مديرعامل محترم روزنامه رسمي كشور
به پيوست يك نسخه شيوهنامه اجرايي جشنواره رأي قوه قضاييه كه در تاريخ 7/12/1385 به تأييد و تصويب رياست محترم قوه قضاييه رسيده، جهت درج در روزنامه رسمي ارسال ميگردد.
رئيس حوزه رياست قوه قضاييه ـ عبدالرضا ايزدپناه
به منظور ايجاد رقابت مثبت در جهت صدور آراء قوي و مستحكم و ارجگذاري نسبت به آراء متقن و با توجه به تجارب حاصله از اجراي آزمايشي طرح، آييننامه اجرايي جشنواره رأي قوه قضائيه به شرح ذيل تصويب ميگردد:
ماده 1ـ
معاونت آموزش دادگستريكل استان با نظارت كميسيون برنامهريزي آموزشي استان مسئول اجراي طرح جشنواره رأي در حوزه استان است.
ماده 2ـ
گروههاي مخاطب اين طرح در هر استان عبارتند از قضات: 1ـ دادگاههاي تجديدنظر و كيفري استان 2ـ دادگاههاي عمومي حقوقي 3ـ دادگاههاي عمومي بخش 4ـ دادگاههاي عمومي جزايي و انقلاب 5 ـ دادگاههاي خانواده 6ـ دادسراهاي عمومي و انقلاب.
ماده 3ـ
كميسيون برنامهريزي آموزشي استان حداقل 2 گروه از گروههاي مخاطب مذكور در ماده 2 را براي شركت در طرح انتخاب و مراتب از طريق معاونت آموزش استان جهت ابلاغ به حوزههاي قضايي ذيربط، به رئيس كل دادگستري استان اعلام ميشود.
ماده 4ـ
در اعلام كتبي رئيس كل دادگستري استان به حوزههاي قضايي ذيربط، ضمن ارسال رونوشت اين شيوهنامه و شاخصههاي رأي قوي براي اطلاع گروههاي مخاطب و به نحو مقتضي از جمه طرح در نشست قضايي حوزه محل خدمت موارد زير قيد و تأكيد خواهدشد:
الف ـ انتخاب سه نمونه رأي توسط قاضي صادركننده مشمول گروه مخاطب، اين آراء بايد در زمان تصدي سمت فعلي قاضي صادر شده باشد.
ب ـ قيد نام و نام خانوادگي و تلفن مستقيم تماس و كد شهرستان مربوطه در صدر هر رأي.
ج ـ ضرورت كنترل رأي قبل از ارسال از جهت خوانا بودن كلمات و جملهبندي مطالب.
د ـ آرايي كه درنتيجه تجديدنظر يا فرجام منتهي به صدور رأي مرجع مافوق شدهاند بايد به انضمام رأي مرجع اخير ارسال شوند.
هـ ـ آرايي كه به صورت غيرقطعي صادر و به علت انقضاي موعد تجديدنظرخواهي قطعي شدهاند مراتب قطعيت يافتن رأي در ذيل آن توسط قاضي صادركننده گواهي شود.
و ـ آراء ارسالي قضات تجديدنظر بايد به انضمام رأي تجديدنظر خواسته ارسال شوند.
ماده 5 ـ
براي پيشرفت منظم امور و ضرورت زمانبندي فعاليتهاي موضوع طرح، رئيس كل دادگستري استان مدت زمان مناسبي را كه حداكثر يك ماه از تاريخ ابلاغ به قضات ميباشد براي ارسال آراء تعيين خواهدنمود. اين آراء از طريق دفتر حوزه محل خدمت قضات صادركننده، به معاونت آموزش استان ارسال خواهدشد.
ماده 6 ـ
مهلت اجراي طرح در هر استان چهار ماه پس از ابلاغ اين شيوهنامه و براي نوبتهاي بعدي، چهار ماه از تاريخ ابلاغيه معاونت آموزش قوه به استان است.
ماده 7ـ
در صورتي كه به تشخيص كميسيون برنامهريزي آموزشي استان و به علت اندك بودن تعداد حوزههاي قضايي بخش، قضات اين دادگاهها به عنوان گروه مخاطب انتخاب نشوند، در صورت انتخاب قضات دادگاههاي عمومي حقوقي يا جزايي و انقلاب يا خانواده به عنوان گروه مخاطب، قضات دادگاههاي بخش ميتوانند حسب مورد آراء مرتبط با گروه منتخب را با رعايت ماده4 اين شيوهنامه انتخاب و ارسال دارند. در هر حال شركت متقاضي در بيش از يك گروه مخاطب مجاز نيست.
تبصره ـ مـراتب اجـراي ايـن مـاده در بخشنـامه رئيس كل دادگستـري استـان به حوزههاي قضايي مربوط اعلام خواهدشد.
ماده 8 ـ
با وصول آراء به معاونت آموزش دادگستري كل استان، آراء واصله منظم و در اختيار هيأت داوران قرار خواهدگرفت.
ماده 9ـ
به منظور بررسي آراء واصله در هر گروه مخاطب، هيأت داوران استاني طرح با اعضاي زير تشكيل ميشود:
1ـ رئيس كل يا قائم مقام يا يكي از معاونين به انتخاب رئيس كل.
2ـ معاون آموزش دادگستري كل استان به عنوان دبير.
3ـ دو نفر از قضات داراي مقبوليت علمي از دادگاه تجديدنظر به انتخاب كميسيون آموزش و برنامهريزي استان.
4ـ يكي از قضاتيكه با دانشگاه همكاري آموزشي يا پژوهشي دارد به انتخاب كميسيون آموزش و برنامهريزي استان.
5 ـ رئيس كل دادگاههاي عمومي و انقلاب.
6 ـ دادستان عمومي و انقلاب مركز استان در ارتباط با آراء قضات دادسرا.
ماده 10ـ
ابلاغ عضويت اعضاي هيأت داوران توسط رئيس كل دادگستري استان صادر خواهد شد.
ماده 11ـ
معاونت آموزش دادگستري كل استان ملزم است پس از تعيين اعضاي هيأت داوران و صدور ابلاغ، اسامي و سمت قضايي آنان را مطابق فرم شماره يك پيوست اين شيوهنامه به دبيرخانه مركزي جشنواره رأي مستقر در معاونت آموزش قوه قضائيه اعلام نمايد.
ماده 12ـ
جلسات هيأت داوران با حضور 5 عضو رسميت داشته و تصميمات اكثريت حاضرين لازمالاتباع است.
ماده 13ـ
معاون آموزش دادگستري كل استان ملزم است با ارسال تصوير شيوهنامه براي اعضاء هيأت داوران در اولين جلسه نيز مفاد شيوهنامه را مطرح و اعضاء را از جزئيات آن مستحضر نمايد و چنانچه توضيحي لازم باشد بلافاصله مراتب را كتباً از دبيرخانه مركزي جشنواره رأي استعلام نمايد.
ماده 14ـ
هيأت داوران با توجه به شاخصههاي رأي قوي و مستحكم، كه پيوست اين شيوهنامه است، از بين آراء واصله هر گروه مخاطب، 3 رأي را كه واجد بيشترين شرط از شرايط رأي قوي و ممتاز باشد انتخاب خواهدنمود.
ماده 15ـ
آرايي كه حسب مورد فاقد هر يك از شرايط مذكور در ماده 4 باشند توسط هيأت داوران غيرقابل پذيرش و غيرقابل بررسي بوده و اعضاي هيأت داوران مفاد اين ماده را در بررسي آراء مدنظر قرار خواهند داد.
ماده 16ـ
به غير از آراء دادگاههاي تجديدنظر و كيفري استان، آراء ارسالي بايد در هيأت داوران با دستهبندي و رعايت گروه مخاطب به شرح اين شيوهنامه مورد بررسي قرار گيرند، در غير اين صورت آراء انتخابي قابل پذيرش نخواهدبود.
ماده 17ـ
هيأت داوران موارد نقص و اشكال آرائي را كه مشمول بررسي بوده ولي به عنوان رأي برگزيده انتخاب ننمودهاند، مشخص و در صورت درخواست، توسط معاون آموزش استان به طريق مقتضي به قاضي صادركننده رأي اعلام خواهدشد.
ماده 18ـ
نفرات برگزيده اول تا سوم هر گروه مخاطب مطابق فرم شماره2 پيوست اين شيوهنامه و با قيد شماره دادنامههاييكه به اعتبار آن، انتخاب صورت گرفته به انضمام تصوير خوانا از آراء موردنظر به دبيرخانه مركزي جشنواره رأي مستقر در معاونت آموزش قوه قضائيه ارسال خواهدشد.
ماده 19ـ
توسط معاونت آموزش قوه قضائيه، از صاحبان رتبههاي اول تا سوم گروه مخاطب در هر استان، به نحو مقتضي تقدير خواهدشد.
ماده 20ـ
در صورتي كه اجراي طرح در بيش از دو گروه از مخاطبين در سطح استان صورت گرفته باشد به انتخاب هيأت داوران از بين نفرات اول هرگروه حائز رتبه اول استاني مشخص و در قالب فرم شماره3 پيوست اين شيوهنامه به دبيرخانه مركزي جشنواره اعلام خواهدشد.
ماده 21ـ
معاونت آموزش استانآرايي را كه مشمول بررسي بوده و به عنوان « برگزيده» انتخاب نشدهاند، در محدوده گروه مخاطب منظم و به دبيرخانه مركزي جشنواره رأي قوه قضائيه ارسال خواهدنمود. به طوري كه گروه مخاطب و استان ذيربط و تعداد رأي در جلد مجموعه آراء ارسالي مشخص شده باشد.
ماده 22ـ
معاونت آموزش استان موارد نقص آراء غير برگزيده را در قالب جزوهاي مدون و همزمان با ارسال آراء مذكور در ماده قبل جهت استفاده و كاربرد در تدوين و اجراي دورههاي آموزشي به دبيرخانه مركزي جشنواره ارسال خواهدنمود.
ماده 23ـ
مجموعهاي منتخب از آراء ارسالي به دبيرخانه مركزي جشنواره رأي پس از بررسيهاي لازم از لحاظ انطباق با شرايط قانوني رأي، عندالاقتضاء در قالب كتاب با قيد نام قضات صادركننده چاپ و منتشر خواهدشد.
ماده 24ـ
معاونت آموزش قوه قضائيه ملزم است دستورالعمل برگزاري جشنواره كشوري را تدوين و به رئيس قوه قضائيه ارائه تا در صورت تصميم به برگزاري جشنواره و تصويب دستورالعمل، براساس ضوابط مقرر عمل شود.
ماده 25ـ
با اعلام اطلاعات مربوط به اجراي استاني طرح به دبيرخانه مركزي جشنواره رأي، پس از بررسيهاي لازم و احراز انطباق اقدامات با ضوابط اين شيوهنامه، از سوي شوراي نظارت آموزشي معاونت آموزش قوه مجوز برگزاري جشنواره استاني به منظور تقدير از برگزيدگان صادر و ابلاغ خواهدشد.
ماده 26ـ
پس از صدور مجوز برگزاري، برنامه داخلي جشنواره استاني كه بايد رويكرد آموزشي داشته باشد، در جلسه مشترك هيأت داوران و كميسيون برنامهريزي آموزشي استان تعيين و به دبيرخانه مركزي جشنواره مركزي اعلام خواهدشد. عندالاقتضاء نماينده معاون آموزش قوه در اين مراسم شركت خواهدنمود.
ماده 27ـ
همزمان با برگزاري جشنواره استاني، ارزشيابي طرح به موجب فرم شماره4 پيوست انجام و در آموزش استان، جمعبندي و نتيجه آماري ذيربط به دبيرخانه جشنواره مركزي رأي ارسال خواهدشد.
ماده 28ـ
معاونت آموزش دادگستري استان ملزم است همزمان با اعلام اسامي رتبه اول تا سوم هر گروه مخاطب، رونوشت صورت جلسه هيأت داوران درخصوص انتخاب رتبههاي مذكور را به دبيرخانه مركزي جشنواره رأي ارسال نمايد.
ماده 29ـ
معاونت آموزش استان تعداد كل آراء واصله به هيأت داوران را به تفكيك گروههاي مخاطب شركتكننده در طرح، براساس فرم شماره 5 پيوست اين شيوهنامه به دبيرخانه جشنواره رأي اعلام خواهدكرد.
ماده 30ـ
در صورتي كه قضات دادگاههاي تجديدنظر و كيفري استان به عنوان يكي از گروههاي مخاطب در طرح مشاركت داده شده باشند، معاونت آموزش استان ملزم است بدون طرح در هيأت داوران استاني آراء واصله را در دو دسته « آراء تجديدنظر» و « آراء كيفري استان» به دبيرخانه مركزي جشنواره رأي ارسال نمايد.
ماده 31ـ
با انتخاب معاون آموزش قوه قضائيه هيأت عالي داوران قضايي در دبيرخانه مركزي جشنواره رأي قوه قضائيه تشكيل خواهدشد. وظايف هيأت عالي داوران قضايي به شرح زير است:
الف ـ بررسي آراء گروه قضات دادگاههاي تجديدنظر و كيفري استان و انتخاب رتبههاي اول تا سوم هر استان در گروه مذكور براساس ضوابط مقرر در اين آييننامه.
ب ـ بررسي آراء رتبههاي اول استانها و تطبيق با شاخصههاي رأي قوي و مستحكم و انتخاب رتبه برتر كشوري در گروه مخاطب.
ج ـ بررسي آراء صاحبان رتبه در استانها و گزينش بهترين آراء جهت چاپ و انتشار.
ماده 32ـ
دبير جشنواره رأي قوه قضائيه توسط معاون آموزش قوه انتخاب خواهدشد.
ماده 33ـ
هزينههاي اجراي طرح توسط معاونت آموزش قوه قضائيه برآورد و توسط معاونت اداري مالي قوه قضائيه تأمين خواهدشد.
ماده 34ـ
معاون آموزش قوه قضائيه در پايان اجراي طرح در هر نوبت، گزارش جامع عملكرد استانها را به رئيس قوه قضائيه ارائه خواهدكرد.
ماده 35ـ
نسبت به اموري كه اين شيوهنامه ساكت است، معاونت آموزش قوه قضائيه راهكارهاي لازم را به اجرا خواهدگذاشت.
ماده 36ـ
اين شيوهنامه در 36 ماده تهيه و در تاريخ 7/12/1385 به تصويب رئيس قوه قضائيه رسيده است.
[امضاء]
رئيس قوه قضائيه ـ سيدمحمود هاشميشاهرودي
فرم شماره 1
|
فرم شماره 1 |
|
|
اعضاي هيأت داوران طرح جشنواره رأي دادگستري |
|
|
استان........................... |
|
رديف |
نام و نام خانوادگي |
پست قضائي |
1 |
|
|
2 |
|
|
3 |
|
|
4 |
|
|
5 |
|
|
6 |
|
|
7 |
|
|
8 |
|
|
فرم شماره 2
|
|
فرم شماره 2 |
|
|
|
|
|
اسامي صاحبان آراء برگزيده طرح جشنواره رأي |
|
|
|
|
|
دادگستري كل استان........................... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
گروه مخاطب |
رتبه |
نام و نام خانوادگي |
سمت قضايي |
محل خدمت |
شماره دادنامه انتخابي |
دادسراهاي عمومي و انقلاب استان |
اول |
|
|
|
|
|
دوم |
|
|
|
|
|
سوم |
|
|
|
|
دادگاههاي عمومي جزايي و انقلاب استان |
اول |
|
|
|
|
|
دوم |
|
|
|
|
|
سوم |
|
|
|
|
دادگاههاي عمومي حقوقي استان |
اول |
|
|
|
|
|
دوم |
|
|
|
|
|
سوم |
|
|
|
|
دادگاههاي خانواده استان |
اول |
|
|
|
|
|
دوم |
|
|
|
|
|
سوم |
|
|
|
|
دادگاههاي عمومي بخش استان |
اول |
|
|
|
|
|
دوم |
|
|
|
|
|
سوم |
|
|
|
|
فرم شماره 3
فرم شماره 3 |
قاضي برگزيده استاني طرح جشنواره رأي |
دادگستري كل استان........................... |
نام و نام خانوادگي: |
سمت قضايي: |
سابقه خدمت قضايي: |
پايه قضايي: |
شماره دادنامه مبناي انتخاب: |
گروه مخاطب متبوع: |
نام و نام خانوادگي و امضاء اعضاء هيأت داوران: |
فرم شماره 4
|
فرم شماره 4 |
|
|
|
|
|
ارزشيابي طرح جشنواره رأي |
|
|
|
|
|
دادگستري كل استان........................... |
|
|
|
|
رديف |
عنوان |
عالي |
خوب |
متوسط |
ضعيف |
1 |
اصل طرح جشنواره رأي |
|
|
|
|
2 |
زمان برگزاري جشنواره استاني |
|
|
|
|
3 |
تركيب هيأت داوران استاني |
|
|
|
|
4 |
اثر جشنواره در رفع اشكالات آراء |
|
|
|
|
5 |
اطلاعرساني استان در ارتباط با طرح |
|
|
|
|
6 |
محتواي جشنواره استاني رأي |
|
|
|
|
7 |
كيفيت آموزشي جشنواره استاني |
|
|
|
|
8 |
استمرار اجراي طرح در سالهاي آينده |
|
|
|
|
9 |
تشويقهاي تعيين شده براي آراء برتر |
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
11 |
|
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
توجه: چنانچه عنوان ديگري براي اظهارنظر لازم ميدانيد در رديفهاي 10 تا 12 درج و اظهارنظر فرمائيد. |
فرم شماره 5
|
فرم شماره 5 |
|
|
|
|
تعداد آراء واصله به معاونت آموزش |
|
|
|
|
دادگستري كل استان........................... |
|
|
|
|
|
|
|
|
رديف |
گروه |
تعداد شركتكننده |
تعداد رأي ارسالي |
1 |
قضات دادسراهاي عمومي و انقلاب استان |
|
|
2 |
قضات دادگاههاي عمومي جزايي و انقلاب استان |
|
|
3 |
قضات دادگاههاي عمومي حقوقي استان |
|
|
4 |
قضات دادگاههاي خانواده استان |
|
|
5 |
قضات دادگاههاي عمومي بخش استان |
|
|
6 |
قضات دادگاههاي تجديدنظر و كيفري استان |
|
|
|
جمع كل |
|
|
« شاخصههاي قانوني رأي قوي و مستحكم»
شاخصهها و معيارهاي رأي قوي و مستحكم موضوع ماده 14 شيوهنامه اجرايي جشنواره رأي قوه قضائيه به شرح ذيل اعلام ميشود:
1ـ مستدل بودن رأي بدين معنا كه رأي صادره علاوه بر مقرون بودن به دلايل و مدارك قوي بايد با استدلال قاضي صادركننده همراه باشد. اين استدلال ميتواند در پاسخ به استدلال طرفين يا يكي از آنها و يا به عنوان تبيين مدلول رأي بيان شده باشد.
2ـ مستند بودن رأي صادره به قانون1 و در صورت عدم امكان استناد به قانون مستند به منابع معتبر يا ساير مأخذي كه در اصل 167 قانون اساسي2 و ماده 3 قانون آيين دادرسي مدني3 و ماده 214 قانون آيين دادرسي كيفري4 مورد تأكيد واقع شدهاند.
3ـ رأي صادره بايد درخصوص موضوع باشد. به عنوان مثال اگر موضوع، خلع يد از يك پلاك ثبتي است دادگاه در همين خصوص نفياً يا اثباتاً تعيين تكليف كند نه اينكه به طور عام تصرف در ملك ديگري را ممنوع سازد.
4ـ رأي صادره نبايد كلي باشد بلكه چنانچه در ماهيت است بايد خصومت را براي هميشه فصل نمايد. به عنوان مثال در دعواي مطالبه خسارت دادگاه نميتواند خوانده را به صورت كلي به پرداخت خسارت و در امر كيفري به عنوان كلي حبس يا تعزير محكوم كند بلكه بايد در خسارت، ميزان آن، در حبس، مدت آن و در جزاي نقدي، مبلغ آن را معين نمايد.
5 ـ ذكر مشخصات اصحاب دعوا يا وكيل يا نماينده قانوني آنان از ضروريات ديگر رأي صادره است. به عنوان مثال چنانچه شكات يا خواهانها متعدد باشند مرجع قضايي نبايد به جاي ذكر مشخصات تك تك آنها، از عنوان شكات يا خواهانها استفاده كند.
6 ـ رأي صادره بايد صريح و روشن باشد به نحوي كه مخاطب مقصود و مدلول رأي را به خوبي دريافت كند و در صورتي كه رأي مبهم باشد از قوت آن كاسته خواهدشد هر چند مطابق قانون، دادگاه پس از صدور رأي موظف به رفع ابهام از آن است.
7ـ در مفاد رأي نبايد تضاد بوده و يك قسمت از رأي، قسمت ديگر را نقص كند. به عنوان مثال دادگاه نميتواند شرط ضمن عقد را باطل و مبطل دانسته و در عين حال رأي به صحت معامله و بياعتباري شرط ضمن آن داده باشد، زيرا اگر شرط باطل و مبطل عقد است صدور حكم به صحت عقد معنا ندارد.
8 ـ دادگاه نبايد خارج از خواسته خواهان انشاء رأي نمايد. در اين صورت هر چند حسب مورد، موضوع مشمول قواعد اعاده دادرسي يا فرجامخواهي است اما چنين حالتي حاكي از فقدان قوت در رأي صادره است.
9ـ رأي صادره بايد مسبوق به تحقيقات جامع و مكفي باشد و در صورتيكه رأي دادگاه علاوه بر شرايط فوقالذكر متكي به تحقيقات جامع نباشد مورد از موارد نقض در مرجع بالاتر خواهدبود.
10ـ رأي دادگاه بايد به نحوي تنظيم گردد كه مراجع مافوق بدون ابهام پي ببرند رأي مذكور در مقام تعيين تكليف ماهوي اختلاف است يا در شكل دعوي صادرشده است.
11ـ رأي صادره بايد بيانگر تساوي نظر قاضي نسبت به طرفين در مخاطب قرار دادن آنها باشد هر چند حسب رسالت قضاوت يكي محكوم و ديگري حاكم باشد.
12ـ قابليت يا عدم قابليت اعتراض يا تجديدنظرخواهي و مرجع رسيدگي به آن در رأي صادره تصريح شود.