هيـئت وزيران در جـلسه مـورخ 23/12/1383 بنا به پيشنهاد شماره 7331/س مورخ10/5/1383 سازمان ملي جوانان و به استناد ماده (112) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران ـ مصوب 1383ـ تصويب نمود:
نظر به اهميت و جايگاه جوانان در توسعه، پيشرفت و تعالي كشور و ضرورت ساماندهي امور آنان موارد زير به عنوان راهبردها و راهكارها و چگونگي تحقق اجراي سياست يكپارچه و هماهنگ برنامه ساماندهي امور جوانان (سند پيوست) تعيين ميشود:
1 ـ
انجام مطالعات ملي در حوزه سياستها و ساختارهاي مرتبط با جوانان.
2 ـ
شناسايي نيازهاي دختران و پسران جوان با همكاري كليه دستگاههاي اجرايي از طريق:
الف ـ جمعآوري مستمر اطلاعات.
ب ـ تدوين و تعيين شاخصها با ملاحظات جنسيتي.
پ ـ انجام مطالعات و تحقيقات مستمر و ادواري به منظور بهروز كردن اطلاعات درباره نيازهاي جوانان و اولويتگذاري آنها.
3ـ
اصلاح نگرشها و باورها نسبت به نيازهاي دختران و پسران جوان از طريق اجراي برنامههاي آموزشي، اطلاعرساني و آگاهيسازي در سطوح مختلف اجتماعي بويژه مديران رده بالاي مرتبط با امور جوانان.
4ـ
بررسي و مطالعه ساختار و مأموريت دستگاههاي دولتي مرتبط با امور جوانان بهمنظور:
الف ـ بهينه سازي وظايف آنان در قبال جوانان.
ب ـ افزايش مشاركت آنان براي بهبود وضعيت جوانان.
پ ـ اصلاح شرح وظايف دستگاههاي مسئول با هدف حذف موازي كاري در حوزه جوانان و تقسيم كار ملي.
تبصره ـ سازمـان ملي جـوانـان مـوظف اسـت ظـرف سه مـاه با همكاري سازمان مديريت و برنامهريزي كشور و دستگاههاي اجرايي مرتبط با امور جوانان، پيشنهادهاي لازم را درخصوص تقسيم كار ملي براي ساماندهي امور جوانان تهيه و به شوراي عالي اداري ارسال نمايد.
5 ـ
ايجاد زمينه به منظور مشاركت حداكثري سازمانهاي غيردولتي در ساماندهي امور جوانان از طريق:
الف ـ شناسايي موانع فعاليت و مشاركت سازمانهاي غيردولتي در امور جوانان و تلاش براي رفع آنها.
ب ـ كمك به تسهيل فرايند تأسيس سازمانهاي غيردولتي مرتبط با امور جوانان.
6 ـ
برنامهريزي به منظور تعامل سازنده و فعال بين سازمانهاي دولتي و غيردولتي از طريق:
الف ـ شناسايي موانع همكاري سازمانهاي دولتي و غيردولتي مرتبط با امور جوانان و تلاش براي رفع آنها.
ب ـ شناسايي وظايف غيرحاكميتي قابل واگذاري امور جوانان به سازمانهاي غيردولتي و پيگيري تحقق آنها.
پ ـ زمينهسازي براي عضويت نمايندگان سازمانهاي غيردولتي مرتبط با امور جوانان در مجامع و شوراهاي سازمانهاي دولتي.
7ـ
اجراي كليه بندهاي فوق الذكر به عهده سازمان ملي جوانان خواهد بود.
8 ـ
پيشبيني تمهيدات لازم ساختاري، اعتباري و برنامهاي توسط سازمان مديريت و برنامهريزي كشور در لوايح بودجه سالانه به منظور امكان اجرايي نمودن سياستها و تصميمات اتخاذ شده.
9ـ
بهمنظور اجراي برنامه سـاماندهي امورجـوانان « ستـاد ملي ساماندهي امورجوانان» زيرنظر رئيس سازمان ملـي جوانـان و بـا عضـويت نمـاينـدگان تـامالاختـيار وزارتخانهها و دستگاههاي زير تشكيل خواهد شد:
الف ـ سازمان مديريت و برنامهريزي كشور.
ب ـ وزارت آموزش و پرورش.
پ ـ وزارت كشور.
ت ـ وزارت علوم، تحقيقات و فناوري.
ث ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
ج ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي.
چ ـ سازمان تربيت بدني.
ح ـ سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران.
خ ـ سازمان تبليغات اسلامي.
د ـ بنياد شهيد و امور ايثارگران.
ذ ـ مركز امور مشاركت زنان .
ر ـ جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران .
ز ـ نيروي مقاومت بسيج.
ژ ـ يك نفر از مديران سازمانهاي غيردولتي جوانان به انتخاب مجمع ملي جوانان.
س ـ پنج نفر از اساتيد صاحب نظر دانشگاهها به پيشنهاد رييس سازمان ملي جوانان.
تبصره1ـ جلسات ستاد با حضور دو سوم اعضا رسميت يافته و تصميمات آن با اكثريت آراي اعضاي حاضر معتبر است.
تبصره2ـ رييس ستاد در موارد مقتضي ميتواند از نمايندگان ساير وزارتخانهها يا دستگاههاي ذيربط جهت حضور در جلسات ستاد دعوت نمايد.
[امضاء]
معاون اول رئيسجمهور ـ محمدرضا عارف
برنامه جامع ملي ساماندهي امور جوانان
مقدمه:
اين سـند به منظـور فراهم ساخـتن زمينههاي لازم جهـت رشـد، اعـتلاء ، ارتقاء و توانمندسازي جوانان و پاسخگويي به نيازهاي اساسي آنان مبتني بر سند چشمانداز 20ساله تدوين گرديده است. تحقق اين امر مستلزم سياستگذاري، برنامهريزي، تقسيم كار ملي، تجهيز و تخصيص منابع و مديريت مؤثر فرابخشي در امور جوانان ميباشد.
جوانان مهمترين منابع انساني يك جامعه محسوب ميگردند و بايد حقوق و خواستههاي مشروع آنها را مطابق مواد مصرح در قانون اساسي طبيعي و به حق تلقي نمود. با توجه به سهم غالب جمعيت 33 درصدي جوانان (15 تا 29 ساله) و حفظ اين روند در سالهاي آينـده و نظر بـه نقش مؤثر آنها در توسعـه، پيشرفت و تعالي كشور، « ضرورت توجه بهبرنامهريزي و ساماندهي امور مربوط به نيازهاي آنان»، از اهميت ويژه برخوردار است. لذا در اجراي اصول مندرج در فصل سوم قانون اساسي (حقوق ملت)، ماده 157 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي جمهوري اسلامي ايران1، آئيننامه اجرايي آن مصوب 2/9/1379 هيأت وزيران و در چارچوب مصوبه مورخ 11/8/1382 هئيت وزيران درخصوص سطوح سياستگذاري و برنامهريزي امور جوانان، برنامه جامعه ملي ساماندهي امور جوانان كشور تدوين شده است.
برنامه جامع ملي ساماندهي امور جوانان، « به منزله سند راهبردي نظام توسعه ملي امور جوانان است كه بستر مناسب براي تنظيم و اجراي سياست يكپارچه و هماهنگ را از طريق برنامهريزي منسجم در حوزههاي فرهنگي، اجتماعي، سياسي، شغلي، علمي، تفريحي و تحصيلي جوانان در سطوح ملي و منطقهاي؛ محقق ميسازد».
سند حاضر، با اعتقاد بهاينكه « پاسخگويي به نيازهاي واقعي جوانان در گرو بهسازي فرايند دوره تحول و رشد از كودكي تا نوجواني» و بعد از آن است، چگونگي مشاركت هماهنگ و همه جانبه دستگاههاي دولتي و سازمانهاي غيردولتي را در « تقسيم كار ملي» بهمنظور ساماندهي، مديريت و برنامهريزي امور جوانان فراهم مينمايد.
با توجه به مطالعات انجام گرفته توسط سازمان ملي جوانان در زمينه تدوين برنامههاي ملي جوانان، دكترين امور جواني، گزارش ملي جوانان و مطالعات نظري در حوزههاي جامعه شناختي، روانشناختي و حقوقي جوانان و با توجه پشتوانههاي اعتقادي و خواسـتگاهاي دينيدر امـور تـربيـتي جـوانـان رويكـرد حـاكم بـر نـظام جـامع، رويـكرد ارتـقايـي (Promotional Approach) ميباشد.
رهيافت ارتقايي يا پرورشي به جوانان بر اين باور است كه ارتقاي كيفيت منابع انسـاني در هر كشـوري، ارتبـاط عميقي با نوع نگاه به جوانان دارد. در رهيـافت ارتقايي
(1) ماده 157 قانون برنامه سوم: با عنايت به اهتمام ويژه نظام جمهوري اسلامي ايران به حل مسائل جوانان و اعتلاء و رشد نسل جوان كشور و استفاده بهينه از استعدادها و تواناييهاي اين نسل عزيز، مركز ملي جوانان به منظور ساماندهي اساسي امور جوانان كشور به صورت ساختار و سازمان كار متناسب با اين سازمان ملي جوانان تبديل ميگردد تا وظايف اساسي ذيل را برعهده گيرد.
الف ـ سازمان ملي جوانان موظف است برنامه جامعه ملي ساماندهي امور جوانان كشور با عنايت بهجايگاه نقش و مأموريتهاي اساسي دستگاههاي مختلف دولتي و غيردولتي مرتبط با امور جوانان نظير نيروي مقاومت بسيج و توجه اساسي به نيازهاي جوانان در حوزههاي فرهنگي، اجتماعي، سياسي، شغلي، علمي، تفريحي و تحصيلي را تهيه و تدوين نمايد.
ب ـ شناسايي و پيگيري واگذاري آن دسته از فعاليتهاي دستگاههاي اجرايي كه ميتواند با تمهيدات لازم از طريق سازمانهاي غيردولتي جوانان انجام گيرد.
ج ـ براي تحقق مواردي كه نياز به تهيه طرح دارد، سازمان ملي جوانان بر حسب مورد طرحهاي لازم شامل اهداف، اصلاحات سازماني، تسهيلات مالي، حمايتهاي اجرايي از تشكلهاي غيردولتي را تهيه نمايد.
آئيننامه اجرايي اين ماده مشتمل بر نحوه همكاري بين سازمان ملي جوانان و دستگاههاي اجرايي، به پيشنهاد مشترك سازمان ملي جوانان و سازمان برنامه بودجه به تصويب هيأتوزيران خواهدرسيد.
پرورش مستـمر وجوه مثـبت شخصيت و سـبك و كـيفيت زندگي جـوانان پـيگيريميشود و در نتيـجه براي اقدامات و فـعاليتها، نهايتي متصور نيست. هدف فعاليتهاي ارتقايي قادرسازي و توانمـندسازي (Empowerment) جـوان و بستـرسازي براي رشد و تعالي همه جانبه جوانان است. پذيرش رهيافت ارتقايي بگونة بنيادي و اساسي براي جوانان مستلزم درك بهتر چالـشهاي موجود است. پذيـرش رهـيافت ارتقايي در تدويـن برنامـههاي ملي جـوانـان و تأكيد بر پـرورش وجـوه مثـبت آنـان، نـوعـي سرمايهگذاري است كه توسعـه اجتماعي و اقتـصادي پايـدار را مـوجـب خواهد شد و منافع ويژهاي را براي كل جامعه پديد خواهد آورد. اين ديدگاه را ميتوان مترادف ديدگاه توسعهاي، تحولي و تكاملي (Developmental) دانست.
رويكرد ارتقايي، از يك سو رويكردي است چندوجهي، مبتني بر شناخت عميق از نيازهاي اجتماعي و آرمانها و اهداف متعالي انسان و از سوي ديگر كوششي است در جهت كاهش محدوديتهاي فردي و مصونسازي دروني و خودكنترلي (خود اتكايي) در ابعاد و وجوه مختلف كه در فرايند يك برنامهريزي توسعهاي به آن نياز ميباشد. زوايا و وجوه اين رويكرد در نمودار زير مشخص شده است:
(فعاليتهاي چند وجهي مدل ارتقايي)
تقويت منابع پيراموني افزايش حمايتهاي اجتماعي افزايش توانائيهاي فردي
كاهشمحدوديتهاي پيراموني كاهشمحدوديتهاياجتماعي كاهش محدوديتهاي فردي
[امضاء]
اين سند در جلسه مـورخ...... هيئت وزيران و به پيشنهاد مشترك سازمان مديريت و برنامهريزي كشور و سازمان ملي جوانان مطرح و به استناد اصل 138 قانون اساسي تصويب شد.