور بر طبق مقرراتاين قرارداد اموال فرهنگي واقعه در سرزمين خود و در كشورهاي ديگر را محترم شمرده و آنها را تحت حمايت خود قرار دهند.
ج ـ با موافقت دولت خود با ساير كميتههاي ملي مشابه و مؤسسات بينالمللي ذيصلاحيت روابط و همكاري برقرار نمايد.
قطعنامه 3
كنفرانس آرزومند است كه مدير كل سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد پس از اعتبار قرارداد حمايت اموال فرهنگي هر چه زودتر مجمعي ازطرفهاي معظم متعاهد دعوت نمايد.
[امضاء]
متن قرارداد فوق كه مشتمل بر چهل ماده و يك آييننامه اجرايي و يك پروتكل و سه قطعنامه است ضميمه قانون مربوط به قرارداد حمايت اموالفرهنگي هنگام جنگ بوده و صحيح است.
رييس مجلس شوراي ملي ـ رضا حكمت