هيئت وزيران در جلسه مورخ 26/1/1383 بنا به پيشنهاد مشترك شماره 10736 مورخ 7/7/1381 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و سازمان مديريت و برنامهريزي كشور و به استناد جزء(5) بند (الف) ماده(192) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، آييننامه اجرايي جزء يادشده را به شرح زير تصويب نمود:
ماده 1 ـ
منظور از سالمند در اين آييننامه كليه افراد 60سال و بالاتر ميباشند.
ماده 2 ـ
منظور از ساماندهي، بهبود روش زندگي و ارتقاي كيفيت آن و ايجاد رضايت از زندگي در سالمندان از طريق ارائه خدمات رفاهي، بهداشتي، درماني و توانبخشي ميباشد كه با رعايت سياستها و خط مشيهاي زير انجام مي پذيرد:
الف ـ فراهم ساختن امكان تداوم حضور سالمند در جامعه.
ب ـ تأكيد بر حفظ موقعيت و جايگاه سالمند در خانواده.
پ ـ تأمين حداقل نيازهاي اساسي سالمندان نيازمند در كشور.
ت ـ تأكيد بر حفظ احترام، شأن و حرمت سالمند.
ث ـ فراهم ساختن امكان مشاركت مردم، انجمنها و مؤسسات غيردولتي.
ماده 3ـ
به منظور ساماندهي سلامت و رفاه سالمندان، شوراي ملي سالمندان به رياست وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و دبيري رئيس سازمان بهزيستي كشور و با حضور اعضاي ذيل تشكيل مي گردد:
الف ـ وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي يا يكي از معاونان وي.
ب ـ وزير مسكن و شهرسازي يا يكي از معاونان وي.
پ ـ وزير امور اقتصادي و دارايي يا يكي از معاونان وي.
ت ـ وزير آموزش و پرورش يا يكي از معاونان وي.
ث ـ وزيركشور يا يكي از معاونان وي.
ج ـ وزير بازرگاني يا يكي از معاونان وي.
چ ـ وزير جهادكشاورزي يا يكي از معاونان وي.
ح ـ رييس سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور يا يكي از معاونان وي.
خ ـ رييس سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران.
دـ رييس سازمان تربيت بدني يا يكي از معاونان وي.
ذـ رييس سازمان بازنشستگي كشوري.
رـ رييس سازمان تأمين اجتماعي نيروهاي مسلح.
زـ مديرعامل سازمان تأمين اجتماعي.
ژـ سرپرست كميته امداد امام خميني (ره).
س ـ سه نفر متخصص دانشگاهي صاحب نظر در امر سلامت سالمندان به انتخاب رييس شورا.
تبصره1ـ درصورت نياز از نمايندگان ساير بخشها يا سازمانها نيز دعوت خواهد شد تا با حق رأي شركت نمايند.
تبصره2ـ شوراي ملي سالمندان هر شش ماه يكبار درحضور رئيس جمهور تشكيل خواهد شد.
ماده 4ـ
وظايف شوراي ملي سالمندان به شرح زير ميباشد:
الف ـ سياست گذاري در جهت تأمين سلامت و رفاه سالمندان كشور.
ب ـ تصويب برنامه هاي مربوط به سالمندان در دستگاههاي اجرايي.
پ ـ هماهنگي بين دستگاههاي اجرايي براي ساماندهي امور سالمندان و اجراي برنامه هاي مصوب شورا.
تبصره 1ـ آيين نامه داخلي شوراي مزبور در اولين جلسه شورا به تصويب خواهد رسيد.
تبصره2 ـ دبيرخانه شوراي ملي سالمندان در محل سازمان بهزيستي كشور تشكيل خواهد شد.
ماده 5 ـ
وظايف دبيرخانه شوراي ملي سالمندان به شرح زير ميباشد:
الف ـ تدوين سياستها و برنامه هاي مرتبط با سلامت و رفاه سالمندان.
ب ـ تعيين دستور جلسات شورا و برگزاري جلسات و دعوت از اعضا.
پ ـ پيگيري اجراي تصميمات شورا و دريافت گزارش عملكرد از دستگاههاي ذيربط.
ت ـ تهيه گزارش پيشرفت برنامه ها و تخلفات دستگاهها از اجراي تصميمات.
ث ـ تهيه بانك اطلاعات سالمندان كشور با همكاري دستگاههاي ذيربط.
ماده 6 ـ
سازمان بهزيستي كشور مجاز است مبالغي را به شرح ذيل به عنوان يارانه حق مراقبت و نگهداري سالمند در مراكز توانبخشي و نگهداري و منازل به صاحبان مراكز مذكور در بخش غيردولتي و خانواده ها و ديگر افراد مراقبت كننده پرداخت و به نحوه هزينه كرد آن نظارت نمايد:
الف ـ جهت مراقبت و نگهداري هر يك از سالمندان نيازمند در مراكز توانبخشي و نگهداري غيردولتي تا 75درصد هزينه سرانه تمام شده براي نگهداري سالمند در بخش دولتي.
ب ـ جهت مراقبت و نگهداري هر يك از سالمندان نيازمند در خانواده سالمند و يا منازل افراد واجد شرايط تا 40درصد هزينه سرانه تمام شده براي نگهداري سالمند در بخش دولتي.
تبصره 1ـ سازمان مـديريـت و بـرنامه ريزي كشور موظف است يارانه هاي موضوع بندهاي « الف» و « ب» را تأمين و در لوايح بودجه سنواتي ذيل رديف سازمان بهزيستي استانها منظورنمايد.
تبصره2ـ هزينه سرانه تمام شده براي مراقبت و نگهداري هر سالمند در بخش دولتي هر استان با درنظرگرفتن شاخصهاي درماني و توانبخشي منطقه مربوط، همه ساله توسط كارگروهي متشكل از نمايندگان تام الاختيار سازمان بهزيستي استان، سازمان مديريت و برنامه ريزي استان و استانداري استان مربوط تعيين مي گردد. مصوبات اين كارگروه با اكثريت آرا براي سازمانهاي تابع، لازم الاجرا خواهد بود.
تبصره3ـ هزينه نگهداري آن عده از سالمنداني كه بي سرپرست يا مجهول الهويه هستند، تماماً از محل اعتبارات سازمان بهزيستي كشور تأمين و در اختيار مراكز نگهداري كننده غيردولتي قرار داده خواهد شد.
ماده 7ـ
سازمان بهزيستي كشور موظف است به منظور تشويق و ترغيب بخش غيردولتي به گسترش و ايجاد مراكز نگهداري و توانبخشي سالمندان از محل وجوه اداره شده اي كه در لوايح بودجه سنواتي منظور مي گردد، تسهيلات اعتباري قرض الحسنه جهت احداث يا خريد يا تأمين وديعه اجاره ساختمان، تجهيز و راه اندازي مركز تا ميزان 90 درصد هزينه هاي موردنياز در اختيار متقاضيان ايجاد مراكز مذكور قرار دهد.
ماده 8 ـ
سازمان بهزيستي كشور موظف است نسبت به تأمين وسايل كمكي از قبيل سمعك، عينك، صندلي چرخدار، واكر و مانند آن اقدام نمايد.
ماده 9ـ
سازمان بيمه خدمات درماني مكلف است كليه افراد سالمند فاقد پوشش بيمه خدمات درماني را از محل اعتباراتي كه در لوايح بودجه سنواتي براي آنان منظور مي گردد، تحت پوشش بيمه درمان درآورد.
ماده 10ـ
سازمان بهزيستي كشور با همكاري كميته امداد امام خميني (ره) موظف
است كليه سالمندان زيرخط فقر را تحت پوشش حمايتي قراردهد و نسبت به شناسايي خانواده هايي كه تمايل به نگهداري سالمندان در مناطق شهري و روستايي دارند اقدام و نتيجه را به دبيرخانه شوراي مذكور اعلام نمايد.
ماده 11ـ
وزارت مسكن و شهرسازي مكلف است براي كمك به تأمين مسكن سالمندان نيازمند فاقد مسكن اقدام نمايد و تمهيدات لازم براي تخصيص يارانه تعمير و بازسازي مسكن براي سالمندان نيازمند فراهم گردد.
ماده 12ـ
به منظور ايجاد تشكلهاي مردمي و مراكز روزانه سالمندان، شهرداريها، سازمانها و كانونهاي بازنشستگي موظفند نسبت به تأمين حمايتهاي مالي و فضاي فيزيكي مناسب در جهت ايجاد تسهيلات لازم براي پرنمودن اوقات فراغت، انجام ورزش، راه اندازي تورهاي سياحتي، مطالعه و فعاليتهاي فرهنگي تحت نظارت افراد ذيصلاح اقدام نمايند.
ماده 13ـ
درجهت تأمين امنيت غذايي سالمندان، وزارتخانههاي جهاد كشاورزي، بازرگاني، بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور مكلفند در جهت ارتقاي سواد تغذيه اي، تعيين الگوي مصرف، در دسترس قراردادن مواد غذايي موردنياز و بهبود قدرت خريد سالمندان اقدام كنند.
ماده 14ـ
سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران موظف است درجهت تكريم مقام سالمند، ايجاد نگرش مثبت در سالمندان و آموزش شيوه زندگي سالم مشتمل بر توصيه هاي تغذيه اي، ورزشي، بهداشت روان و غيره به سالمندان و با هماهنگي دبيرخانه شوراي يادشده برنامه هاي لازم را تهيه و پخش نمايد.
ماده 15ـ
شهرداريها موظفند ضمن جلب مشاركت سالمندان و كسب نظرات ارزشمند ايشان، اقدامات لازم را در زمينه ايجاد ساختار مطلوب در فضاهاي مختلف شهري به عمل آورند.
ماده 16ـ
سازمان تربيت بدني موظف است امكانات و تسهيلات مناسب را جهت ورزش دوران سالمندي فراهم نمايد.
ماده 17ـ
كليه دستگاهها موظفند اقدامات لازم را درخصوص حمايت از انتقال تجربيات سالمندان به افراد جوان در حيطه كاري خود به عمل آورند.
ماده 18ـ
باتوجه به نامناسب بودن كليه شاخصهاي سلامتي، اجتماعي و اقتصادي در زنان سالمند، كليه دستگاهها موظفند در حيطه وظايف خود توجه ويژه به زنان سالمند نمايند.
ماده 19ـ
باتوجه به بافت جمعيتي و امكانات موجود در مناطق شهري و روستايي، كليه دستگاهها موظفند در حيطه وظايف خود توجه ويژه به سالمندان روستايي نمايند.
ماده 20ـ
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي موظف است مساعدتهاي مالي لازم را درجهت تسهيل استفاده از مركز ارائه دهنده برنامه هاي فرهنگي و هنري فراهم كند.
ماده 21ـ
وزارت آموزش و پرورش موظف است آموزشهاي لازم را جهت تكريم سالمندان در خانواده به منظور بهره مندي از تجارب سالمندان و شيوه زندگي سالم جهت دستيابي به سالمندي سالم و فعال متناسب با هر يك از مقاطع تحصيلي در كتب درسي منظور و در مناسبتهاي خاص مطرح نمايد.
ماده 22ـ
به منظور پيشگيري از اعمال خشونت عليه افراد سالمند در خانواده و جامعه ضروري است دستگاههاي ذيربط ضمن پيشنهاد و جلب حمايتهاي قانوني اقدامات لازم را انجام دهند.
ماده 23 ـ
اعتبار مورد نياز براي اجراي مفاد اين آيين نامه علاوه بر اعتباراتي كه تاكنون در بودجه سالانه براي دستگاههاي ارائه دهنده خدمات لازم به سالمندان پيش بيني گرديده است، از محل اعتبارات ويژه اي كه سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور تحت عنوان برنامه هاي ساماندهي سالمندان در ذيل رديفهاي اعتباري دستگاههاي ذيربط يا در رديف مستقل براي برنامه هاي جديد در لوايح بودجه سنواتي منظور مي نمايد، تأمين و پرداخت ميگردد.
[امضاء]
معاون اول رييس جمهور ـ محمدرضا عارف