هيأت وزيران در جلسه مورخ 1371.4.24 بنا به پيشنهاد شماره 1320 مورخ 1370.2.11 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، در اجراي بند (2) ماده(1) قانون تشكيلات و وظايف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي ـ مصوب 1367.3.3 مجلس شوراي اسلامي ـ آييننامه بهداشت محيط را به شرحزير تصويب نمودند:
ماده 1 ـ
تعاريف:
الف ـ بهداشت محيط: بهداشت محيط زراعت است از كنترل عواملي از محيط زندگي كه به گونهاي روي سلامت جسمي، رواني و اجتماعي انسان تأثيرميگذارند.
ب ـ آب آشاميدني: آب آشاميدني: آب گوارايي است كه عوامل فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي آن در حد استانداردهاي مصوب باشد و مصرف آن عارضه سوئيدر كوتاه مدت يا درازمدت در انسان ايجاد نكند.
پ ـ آلودگي آب آشاميدني: آلودگي آب آشاميدني عبارت است از تغيير خواص فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي آب به گونهاي كه آن را براي مصرف انسانزيانآور سازد.
ت ـ كنترل بهداشتي: منظور از كنترل بهداشتي، بازديد و بررسي وضعيت بهداشتي مراكز مشمول اين آييننامه به منظور اعمال ضوابط بهداشت محيطيميباشد.
ث ـ مراكز كاربرد پرتوهاي يونساز در پزشكي: مراكز كاربرد پروتوهاي يونساز در پزشكي، مراكزي هستند كه با استفاده از پرتوهاي يونساز، زير نظر مسئولينمتخصص مربوط، به تشخيص يا درمان بيماريها پرداخته و شامل مراكز راديولوژي، راديوتراپي و راديوايزوتوپ ميباشد.
ج ـ امكان عمومي: اماكن عمومي عبارت است از اماكن متبركه و زيارتگاهها، زائر سارها، هتلها، متلها، مسافرخانهها، پانسيونها،آسايشگاههاي سالمندان،آرايشگاهها، حمامها، حمامهاي سونا، استخرهاي شنا، سينماها، پاركها، مراكز تفريحهاي سالم، باشگاههاي ورزشي، ترمينالها، وسايل حمل و نقل عمومي ومسافرتي، توالتهاي عمومي، گورستانها و ماننده اين موارد.
چ ـ مراكز تهيه، توزيع، نگهداري و فروش مواد خوردني، آشاميدني و بهداشتي: مراكز تهيه، توزيع، نگهداري و فروش مواد خوردني، آشاميدني و بهداشتعبارت است از كليه كارخانهها، كارگاهها، سردخانهها، اماكن و مغازههايي كه به گونهاي نسبت به تهيه، توزيع، نگهداري و فروش مواد خوردني، آشاميدني وبهداشتي اقدام مينمايند.
ح ـ مراكز بهداشتي ـ درماني: مراكز بهداشتي ـ درماني عبارت است از بيمارستانها، زايشگاهها، درمانگاهها، مطبها، آزمايشگاههاي تشخيص طبي، بخشهايتزريقات و پانسمان، آسايشگاههاي معلولين، طب هستهاي، فيزيوتراپيها، راديولوژيها و مانند اينها.
خ ـ مراكز آموزشي و تربيتي: مراكز آموزشي و تربيتي عبارت است از مدارس، آموزشگاههاي تحصيلي، حوزههاي علميه، دانشكدهها، هنرستانها، خوابگاههايمراكز آموزشي، پرورشگاهها، مراكز تربيتي شبانهروزي، ندامتگاهها و مهدهاي كودك.
ماده 2 ـ
هر اقدامي كه تهديدي براي بهداشت عمومي شناخته شود، ممنوع ميباشد. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي موظف است پس از تشخيصهر مورد از موادي كه در حيطه وظايف وزارت ميباشد، رأساً اقدام قانوني معمول و در ساير موارد موضوع را به مراجع ذيربط جهت انجام اقدامهاي قانوني،فوري اعلام نمايد. متخلفات از مقررات بهداشت عمومي تحت پيگرد قانوني قرار خواهند گرفت.
ماده 3 ـ
آلوده كردن آب آشاميدني عمومي ممنوع است و يا متخلفان مطابق مقررات رفتار خواهد شد. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به منظور حفظسالمت و بهداشت مردم مكلف است كيفيت آب آشاميدني عمومي از نقطه آبگيري تا مصرف را از نظر بهداشتي تحت نظارت مستمر قرار دهد.
تبصره 1 ـ وظايف و اختيارهاي سازمان حفاظت محيط زيست در پيگيري و جلوگيري از آلودگي منابع آب، موضوع ماده (46) قانون توزيع عادلانه آب وآييننامههاي اجرايي آن همچنان قابل اجراست.
تبصره 2 ـ سازمانها و مؤسسههاي دولتي و خصوص تأمين كننده آب آشاميدني عمومي موظف به رعايت همه ضوابط و معيارهاي بهداشتي اعلام شده توسطوزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي بوده، بايد همه اطلاعات لازم براي بررسي مورد يا موارد و تسهيلات بازديد از تأسيسات را در اختيار وزارت قراردهند.
تبصره 3 ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به منظور كنترل آب آشاميدني عمومي در مراحل مختلف توزيع، آزمايشگاههاي مراكز بهداشت استان وشهرستان و مراكز بهداشتي ـ درماني را براي ارائه خدمات در اين زمينه تجهيز مينمايد.
ماده 4 ـ
به منظور جلوگيري از روند رو به رشد آلودگي منابع آبهاي سطحي و زيرزميني ـ اعم از چاهها، رودخانهها، قناتها، چشمهها و آب مصرف شهر و روستاـ كميتهاي با نام "كميته حفاظت از منابع آب آشاميدني" زير نظر استاندار با عضويت مديران و رؤساي اداره كل بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، سازمانحفاظت محيط زيست، سازمان آب منطقهاي استان، جهاد سازندگي استان، برنامه و بودجه استان و شركت آب و فاضلاب استان تشكيل ميشود تا موارد زير رابررسي و اقدام نمايد:
1 ـ اتخاذ تصميم راجع به خارج نمودن بعضي از منابع تأمين آب آشاميدني از سرويس كه بر اساس گزارش اداره كل بهداشت محيط،آلوده شدهاند ـ اعم ازچاهها، چشمهها و قناتها.
2 ـ اتخاذ تدابير لازم جهت حفاظت از منابع آب آشاميدني موجود بر اساس دستورالعملهايي كه توسط دستگاههاي ذيربط پيشنهاد ميشود و به تصويب كميتهميرسد.
3 ـ اتخاذ تدابير لازم به منظور حفظ حريم مناطقي كه در آينده براي تأمين آب شهرها از طريق دستگاههاي ذيربط پيشنهاد ميشود.
4 ـ اتخاذ تصميم در رابط با بحرانهاي ناشي از آلودگي منابع آب و چگونگي مقابله با آنها.
تبصره ـ در ابتداء اداره كل بهداشت محيط موظف است نواقصي را كه موجب آلودگي منابع آب ميگردد به دستگاه ذيربط اعلام كند تا رأساً نسب به رفع آن اقدامنمايد. در صورت كه امكانات دستگاهها براي رفع نواقص كفايت ننمايد، مراتب در كميته ياد شده مطرح خواهد شد.
ماده 5 ـ
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به منظور حفظ بهداشت عمومي مكلف است بررسيهاي لازم درا در مورد تأثيرهاي هواي استثناي و سايرمواد مؤثر بر انسان معمول دارد و نسبت به ارائه توصيههاي ضروري به مراجع ذيربط اقدام نمايد.
ماده 6 ـ
مراكز كاربرد پرتوهاي يونساز در پزشكي موظف به همكاري و ارائه آمار و اطلاعات و فراهم نمودن تسهيلات به منظور بررسي دزيمتري و بهسازيجهت انجام وظيفه كارشناسان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي ميباشند.
با متخلفات برابر مقررات قانوني مربوط (قانون تعزيرات) رفتار خواهد شد.
ماده 7 ـ
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مكلف است مراكز بهداشتي ـ درماني، آموزشي و تربيتي، اماكن عمومي و مراكز تهيه، توزيع، نگهداري وفروش مواد خوردني، آشاميدني و بهداشتي را از نظر ضوابط و مقررات بهداشت محيطي كنترل و با متخلفات از دستورالعملها و توصيههاي بهداشتي وزارت،برابر مقررات قانوني مربوط (قانون تعزيرات) رفتار نمايد.
ماده 8 ـ
مراجع صادر كننده پروانه كسب مراكز تهيه، توزيع، نگهداري و فروش مواد خوردني، آشاميدني و بهداشتي و اماكن عمومي موظفند ضمن رعايتضوابط مربوط به خود، مقررات و توصيههاي اعلام شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي را نيز در اين زمينه رعايت نموده و قبل از صدور"پروانه كسب"، نظريه بهداشتي از اين وزارتخانه كسب نمايند.
ماده 9 ـ
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي علاوه بر وظيفه قانوني مبارزه با ناقلان بيماريها، عهدهدار نظارت بر امر مبارزه با بند پايان، جوندگان وحيوانهاي ناقل بيماريها نيز ميباشد. مراجع ذيربط، ملزم به رعايت دستورالعملهاي بهداشت محيطي اين وزارتخانه در اين موارد هستند.
ماده 10 ـ
به منظور پيشگيري از شيوع بيماريهاي منتقل شده به وسيله بند پايان و حيوانهاي ناقل بيماري، همچنين جلوگيري از آلودگي محيط به سموم و موادشيميايي، در صورت امكان روشهاي مبارزه از طريق بهسازي محيط ارجح بوده و دستگاههاي اجرايي ذيربط موظف به بهسازي كانونهاي جلب و تكثير بند پايانو حيوانهاي ناقل برابر توصيهها و دستورالعملهاي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي ميباشند.
تبصره ـ شهرداريها مكلفند در تنظيم روشها جمعآوري، حمل و دفع زباله شهر و ساير خدمات شهري، دستورالعملها و توصيههاي وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشكي و ساير مراجع ذيربط را رعايت نمايند.
ماده 11 ـ
صدور مجوز ورود و ترخيص و كنترل بهداشتي هر نوع دام و فرآوردههاي خام دامي با توجه به نص مواد (2، 3، 4، 7، 8) قانون سازمان دامپزشكيكشور ـ مصوب 1350 ـ كه مؤثر بر قانون مواد خوردني و بهداشتي است عليالاطلاق و در تمام مراحل اعم از توليد، توزيع و عرضه از لحاظ پيگيري و مبارزهبا بيماريهاي دامي و بيماريهاي مشترك بين انسان و دام بر عهده سازمان دامپزشكي ميباشد.
طبيعي است چنانچه عرضه فرآوردههاي خام دامي موجب بيماريهاي مختص انسان شود، همچنين مواردي كه در فرآوردههاي خام دامي تغييراتي داده شود كهمواد حاصل شده از فرآورده خام دامي تلقي نگردد، مسئوليت كنترل بهداشتي بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي است كه مطابق قانون موادخوردني و بهداشتي ـ مصوب 1346 ـ و اصلاحات آن انجام خواهد شد.
ماده 12 ـ
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي از طريق شبكههاي بهداشت، درماني و خانههاي بهداشت در روستاها ضمن آموزش گسترده با بسيج مردمو جلب همكاري بين بخشي در زمينه مسائل بهداشت محيطي از قبيل جمعآوري، حمل و دفع بهداشتي زباله، دفع بهداشتي مدفوع و كود حيواني، بهسازيمعابر و جداسازي محل نگهداري دام و پرندگان از محل سكونت، نظارت و پيگيري لازم را معمول داشته، همچنين در جهت بهسازي منابع و كنترل كيفي آبآشاميدني، جمعآوري و دفع بهداشتي فاضلابها، كنترل امكان عمومي و مراكز تهيه، توزيع، نگهداري و فروش مواد غذايي اقدام نمايد.
[امضاء]
معاون اول رييسجمهورـ حسن حبيبي