هيئت وزيران در جلسه مورخ 4/ 9/ 1383 بنا به پيشنهاد شماره 10077/ 1 مورخ 25/ 4/ 1383وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و به استناد ماده (14) قانون تأسيس و نحوه اداره كتابخانههاي عمومي كشورـ مـصوب 1382ـ آييننامه اجرايي قانون يادشده را به شرح زير تصويب نمود:
ماده 1ـ
عبارات زير در اين آييننامه در معاني مشروح مربوط به كار ميروند:
الف ـ قانون: قانون تأسيس و نحوه اداره كتابخانههاي عمومي ـ مصوب 1382.
ب ـ هيئت امنا: هيئت امناي كتابخانههاي عمومي كشور.
ج ـ انجمن استان: انجمن كتابخانههاي عمومي استان.
دـ انجمن شهرستان: انجمن كتابخانههاي عمومي شهرستان.
هـ ـ انجمن شهر: انجمن كتابخانههاي عمومي شهر.
ماده 2ـ
كتابخانههاي عمومي، نهادي فرهنگي است كه با مجموعهاي منظم از منابع مكتوب و مضبوط در اشكال مختلف به منظور برآورده ساختن نيازهاي اطلاعاتي، علمي، پژوهشي، آموزشي، تفريحي و غنيسازي اوقات فراغت عموم افراد جامعه قطع نظر از سن، نژاد، جنسيت، مذهب، مليت، زبان يا موقعيت اجتماعي آنها، به ارايه خدمات كتابداري و اطلاعرساني ميپردازد.
ماده 3ـ
كتابخانههاي عمومي به عنوان يك نهاد عمومي غيردولتي داراي اركان زير است:
الف ـ هيئت امنا.
ب ـ انجمنها.
ج ـ دبيرخانهها.
ماده 4ـ
جلسات عادي هيئت امنا هرسه ماه يك بار با دعوت رسمي دبيركل هيئت امنا تشكيل ميشود.
ماده 5 ـ
هيئت امنا مجاز است در تدوين دستورالعملهاي مورد نياز در زمينههاي اداري و مالي موضوع بند « د» ماده (3) قانون، چگونگي واگذاري حق بهرهبرداري از فضا و مكان كتابخانهها و چگونگي اخذ وام يا استفاده از تسهيلات بانكي را با رعايت قوانين و مقررات مربوط مشخص نمايد.
ماده 6 ـ
هيئت امنا ميتواند نسبت به تقدير مادي و معنوي از اشخاص حقيقي يا حقوقي كه در زمينه تأمين، ساخت، تجهيز، توسعه، اداره كتابخانههاي عمومي و ارايه خدمات كتابداري و اطلاعرساني خدمات برجستهاي ارايه نمودهاند، به ويژه شوراهاي اسلامي شهر و شهرداراني كه در حسن اجراي مواد (6) و (12) قانون و ماده (17) اين آييننامه، مساعدت خاص نمودهاند، اقدام نمايد.
ماده 7ـ
دبيركل هيئت امنا مسؤوليت اداره كليه امور دبيرخانه هيئت امنا و اجراي وظايف مندرج در قانون و اين آييننامه و مصوبات هيئت امنا و نمايندگي دبيرخانه هيئت امنا، دبيرخانه انجمنها و كتابخانهها در مقابل اشخاص حقيقي و حقوقي، دولتي و غيردولتي، داخلي و بينالمللي، مراجع قضايي و حل اختلاف (اختصاصي يا عمومي)، حق طرح هرگونه دعوا يا دفاع يا تعقيب دعاوي مربوط با حق استفاده از وكلاي دادگستري يا كارشناسان حقوقي شاغل در دبيرخانه يا كتابخانهها را با حق توكيل به غير دارد.
تبصره ـ دبيركل ميتواند برخي از اختيارات خود را به مسؤوليت خود و با رعايت قوانين و مقررات مربوط به هريك از كاركنان تفويض نمايد.
ماده 8ـ
در شهرستانهايي كه فاقد اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي هستند، نماينده مديركل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان به عنوان عضو و دبير انجمن شهرستان منصوب ميشود.
ماده 9ـ
انجمن استان داراي وظايف و اختيارات زير است كه با هماهنگي دبيرخانه هيئت امنا نسبت به تحقق كامل آنها اقدام خواهد كرد:
الف ـ پيگيري و انجام مصوبات هيئت امنا و ارايه گزارشهاي لازم در وقت مقرر به دبيرخانه هيئت امنا.
ب ـ تشكيل دبيرخانه انجمن استان طبق ضوابط مربوط، نظارت برحسن اداره آن و همكاري با واحدهاي استاني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و ساير دستگاههاي اجرايي مرتبط و دبيرخانه هيئت امنا.
ج ـ نظارت كامل برحسن اجراي قانون، اين آييننامه و مصوبات هيئت امنا در حوزه استان.
د ـ برگزاري منظم جلسات ـ حداقل هر دو ماه يك بار ـ در سطح انجمن استان و نيز برگزاري جلسات هماهنگي با انجمنهاي شهرستانهاي استان جهت تأمين نيازهاي انجمنها و دبيرخانههاي مربوط و حل و فصل مسائل و مشكلات آنها و ارسال گزارش به دبيرخانه هيئت امنا.
هـ ـ دريـافـت و بـررسـي گـزارش عمـلكرد و صـورتـهاي مـالـي و تـراز سـالانـه و
برنامه و بودجه پيشنهادي انجمنهاي شهرستانهاي تحت پوشش حداكثر تا پايان فروردين ماه هر سال و ارايه جمعبندي حاصل به انضمام گزارش عملكرد خود بهدبيرخانه هيئت امنا حداكثر تا پايان خرداد ماه هر سال.
وـ بررسي برنامه و بودجه پيشنهادي انجمن هر شهرستان با حضور اعضاي آن انجمن و ارايه نتايج حاصل به دبيرخانه هيئت امنا براي تصويب توسط هيئت امنا. در صورت عدم حصول توافق، در مواردي كه اختلاف نظر وجود دارد، انجمن استان بايد ضمن امانتداري كامل نسبت به نظر انجمن شهرستان، نظر مستند و مستدل خود را همراه پيشنهادات اصلاحي، مكتوب نموده و به هيئت امنا ارائه نمايد.
زـ به منظور رفع پارهاي محروميتها و توزيع عادلانه منابع، انجمن استان ميتواند بخشي از درآمد مازاد بر برنامه و بودجه سالانه انجمن شهرستان، شهر، بخش و روستا
( درصورت تشكيل) را با رضايت آنها و در صورت انطباق با نظر هديه دهنده، كمككننده، وقف نامه و متولي وقف (در مواردي كه درآمد ناشي از موقوفات باشد) در ساير نقاط استان منحصراً صرف هزينههاي ساخت، تكميل، توسعه و تجهيز كتابخانهها نمايد.
ح ـ اسناد و اوراق بهادار و تعهدآور در حدود اختيارات و وظايف محول شده با امضاي ثابت رييس دبيرخانه انجمن استان به عنوان خزانه دار و امضاي دبير انجمن يا يكي از اعضاي انجمن به انتخاب انجمن و مهر انجمن ذي ربط معتبر است.
ط ـ انجام ساير امور ارجاعي توسط دبيرخانه هيئت امنا با رعايت قوانين و مقررات مربوط.
ماده 10ـ
سال مالي انجمنها از اول فروردين هر سال شروع و در آخر اسفند همان سال پايان مييابد.
ماده 11ـ
به منظور تحقق كامل مفاد ماده (12) قانون و تبصره آن، انجمنها مكلف هستند براساس بررسي دقيق كارشناسي، اراضي، ابنيه و فضاهاي مناسب براي كتابخانههاي عمومي را شناسايي و طرحهاي پيشنهادي را پس از تصويب انجمن استان برابر ضوابط و استانداردهاي مصوب هيئت امنا به مراجع مندرج در ماده و تبصره يادشده ابلاغ نمايند.
ماده 12ـ
جلسات انجمنها حداقل دو ماه يكبار تشكيل ميشود و با حضور حداقل شش نفر از اعضا رسميت مييابد و تصميمات متخذه با رأي موافق نصف بهعلاوه يك اعضاي حاضر در جلسه داراي اعتبار و لازمالاجرا است.
ماده 13ـ
رييس دبيرخانه انجمن درصورتيكه عضو انجمن نباشد ، بدون داشتن حق رأي در جلسات انجمن شركت ميكند.
ماده 14ـ
انجمن شهر در برابر انجمن شهرستان و انجمن شهرستان در برابر انجمن استان در محدوده اختيارات قانوني، مسؤوليت دارند و بايد پاسخگوي عملكرد حوزه فعاليت خود باشند.
ماده 15ـ
كليه امور اجرايي و اداري كتابخانههاي عمومي و انجمنها در استان براساس دستورالعملهاي مصوب هيئت امنا و از طريق رييس دبيرخانه انجمن استان كه به وسيله دبيركل منصوب ميشود، انجام خواهد شد.
ماده 16ـ
اعتباراتي كه براي تأمين منابع مالي كتابخانههاي عمومي، همهساله در بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان كمك منظور ميشود، طبق مقررات و ضوابط خاص كتابخانههاي عمومي جهت ساخت، تكميل و تجهيز، سازماندهي، توسعه منابع انساني، مديريت كتابخانهها، هزينههاي اداري حوزه ستادي و دبيرخانه انجمنها به مصرف ميرسد.
ماده 17ـ
در اجراي ماده (6) قانون، شهرداريها مكلفند حداكثر تا پايان وقت اداري روز پانزدهم هر ماه، نيم درصد (5/ 0%) از كل درآمد ماه قبل خود را به صورت عليالحساب به حسابي كه انجمن كتابخانههاي عمومي شهر مربوط معرفي كردهاست واريز نمايند و نسخهاي از رسيد بانكي به همراه نسخهاي از آمار درآمدهاي وصولي تهيه شده براساس صورت جامع درآمد و هزينه شهرداري كه در مقاطع شش ماهه بهتأييد شوراي اسلامي شهر ميرسد، به انجمن شهر تحويل دهند. تسويه حساب قطعي سالانه حداكثر ظرف يك ماه از تاريخ تصويب نهايي صورت جامع درآمدها توسط شوراي اسلامي شهر، به عمل خواهد آمد.
تبصره ـ شهردار در حوزه مسؤوليت خود نسبت به اجراي اين ماده و تأديه كامل سهم كتابخانهها مسؤول است.
ماده 18ـ
به منظور تحقق عدالت اجتماعي در قلمرو فعاليت كتابخانههاي عمومي و عرضه عادلانه محصولات و خدمات فرهنگي، هيئت امنا منابع مالي در اختيار را با اولويت نقاط محروم در برنامهها و بودجه مصوب هزينه ميكند.
ماده 19ـ
كليه اموال منقول متعلق به وزارتخانهها و مؤسسات دولتي كه در اختيار كتابخانههاي عمومي قرار دارند به نهاد كتابخانههاي عمومي واگذار ميشوند.
ماده 20ـ
حق استفاده از اموال غيرمنقول متعلق به وزارتخانهها و مؤسسات دولتي كه تا زمان تصويب اين آييننامه در اختيار كتابخانههاي عمومي قرار گرفته است يا حسب نياز كتابخانهها به درخواست هيئت امنا و با موافقت بالاترين مقام اجرايي دستگاه ذيربط قرار خواهد گرفت، تا زمان رفع نياز و اعلام آن توسط
هيئت امنا، به نهاد كتابخانههاي عمومي واگذار ميشود و مالكيت دولت بر اينگونه اموال به قوت خود باقي است.
تبصره ـ پروژههاي نيمهتمام كتابخانههاي عمومي پس از تكميل براي بهرهبرداري در اختيار نهاد كتابخانههاي عمومي قرار خواهند گرفت.
[امضاء]
معاون اول رييس جمهور ـ محمدرضا عارف