مقدمه:
دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت دولت پادشاهي اسپانيا با تمايل يكسان به گسترش و توسعه حمل و نقل هوايي بين دو كشور و ادامه همكاري بين‌المللي‌در اين زمينه تا سرحد امكان و با تمايل بكارگيري اصول و مقررات كنوانسيون مربوط به هواپيمايي كشوري بين‌المللي كه در تاريخ شانزدهم آذر سال يكهزار و‌سيصد و بيست و سه هجري شمسي مطابق با هفتم دسامبر سال يكهزار و نهصد و چهل و چهار ميلادي در شيكاگو جهت امضا، مفتوح شده است، به شرح زير‌موافقت نمودند:
ماده 1 ـ
تعاريف
به جز در مواردي كه فحواي عبارت، معني ديگري را ايجاب نمايد، از لحاظ اين موافقت‌نامه:
الف ـ اصطلاح "كنوانسيون" به كنوانسيون هواپيمايي كشوري بين‌المللي كه در تاريخ شانزدهم آذر ماه سال يكهزار و سيصد و بيست و سه هجري شمسي برابر با‌هفتم دسامبر سال يكهزار و نهصد و چهل و چهار ميلادي در شيكاگو براي امضا مفتوح شد، اطلاق مي‌شود، همچنين شامل هر اصلاحيه و الحاقيه‌اي كه به‌موجب ماده 90) و 94) كنوانسيون ياد شده توسط طرفهاي متعاهد تصويب شده است، مي‌باشد.
ب ـ اصطلاح "مقامهاي هواپيمايي" در مورد جمهوري اسلامي ايران به "رييس سازمان هواپيمايي كشوري" و هر شخص يا مقامي كه مجاز به انجام وظايف فعلي‌يا وظايف مشابه آن سازمان باشد، و در مورد دولت پادشاهي اسپانيا به وزارت كار و حمل و نقل عمومي اداره كل هواپيماي كشوري) و هر شخص يا مقامي كه‌وظايف مشابه آن وزارت باشد، اطلاق مي‌شود.
پ ـ اصطلاح "شركت هواپيمايي تعيين شده" به شركتي كه هر كدام از طرفهاي متعاهد براي بهره‌برداري از سرويسهاي مورد توافق در مسيرهاي مشخص شده‌در پيوست موافقت‌نامه حاضر مطابق با مقررات ماد 3) اين موافقت‌نامه، تعيين مي‌نمايند.
ت ـ اصطلاح "ظرفيت" در مورد يك هواپيما، به ميزان بارگيري مؤثر آن هواپيما در يك مسير يا قسمتي از مسير و اصطلاح "ظرفيت" در مورد "سرويس‌توافق‌شده" به ظرفيت هواپيما در چنين سرويسي ضربدر دفعات پرواز هواپيماي ياد شده طي زمان معين در تمام يا قسمتي از مسير، اطلاق مي‌شود.
ث ـ اصطلاح "سرزمين" در مورد يك كشور به مناطق خاكي و آبهاي سرزميني مجاور آن كه تحت حاكميت و سلطه آن كشور است، اطلاق مي‌شود.
ج ـ اصطلاحات "سرويس هوايي"، "سرويس هوايي بين‌المللي"، "شركت هواپيمايي" و "توقف به منظورهاي غير حمل و نقل" به ترتيب داراي همان معاني است‌كه در ماده 96) كنوانسيون به آنها داده شده است.
2 ـ بديهي است كه عناوين مواد موافقت‌نامه حضار، هيچ يك از مقررات آن را به نحوي از انحا محدود نمي‌كند يا توسعه نمي‌دهد.
ماده 2 ـ
حقوق حمل و نقل
1 ـ هر طرف متعاهد حقوق تصريح شده در اين موافقت‌نامه را جهت انجام سرويس‌ها هوايي بين‌المللي منظم در مسيرهاي مشخص شده در پيوست آن به‌طرف متعاهد ديگر اعطا مي‌نمايد.
2 ـ چنين سرويس‌ها و مسيرهايي از اين پس به ترتيب "سرويسهاي مورد توافق" و "مسيرهاي مشخص شده" ناميده مي‌شود. شركتهاي هواپيمايي تعيين شده‌هر يك از طرفهاي متعاهد در موقع انجام سرويس مورد توافق در مسير مشخص شده، از حقوق زير بهره‌مند خواهند بود:)
الف ـ پرواز بدون فرود از فراز سرزمين طرف متعاهد ديگر،
ب ـ توقف در سرزمين ياد شده به منظورهاي غير حمل و نقل،
پ ـ توقف در سرزمين ياد شده در نقاطي كه براي آن مسير، در جدول مسير پيوست موافقت‌نامه حاضر مشخص شده است به منظور سوار و پياده كردن مسافر،بار و پست در حمل و نقل بين‌المللي به صورت جداگانه يا مشترك مطابق با مقررات پيوست اين موافقت‌نامه از .به سرزمين طرف متعاهد ديگر يا به. از سرزمين‌دولت ديگر.
ت ـ هيچ يك از مفاد اين موافقت‌نامه به نحوي تلقي نخواهد شد كه شركت هواپيمايي يكي از طرفهاي متعاهد محق باشد در سرزمين طرف متعاهد ديگر از‌امتياز حمل و نقل مسافر، بار يا پست به مقصد ديگري در سرزمين آن طرف متعاهد ديگر از امتياز حمل و نقل مسافر، بار يا پست به مقصد ديگري در سرزمين آن‌طرف در قبال دريافت يا عدم دريافت اجرت برخوردار باشد.
ماده 3 ـ
تعيين و اجازه
1 ـ هر طرف متعاهد حق دارد يك شركت هواپيمايي را براي انجام سرويسهاي مورد توافق در مسيرهاي مشخص شده تعيين و مراتب را به طور كتبي به طرف‌متعاهد ديگر اعلام نمايد و شركت هواپيمايي ديگري را به جاي شركت هواپيمايي قبلي تعيين نمايد.
2 ـ پس از دريافت اعلاميه تعيين، طرف متعاهد ديگر مفاد بندهاي 3) 4) اين ماده به شركت هواپيمايي تعيين شده، بدون تأخير اجازه مربوط را اعطا خواهد‌كرد.
3 ـ مقامهاي هواپيماي يك طرف متعاهد مي‌توانند از شركتي هواپيمايي كه توسط طرف متعاهد ديگر تعيين شده بخواهند كه مقامهاي ياد شده را قانع سازد كه‌شرايط مقرر در قوانين و مقرراتي را كه به طور معمول و مناسب براي انجام سرويسهاي هواپيمايي بين‌المللي برابر مفاد كنوانسيون توسط مقامهاي ياد شده‌اعمال مي‌شود، داراست.
4 ـ هر طرف متعاهد حق دارد، در هر مورد كه كشور متعاهد ياد شده، قانع نشده باشد كه مالكيت عمده و كنترل مؤثر شركت هواپيمايي مربوط، در دست طرف‌متعاهدي كه شركت هواپيمايي را تعيين نموده يا اتباع طرف متعاهد ياد شده است، از اعطاي اجازه بهره‌برداري موضوع بند 2) اين ماده امتناع ورزد و يا هر‌شرطي را كه براي اعمال حقوق مشخص شده در ماده 2) موافقت‌نامه حاضر توسط آن شركت هواپيمايي تعيين شده لازم بداند وضع نمايد.
5 ـ وقتي كه يك شركت هواپيمايي به اين نحو تعيين شده و اجازه كسب نموده باشد، مي‌تواند بهره‌برداري از سرويسهاي مورد توافق را در هر زماني آغاز كند،مشروط بر اين كه تعرفه تعيين شده به موجب مفاد ماده 13) موافقت‌نامه حاضر در مورد سرويسهاي ياد شده مجري باشد.
ماده 4 ـ
تعليق و لغو
1 ـ هر طرف متعاهد حق دارد در موارد مشروح زير اجازه بهره‌برداري صادره را لغو يا استفاده از حقوق مشخص شده در ماده 2) اين موافقت‌نامه را در مورد‌شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر معلق نمايد يا هر شرطي را كه ممكن است براي استفاده از اين حقوق لازم باشد وضع نمايد:
الف ـ در موردي كه قانع نشده باشد مالكيت عمده و كنترل مؤثر آن شركت هواپيمايي در اختيار طرف متعاهدي مي‌باشد كه شركت ياد شده را تعيين نموده يا در‌اختيار اتباع طرف متعاهد ياد شده است،
ب ـ در موردي كه شركت هواپيمايي ياد شده قوانين يا مقررات طرف متعاهدي را كه اين حقوق را اعطا نموده است رعايت نكند،
پ ـ در موردي كه شركت هواپيمايي ياد شده به هر نحوي از انحا عمليات بهره‌برداري را برابر مقررات موافقت‌نامه حاضر انجام ندهد.
2 ـ جز در مواردي كه لغوي يا تعليق يا وضع شرايط ياد شده در بند 1) اين ماده به صورت فوري براي جلوگيري از نقض بيشتر قوانين يا مقررات لازم باشد،اعمال اين حق فقط پس از مشورت با طرف متعاهد ديگر انجام خواهد گرفت. چنين مشورتي بين مقامهاي هواپيمايي در اسرع وقت پس از دريافت درخواست‌مشورت آغاز خواهد شد.
ماده 5 ـ
شمول قوانين و مقررات
1 ـ قوانين و مقررات يك طرف متعاهد كه ناظر به ورود يا خروج هواپيمايي كه به امر هوانوردي بين‌المللي اشتغال دارد يا ناظر به بهره‌برداري و هوانوردي چنين‌هواپيماهايي حين پرواز برفراز يا در داخل سرزمين طرف متعاهد ياد شده مي‌باشد، نسبت به و هواپيماهاي شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر‌مجري خواهد بود.
2 ـ قوانين و مقررات يك طرف متعاهد كه ناظر به ورود اقامت موقت و خروج مسافران و كاركنان و بار يا پست از سرزمين آن است از قبيل تشريفات ورود و‌خروج و مهاجرت و نيز مقررات گمركي و بهداشتي در مورد مسافران كاركنان و بار يا پست حمل شده توسط هواپيماي شركت هواپيمايي تعيين شده طرف‌متعاهد ديگر، در زماني كه در سرزمين ياد شده باشد اعمال خواهد شد.
3 ـ هر طرف متعاهد نسخه‌هايي از قوانين و مقررات مربوط مندرج در اين ماده را بنا به تقاضا در اختيار طرف متعاهد ديگر خواهد گذاشت.
ماده 6 ـ
معافيت از حقوق گمركي، سود بازرگاني و ساير عوارض
1 ـ هواپيماي شركت تعيين شده يك طرف متعاهد كه در سرويسهاي بين‌المللي را مورد بهره‌برداري قرار مي‌دهد و همچنين مواد سوختي و روغن موتور و‌لوازم مورد نياز جاري و خواربار موجود شامل غذا، آشاميدني و دخانيات) در هواپيماهاي ياد شده به هنگام ورود به سرزمين طرف متعاهد ديگر، از پرداخت‌حقوق گمركي، سود بازرگاني و هزينه‌هاي بازرسي و ساير عوارض و مالياتها معاف خواهند بود، مشروط بر اين كه مواد و لوازم مذكور تا زمان صدور مجدد آنها‌هواپيما باقي بمانند.
2 ـ موارد زير نيز از همان عوارض و مالياتها معاف خواهند بود، به استثناي عوارضي كه به خدمات به عمل آمده تعلق مي‌گيرد:)
الف ـ خواربار هواپيماها كه در سرزمين هر يك از طرفهاي متعاهد در محدوده تعيين شده توسط مقامهاي طرف متعاهد مذكور، بار هواپيما شده و براي مصرف‌در هواپيماهايي است كه در سرويس هوايي بين‌المللي طرف متعاهد ديگر فعاليت مي‌كنند.
ب ـ لوازم يدكي وارد شده به سرزمين يك طرف متعاهد به منور نگهداري يا تعمير هواپيماهايي كه در سرويسهاي هوايي بين‌المللي توسط شركتهايهواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
ج ـ سوخت و روغن موتوري كه هدف آن تدارك هواپيمايي است كه توسط شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر در سرويسهاي بين‌المللي مورد‌استفاده قرار مي‌گيرند كه در آن بار هواپيما شده است.
د ـ موجود بليط هواپيما، برنامه و مواد چاپي كه حاوي آرم شركت هستند و مواد تبليغاتي معمولي كه توسط شركت هواپيمايي تعيين شده به طور رايگان توزيع‌مي‌شود.
مواد اشاره شده جزء "الف، ب، ج و د" اين ماده مي‌تواند تحت كنترل و يا نظارت گمرك قرار گيرد.
3 ـ لوازم جاري هوانوردي ونيز مواد و لوازم نگهداري شده در هواپيماي شركت هواپيمايي تعيين شده هر يك از طرفهاي متعاهد تنها با موافقت مقام‌هاي‌گمركي طرف متعاهد ديگر در آن سرزمين قابل تخليه است.
در اين صورت مي‌توان اي مواد را تا زماني كه طبق مقررات گمركي مجدداً صادر شود و يا ترتيب ديگري در مورد آن داده شود تحت نظارم مقامهاي نامبرده قرار‌داد.
4 ـ اثاثيه و باري كه در ترانزيت مستقيم است از حقوق گمركي، سود بازرگاني و ساير ماليات‌هاي مشابه معاف خواهد بود.
5 ـ به جز در مواردي كه امنيت ايجاب نمايد، مسافريني كه از سرزمين يك طرف متعاهد در ترانزيت مستقيم مي‌باشند، فقط مشمول كنترل ساده‌اي خواهند بود.
اثاثيه و باري كه در ترانزيت مستقيم است، از حقوق گمركي، سود بازرگاني و ساير ماليات‌هاي مشابه وضع شده بر واردات، معاف خواهد بود.
ماده 7 ـ
انتقال درآمدهاي مازاد
1 ـ شركتهاي هواپيمايي تعيين شده هر يك از طرفهاي متعاهد بر اساس عمل متقابل، بدون تبعيض و با توجه به ساير شركتهاي هواپيمايي كه در خطوط‌بين‌المللي به عمليات مشغول هستند، مجازند تا خدمات حمل و نقل هواپيمايي خود را در سرزمين طرف متعاهد ديگر به طور مستقيم و يا توسط نمايندگي‌ها به‌هر پولي مطابق با قوانين مجري در كشور طرف متعاهد ديگر به فروش برسانند.
2 ـ انتقال درآمدهاي مازاد كسب شده شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفهاي متعاهد مجاز است و بر اساس مقررات جاري تبديل ارزهاي خارجي در‌سرزمين طرف متعاهد ديگر انجام خواهد شد.
به اين منظور طرفهاي متعاهد نهايت تلاش خويش را به منظور تسهيل انتقال سريع درآمدهاي مازاد، بدون لطمه به هر گونه تعهدات مالي جاري در سرزمين هر‌يك از طرفهاي متعاهد، مبذول خواهند داشت.
ماده 8 ـ
سيستم مالياتي
هر يك از طرفهاي متعاهد، شركت هواپيمايي تعيين شده طرف متعاهد ديگر را بر اساس عمل متقابل از تمامي مالياتها و عوارض منافع و درآمدهاي به دست‌آمده از عمليات سرويسهاي هوايي بدون لطمه به اجري تعهدات رسمي قانوني مقرر توسط هر يك از طرفهاي متعاهد معاف مي‌كند.
ماده 9 ـ
عوارض تأسيساتي و فرودگاهي
هر يك از طرفهاي متعاهد مي‌تواند براي استفاده از فرودگاه‌ها و ساير تأسيسات تحت كنترل خود هزينه‌هاي عادلانه و مناسبي را وضع نمايد يا اجازه وضع آن‌را بدهد.
با وجود اين، هر يك از طرفهاي متعاهد موافقت دارد كه اين هزينه‌ها بر اساس عمل متقابل از آنچه هواپيماهاي ملي آن طرف متعاهد كه در سرويسهاي مشابه‌بين‌المللي تردد مي‌نمايد و براي استفاده از اين فرودگاه‌ها و تأسيسات ميپ‌ردازند، تجاوز نكند.
ماده 10 ـ
مقررات ظرفيت
1 ـ شركتهاي هواپيمايي تعيين شده در طرف متعاهد از رفتار عادلانه و متساوي برخوردار خواهند بود تا بتوانند براي انجام سرويسهاي مورد توافق در‌مسيرهاي مشخص شده از فرصت‌هاي متساوي بهره‌مند باشند.
2 ـ در انجام سرويسهاي مورد توافق، شركتهاي هواپيمايي تعيين شده هر طرف متعاهد منافع شركت هواپيمايي طرف ديگر را منظور خواهد داشت تا من‌غير حق در سرويسهاي طرف ديگر در تمام يا قسمتي از همان مسيرها اثر نامطلوب ايجاد نشود.
3 ـ هدف اصلي سرويسهاي مورد توافق كه توسط شركت هواپيمايي تعيين شده يك طرف متعاهد انجام مي‌شود تأمين ظرفيت كافي با ضريب بار مناسب براي‌رفع نيازمندي‌هاي جاري و معقول پيش‌بيني شده حمل مسافر و بار و پست به صورت جداگانه يا مشترك بين سرزمين طرف متعاهد تعيين كننده شركت‌هواپيمايي و سرزمين طرف متعاهد ديگر است.
4 ـ با در نظر گرفتن اصول مندرج در بندهاي 1) و 2) و 3) اين ماده، شركت هواپيمايي تعيين شده يك طرف متعاهد، همچنين مي‌تواند ظرفيتي را براي‌نيازمندي‌هاي حمل و نقل بين سرزمين‌هاي كشورهاي ثالث مندرج در پيوست اين موافقت‌نامه و سرزمين طرف متعاهد ديگر تأمين نمايد.
5 ـ ظرفيت ارايه شده شامل تعداد پروازهايي كه توسط شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفهاي متعاهد در سرويسهاي مورد توافق انجام خواهد شد توسط‌مقامهاي هواپيمايي با در نظر گرفتن توصيه‌هاي شركتهاي هواپيمايي تعيين شده مورد موافقت قرار خواهد گرفت.
ماده 11 ـ
شناسايي گواهي‌نامه‌ها و پروانه‌ها
گواهي‌نامه‌هاي قابليت پرواز و گواهي‌نامه‌هاي صلاحيت و پروانه‌هايي كه توسط يك طرف متعاهد صادرشده يا اعتبار يافته و يا هنوز به قوت خود باقي باشد،
توسط طرف متعاهد ديگر باري بهره‌برداري از مسيرها و سرويس‌ها موضوع اين موافقت‌نامه معتبر نشناخته خواهد شد، مشروط بر اين كه شرايط صدور يا اعتبار‌اين گواهي‌نامه‌ها و پروانه‌ها مساوي يا بيش از حداقل استانداردهاي فعلي يا آتي باشد كه به موجب كنوانسيون وضع شده يا خواهد شد. در هر حال هر طرف‌متعاهد اين حق را براي خود محفوظ مي‌دارد كه در مورد پرواز از فراز سرزمين خود از شناسايي گواهي‌نامه‌هاي اعتبار يافته خودداري نمايد.)
ماده 12 ـ
امنيت هوانوردي
1 ـ طرفهاي متعاهد در راستاي حقوق و تعهدات خود با موجب حقوق بين‌الملل، تأكيد مي‌نمايد كه تعهد آنان در قبال يكديگر براي حفظ امنيت هواپيمايي‌كشوري در برابر اعمال مداخله غير قانوني، جزء جدانشدني اين موافقت‌نامه را تشكيل مي‌دهد.
طرفهاي متعاهد بدون تجديد كليت حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بين‌الملل، به ويژه برابر با مفاد كنوانسيون راجع به جرايم و بخشي اعمال ارتكابي‌ديگر در هواپيما، امضا شده در توكيو به تاريخ بيست و سوم شهريور ماه سال يكهزار و سيصد و چهل و دو هجري شمسي برابر با چهاردهم سپتامبر يكهزار و‌نهصد و شصت و سه ميلادي، كنوانسيون راجع به جلوگيري از تصرف غير قانوني هواپيما، امضا شده در لاهه به تاريخ بيست و پنج آذر ماه سال يكهزار و سيصد‌و چهل و نه هجري شمسي برابر با شانزدهم دسامبر سال يكهزار و نهصد و هفتاد و كنوانسيون راجع به جلوگيري از اعمال غير قانوني عليه امنيت هواپيمايي‌كشور، امضا شده در مونترال به تاريخ اول مهر ماه سال يكهزار و سيصد و پنجاه هجري شمسي برابر با بيست و سوم سپتامبر سال يك هزار و نهصد و هفتاد و‌يك ميلادي را عمل خواهند كرد.
2 ـ طرفهاي متعاهد كليه مساعدت‌هاي لازم را براي جلوگيري از اعمال تصرف غير قانوني هواپيماهاي كشوري و ساير اعمال غير قانوني عليه امنيت اين‌هواپيماها، مسافران و خدمه آنها، فرودگاه‌ها و تأسيسات هوانوردي و هر نوع تهديد ديگر عليه امنيت هواپيمايي كشوري را بنا به تقاضا در مورد يكديگر به عمل‌خواهند آورد.
3 ـ طرفهاي متعاهد بايد در روابط دو جانبه خود برابر مقررات امنيت هوانوردي تعيين شده از سوي سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري كه به عنوان ضمايم‌كنوانسيون هواپيمايي كشوري بين‌المللي شناخته شده‌اند تا حدودي كه اين مقررات امنيتي در مورد طرفه‌هاي قابل اجراست عمل نمايند.
آنها بايد از گردانندگان هواپيماي ثبت شده در كشور خود يا گردانندگان هواپيماهايي كه محل اصلي كار و يا اقامت دايم آنها در سرزمينشان مي‌باشد و نيز‌گردانندگان فرودگاه‌هاي واقع در سرزمين خود بخواهند كه طبق مقررات امنيت هوانوردي مزبور عمل نمايند.
4 ـ هر طرف متعاهد موافقت دارد كه مي‌توان از اين گردانندگان هواپيماها درخواست نمود تا مقررات امنيت هوانوردي مورد اشاره در بند 3) اين ماده را كه از‌طرف متعاهد ديگر از لحاظ ورود به سرزمين خود، خروج از آن يا توقف در آنجا مقرركرده رعايت كنند. هر طرف متعاهد بايد اطمينان حاصل كند كه در سرزمين‌او اقدامات كافي براي حفاظت از هواپيما و بازرسي مسافران، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثيه مسافر، بار و خواربار هواپيما قبل و در زمان سوار شدن مسافران يا‌بارگيري به گونه مؤثر انجام مي‌شود.) هر طرف متعاهد همچنين بايد با هر درخواست طرف متعاهد ديگر براي انجام اقدامات امنيتي ويژه معقول براي مقابله با‌يك تهديد خاص برخورد مثبت داشته باشد.)
5 ـ هنگامي كه حادثه يا خطر بروز حادثه تصرف غير قانوني هواپيماهاي كشوري يا ديگر اموال غير قانوني عليه امنيت اين هواپيما، مسافران و خدمه آن،فرودگاه‌ها يا تأسيسات هوانوردي رخ دهد، طرفهاي متعاهد بايد با تسهيل ارتباطات و ديگر اقدامات مناسب به منظور پايان دادن سريع و ايمن حادث ياد شده‌يا خطر مربوط به آن يكديگر را ياري نمايند.
ماده 13 ـ
تعرفه‌هاي حمل و نقل هوايي
1 ـ در بندهاي زير اصطلاح "تعرفه" به مبالغ پرداختي براي حمل مسافر و اثاثيه و باربري و شرايطي كه به موجب آن مبالغ مزبور اعمال مي‌شود، شامل مبالغ يا‌شرايط براي آژانس و خدمات كمكي ديگر مي‌شود اطلاق مي‌گردد ولي شامل اجرت يا شرايط حمل و نقل پستي نمي‌شود.
2 ـ تعرفه‌هاي مورد اجرا توسط شركتهاي هواپيمايي يك طرف متعاهد براي حمل موارد فوق به و يا از سرزمين طرف متعاهد ديگر در سطح معقولي خواهد‌بود كه با توجه به كليه عوامل مربوط از جمله هزينه بهره‌برداري و سود معقول و تعرفه‌هاي شركتهاي هواپيمايي ديگر وضع مي‌شود.
3 ـ تعرفه‌هاي موضوع بند 2) اين ماده در صورت امكان توسط شركتهاي هواپيمايي مربوط دو طرف پس از مشورت با شركتهاي هواپيمايي ديگري كه در‌تمام يا قسمتي از همان مسير فعاليت مي‌كنند مورد موافقت قرار مي‌گيرد در صورت امكان چنين توافقي با استفاده از تشريفات هر اتحاديه بين‌المللي شركتهايهواپيمايي با سيستم تعيين‌كننده نرخ كه شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرف‌ها متعاهد عضو آن هستند صورت خواهد گرفت.
4 ـ تعرفه‌هايي كه بدين ترتيب مورد توافق قرار مي‌گيرد حداقل شصت 60) روز پيش از تاريخ پيشنهادي اجرا براي تصويب به مقامهاي هواپيمايي طرف‌هاي‌متعاهد تسليم خواهد شد. در موارد خاص اين محدوديت زماني به شرط موافقت مقامهاي ياد شده قابل كاهش است.)
5 ـ چنين تصويبي به طور صريح مي‌تواند به عمل آيد چنانچه هيچكدام از مقامهاي هواپيمايي عدم تصويب خود را ظرف سي 30) روز از تاريخ تسليم اعلام‌ننمايد، در اين صورت تعرفه‌هاي مورد نظر طبق بند 4) اين ماده تصويب شده تلقي خواهد شد.)
اگر تاريخ تسليم به طوري كه در بند 4) ذكر شده كاهش يابد، مقامهاي هواپيمايي طرف‌ها متعاهد مي‌توانند توافق نمايند كه مدت زماني كه در آن عدم تصويب‌بايد اطلاع داده مي‌شود، كمتر از سي 30) روز باشد.
6 ـ چنانچه تعرفه‌اي مطابق با بند 3) اين ماده مورد توافق قرار نگيرد يا در مدت زمان تعيين شده در بند 5) ماده حاضر مقامهاي هواپيمايي يك طرف متعاهد،عدم تصويب خود را در مورد هر يك از تعرفه‌هاي توافق شده طبق مفاد بند 3) اين ماده اعلام دارد مقامهاي هواپيمايي طرفهاي متعاهد سعي خواهند نمود‌تعرفه را با توافق دو جانبه تعيين نمايند.
7 ـ چنانچه مقامهاي هواپيمايي طرفهاي متعاهد نتوانند در مورد تعرفه تسليمي به آنها كه طبق بند 4) اين ماده صورت گرفته به توافق برسند يا نتوانند در مورد‌تعيين تعرفه‌اي مطابق با بند 6) ماده حاضر به توافق برسند در اين صورت اختلاف حاصل شده، مطابق با مفاد حل اختلاف اين موافقت‌نامه حل و فصل خواهد‌شد.
8 ـ تعرفه‌اي كه طبق مفاد اين ماده وضع شده است تا زماني كه تعرفه جديدي وضع نشود به قوت خود باقي خواهد ماند. با اين حال هيچ تعرفه‌اي نمي‌تواند به‌موجب اين بند بيش از دوازده ماه پس از تاريخي كه در غير اين صورت مقتضي خواهد شد، ادامه يابد.)
ماده 14 ـ
پرسنل فني و بازرگاني
1 ـ شركتهاي هواپيمايي تعيين شده طرفهاي متعاهد مجازند بر اساس عمل متقابل، در سرزمين طرف متعاهد ديگر، نمايندگان و پرسنل فني، بازرگاني و‌عملياتي خود را كه در رابطه با انجام سرويسهاي توافق شده مورد نياز هستند نگهداري نمايند.
2 ـ نياز پرسنل بنا به نظر شركت هواپيمايي تعيين شده هر طرف متعاهد مي‌توان يا توسط پرسنل خود شركت و يا با استفاده از خدمات هر سازمان، شركت يا‌شركت هواپيمايي ديگري كه در سرزمين طرف متعاهد ديگر به كار مشغول بوده و مجاز به انجام چنين خدماتي در سرزمين طرف متعاهد ديگر باشد، رفع شود.
3 ـ نمايندگان و پرسنل، مشمول قوانين و مقررات مجري طرف متعاهد ديگر بوده و مطابق با قوانين و مقررات ياد شده، هر يك از طرفهاي متعاهد بر اساس‌عمل متقابل و با حداقل تأخير، مجوز استخدام لازم و ويزاي توريستي با ديگر مدارك مشابه را به نمايندگان و پرسنل مورد اشاره در بند 1) اين ماده اعطا‌خواهند نمود.
4 ـ چنانچه شرايط خاصي، ورود پرسنل يا حفظ ايشان را بر اساس ضرورت و به صورت موقت ايجاب نمايد، صدور مجوز، ويزا و مدرك لازم طبق قوانين و‌مقررات هر يك از طرفهاي متعاهد بايستي به سرعت صورت گرفته تا تأخيري در ورود چنين پرسنلي به سرزمين دولت مربوط رخ ندهد.
ماده 15 ـ
تسليم آمار
مقام‌ها هواپيمايي هر طرف متعاهد، اطلاعات و آمار مربوط به حمل و نقل انجام شده در سرويسهاي مورد توافق توسط شركت هواپيمايي تعيين شده خود به يا‌از سرزمين طرف متعاهد ديگر را كه به طور معمول توسط شركت هواپيمايي تعيين شده تهيه و به مقامهاي هواپيمايي ملي خود تحويل مي‌شود، بنا بر تقاضا در‌اختيار آنها قرار خواهد داد.
ماده 16 ـ
مشاوره و اصلاحات
1 ـ هر طرف متعاهد يا مقام‌ها هواپيمايي آن مي‌توانند در هر زمان از طرف متعاهد ديگر يا مقامهاي هواپيمايي آن به منظور تفسير و يا تغيير اين موافقت‌نامه‌تقاضاي مشاوره نمايند.
2 ـ مشاوره مورد تقاضاي يك طرف متعاهد يا مقامهاي هواپيمايي آن در فاصله شصت 60) روز از تاريخ دريافت تقاضا آغاز خواهد شد.
3 ـ هر نوع اصلاح اين موافقت‌نامه پس از آن كه دو طرف متعاهد انجام تشريفات قانوني اساسي خود مربوط به انعقاد و لازم‌الاجرا شدن موافقت‌نامه‌هاي‌بين‌المللي را به يكديگر اطلاع داده باشند، لازم‌الاجرا خواهد شد.
4 ـ اصلاحات پيوستي اين موافقت‌نامه ممكن است به طور مستقيم بين مقامهاي هواپيمايي طرفهاي متعاهد مورد توافق قرار گيرد. اين اصلاحات پس از‌تأييد از طريق تبادل يادداشت ديپلماتيك، لازم‌الاجرا خواهد شد.)
ماده 17 ـ
حل اختلاف
1 ـ هر گاه در مورد تفسير يا اجراي اين موافقت‌نامه بين طرفهاي متعاهد اختلافي بروز نمايد، طرفهاي متعاهد در مراحل نخست تلاش خواهند نمود تا‌اختلاف را از طريق مذاكره حل و فصل نمايند.
2 ـ هر گاه طرفهاي متعاهد نتواند به موجب بند 1) اين ماده اختلاف را از طريق مذاكره حل و فصل نمايند، اختلاف به يك ديوان داوري سه نفره ارجاع‌خواهد شد كه هر يك از طرفهاي متعاهد يك داور را تعيين خواهد كرد و دو داور تعيين شده درباره داور سوم توافق خواهند نمود. هر يك از طرف‌هاي‌متعاهد ظرف شصت 60) روز پس از وصول تقاضاي ارجاع اختلاف به ديوان داوري، از طريق مجراي ديپلماتيك به تعيين داور خود مبادرت خواهد نمود و‌داور سوم نيز ظرف شصت 60) روز بعد از آن تعيين خواهد شد.)
چنانچه هر يك از طرفهاي متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را تعيين نكند، بنا به تقاضاي هر يك از طرفهاي متعاهد، رييس شوراي سازمان بين‌المللي‌هواپيمايي كشوري بر حسب مورد دارو يا داورها را تعيين خواه نمود، مشروط بر اين كه چنانچه رييس شوراي سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشور را اتباع يكي‌از طرفهاي متعاهد باشد، از نايب رييس ارشد شورا و در صورتي كه نامبرده نيز از اتباع يكي از طرفهاي متعاهد باشد، از عضو مقدم شورا كه در چنين وضع‌تابعيتي نباشد درخواست خواهد شد كه حسب مورد داور يا داروها را تعيين نمايد. در هر حال داور سوم از اتباع يك دولت ثالث خواهد بود و به عنوان رييس‌ديوان داوري عمل خواهد كرد.)
3 ـ ديوان داوري آيين كار خود را تعيين و درباره نحوه تقسيم مخارج داوري اتخاذ تصميم خواهد نمود.
4 ـ طرفهاي متعاهد تعهد مي‌نمايند تصميمات اتخاذ شده در اجراي اين ماده را رعايت كنند.
ماده 18 ـ
فسخ
هر طرف متعاهد مي‌تواند در هر زمان قصد خود را مبني بر فسخ اين موافقت‌نامه به طور كتبي به طرف متعاهد ديگر اعلام نمايد. اين اعلام همان زمان به اطلاع‌سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري خواهد رسيد.)
در اين صورت موافقت‌نامه دوازده ماه پس از دريافت اعلام فسخ توسط طرف متعاهد ديگر فسخ خواهد شد، مگر آن كه اعلام فسخ پيش از پايان اين مدت با‌تراضي طرفين پس گرفته شود. در صورت عدم اعلام و وصول از سوي طرف متعاهد ديگر، اعلام فسخ چهارده روز پس از وصول آن به سازمان بين‌المللي‌هواپيمايي كشوري دريافت شده تلقي خواهد شد.)
ماده 19 ـ
مطابقت با كنوانسيون‌هاي چند جانبه
چنانچه موافقت‌نامه يا كنوانسيون چند جانبه حمل و نقل هوايي در مورد هر دو طرف متعاهد لازم‌الاجرا شود، اين موافقت‌نامه به گونه‌اي اصلاح خواهد شد تا با‌مقررات چنين كنوانسيون يا موافقت‌نامه‌اي تطبيق نمايد.
ماده 20 ـ
ثبت
اين موافقت‌نامه و كليه اصلاحات آن نزد سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوي به ثبت خواهد رسيد.
ماده 21 ـ
لازم‌الاجرا شدن
اين موافقت‌نامه از تاريخ آخرين اطلاعيه هر طرف متعاهد به طرف متعاهد ديگر مبني بر رعايت الزامات قانون اساسي خود درباره لازم‌الاجرا شدن اين‌موافقت‌نامه به مورد اجرا گذارده خواهد شد.
بنا به مراتب فوق نمايندگان تام‌الاختيار امضاكننده زير كه از طرف دولت‌هاي متبوع خود مجاز مي‌باشند، اين موافقت‌نامه را امضا كنند.
اين موافقت‌نامه در تاريخ چهارم تير سال يكهزار و سيصد و هفتاد و پنج هجري شمسي برابر با بيست و چهارم ژوئن سال يكهزار و نهصد و نود و شش ميلادي‌در سه نسخه اصلي به زبان‌هاي فارسي، انگليسي و اسپانيايي كه هر سه متن داراي اعتبار يكسان مي‌باشند، در تهران تنظيم شود.
از طرف دولت جمهوري اسلامي ايران
از طرف دولت پادشاهي اسپانيا
پيوست
پيوست موافقت‌نامه حمل و نقل هوايي بين دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت پادشاهي اسپانيا
1 ـ مسيرهاي مشخص شده
سرويسهاي مورد توافق در مسيرهاي مشخص شده مندرج در موافقت‌نامه حاضر به شرح زير تعيين مي‌شود:)
الف ـ مسير اسپانيايي:
نقاطي در اسپانيا ـ نقاط واسط ـ تهران ـ نقاط ماورا و بالعكس.)
ب ـ مسير ايراني:
نقاطي در ايران ـ نقاط واسط ـ مادريد ـ نقاط ماورا و بالعكس.)
2 ـ نقاط واسط و ماوراي مسيرهاي الف) و ب) با توافق بين مقامهاي هواپيمايي دو طرف متعاهد تعيين خواهد شد.
3 ـ شركتهاي هواپيمايي تعيين شده هر يك از طرفهاي متعاهد براي بهره‌برداري از مسيرهاي مشخص شده الف) و ب) از آزادي‌هاي سوم و چهارم حقوق‌حمل و نقل بهره‌مند خواهند بود.
4 ـ استفاده از آزادي پنجم حقوق حمل و نقل، منوط به موافقت مقامهاي هواپيمايي طرفهاي متعاهد، بر اساس موافقت‌نامه بازرگاني منعقد شده بين شركتهايهواپيمايي تعيين شده خواهد بود.
5 ـ شركت هواپيمايي تعيين شده هر يك از طرفهاي متعاهد مي‌توان نقاط واسط و ماورا را در مسيرهاي مربوط خود در كل يا بخشي از سرويس خود حذف‌نمايند، به شرط اين كه نقطه مبدا در سرزمين طرف متعاهدي باشد كه چنين شركتي را تعيين كرده است.
6 ـ شركت‌ها هواپيمايي تعيين شده طرفهاي متعاهد بايستي براي انجام سرويسهاي هوايي مورد توافق، حداقل سي 30) روز قبل از شروع عمليات مذكور،تعداد پروازها و جدول زماني را جهت تصويب به مقامهاي هواپيمايي طرف متعاهد ديگر تسليم نمايند.