هيئت وزيران در جلسه مورخ 8/4/1384 بنا به پيشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و به استناد ماده (194) تنفيذي قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، موضوع ماده (94) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران ـ مصوب 1383ـ آييننامه اجرايي ماده ياد شده را به شرح زير تصويب نمود:
ماده 1ـ
تعاريف و مفاهيمي كه در اين آييننامه به كار رفتهاند عبارتند از:
الف ـ دستگاه نظارت: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، سازمان دامپزشكي كشور و مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران است.
ب ـ تأييديه بهداشتي: مجوزي است كه مرجع صدور تأييديه پس از حصول اطمينان از تطبيق وضعيت واحدهاي موضوع ماده (3) اين آييننامه با معيارهاي بهداشتي اعلام شده توسط دستگاه نظارت، صادر مينمايد.
پ ـ مميزي خدمات بهداشتي: مشتمل بر بازديد و نظارت بهداشتي به كار واحدهاي مشمول موضوع ماده (3) اين آييننامه و تطبيق وضعيت آنها با معيارهاي مصوب دستگاه نظارت است.
ت ـ مرجع صدور تأييديه بهداشتي: اشخاص حقيقي يا حقوقي هستند كه صلاحيت آنها حسب مورد توسط دستگاه نظارت براي مدت معين تعيين ميشود.
ث - متصدي: به فردي اطلاق ميشود كه مستأجر، مالك، صاحب پروانه يا نماينده قانوني اداره واحدهاي موضوع ماده (3) اين آييننامه است.
ج ـ ميدان دام كشتاري: محلي كه دامهاي قابل كشتار به طور موقت در آن نگهداري ميشوند.
چ ـ ميدان عرضه دام: محلي كه توليدكنندگان دام، دامهاي خود را براي فروش در آنجا عرضه مينمايند.
ح ـ مركز پرورش دام: محل پرورش دام به منظور انواع بهرهبرداري، اصلاح نژاد و قرنطينه.
خ ـ مركز جمعآوري و نگهداري فرآوردههاي خوردني خام دامي: محلي كه در آن فرآوردههاي خام دامي از قبيل گوشت، شير و عسل به طور مستقيم يا پس از فرآوري و بستهبندي در شرايط مناسب ذخيره ميشود تا در زمان مصرف به صورت بهداشتي عرضهشود.
ماده 2ـ
كليه مراكز توليد و توزيع مواد خوردني، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي همچنين مراكزي كه در اين زمينه خدماتي ارايه ميكنند، موظفند ضمن رعايت ضوابط بهداشتي كه از طرف دستگاه نظارت اعلام ميشود، نسبت به اخذ تأييديه بهداشتي از مراجع صدور تأييديه بهداشتي كه صلاحيت آنها حسب مورد به وسيله دستگاه نظارت براي مدت معين تأييد شده است، اقدام كنند.
ماده 3 ـ
واحدهاي مشمول اين آييننامه عبارتند از:
الف ـ تمام كارگاهها و كارخانههاي توليد مواد خوردني، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي.
ب ـ تمام محلهاي توزيع و عرضه انواع مواد خوردني، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي و مراكزي كه در زمينههاي ياد شده خدماتي ارايه ميكنند مشتمل بر رستورانها، اغذيه فروشيها، سوپرماركتها، قنـاديها، بستـني و آبميوهفروشـيها، انواع پزندگـيها، چلوكبابيها، تالارپذيرايي، ميوه و سبزيفروشيها، سلفسرويسها، فروشگاههاي مواد پروتييني، استخرهاي شنا، قهوهخانهها، حمامها، آرايشگاهها، مسافرخانهها، هتلها، مهدكودكها، سراهاي سالمندان، بيمارستانها، آموزشگاهها، سينماها، پانسيونها، قصابيها و مرغفروشيها، خواروبار و لبنيات فروشيها و نانواييهاي سنتي و فانتزي.
پ ـ واحدها و وسايل حمل و نقل مواد خوردني، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي، انبارهاي نگهداري مواد غذايي و سردخانهها.
ت ـ مراكزي كه در زمينه دام و فرآوردههاي خوردني خام دامي فعاليت دارند از قبيل مراكز پرورش دام و طيور و آبزيان، كشتارگاهها، مراكز بستهبندي فرآوردههاي خام دامي، كارخانههاي توليد خوراك دام، مراكز جمعآوري و نگهداري فرآوردههاي خوراكي خام دامي، ميدان دام كشتاري، ميدان عرضه دام .
ماده 4ـ
مراحل اخذ و صدور تأييديه بهداشتي عبارتست از:
الف ـ مراجعه متصدي و ارايه درخواست تأييديه بهداشتي از مرجع صدور تأييديه.
ب ـ تشكيل پرونده بهداشتي، بازديد، نمونهبرداري و صدور تأييديه بهداشتي و در صورت وجود نقص، تعيين مهلت براي رفع نقص توسط مرجع صدور تأييديه، در چارچوب ضوابط و دستورالعملي كه حسب مورد توسط دستگاه نظارت اعلام ميشود.
پ ـ رفع نواقص اعلام شده و انطباق واحد با معيارهاي بهداشتي توسط متصدي.
ت ـ بازديد مجدد و صدور تأييديه بهداشتي توسط مرجع صدور تأييديه.
ث ـ معرفي متصدي متخلف به دستگاه نظارت.
تبصره ـ تأييديه بهداشتي واحدهاي مشمول ماده (3) اين آييننامه در روستاها، توسط مراكز بهداشتي درماني و دامپزشكي روستايي به صورت رايگان صادر ميشود.
ماده 5 ـ
كليه واحدهاي موضوع ماده (3) اين آييننامه موظفند يكي از مراجع صدور تأييديه بهداشتي را براي اخذ تأييديه بهداشتي بر اساس ضوابطي كه دستگاه نظارت شامل مراحل نظارت، اقتضائات محيطي، محلي و منطقهاي و تعداد صنوف و حداقل دفعههاي بازديد اعلام مينمايد انتخابكنند و آن را به دستگاه نظارت اعلامنمايند.
ماده 6 ـ
دستگاه نظارت استان موظف است بر اساس پيچيدگي وظايف واحدهاي تحت نظارت، حداقل دفعههاي مراجعه براي بازديد، وسعت جغرافيايي شهر محل استقرار واحد، وسعت واحد مربوط و ساير موارد ذيربط با رعايت موارد زير تعرفه نظارت هر صنف را تعيين و پس از تصويب در كارگروه (كميته) بهداشت استان به واحدهاي صدور تأييديه بهداشتي جهت اجرا ابلاغ نمايد:
الف ـ تعرفه هر بازديد براي واحدهاي موضوع ماده (3) اين آييننامه كه داراي كمتر از ده نفر شاغل باشند با توجه به شهر محل استقرار حداكثر به ميزان چهل و پنج هزار (45000) ريال و بيش از ده نفر تا هفتاد هزار (000/70) ريال است.
ب ـ هزينه نمونهبرداري و آزمايشهاي مربوط از مواد غذايي و آب استخرها و حمامها براي آزمايش ميكربي حسب مورد توسط متصدي پرداخت ميشود.
پ ـ دستورالعمل هماهنگي و نظارت بر چگونگي تعيين تعرفه در سطح كشور براساس اين ماده توسط وزارتخانـههاي بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و جهاد كشاورزي با هماهنگي وزارت بازرگاني تهيه و به واحدهاي استاني ابلاغ ميشود.
ماده 7 ـ
وظايف متصديان واحدهاي موضوع ماده (3) اين آييننامه عبارتست از:
الف ـ رفع نواقص اعلام شده توسط مرجع صدور تأييديه.
ب ـ پرداخت تعرفه در چارچوب ضوابط مقرر در ماده (6) اين آييننامه.
پ ـ نصب كارت تأييديه بهداشتي در محل كار، به نحوي كه در معرض ديد عموم باشد.
ماده 8 ـ
وظايف مرجع صدور تأييديه عبارتست از:
الف ـ تشكيل پرونده، بهداشتي براي واحد تحت نظارت.
ب ـ بازديد، نمونه برداري و آزمايش.
پ ـ تعيين مهلت براي رفع نقص طبق دستورالعمل دستگاه نظارت.
ت ـ صدور تأييديه بهداشتي در صورت انطباق وضعيت واحد مورد نظر با معيارهاي بهداشتي مصوب دستگاه نظارت از قبيل بهداشت محيط، بهداشت مواد غذايي، بهداشت هوا، ابزار كار، بهداشت فردي و امور ايمني.
ث ـ اعلام موارد تخلف به دستگاه نظارت در صورت عدم رفع نقص.
ج ـ ارسال گزارش عملكرد سه ماهه واحدهاي تحت پوشش به دستگاه نظارت.
تبصره 1 ـ كليه بازديدهاي موضوع بند (ب) اين ماده، طبق برنامه زمانبنديشده يا به صورت اتفاقي حسب تشخيص مرجع صدور تأييديه انجام ميشود و گزارش آن در پرونده بهداشتي متصدي در مرجع صدور تأييديه پس از امضاي متصدي نگهداري ميشود تا در صورت لزوم، در اختيار دستگاه نظارت قرار گيرد.
تبصره 2 ـ آزمايشگاههاي كنترل مواد غذايي و بهداشتي توسط اشخاص حقيقي و حقوقي براي تكميل اقدامات كنترل و نظارت گروههاي نظارت و مميزي تاسيس ميگردد و ضوابط آن توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي اعلام خواهد شد.
ماده 9 ـ
وظايف دستگاه نظارت عبارتست از:
الف ـ تهيه دستورالعملهاي مورد نظر، شامل حدود نظارت مرجع صدور تأييديه.
ب ـ بررسي، تعيين و اعلام مراجع صدور تأييديه بهداشتي به واحدهاي موضوع ماده (3) اين آييننامه به صورت مقتضي.
پ ـ نظارت بر فعاليت مراجع صدور تأييديه.
ت ـ رسيدگي به شكايات متصديان در خصوص تخلفات احتمالي مراجع صدور تأييديه.
ث ـ ارزشيابي ساليانه واحدها بر اساس گزارش مراجع صدور تأييديه .
ماده 10 ـ
مقاطع زماني اخذ تأييديه بهداشتي به شرح زير است:
الف ـ كارخانهها و كارگاههاي توليد مواد غذايي فاسد شدني و خوراك دام و طيور هر شش ماه يك بار.
ب ـ كارخانهها و كارگاههاي توليد مواد خوردني، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي ساليانه يك بار.
پ ـ مراكز توزيع و عرضه مواد غذايي فساد پذير، آبميوهگيريها هر چهار ماه يكبار
ت ـ استخرهاي شنا و سونا هر سه ماه يك بار.
ث ـ ساير مراكز تهيه، توزيع و عرضه مواد غذايي، مسافرخانهها، قهوهخانهها، آرايشگاهها، حمامها، مهدكودكها، سراهاي سالمندان، پانسيونها، بيمارستانها، سينماها و ساير اماكن و مراكز مشمول بند (ب) ماده (3) اين آييننامه هر شش ماه يك بار
ج ـ مراكز پرورش دام، ميدان دام كشتاري و ميدان عرضه دام هر شش ماه يك بار.
چ ـ مـراكز بسـتهبنـدي فرآوردههـاي خوردنـي دام، مـراكز عرضه فـرآوردههـاي خوردنيخام دامي هرسه ماه يك بار.
ح ـ واحدها و وسايل حمل ونقل انواع موادخوردني فاسد شدني وخوراك دام و طيور هر شش ماه يكبار
خ ـ واحدها و وسايل حمل و نقل ساير مواد خوردني و آشاميدني ساليانه يك بار.
تبصره ـ مدت اعتبار تأييديه بهداشتي صادرشده در هر مقطع زماني تا پايان همان مقطع بوده و متصديان واحدهاي ذيربط موظف به اخذ تأييديه براي مقطع زماني بعدي هستند.
ماده 11 ـ
كارشناسان مميزي بهداشتي و مدير عامل شركت مميزي بهداشتي بايد داراي تحصيلات دانشگاهي ليسانس يا بالاتر در يكي از رشتههاي گروه بهداشت، دامپزشكي، داروسازي، صنايع غذايي و تغذيه باشند؛ شركتهاي مميزي بهداشتي بايد داراي حداقل سه نفر كادر فني با شرايط ياد شده باشند كه يك نفر از آنها به عنوان مدير عامل و مسؤول انجام وظيفه مينمايد.
ماده 12 ـ
مرجع صدور تأييديه بهداشتي موظف است در صورت مشاهده تخلف عمده در متصدي كه تأثير مستقيم بر سلامت ماده غذايي و بهداشتي داشته باشد، مراتب را بلافاصله به دستگاه نظارت اعلام نمايد.
ماده 13 ـ
چنانچه متصديان هر يك از واحدهاي موضوع ماده (3) اين آييننامه، بهدليل عدم اقدام به موقع يا فقدان صلاحيت، نتوانند در طول يك مقطع زماني موضوع ماده (10) اين آييننامه، موفق به اخذ تأييديه بهداشتي شوند، دستگاه نظارت ذي ربط موظـف اسـت بـا دسـتور كتـبي و اخـطار 48 ساعتـه و نصب تابـلوي علت تعـطيل، نسبت بهتعطيل موقت واحد يا توقف وسيله نقليه براي مدت حداقل يك هفته اقدام نمايد.
تبصره ـ بازگشايي و فعاليت مجدد واحدهاي موضوع ماده (13) اين آييننامه كه به لحاظ عدم رفع نقص يا فقدان صلاحيت به طور موقت تعطيل شدهاند منوط به رفع تمام نواقص و اخذ مجدد تأييديه بهداشتي از مرجع صدور تأييديه است.
ماده 14 ـ
دستگاه نظارت مكلف است بر اساس گزارش عملكرد كه توسط مراجع صدور تأييديه بهداشتي تهيه ميشود، نسبت به ارزشيابي و تعيين درجه بهداشتي واحدهاي موضوع ماده (3) اين آييننامه اقدام نموده و مراتب را به طور مقتضي و در مقاطع مشخص به اطلاع عموم برساند.
ماده 15 ـ
دستگاه نظارت به طور مستمر بر عملكرد مراجع صدور تأييديه نظارت ميكند و در صورت مشاهده هر گونه تخلف ضمن تذكر كتبي ميتواند نسبت به لغو پروانه فعاليت به صورت موقت يا دايم اقدام نمايد و در صورت ضرورت مراتب را به مراجع قضايي ذيربط اعلام نمايد.
[امضاء]
معاون اول رئيسجمهور ـ محمدرضا عارف