در اجراي مواد (3) و (8) قانون راجع به استخدام قضات و شرايط كارآموزي مصوب 19/2/1343 و اصلاحي مربوط مصوب 27/12/1347 و ماده واحده تشخيص لزوم كارآموزي براي متقاضيان امر قضاء مصوب 12/7/1360 و قانون استخدام قضات مصوب 25/12/1361 و قانون الحاق پنج تبصره به قانون شرايط استخدام قضات مصوب 25/11/1363 و لايحه اصلاحي ان و قانون تشخيص لزوم كارآموزي مصوب 9/4/1366 مجلس شوراي اسلامي، آئين نامه اجراي زير تصويب مي شود:
ماده 1 ـ
قوه قضائيه همه ساله از بين دارندگان دانشنامه كارشناسي و يا بالاتر رشته حقوق يا الهيات، گرايش فقه و حقوق اسلامي و بالاتر و طلاب حوزه هاي علميه طبق ضوابط قانوني، از طريق انتشار آگهي و آزمون اقدام به انتخاب كارآموز خواهد كرد.
ماده 2 ـ
همه ساله تعداد قضات مورد نياز توسط معاونت قضائي قوه قضائيه با هماهنگي وزارت دادگستري به آموزش اعلام مي گردد.
ماده 3 ـ
اداره كل آموزش با توجه به نياز قوه قضائيه به نيروي قضائي با نشر آگهي و اجراي آزمون براي انتخاب و پذيرش كارآموز قضائي اقدام مي نمايد.
تبصره 2 ـ در آگهي استخدام ضمن تعيين زمان و مواد امتحان مراتب زير نيز به عنوان شرايط داوطلبان قيد مي گردد.
2 ـ 1 ـ تابعيت اصلي دولت جمهوري اسلامي ايران.
2 ـ 2 ـ ايمان و عدالت و تعهد علمي نسبت به موازين اسلامي.
2 ـ 3 ـ اعتقاد به نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران و ولايت مطلقه فقيه.
2 ـ 4 ـ نداشتن پيشينه كيفري و اتهام جنحه و جنايت.
2 ـ 5 ـ عدم معروفيت به فساد عقيده و عدم وابستگي به احزاب و گروههاي ملحد و غير قانوني.
2 ـ 6 ـ داشتن سلامت كامل جسمي و روحي و صحت مزاج و توانايي انجام كار براي منصب قضاء و عدم اعتياد به مواد مخدر.
2 ـ 7 ـ طهارت مولد.
2 ـ 8 ـ داشتن حسن شهرت در اخلاق و رفتار و ديانت و امانت داري.
2 ـ 9 ـ آمادگي و توانايي انجام كار در هر محلي كه قوه قضائيه تعيين مي كند.
2 ـ 10 ـ داشتن كارت پايان خدمت نظام وظيفه و يا معافيت دائم (براي برادران).
2 ـ 11 ـ موفقيت در آزمون ورودي و قبولي در مصاحبه و گزينش.
ماده 4 ـ
داوطلبان استخدام در منصب قضائ بايد از عهده امتحان مواد ذيل كه به صورت كتبي انجام مي شود برآيند:
1 ـ حقوق مدني.
2 ـ آئين دادرسي مدني.
3 ـ حقوق جزاي عمومي.
4 ـ حقوق جزاي اقتصادي.
5 ـ آئين دادرسي كيفري.
6 ـ حقوق تجارت.
7 ـ متون فقه.
8 ـ معارف اسلامي.
9 ـ ادبيات فارسي.
10 ـ عربي.
تبصره 1 ـ سئوالات امتحاني با نظر اداره كل آموزش طرح و به مرحله اجرا در خواهد آمد.
ماده 5 ـ
حد نصاب قبولي در آزمون كسب نمره ميانگين 12 در مقياس (20) است.
ماده 6 ـ
اداره كل آموزش در مورد وضعيت عقيدتي، سياسي، اخلاقي، اجتماعي، و سوابق قبول شدگان در آزمون به طريق مقتضي تحقيق و نتيجه را براي گزينش افراد واجد شرايط در هيأت گزينش قضات مطرح مي نمايد.
ماده 7 ـ
اداره كل آموزش فهرست اسامي پذيرفته شدگان نهائي را جهت تشريفات قانوني و صدور ابلاغ كارآموزي قضائي به رياست قوه قضائيه اعلام مي نمايد.
تبصره ـ پذيرفته شدگان آزمونهاي قبل از شروع به كارآموزي ملزم به سپردن تعهد محضري مبني بر انجام حداقل پنج سال خدمت در هر محلي كه قوه قضائيه تعيين خواهد كرد، مي باشند.
ماده 8 ـ
شركت دانشجويان دانشكده علوم قضائي در دوره كارآموزي قضائي منوط به ارائه گواهي معتبر فراغت از تحصيل در مقطع كارشناسي و كارت پايان خدمت نظام وظيفه يا معافيت دائم از خدمت نظام يا سپردن تعهد انجام خدمت نظام وظيفه در قوه قضائيه و طي دوره آموزش عمومي نظام وظيفه ميباشد.
ماده 9 ـ
كارآموزي به طريق علمي و عملي بوده و مدت آن حداقل يك سال و حداكثر دو (2) سال است.
تبصره ـ نحوه حضور كارآموزان در كلاسهاي علمي و كارآموزي علمي با توجه به شرايط و ضرورتها و طول دوره كارآموزي توسط اداره كل آموزش تعيين خواهد شد.
ماده 10 ـ
اداره كل آموزش برنامه آموزشي دوره كارآموزي علمي را تنظيم و ساعت تدريس هر يك از مواد درسي به ترتيب زير مي باشد:
1 |
احكام اسلامي |
30 ساعت |
2 |
آيين دادرسي مدني و اجراي احكام مدني |
60 ساعت |
3 |
آيين دادرسي كيفري و اجراي احكام كيفري |
60 ساعت |
4 |
حقوق مدني |
40 ساعت |
5 |
حقوق جزاي اختصاصي |
50 ساعت |
6 |
حقوق جزاي عمومي |
40 ساعت |
7 |
حقوق تجارت |
40 ساعت |
8 |
كشف علمي جرم |
16 ساعت |
9 |
اخلاق اسلامي و اداب القضاء |
03 ساعت |
10 |
حقوق ثبت |
32 ساعت |
11 |
امور حسبي |
24 ساعت |
12 |
آشنايي با حقوق تجارت بين الملل |
20 ساعت |
13 |
آشنايي با تخلفات انتظامي قضات |
10 ساعت |
14 |
متون فقه |
40 ساعت |
15 |
ادبيات فارسي (آيين نگارش) |
30 ساعت |
16 |
پزشكي قانوني |
20 ساعت |
جمع ساعات |
442 ساعت |
ماده 11 ـ
كارآموزان براي طي دوره علمي در واحدهاي متخلف قضائي به شرح ذيل به كارآموزي اشتغال خواهند داشت:
1 |
دادگاه عمومي |
200 روز |
2 |
دادگاه انقالاب |
20 روز |
3 |
دادگاه تجديد نظر |
30 روز |
4 |
اداره سرپرستي |
10 روز |
5 |
اجراي احكام (مدني و جزائي) |
60 روز |
جمع |
320 روز |
ماده 12 ـ
تقسيم كارآموزي و معرفي آنان به واحدهاي مختلف قضائي و همچنين انتخاب سرپرست براي كارآموزان و نظارت بر نحوه كارآموزي با اداره كل آموزش مي باشد.
ماده 13 ـ
سرپرستان هر قسمت پس از پايان مدت مقرر در مورد نحوه كار و درجه علاقه مندي و انضباط كارآموز بر اساس دفترچه مربوط كه توسط اداره كل آموزش در اختيار آنان قرار مي گيرد اظهار نظر نموده و نمره از 1 تا 20 براي كارآموزي منظور و در دفترچه اظهار نظر قيد مي نمايد.
تبصره ـ معدل نمرات كارآموزي عملي نبايد كمتر از 14 باشد در صورت كسب معدل كمتر اداره كل آموزش مدت مناسبي را جهت تجديد كارآموزي تعيين خواهد كرد و چنانچه كارآموز در دوره تجديدي نيز موفق به كسب معدل 14 نشود به كارآموزي وي خاتمه داده و برابر مقررات رفتار خواهد شد.
ماده 14 ـ
سرپرستان در مورد حضور و غياب كارآموزان دقت و مراقبت لازم را معمول داشته و در صورت غيبت مراتب را به اداره كل آموزش گزارش خواهند كرد.
ماده 15 ـ
كارآموزاند در هر مرحله از كارآموزي (علمي و عملي) از نظر مرخصي، غيبت و معذوريت تابع قانون مقررات استخدام كشوري مي باشند.
تبصره 1 ـ كارآموزان بايد به نحوي از مرخصي استفاده نمايند كه غيبت آنان از يك پنجم ساعت كلاسهاي هر درس بيشتر نشود.
تبصره 2 ـ اداره كل آموزش مراتب مرخصي و معذوريت كارآموزان را به اداره كل كراگزيني و غيبت آنان را به اداره كل امور مالي و كارگزيني اعلام خواهد كرد.
تبصره 3 ـ چنانچه مرخصي، معذوريت و يا غيبت كارآموز از يك پنجم ساعت هر درس بيشتر شود كارآموزي علمي او در آن درس تجديد خواهد شد.
ماده 16 ـ
چنانچه كارآموز حداكثر تا مدت يك پنجم زمان تعيين شده نتواند در دوره كارآموزي علمي شركت نمايد (اعم از عذر موجه و غير موجه) كارآموز وي به مدت غيبت تمديد خواهد شد.
تبصره ـ چنانچه غيبت كارآموز (اعم از موجه و غير موجه) از يك پنجم مدت تعيين شده تجاوز نمايد كل كارآموزي وي تجديد خواهد شد.
ماده 17 ـ
به سرپرستاني كه تعليمات علمي كارآموزان را به عهده دارند بر حسب فعاليت و علاقه مندي و تعداد كارآموز با تشخيص اداره كل آموزش مبلغي تا معادل يكماه حقوق و مزايا در سال پرداخت مي شود.
ماده 18 ـ
به مدرسين دروس علمي دوره كارآموزي حق التدريس متناسب به ازاي هر ساعت تدريس به شرح زير پرداخت خواهد شد:
دارندگان مدرك تحصيلي دكترا
هر ساعت 15000 ريال
دارندگان مدرك تحصيلي حوزوي (متجزي)
هر ساعت 15000 ريال
دارندگان مدرك تحصيلي فوق ليسانس
هر ساعت 12000 ريال
دراندگان مدرك تحصيلي ليسانس
هر ساعت 10000 ريال
تبصره 1 ـ حق التدريس تعيين شده تا سقف مقرر در آئين نامه هاي مصوب از رديف اعتبارات مربوط و مابه التفاوت آن از رديف بودجه خارج از شمول پرداخت خواهد شد.
تبصره 2 ـ اداره كل آموزش مي تواند با موافقت رياست قوه قضائيه در هر سال حداكثر تا سقف 50% مبالغ فوق اضافه نمايد.
ماده 19 ـ
كارآموزي علمي جنبه آموزش تجربي و كاربردي داشته و مشتمل بر شرح و تفسير رويه هاي قضائي و بحثهاي تحليلي و نظري و استدلالي و كنفرانسهائي درباره موضوعات مزبور ولدي الاقتضاء حائز جنبه تطبيقي از حقوق ساير كشورها خواهد بود. و حتي الامكان نيازهاي روز به شيوه علمي كار و چگونگي تصميم گيري در مورد تخلف به كارآموزان داده خواهد شد و به مقتضاي حال آراء و قرارهاي صادره در محاكم به نقد گذارده مي شود.
ماده 20 ـ
امتحانات دوره كارآموزي علمي پس از خاتمه برنامه هر يك از مواد به صورت كتبي انجام مي گيرد و نمره دروس از يك تا بيست خواهد بود و قبولي كارآموز منوط به اين است كه در هر يك از مواد درسي داراي نمره 12 بوده و معدل نمرات او كمتر از 14 نباشد.
تبصره 1 ـ چنانچه كارآموز با كسب معدل 14 حداكثر در سه درس نمره كمتر از 12 داشته باشد مهلت مناسبي به او داده مي شود تا مجدداً در امتحان تجديدي آن دروس شركت نمايد.
تبصره 2 ـ چنانچه كارآموز در امتحان تجديدي يكي از مواد درسي موفق به تحصيل نمره لازم نشود و همچنين در مورد كارآموزي كه در امتحانات بدوي با داشتن معدل 14 در بيش از 3 درس نمره كمتر از 12 كسب نمايد و نيز براي كارآموزي كه معدل نمرات بدوي او كمتر از 14 باشد دوره كارآموزي وي فقط براي يكبار تجديدخواهد شد و اگر باز هم از عهده امتحانات بر نيايد به كارآموزي وي خاتمه داده و و جهت اعمال مقررات ذيل ماده 5 قانون استخدام قضات و شرايط كارآموزي مصوب 1347 به اداره كل كارگزيني معرفي خواهد شد.
ماده 21 ـ
افراد مشروح ذيل در صورت عدم اجراي ماده 5 قانون فوق الذكر مكلفند هزينه ها و خسارات دوره تحصيلي و كارآموزي را برابر نظر اداره كل آموزش پرداخت نمايند:
1 ـ فارغ التحصيلان رشته علوم قضائي دانشكده علوم قضائي و خدمات اداري دادگستري كه از شركت در دوره كارآموزي خودداري نمايند.
2 ـ كارآموزاني كه از ادامه كارآموزي قضائي خودداري كنند.
3 ـ كارآموزاني كه بنا به دلايل آموزشي، انظباتي و گزينشي در هر مرحله از ادامه كارآموزي منع شده و يا فاقد صلاحيت براي تصدي شغل قضاء تشخيص داده شود.
4 ـ كارآموزاني كه پس از خاتمه كارآموزي از اشتغال به خدمت قضائي استنكاف نمايند.
ماده 22 ـ
معدل كارآموز در پايان دوره عبارت است از معدل نمرات كارآموزي علمي و عملي.
ماده 23 ـ
اداره كل آموزش با دريافت ليست محلهاي خالي از كارگزيني در محدوده ليست تنظيمي نسبت به تقسيم آنان اقدام و در جلسه مشترك مديران كل كارگزيني و آموزش توافق نهائي حاصل و ليست با دو امضاء آنان جهت صدور ابلاغ قضائي به اداره كل كارگزيني ارسال مي گردد.(1)
تبصره 1 ـ در صورت وجود اختلاف در تعيين محل هر يك از كارآموزان يك تن از اعضاء كميسيون نقل و انتقال قضات «معاونت اجرايي رياست قوه قضائيه» به آنان ملحق كه در اين صورت رأي اكثريت ملاك اقدام است.(2)
تبصره 2 ـ اداره كل آموزش موظف است مراسم تحليف كارآموزي را به نحوي برگزار نمايد كه چند روز قبل يا همزمان با مراسم تحليف ابلاغ قضائي آنها صادر شده باشد.
ماده 24 ـ
كارآموزي قضات در صورت مرخصي، بيماري يا داشتن عذر موجه ديگر مي توانند حداكثر از 20 روز معافيت در دوره كارآموزي علمي استفاده نمايند.
تبصره 1 ـ در صورتي كه مدت فوق از20 روز بيشتر و از 30 روز تجاوز ننمايد مدت كارآموزي موضوع ماده فوق تمديد شده و اگر معافيت از 30 روز بيشتر شود كارآموز تجديد دوره خواهد شد.
تبصره 2 ـ تشخيص عذر موجه با اداره كل آموزش مي باشد.
ماده 25 ـ
فارغ التحصيلان دانشكده علوم قضائي فاصله بين فارغ التحصيل شدن و تاريخ اعزام به خدمت نظام وظيفه و يا شروع دوره كارآموزي در طول هفته به كارآموزي علمي اشتغال داشته و حقوق كارآموزي ضمن تحصيل دريافت خواهند كرد.
(1) ـ ماده 23 ـ اداره كل آموزش پس از پايان دوره و اخذ ليست شهرها نيازمند به نيروي قضائي از اداره كل كارگزيني كار آموزي كه دوره كارآموزي و مصاحبه را با موفقيت طي كرده اند پس از تعيين محل خدمت و تهيه پيش نويس ابلاغ قضائي جهت توشيح به رياست قوه قضائيه معرفي مي نمايد.(بشرح فوق اصلاح شد.)
(2) ـ تبصره 1 ـ پس از توشيح ابلاغ هاي قضائي توسط رياست قوه قضائيه رونوشتهاي مربوطه جهت انجام اقدامات قانوني به اداره هاي ذيربط ارسال مي گردد. (بشرح فوق اصلاح شد.)
ماده 26 ـ
محل كارآموزي در تهران خواهد بود.
تبصره ـ در صورت نداشتن امكانات لازم در تهران محل كارآموزي حسب مورد با نظر رياست قوه قضائيه تعيين خواهد شد.
ماده 27 ـ
اداره كل آموزش موظف است نسبت به حضور و غياب دقيق كلاسهاي علمي اقدام نمايد.
ماده 28 ـ
داوطلبان مشاغل قضائي قبل از اشتغال به خدمت قضا بايد در حضور رياست قوه قضائيه يا نماينده او به شرح زير اداء سوگند نمايند:
متن سوگند نامه
بسم الله الرحمن الرحيم
من به عنوان قاضي در محضر قرآن كريم و در برابر ملت ايران به خداي قادر متعال سوگند ياد مي كنم كه به پيروي از پيامبر گرامي اسلام و ائمه طاهرين عليهم السلام و استمداد از ارواح طبية شهدار اسلام پاسدار حق و عدالت باشيم و با تكيه بر شرف انساني خويش تعهد مي نمايم كه همواره در كشف حقيقت و احقاق حق و اجراي عدالت و قسط اسلامي در گرفتن حق از ظالم و بازگرداندن آن به صاحبش كوشا باشم و با تلاش پيگير در مستند قضا در تحكيم مباني جمهوري اسلامي و حمايت از مفام رهبري دين خود را به انقلاب اسلامي اداء نمايم.
امضاء
اين آيين نامه مشتمل بر 28 ماده و 21 تبصره در تاريخ 1/10/1376 به تصويب رياست قوه قضائيه رسيده و لازم الاجرا مي باشد. آيين نامه هاي قبلي مغلي الاثر اعلام مي شود.
رئيس قوه قضائيه ـ محمد يزدي
دستور العمل اجرايي آموزش ضمن خدمت قضات
به منظور ارتقاء سطح دانش قضائي شاغل، انتقال تجربيات و لزوم آشنايي و اطلاع آنها از قوانين و نظريه هاي جديد با توجه به سياست كلي دستگاه قضائي كشور دستور العمل اجرائي آموزش ضمن خدمت قضات بشرح مواد آتي تصويب مي گردد: